Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tìm giải pháp cải thiện chất lượng dân số từ dữ liệu về tỷ suất chết thô ở trẻ em DTTS

Khánh Thư - 09:02, 16/12/2024

Sau 05 năm kể từ cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ II năm 2019, tỷ suất chết thô của trẻ em ở một số DTTS có xu hướng gia tăng. Điều này đòi hỏi phải có những giải pháp đột phá hơn để cải thiện chất lượng dân số ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Từ các chương trình, chính sách dân tộc, nhất là Chương trình MTQG 1719, chất lượng dân số ở vùng đồng bào DTTS và miền núi đã được cải thiện rõ rệt. (Ảnh minh họa)
Từ các chương trình, chính sách dân tộc, nhất là Chương trình MTQG 1719, chất lượng dân số ở vùng đồng bào DTTS và miền núi đã được cải thiện rõ rệt. (Ảnh minh họa)

Bước chuyển từ chính sách

Trước thời điểm 54 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ III năm 2019, Bộ Y tế đã có báo cáo kết quả thực hiện Mục tiêu Phát triển bền vững sau năm 2015 (SDGs) về giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Theo Bộ Y tế, mục tiêu SDGs phấn đấu đến năm 2020, tỷ suất tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi ở vùng đồng bào DTTS và miền núi thấp hơn 22‰; đến năm 2025 còn dưới 19‰. Tương tự, tỷ suất tử vong trẻ dưới 5 tuổi, giảm xuống 27‰ vào năm 2020 và dưới 22‰ vào năm 2025.

Tuy nhiên, Bộ Y tế đánh giá, với hiện trạng vùng đồng bào DTTS, việc đạt các mục tiêu trên là rất khó, thậm chí không khả thi. Bởi cả 53 DTTS có tỷ suất tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi cao hơn 22‰ (mục tiêu năm 2020) và 66% dân tộc có tỷ suất cao hơn 19‰ (mục tiêu năm 2025).

Theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg, giai đoạn 2021 – 2025, cả nước có 32 dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, với gần 30.000 hộ phân bố chủ yếu trên địa bàn 31 tỉnh; có 14 dân tộc có khó khăn đặc thù sinh sống tập trung trên địa bàn 11 tỉnh tại các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn.

Thực trạng này đã được chứng minh từ cuộc điều tra thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ II năm 2019. Kết quả điều tra cho thấy, tỷ suất tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi chung các DTTS năm 2019 là 22,13‰; có 7/53 DTTS có tỷ suất tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi trên 33,2‰ (gồm các dân tộc: Giáy, Lào, Gia Rai, Mông, Khơ Mú, Hà Nhì, Phù Lá).

Số liệu từ cuộc điều tra đã thôi thúc các bộ, ngành, địa phương nỗ lực hơn nữa trong việc tham mưu, xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành và triển khai các chính sách hỗ trợ nhằm cải thiện chất lượng dân số ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Trong đó, để chính sách tập trung, có tính ưu tiên, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu, xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 39/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 quy định tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021 - 2025.

Trên cơ sở các tiêu chí tại Quyết định này, ngày 14/7/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1227/QĐ-TTg phê duyệt danh sách các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021 - 2025. Đây là cơ sở để triển khai thực hiện các chính sách đặc thù thuộc Tiểu dự án 1, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (Chương trình MTQG 1719).

Từ các chính sách đầu tư, hỗ trợ thuộc Chương trình MTQG 1719, chất lượng dân số ở các dân tộc còn nhiều khó khăn đã được cải thiện; tỷ suất chất thô của trẻ em dưới 1 tuổi đã giảm xuống.

Cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ IV năm 2024, dự kiến đến tháng 7/2025 sẽ đưa ra thực trạng về tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi. (Trong ảnh: Trong ảnh: Cục Thống kê tỉnh Đăk Lăk điều tra thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội hộ dân tại địa bàn xã Dray Bhăng, huyện Cư Kuin ngày 01/7/2024)
Cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ IV năm 2024, dự kiến đến tháng 7/2025 sẽ đưa ra thực trạng về tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi. (Trong ảnh: Cục Thống kê tỉnh Đăk Lăk điều tra thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội hộ dân tại địa bàn xã Dray Bhăng, huyện Cư Kuin ngày 01/7/2024)

Trong hồ sơ đề nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt “Tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026 - 2030”, Ủy ban Dân tộc cho biết, trên cơ sở báo cáo của các địa phương, so sánh tỷ suất chết trẻ dưới 1 tuổi giữa năm 2019 và năm 2023, tỷ suất này có nhiều thay đổi ở các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn ở nhiều địa phương.

Trong đó, dân tộc Raglay ở Ninh Thuận có tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi giảm đáng kể, từ 27,66‰ xuống còn 2,1‰; dân tộc Bru - Vân Kiều ở Quảng Trị giảm xuống còn gần một nửa so với năm 2019, từ 45,61‰ xuống 22,78‰;...

Đặc biệt, một số tỉnh không còn tỷ lệ chết trẻ em dưới 1 tuổi. Trong đó, với dân tộc Giáy ở Yên Bái, năm 2019 là một trong 7 dân tộc có tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi trên 33,2‰ thì đến năm 2023 không còn tỷ lệ chết trẻ dưới 1 tuổi...

Mức độ cải thiện chưa đồng đều

Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi ở nhiều dân tộc giảm cho thấy hiệu quả của những chính sách trực tiếp can thiệp nhằm cải thiện chất lượng dân số cũng như các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội từ năm 2019 đến nay, được triển khai ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Tại Yên Bái, so sánh số liệu năm 2019 và năm 2023, dân tộc Khơ mú, Giáy không còn tỷ lệ chết trẻ dưới 1 tuổi; nhưng dân tộc Mông lại có tỷ lệ tăng từ 20,35‰ lên 37,05‰. (Trong ảnh: Đời sống còn khó khăn của đồng bào dân tộc Mông tại thôn Khe Sán, xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên)
Tại Yên Bái, so sánh số liệu năm 2019 và năm 2023, dân tộc Khơ mú, Giáy không còn tỷ lệ chết trẻ dưới 1 tuổi; nhưng dân tộc Mông lại có tỷ lệ tăng từ 20,35‰ lên 37,05‰. (Trong ảnh: Đời sống còn khó khăn của đồng bào dân tộc Mông tại thôn Khe Sán, xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên)

Tuy nhiên, phân tích số liệu báo cáo từ các địa phương, Ủy ban Dân tộc nhận định, việc cải thiện chất lượng dân số từ tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi có sự tăng giảm không đồng đều giữa các địa phương với nhau; giữa dân tộc này với dân tộc khác trong cùng một tỉnh.

Đơn cử, tại Yên Bái, so sánh số liệu năm 2019 và năm 2023, dân tộc Khơ mú, Giáy không còn tỷ lệ chết trẻ dưới 1 tuổi; nhưng dân tộc Mông lại có tỷ lệ tăng từ 20,35‰ lên 37,05‰.

So với năm 2019 thì đến năm 2023, tỷ suất chết trẻ dưới 1 tuổi của một số dân tộc ở một số tỉnh có sự gia tăng mạnh, như: Khơ mú tại Nghệ An từ 3,89‰ lên 44,95‰; dân tộc Ê Đê tại Phú Yên từ 22,66‰ lên 27,59‰; dân tộc Kháng tại Sơn La từ 28,57‰ lên 44,25‰; dân tộc Tày ở Gia Lai từ 40,82‰ lên 95,24 ‰;...

Còn tại Đăk Nông (có 8 dân tộc khó khăn: Mạ, Tày, Nùng, Dao, Ê Đê, Sán Chay, Mông, Mnông) thì có 6 dân tộc Mạ, Tày, Nùng, Dao, Ê Đê, Sán Chay không còn tỷ lệ chết trẻ em dưới 1 tuổi. Tuy nhiên, dân tộc Mông tăng nhẹ từ 5,01‰ lên 5,98‰; dân tộc Mnông giảm nhẹ, từ 0,83‰ xuống 0,12‰.

Cũng theo phân tích của Ủy ban Dân tộc, năm 2023, một số dân tộc tại một số tỉnh tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi lại có chiều hướng tăng so với năm 2019 như: Dân tộc La Chí tại Hà Giang tăng từ 8,33‰ lên 18,2‰; dân tộc La Hủ tại Lai Châu tăng từ 22,36‰ lên 42,12‰;...

“Sự tăng giảm không đồng đều giữa các địa phương với nhau, giữa dân tộc này với dân tộc khác trong cùng một tỉnh cho thấy vấn đề tiếp cận, chăm sóc sức khỏe đối với bà mẹ mang thai trước, trong và sau sinh, cũng như đối với trẻ em còn bị thiếu hụt và hạn chế”, đại diện Ủy ban Dân tộc nhận định.

Điều này đòi hòi các địa phương phải nỗ lực hơn trong thực hiện các chính sách đầu tư, hỗ trợ nhằm cải thiện chất lượng dân số ở các dân tộc còn nhiều khó khăn, các dân tộc có khó khăn đặc thù, nhất là các nội dung thuộc Tiểu dự án 1, Dự án 9 của Chương trình MTQG 1719.

Nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em là những nội dung trọng tâm của Dự án 7 thuộc Chương trình MTQG 1719 đang được các địa phương tích cực triển khai. (Trong ảnh: Mô hình Câu lạc bộ “Cải thiện thực hành chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ dựa vào cộng đồng” từ vốn Dự án 7 đang được triển khai ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai)
Nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em là những nội dung trọng tâm của Dự án 7 thuộc Chương trình MTQG 1719 đang được các địa phương tích cực triển khai. (Trong ảnh: Mô hình Câu lạc bộ “Cải thiện thực hành chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ dựa vào cộng đồng” từ vốn Dự án 7 đang được triển khai ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai)

Cũng cần lưu ý rằng, những số liệu nêu trên mới là tổng hợp báo cáo từ 31 tỉnh có các dân tộc còn nhiều khó khăn và 11 tỉnh có các dân tộc có khó khăn đặc thù. Còn số liệu chung cho cả 53 DTTS vừa được thu thập trong cuộc điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS lần thứ III năm 2024, dự kiến đến tháng 7/2025 mới công bố.

Trước khi có chủ trương về xây dựng, ban hành chính sách đủ mạnh để giảm cải thiện chất lượng dân số các DTTS, thì việc cần làm lúc này là các địa phương cần quan tâm triển khai “Chương trình can thiệp giảm tử vong trẻ em dưới 5 tuổi đến năm 2030” theo Quyết định số 1493/QĐ-TTg ngày 10/9/2021. 

Bởi trong Chỉ thị số 05/CT-BYT về tăng cường chăm sóc sức khỏe trẻ em nhằm giảm tử vong trẻ em dưới 5 tuổi ngày 26/6/2024, Bộ Y tế đã lưu ý, trong 52 tỉnh, thành phố trên cả nước có báo cáo gửi Bộ Y tế thì chưa có địa phương nào bố trí ngân sách của địa phương để triển khai thực Quyết định số 1493/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lan tỏa yêu thương từ những giọt máu nghĩa tình tại Ngày hội Hiến máu nhân đạo SCTV 2025

Lan tỏa yêu thương từ những giọt máu nghĩa tình tại Ngày hội Hiến máu nhân đạo SCTV 2025

Ngày hội Hiến máu nhân đạo SCTV 2025 – Khu vực phía Bắc đã diễn ra trong không khí trang trọng và ấm áp, đánh dấu một dấu ấn sâu đậm của tinh thần nhân đạo, đoàn kết và sẻ chia. Với sự tham gia của hơn 100 cán bộ, nhân viên SCTV và đại diện từ nhiều tỉnh, thành phố phía Bắc, chương trình không chỉ là hoạt động hiến máu thường niên mà còn là hành trình kết nối yêu thương từ những giọt máu nghĩa tình.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.