Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếng Then trên các buôn làng Tây Nguyên

PV - 10:03, 13/02/2019

Khi những người Tày, Nùng di cư từ miền Bắc vào Tây Nguyên, đặc biệt là tới tỉnh Đăk Nông, họ đã mang theo tiếng đàn Tính cùng những điệu hát Then để làm phong phú thêm đời sống văn hóa ở nơi vùng đất mới. Không những thế, ngày Xuân, họ còn mang làn điệu Then đi giao lưu với một số buôn làng khiến cuộc sống trở nên tươi vui, đoàn kết hơn.

Kết nối cộng đồng

Thay lời chào khách đến chơi Xuân, Nghệ nhân Ưu tú Nông Văn Hưu (Dân tộc Tày, gốc Cao Bằng, hiện là Chủ nhiệm CLB hát Then Nam Dong, huyện Cư Jut, Đăk Nông) hát vang bài “Mùa Xuân đất nước”. Bao năm nay, ông Hưu dùng chính tiếng hát Then để kết nối các buôn làng với nhau.

Nghệ nhân Nông Văn Hưu hát Then chào khách. Nghệ nhân Nông Văn Hưu hát Then chào khách.

Để vun đắp cuộc sống trên quê mới, những nghệ nhân như Nông Văn Hưu đã kêu gọi một số buôn làng ở Đăk Nông, Đăk Lăk, Lâm Đồng lập nên các nhóm hát then, cùng thi thố trong những ngày Tết. Đó cũng là lúc trải lòng, trao đổi cho nhau những kiến thức, những mô hình xây dựng đời sống mới. Chẳng mấy chốc, đàn Tính, hát Then như mạch nước mát trong đi vào lời ru trẻ thơ, theo chân các hòa giải viên, hiện hữu trong đời sống vợ chồng để làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

Hằn in vẹn nguyên trong ký ức, nghệ nhân Nông Văn Hưu nhớ rõ, cỡ chục năm trước, có hôm nhà chật cứng người, phụ nữ người Tày, Nùng lẫn Ê-đê, M’nông, Cơ-ho từ nhiều xã mang vỏ dừa, cán gỗ đến nhờ tôi làm đàn Tính và xin bản thảo nhiều bài hát Then về tình yêu, hạnh phúc gia đình để hát cho chồng con nghe trong những đêm Xuân, những lúc nhọc nhằn. Có nhà, ban đầu vợ vừa đàn vừa hát nhưng sau đó chồng thích quá giành đàn hát luôn. Tiếng hát vang vọng khắp núi rừng.

Xem tiếng đàn Tính, hát Then như hơi thở cuộc sống suốt hơn nửa thế kỷ, nghệ nhân Nông Văn Hưu nghiệm ra, tiếng đàn cũng như tiếng lòng người vậy. Trong hơn 200 điệu Then ông Hưu đã sáng tác thì tất cả đều chứa năng lượng tích cực trong từng câu chữ.

Ông Hưu cùng các nghệ nhân khác luôn tâm niệm; Phải dùng chính cái đẹp, cái tình, cái nghĩa để đánh bay cái xấu. Đàn Tính được coi là Thiên cầm tức cây đàn được trời ban cho, nó quyện vào điệu Then để làm sứ mệnh xây dựng cuộc sống tươi vui như chính những ngày Xuân vậy. Những người học đàn Tính, hát Then cũng nghĩa là học thêm cái đức độ, cái nhã nhặn trong sự đối đãi giữa các gia đình, các dân tộc với nhau.

Xóa tan những nhọc nhằn

Lệ thường, từ 25 tháng 12 âm lịch là các bài Then ca ngợi mùa Xuân đất nước đã vang rền khắp nơi như xóa tan đi mọi nhọc nhằn. Đến nay đã có trên 100 người Tày, Nùng, Ê-đê… thuộc vài chục điệu hát Then để có thể truyền dạy cho người thân của mình.

Thấm đẫm vào đời sống như một lẽ tự nhiên, bao năm nay, mỗi ngày không đi truyền dạy miễn phí và biểu diễn hát Then vài tiếng là bà Đàm Thị Tuyên, Phó Chủ nhiệm CLB hát Then Nam Dong đứng ngồi không yên. Giãi bày lòng mình bằng chính điệu Then, bà Tuyên hát: “Đất nước yêu thương, lòng người rộn rã/ Người bên người hãy biết thương nhau…”.

Theo chân những người Tày, Nùng đi làm kinh tế mới, hát Then giờ đây đã lan tỏa trên nhiều miền đất nước trong đó có khu vực Tây Nguyên. (Ảnh minh họa) Theo chân những người Tày, Nùng đi làm kinh tế mới, hát Then giờ đây đã lan tỏa trên nhiều miền đất nước trong đó có khu vực Tây Nguyên. (Ảnh minh họa)

Từ những xóm nhỏ, những đêm hội ngày Xuân, tiếng đàn Tính, hát Then ở Nam Dong còn vươn đi khắp nơi. Và, bài Then “Khúc tâm tình Đăk Nông” do CLB hát Then Nam Dong dàn dựng, khổ luyện, biểu diễn đã giành giải B tại Liên hoan đàn Tính toàn quốc lần 2 tổ chức tại Cao Bằng. Bài Then này do chính ông Hưu sáng tác. Nhiều câu hát trong bài được các tầng lớp Nhân dân thuộc lòng như: Cùng cất cao lời Then/ Giữa bạt ngàn xanh xanh hùng vĩ/ Núi rừng ta lặng lẽ đơm hoa/ Lời non nước đậm đà xao xuyến/ Nghe bồi hồi thương mến ai ơi… Mời anh đến như là để nhớ/ Mời chị qua khỏi lỡ người quen/ Khúc tâm tình vang lên vang mãi…

Từng mang chính những câu hát Then đi hòa giải hàng trăm vụ mâu thuẫn trên địa bàn Đăk Nông trong mùa Xuân, nghệ nhân Nông Thị Ôn tâm tình: Có người không nhìn mặt nhau đã mấy tháng nhưng khi ngồi lại cùng nghe xong vài bài Then là bắt tay hòa giải ngay. Cũng từ những bài Then, nhiều nam thanh, nữ tú đã kết duyên nhau thông qua những đêm hội.

Ông Bùi Trọng Tuấn, Chủ tịch UBND xã Nam Dong, tự hào: Đây là vùng đất quy tụ hàng chục thành phần dân tộc, trong đó có gần 3.000 người Tày, Nùng từ miền Bắc vào. Hát Then như “đại sứ” đặc biệt kết nối cộng đồng với nhau, không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng ở địa phương. Từ Nam Dong, phong trào hát Then đã lan đi khắp các huyện lân cận như; Krông Nô, Đác Min… các CLB hát Then góp phần làm cho cuộc sống trở nên phong phú sắc màu, đậm đà tình nghĩa và tươi vui ấm cúng. Hát Then đã thổi thêm luồng gió mới vào đời sống tinh thần của cộng đồng các dân tộc trên cao nguyên này.

ĐÔNG HƯNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.