Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Thấp thoáng nét xưa trên Cù Lao Phố

Lê Vũ - 16:20, 19/03/2021

Vùng đất sầm uất năm nào, giờ chỉ còn giữ lại cho riêng mình nét hoang sơ của cảnh vật thiên nhiên và nét cổ kính của những mái nhà, đình chùa mang đậm chất phương Nam. Về thăm Cù Lao Phố để cùng nhắc nhau nhớ về một thời hồng hoang cha ông ta đi mở cõi và những câu chuyện dài nhiều thăng trầm của lịch sử.

Một góc Cù lao Phố nhìn từ trên cao
Một góc Cù lao Phố nhìn từ trên cao

Trên hành trình vươn mình ra biển Đông, dòng sông Đồng Nai đã chuyên chở phù sa bồi đắp nên nhiều cù lao lớn nhỏ. Nhưng như một cơ duyên của tạo hóa, đến địa phận Biên Hòa, dòng sông bỗng chia thành 2 nhánh để rồi cùng ôm trọn một dải đất phì nhiêu nổi lên ở giữa, có hình dáng như một cái chuông treo nghiêng. Đó chính là Cù Lao Phố, nay thuộc xã Hiệp Hòa, TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.

Chữ Phố trong từ Cù Lao Phố đủ cho chúng ta thấy, ở đây xưa kia là nơi buôn bán thông thương. Thế kỷ XVII – XVIII, nơi đây từng là thương cảng sầm uất của cả vùng Gia Định (Nam Bộ ngày nay). Chẳng thế mà có câu ca dao: “Nhà Bè nước chảy chia hai/ Ai về Gia Định Đồng Nai thì về”

Chúng tôi về Cù Lao Phố trong những ngày đầu năm. Mặc dù nằm sát bên thành phố với các khu công nghiệp nhộn nhịp, mặc dù với sự phát triển chóng mặt của đô thị hóa, Cù Lao Phố vẫn giữ được riêng cho mình một chút bình yên vốn dĩ. 

Một xóm nhỏ ven bờ cù lao
Một xóm nhỏ ven bờ cù lao

Nhìn từ xa, Cù Lao Phố như một ốc đảo, với những rặng cây xanh mướt được bao bọc, bởi sông nước hiền hòa và thanh bình. Nhưng nghe nhiều người dân nơi đây thì, Cù Lao Phố từng là trung tâm thương mại và giao dịch vào loại sầm uất nhất của Nam Bộ cách đây 300 năm, nhờ có ưu thế của một cảng sông sâu trong nội địa, đầu mối tập trung nhiều loại hàng hoá.

Nhà văn Sơn Nam từng nhận xét: “Vùng Cù Lao Phố, nòng cốt của Biên Hòa. Đây là vị trí xứng danh ải địa đầu, với đường bộ lên Cao Miên và đường thủy ăn xuống Sài Gòn”. Qua đó, có thể thấy rằng, do nằm ở một vị trí thuận lợi cho buôn bán trao đổi hàng hóa mà vùng đất này có sức hút với thương lái từ các tỉnh trong nước cũng như quốc tế đến đây. Xưa kia, các thuyền thương nhân từ các tỉnh trong nước chủ yếu là những người đến từ các cảng thị Mỹ Tho, Hà Tiên và Phú Xuân. Đây đều là những vùng buôn bán phát triển nhộn nhịp và có thương nghiệp phát triển mạnh”.

Trải qua hơn 300 năm, hiện tại ở Cù Lao Phố vẫn lưu giữ được 11 ngôi đình, 6 ngôi chùa, 3 ngôi tịnh xá, 1 Thất Phủ Cổ Miếu, 1 Thánh thất Cao Đài và rất nhiều đền thờ, công trình di tích nhà cổ và lăng mộ mang giá trị lâu đời.

Có thể kể tới đó là đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh, một vị tướng cầm quân đã biết dùng tài đức để vận động dân chúng. Ông đã có công lớn trong sự nghiệp Nam tiến và đã mang lại cuộc sống ấm no cho Nhân dân. Do đó, ông đã được Nhân dân kính phục, nhớ ơn, tôn thờ. (Năm 1698, Chưởng cơ Nguyễn Hữu Cảnh được chúa Nguyễn Phúc Chu cử vào kinh lược, mở mang đất phương Nam. Tổng hành dinh của ông đặt tại đất Cù Lao Phố, lập phủ Gia Định gồm hai huyện: Phước Long (đặt dinh Trấn Biên); Tân Bình (đặt dinh Phiên Trấn).

Lễ hội Kỳ yên được tổ chức trang trọng hàng năm, mang đậm bản sắc văn hóa
Lễ hội Kỳ yên được tổ chức trang trọng hàng năm, mang đậm bản sắc văn hóa

Trên mảnh đất Cù Lao này, còn có hai ngôi chùa cổ nổi tiếng đã được công nhận là Di tích quốc gia. Đó là chùa Đại Giác xưa nhất Đồng Nai (Thế kỷ 15), nơi đã từng cưu mang Nguyễn Ánh khi trên đường chạy trốn quân Tây Sơn và lưu giữ truyền thuyết mối tình đẹp nhưng bi ai của Công chúa Nguyễn Thị Ngọc Anh (Con gái Nguyễn Ánh với Thiền sư Liễu đạt Thiệt Thành). Ngôi chùa thứ hai, là Chùa Ông, ngôi chùa của người Hoa, thờ Quan thánh Đế Nhân (Quan Công)…

Những khúc quanh đầy biến cố của lịch sử, lại như một nhân duyên tình cờ tạo cơ hội cho mảnh đất Cù Lao Phố trở thành điểm hẹn gặp gỡ, hòa nhập của nhiều nền văn hóa khác nhau, mà đặc trưng nhất là Việt và Hoa, từ đó tạo nên một nét sống riêng biệt và độc đáo của người dân Trấn Biên xưa và Cù Lao Phố hôm nay.

 Hơn 3 thế kỷ đã trôi qua, nhưng trong những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của Cù Lao Phố, vẫn hiển hiện tinh hoa của một bản sắc văn hóa Việt mang hơi thở đầy sức sống, hào khí của Đồng Nai. Đó là bao thuần phong mỹ tục đã ăn sâu vào tâm hồn Việt, hòa quyện với văn hoá vùng đất mới tạo nên một tính cách Nam bộ hào phóng và nhân hậu.

Quả thực để cảm nhận rõ hồn xưa trong phố, thì khi đến đây, bạn hãy bỏ thời gian làm một vòng qua Cù Lao Phố, tham quan hết các di tích, ăn mấy món chay ở các quán gần chùa Đại Giác, rồi tìm đến một quán cà phê ven sông, ngồi hóng gió, nhìn thời gian chầm chậm trôi qua, để thấy lòng mình thư thái hơn, biết trân trọng các giá trị xưa cũ, biết yêu thêm cuộc sống này hơn.

Hoàng hôm trên Cù Lao Phố
Hoàng hôm trên Cù Lao Phố

Anh Nguyễn Minh Trí, một người dân sinh sống lâu năm ở Cù Lao Phố cho biết: Ngày nay, Cù Lao Phố cũng đã có những đổi thay đáng kể. Nhất là vào khi cầu An Hảo đi vào sử dụng, khơi thông tuyến đường từ các giao lộ lớn đi vào trung tâm TP. Biên Hòa nên Cù Lao Phố sầm uất, nhộn nhịp hơn rất nhiều. Chỉ mong dù sao đi nữa, nơi đây vẫn giữ lại được những nét yên bình sông nước vốn có xưa nay, đừng mất đi cái hồn của Cù Lao Phố.

Không chỉ riêng anh Trí, về thăm Cù Lao Phố hôm nay, chúng tôi cũng vẫn đặt trọn niềm tin. Dải đất phù sa xưa bên sông Đồng Nai đang thay da đổi thịt từng ngày, mang dáng dấp một đô thị hiện đại với nhịp sống công nghiệp, nhưng vẫn hài hòa với thiên nhiên sông nước, với những giá trị văn hóa truyền thống của một Cù Lao Phố cổ xưa mà hiện đại. 

 Ngắm Cù Lao Phố vào buổi hoàng hôn lộng gió, hít đầy lồng ngực không khí trong lành mang vị phù sa nồng nàn, dòng sông Đồng Nai trở lên lung linh dưới ánh đèn, mọi ưu phiền như tan biến, càng yêu thêm từng tấc đất quê hương.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 9 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 9 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 9 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 9 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 9 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 9 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 9 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 9 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 10 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 10 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.