Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tết ở làng Chăm Phũm Soài

PV - 07:49, 27/01/2019

Nằm bên bờ sông Châu Giang thơ mộng, ấp Phũm Soài, xã Châu Phong, thị xã Tân Châu (An Giang) là một ngôi làng cổ, với khoảng hơn 300 hộ người Chăm, chủ yếu sống bằng nghề dệt lụa tơ tằm, gấm Mỹ A và dệt thổ cẩm Chăm truyền thống nổi tiếng hàng trăm năm. Ngoài Tết truyền thống của dân tộc mình, người Chăm nơi đây cũng tổ chức ăn Tết Nguyên đán, với những nét văn hóa vừa đặc trưng khác biệt, vừa có sự giao thoa hòa quyện với văn hóa cộng đồng người Kinh, Hoa, Khmer Nam bộ.

Là người thường xuyên tổ chức dạy nghề dệt thổ cẩm truyền thống, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm phụ nữ Chăm, chị Mariya, chủ cơ sở dệt thổ cẩm Chăm Aly ở Phũm Soài phấn khởi kể, nghề dệt thổ cẩm Chăm nơi đây thực sự bắt đầu hồi sinh từ 2008, nhờ thực hiện Đề án xây dựng loại hình du lịch cộng đồng (Homestay) với điểm đến là ngôi làng cổ dệt thổ cẩm Chăm truyền thống.

Từ đó, hằng năm đã thu hút hàng ngàn lượt du khách, nhất là khách nước ngoài tới thăm quan, mua sản phẩm ngày càng đông, tạo đà cho làng nghề ngày càng phát triển và sáng tạo thêm nhiều mẫu mã mới với các loại túi xách, khăn choàng, xà rông, nón, trang phục nam, nữ… phục vụ cho nhu cầu xuất khẩu qua các nước Đông Nam Á, Ấn Độ, Nhật, Mỹ…

Một cuộc thi chế biến món ẩm thực truyền thống của phụ nữ Chăm trong ngày Tết. Một cuộc thi chế biến món ẩm thực truyền thống của phụ nữ Chăm trong ngày Tết.

Chính du lịch cộng đồng và Chương trình xây dựng NTM cùng các mô hình xóa đói giảm nghèo được triển khai thực hiện hiệu quả, đã góp phần làm cho diện mạo ở làng Chăm Phũm Soài ngày càng đổi mới, khởi sắc, trở thành làng Chăm kiểu mẫu với chất lượng cuộc sống ngày một được nâng cao. Nhờ đó, làng Chăm Phũm Soài tổ chức Tết truyền thống Royal Haji và Tết Nguyên đán ngày càng tưng bừng, náo nhiệt hơn, các Thánh đường được trang hoàng lộng lẫy hơn.

“Tết Nguyên đán tuy không phải Tết truyền thống của đồng bào Chăm nơi đây, nhưng từ lâu vào những ngày cận Tết, gia đình nào cũng náo nức tập trung trang hoàng nhà cửa, đường làng được mắc đèn kết hoa rực rỡ sắc màu. Trong mỗi gia đình, các thành viên quây quần bên nhau cùng tham gia làm các loại bánh, các món ẩm thực đặc trưng truyền thống để đón Tết”, ông Mohamad, nghệ nhân dệt thổ cẩm của làng nghề bộc bạch.

Nói về ẩm thực truyền thống, bà Maradam, một nghệ nhân ẩm thực của làng chia sẻ, người Chăm Phũm Soài có nhiều loại bánh ngon nổi tiếng như ha-pum, pây kgah, cha đoll, pây nung, nhưng nổi tiếng nhất, vẫn là bánh đin-pà-gòn và ha-nàm-căn.

Bánh đin-pà-gòn được làm bằng nếp với nước cốt dừa, dồn trong ống tre tươi, rồi đem đốt trên bếp lửa cho đến chín (hơi giống cách làm cơm lam dân tộc vùng Tây Bắc). Khi ăn bánh, ống tre được chẻ ra, cắt thành từng khoanh giống như bánh tét, có vị thơm ngon rất đặc trưng.

Bánh ha-nàm-căn được chế biến từ bột mì, trứng vịt và đường thốt nốt trộn nhuyễn với nhau, sau đó được nặn thành từng chiếc bánh cho vào một chảo nóng, phết dầu, rắc thêm lớp mè rang trên mỗi chiếc bánh, rồi đậy lại bằng chiếc nắp đất nung, khoảng 5 phút là bánh chín thơm lừng, hấp dẫn. Ngoài ra, bà con cũng làm thêm bánh tét, mứt như người Kinh để thưởng thức và đãi khách trong những ngày Tết Nguyên đán.

Cũng như Tết truyền thống Royah Haji, Tết Nguyên đán trong mâm cỗ của người Chăm Phũm Soài, bao giờ cũng có những món ngon đặc sản truyền thống như cà ri, cà púa, phú ku hay còn gọi là tung lò mò và cơm nị…

Biểu diễn văn nghệ tại Thánh đường trong ngày Tết. Biểu diễn văn nghệ tại Thánh đường trong ngày Tết.

Là người Hồi giáo kiêng kỵ ăn thịt heo (lợn), nên các món ẩm thực truyền thống mang đậm bản sắc độc đáo của đồng bào Chăm An Giang nói chung, Phũm Soài nói riêng chủ yếu được chế biến từ thịt bò và dê. Trong đó, có món cà ri xuất phát từ Ấn Độ và cà púa nguồn gốc từ Thái Lan, nhưng được chế biến và cho thêm những thứ gia vị cho đậm đà hơn, hợp khẩu vị hơn.

Riêng món tung lò mò (lạp xưởng bò) hoàn toàn làm bằng thịt bò loại ngon như thịt đùi, bắp được thái nhuyễn bằm chung với mỡ bò, trộn đều với tiêu, tỏi, bột ngọt, đường, cơm nguội cùng với một loại gia vị bí truyền. Sau công đoạn trộn thịt để cho thấm, sau đó dồn vào ruột bò đã được làm thật sạch, thắt lại từng khúc như lạp xưởng, phơi khoảng 3 nắng đem chiên hoặc nướng để thưởng thức thì ngon tuyệt. Chị Lisa, phụ trách Trung Tâm thông tin du lịch xã Châu Phong, có trụ sở tại Phũm Soài cho biết, trong những ngày Tết Nguyên đán, cũng như trong Tết truyền thống Royah Haji, cộng đồng người Chăm ngoài việc dành thời gian cho những buổi hành lễ, những cuộc thăm hỏi chúc Tết người thân, bạn bè, láng giềng ra, họ rất phấn chấn hào hứng tham gia vào những hoạt động văn hóa, thể thao vui chơi giải trí, ca hát, đua ghe thật tưng bừng sôi động.

Theo chị Lisa, bên cạnh những giá trị văn hóa truyền thống trong tín ngưỡng tâm linh được gìn giữ lâu đời bền vững, đời sống tinh thần của người Chăm Phũm Soài đã và đang hội nhập cộng đồng ngày một mạnh mẽ, với sự ra đời các đội văn nghệ, bóng đá, bóng chuyền hoạt động rất sôi nổi.

Đặc biệt dịp Tết Nguyên đán, những ca khúc ca ngợi về tình yêu lứa đôi, quê hương, đất nước được sáng tác trên nền chất liệu dân ca Chăm ngọt ngào, đằm thắm của nhạc sĩ Lâm Thanh Bình (người được gọi là nhạc sĩ của làng Chăm) lại vang lên trên sân khấu Đội Văn nghệ Phũm Soài, góp phần làm cho không khí vui Tết, mừng Xuân mới thêm rộn ràng vui tươi như: “Trái táo”, “Về thăm cô gái làng Chăm”, Roda yêu thương”, “Mùa gió nhớ trăng”…

Trong vòng 10 năm trở lại đây, đã thành thông lệ và trở thành một nét đẹp trong đời sống văn hóa của làng Chăm Phũm Soài, đó là mỗi khi Tết đến, Xuân về họ lại náo nức đón mừng các sự kiện tổ chức đám cưới cho những lứa đôi.

Ông Sale, Trưởng Ban nhân dân ấp Phũm Soài cho biết, những năm gần đây, năm nào trong làng cũng có từ 25-20 đám cưới được tổ chức vào dịp Tết Nguyên đán, mỗi đám cưới đều mời cả làng từ 500-600 khách, nên đông vui nhộn nhịp như ngày hội của làng, nhưng chỉ tổ chức tại gia. Trong đám cưới cũng như ngày Tết, người Chăm nghiêm túc chấp hành quy định của Hồi giáo Islam, tuyệt đối không uống rượu bia.

Có thể nói, Tết Royah Haji truyền thống và Tết Nguyên đán đối với người Chăm Phũm Soài trong thời hội nhập, đổi mới đã thực sự là những ngày lễ hội vừa rực rỡ đậm nét sắc màu văn hóa Chăm truyền thống, vừa có sự giao thoa cộng hưởng những tinh hoa văn hóa các dân tộc Việt, Khmer, Hoa trong cộng đồng dân cư trong vùng.

LƯƠNG ĐỊNH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.