Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phương châm 4 tại chỗ trong phòng, chống thiên tai: “Nước xa không dập được lửa gần” ( Bài 2)

TS. Bùi Nguyên Hồng (CĐ) - 09:42, 28/05/2021

Những thành tựu và thách thức qua hoạt động thực tiễn về phòng, chống thiên tai (PCTT) ở từng cấp, từng ngành, từng lĩnh vực và cả cộng đồng, từ đặc thù về thiên tai ở từng vùng, từng địa bàn đã cho thấy hiệu quả của phương châm 4 tại chỗ. Do đó, việc thực hiện phương châm 4 tại chỗ PCTT cần được các cấp, các ngành, các hộ gia đình chủ động triển khai với các phương án phù hợp với thực tiễn ở mỗi cấp, mỗi ngành và từng địa bàn cụ thể.

Trận “đại hồng thủy” năm 2020 vẫn là ký ức kinh hoàng của người dân Hà Tĩnh
Trận “đại hồng thủy” năm 2020 vẫn là ký ức kinh hoàng của người dân Hà Tĩnh

Trách nhiệm của toàn xã hội

Phương châm 4 tại chỗ hình thành từ năm 1967, manh nha từ câu “nước xa không dập được lửa gần”. Sau đó, phương châm 4 tại chỗ được triển khai rộng rãi, đặc biệt là trong công tác hộ đê.

Nhưng đến năm 2006, tại điểm d, khoản 7, Điều 10 Nghị định số 08/2006/NĐ-CP ngày 16/1/2006 của Chính phủ, phương châm 4 tại chỗ mới chính thức được quy định trong văn bản pháp quy. Tiếp theo đó “4 tại chỗ” cũng đã được quy định trong nội dung nguyên tắc thứ 3 mục II - Nguyên tắc chỉ đạo tại Quyết định 172/QĐ-TTg ngày 16/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020.

Phương châm 4 tại chỗ được pháp điển hóa tại khoản 3, Điều 4 - Luật PCTT năm 2013. Quy định này là cơ sở pháp lý rất quan trọng để các cấp, các ngành triển khai thực hiện.

Thực tế các năm qua, việc triển khai thực hiện phương châm 4 tại chỗ trong PCTT ở từng cấp, từng ngành, từng lĩnh vực nhưng kết quả vẫn hạn chế. Khi xảy ra thiên tai, việc thực hiện 4 tại chỗ vẫn bị động, lúng túng, thậm chí có nhiều trường hợp phương châm này chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế, hoặc chỉ là phương châm được thể hiện trong phương án PCTT.

Kết quả đạt được khi thực hiện phương châm này thời gian qua chưa được như kỳ vọng của xã hội. Nhưng phương châm 4 tại chỗ là 1 trong 7 nguyên tắc cơ bản trong PCTT đã được pháp luật quy định. Thực hiện phương châm 4 tại chỗ trong PCTT là trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cộng đồng.

Để bảo đảm hiệu quả thực hiện, đặc biệt là đáp ứng yêu cầu PCTT trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu, phương châm 4 tại chỗ phải được chuẩn bị theo hướng đa dạng, linh hoạt, khả thi và đồng bộ với kế hoạch, phương án PCTT của các cấp, các ngành và từng lĩnh vực; phù hợp với đặc thù thiên tai ở từng vùng.

4 tại chỗ phải được chuẩn bị phù hợp với từng loại hình thiên tai, như: 4 tại chỗ trong phòng, chống lũ, ngập lụt; 4 tại chỗ trong xử lý các sự cố công trình hạ tầng kỹ thuật; 4 tại chỗ trong phòng, chống bão, áp thấp nhiệt đới; 4 tại chỗ trong phòng, chống lũ quét, sạt lở đất; 4 tại chỗ trong phòng, chống hạn, xâm nhập mặn; 4 tại chỗ trong phòng, chống rét hại; 4 tại chỗ trong phòng, chống động đất, sóng thần...

Kiểm tra việc thực hiện phương châm 4 tại chỗ trong PCTT của cơ quan, tổ chức ở các cấp, các ngành là trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về PCTT. Qua kiểm tra, cơ quan có thẩm quyền đôn đốc các cấp, các ngành điều chỉnh, bổ sung nội dung để bảo đảm phương châm này sát với thực tế, khả thi và phù hợp với đặc thù thiên tai của từng vùng, miền.

Đối với các hộ gia đình và cộng đồng, từ thực tiễn thiên tai xảy ra trên địa bàn, với kinh nghiệm đã trải qua trong PCTT, sẽ chủ động chuẩn bị phương châm 4 tại chỗ ở quy mô hộ, nhóm hộ (liên gia) theo hướng “tự cứu mình trước khi người khác đến giúp”.

Lực lượng tại chỗ ứng cứu người dân miền Trung trong cơn lũ năm 2020
Lực lượng tại chỗ ứng cứu người dân miền Trung trong cơn lũ năm 2020

Thực hiện linh hoạt

Thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp theo xu thế gia tăng về tần suất, cường độ, đa dạng về loại hình và phạm vi ảnh hưởng. Do khác nhau về địa hình, vị trí địa lý, điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù thiên tai ở từng vùng, từng địa phương. Vì vậy, phương châm 4 tại chỗ được triển khai phải phù hợp với thực tế về thiên tai ở từng địa bàn.

Thực tế cho thấy, ngay 3 năm đầu của thế kỷ XXI (năm 2000, 2001 và 2003) lũ cao liên tiếp ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã gây ra nhiều thiệt hại về người, tài sản, cơ sở hạ tầng. Trong số những người bị thiệt mạng, có một số trẻ em bị đuối nước. Từ thực tế đó, Ban Chỉ đạo Phòng, chống lụt, bão Trung ương (nay là Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT) đã yêu cầu các địa phương tổ chức ngay việc giữ trẻ tập trung, Đoàn Thanh niên được giao phối hợp với Hội Phụ nữ ở cơ sở thực hiện.

Việc tổ chức giữ trẻ tập trung đã mang lại kết quả về bảo đảm an toàn cho trẻ em vùng ngập lũ. Thực chất việc tổ chức giữ trẻ tập trung miễn phí khi có lũ ở các địa phương vùng ĐBSCL là thực hiện phương châm 4 tại chỗ đối với việc bảo đảm an toàn cho các đối tượng dễ bị tổn thương trong thiên tai.

Trận lũ năm 2000 trên sông La (Hà Tĩnh), sông Lam (Nghệ An); lũ năm 2002 trên hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình; lũ cao trên toàn hệ thống sông Mã, sông Chu (Thanh Hóa) và lũ đặc biệt lớn trên sông Hoàng Long (Ninh Bình) năm 2007, khi lũ lên mức báo động 3, trên các tuyến đê nêu trên đã xuất hiện hàng trăm sự cố, có nhiều sự cố đe dọa đến an toàn của đê. Tuy nhiên, do có sự chuẩn bị kỹ về phương án xử lý và sự chỉ đạo sát sao, liên tục của các cấp và cơ quan chuyên môn, phương châm 4 tại chỗ trong công tác hộ đê được triển khai hiệu quả, các tuyến đê được bảo đảm an toàn.

Như vậy, phương châm 4 tại chỗ được manh nha từ thực tiễn công tác hộ đê, trở thành phương châm trong các hoạt động PCTT và đã được pháp điển hóa. Phương châm 4 tại chỗ là 1 trong 7 nguyên tắc cơ bản trong PCTT đã được pháp luật quy định.

Không những thế, thời gian gần đây, phương châm 4 tại chỗ đã lan tỏa đến các lĩnh vực khác như phòng, chống dịch bệnh (phòng chống đại dịch Covid-19), xử lý sự cố giao thông đường bộ trong thiên tai, khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mỗi đợt thiên tai... Với những kết quả đã đạt được trước yêu cầu của thực tiễn, phương châm 4 tại chỗ sẽ tiếp tục lan tỏa đến nhiều lĩnh vực khác, để góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Nghệ An: Hàng loạt khó khăn vướng mắc trong giao đất, giao rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp

Nghệ An: Hàng loạt khó khăn vướng mắc trong giao đất, giao rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp

Vị trí đất được cấp ở xa, địa hình giao đất giao rừng đi lại khó khăn, sai lệch diện tích giữa hồ sơ và thực địa, nhu cầu người dân lớn nhưng quỹ đất ít… là những khó khăn, vướng mắc đang gây ảnh hưởng lớn đến việc giao đất, giao rừng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp ở Nghệ An.
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 10 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 10 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 10 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 10 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 10 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 10 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 11 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 11 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 11 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 11 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.