Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Những phép tắc ứng xử trong văn hóa ăn uống của người Chăm

Nguyệt Anh (T/h) - 18:18, 11/07/2021

Người Kinh có câu "ăn trông nồi, ngồi trông hướng", còn với người Chăm, ăn uống hàng ngày hay ngày đình đám đều phải tuân theo các phép ứng xử có từ lâu đời.

Trong phép tắc ăn uống của người Chăm, những vị chức sắc luôn được bố trí ngồi mâm trên (Trong ảnh: Các vị chức sắc đang thực hiện một nghi lễ cúng)
Trong phép tắc ăn uống của người Chăm, những vị chức sắc luôn được bố trí ngồi mâm trên (Trong ảnh: Các vị chức sắc đang thực hiện một nghi lễ cúng)

Hàng ngày, người Chăm trải chiếu hoặc cà tăng theo chiều Đông - Tây để dọn ăn. Buổi sáng và buổi chiều thường dọn ăn ngoài sân, còn buổi trưa ăn trong hiên nhà. Thức ăn được dọn trên mâm và ngồi theo thứ bậc trong gia đình. Người phụ nữ (mẹ, chị) thường ngồi gần nồi niêu vừa ăn vừa bổ sung thức ăn cho mọi người.

Người Chăm không cầu nguyện trước khi ăn. Bữa ăn bắt đầu khi người lớn tuổi cầm đũa. Trong lúc ăn không được nói chuyện nhảm hoặc cãi cọ, không để rơi vãi hạt cơm. Ngoài ruộng rẫy, nếu không phải là buổi cúng thì bữa ăn không cần dọn trên mâm mà bê đặt dụng cụ đựng thức ăn chính giữa, mọi người dùng chung. Và mọi thành viên ngồi xung quanh, không theo thứ bậc.

Trong đình đám, tùy theo tính chất và đạo giáo Bàlamôn hay Bàni mà người Chăm có cách dọn ăn khác nhau. Nếu là đám tang ở cả hai đạo giáo dọn ăn theo chiều Bắc - Nam, còn nếu là các đám khác như đám cưới, hoặc lễ cúng thần thánh, họ dọn ăn theo chiều Đông - Tây.

Người Chăm Bàlamôn bày thức ăn trên mâm cho hai hoặc bốn người. Còn người Chăm Bàni chỉ bày thức ăn trên mâm cho hai vị cao niên hoặc chức sắc ngồi trên cùng (gọi là mâm trên). Những mâm dưới sẽ bày thức ăn trực tiếp trên mặt chiếu.

Người đàn ông Chăm dùng cơm nơi đình đám cũng như ở nhà đều ngồi cùng tư thế xếp bằng.
Người đàn ông Chăm dùng cơm nơi đình đám cũng như ở nhà đều ngồi cùng tư thế xếp bằng.

Các vị chức sắc ở hai đạo giáo tham gia cúng kính trong nhà lễ (Kajang), khi ngồi vào mâm thụ lễ đều phải ngồi duỗi chéo chân và cắn hạt muối và thực hiện nghi thức xin phép bằng động tác và lời niệm thầm trong miệng. Người đàn ông Chăm dùng cơm nơi đình đám cũng như ở nhà đều ngồi cùng tư thế xếp bằng. Còn người đàn bà tư thế duỗi chéo chân như các vị chức sắc, đó là tư thế chuẩn mực bắt buộc. Trong bất kỳ đình đám nào, người đàn ông cũng được mới ăn uống trước mới đến phụ nữ.

Trong lễ cưới hai vợ chồng son được cùng ăn trên một cái mâm với nhiều thức ăn thể hiện sự chung thủy, gắn bó và giàu có.

Có thể thấy, ứng xử trong bữa ăn đã trở thành nếp, ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người dân Chăm. Qua đó, chúng ta không chỉ thấy được nét đẹp về văn hóa ứng xử , tôn giáo mà còn thấy được tính cách của mỗi người.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Phục dựng Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai

Phục dựng Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai

Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai để cầu mong thần linh phù hộ cho mùa màng bội thu, dân làng được mạnh khỏe, bình yên. Đây là nghi lễ truyền thống quan trọng, là dịp để cố kết tình cảm gia đình, cộng đồng và lưu giữ truyền thống tốt đẹp của đồng bào DTTS Gia Rai nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Tự hào tuổi trẻ Thọ Bình với những lá đơn tình nguyện nhập ngũ

Tự hào tuổi trẻ Thọ Bình với những lá đơn tình nguyện nhập ngũ

Gương sáng - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Tiếp nối truyền thống cách mạng Anh hùng của quê hương, phong trào thanh niên viết đơn tình nguyện nhập ngũ ở xã Thọ Bình, tỉnh Thanh Hóa, đang lan tỏa mạnh mẽ, trở thành điểm sáng trong công tác tuyển quân năm 2026.
Đặc sắc sản phẩm núi rừng, miền biển của đồng bào nơi Hội chợ Mùa Thu

Đặc sắc sản phẩm núi rừng, miền biển của đồng bào nơi Hội chợ Mùa Thu

Kinh tế - Minh Thu - 1 giờ trước
Hội chợ Mùa Thu lần thứ Nhất - năm 2025 đã chính thức khai mạc tối 25/10, tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam, Đông Anh, Hà Nội. Đây là Hội chợ có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, quy tụ nhiều sản vật đặc trưng của 34 tỉnh thành trên cả nước, tôn vinh tinh hoa làng nghề Việt, mang theo kỳ vọng kết nối giao thương, kích cầu tiêu dùng.
Đà Nẵng: Mưa lớn kéo dài, nhiều nơi ngập sâu trong nước

Đà Nẵng: Mưa lớn kéo dài, nhiều nơi ngập sâu trong nước

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Mưa lớn kéo dài những ngày qua kết hợp với một số hồ thủy điện phía thượng nguồn xả nước điều tiết lũ khiến nhiều khu vực trũng thấp trên địa bàn TP. Đà Nẵng bị ngập nước.
Gia Lai nhiều hình thức bồi đắp tình yêu văn hóa truyền thống cho học sinh

Gia Lai nhiều hình thức bồi đắp tình yêu văn hóa truyền thống cho học sinh

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Cùng với việc nâng cao chất lượng giáo dục, những năm gần đây, các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú ở tỉnh Gia Lai đã khuyến khích học sinh mặc trang phục truyền thống đến lớp. Bên cạnh đó, các trường cũng thành lập các câu lạc bộ nhạc nhạc cụ truyền thống để học sinh tham gia và yêu văn hoá của dân tộc mình.
Đồng bào miền núi Quảng Ngãi không còn lo “núi đè”

Đồng bào miền núi Quảng Ngãi không còn lo “núi đè”

Chính sách Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Mỗi khi bước vào mùa mưa bão, hàng trăm hộ dân ở khu vực miền núi Quảng Ngãi luôn nơm nớp nỗi lo bị “núi đè”. Năm nay, nỗi lo ấy dần vơi đi, khi những khu tái định cư mới với đầy đủ hạ tầng, ở khu vực an toàn hơn dần hiện hữu, bà con ai nấy đều vui mừng.
Đại học Phenikaa: 821 tân sinh viên khóa đầu tiên ngành Truyền thông Đa phương tiện được truyền cảm hứng về "Tương lai số"

Đại học Phenikaa: 821 tân sinh viên khóa đầu tiên ngành Truyền thông Đa phương tiện được truyền cảm hứng về "Tương lai số"

Chiều 25/10, Khoa Công nghệ số Liên ngành (Đại học Phenikaa) đã long trọng tổ chức chương trình "Chào tân sinh viên K19". Sự kiện không chỉ là lễ chào đón chính thức 821 tân sinh viên ngành Truyền thông đa phương tiện, mà còn là buổi định hướng, truyền cảm hứng với sự tham gia của lãnh đạo nhà trường và các đối tác doanh nghiệp uy tín.
Đồng Nai: Dân chung tay cùng làm, cùng lo mọi việc to, việc nhỏ

Đồng Nai: Dân chung tay cùng làm, cùng lo mọi việc to, việc nhỏ

Dân tộc - Tôn giáo - Tùng Nguyên - 2 giờ trước
Ở những buôn, sóc vùng xa của Đồng Nai, từ làm đường, dựng nhà văn hóa hay bảo vệ đường biên, cột mốc… không chỉ là “việc của Nhà nước”. Dù việc nhỏ hay việc to, đồng bào các dân tộc đều chung tay với chính quyền cùng lo, cùng làm.
Từ sắc màu Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo đến nhịp phát triển mới của TP. Cần Thơ

Từ sắc màu Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo đến nhịp phát triển mới của TP. Cần Thơ

Dân tộc - Tôn giáo - Như Tâm - 2 giờ trước
Sau thành công của Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, trong không khí hân hoan, đoàn kết và tràn đầy niềm tin vào chặng đường phát triển mới, Cần Thơ lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo năm 2025 với quy mô cấp vùng.
Phục dựng Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai

Phục dựng Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai

Sắc màu 54 - Ngọc Thu - 3 giờ trước
Lễ cúng lúa mùa của đồng bào Gia Rai để cầu mong thần linh phù hộ cho mùa màng bội thu, dân làng được mạnh khỏe, bình yên. Đây là nghi lễ truyền thống quan trọng, là dịp để cố kết tình cảm gia đình, cộng đồng và lưu giữ truyền thống tốt đẹp của đồng bào DTTS Gia Rai nơi đây.
FIFA ASEAN Cup - Giải đấu mới nâng tầm bóng đá Đông Nam Á

FIFA ASEAN Cup - Giải đấu mới nâng tầm bóng đá Đông Nam Á

Thể thao - Hoàng Minh - 4 giờ trước
Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) vừa công bố ra mắt giải đấu mới “FIFA ASEAN Cup” dành cho 11 quốc gia Đông Nam Á. Đây là bước ngoặt quan trọng cho bóng đá khu vực và cơ hội cho Việt Nam trong thời gian tới.
Gia Lai: Bắt thêm 1 đối tượng trong vụ nghi sản xuất cà phê giả

Gia Lai: Bắt thêm 1 đối tượng trong vụ nghi sản xuất cà phê giả

Pháp luật - Ngọc Thu - 4 giờ trước
Ngày 27/10, liên quan đến vụ nghi sản xuất cà phê giả, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Gia Lai vừa bắt thêm 1 đối tượng Nguyễn Văn Hạnh - là người làm thuê của Võ Minh Tùng (SN 1978, trú tại phường Hội Phú), Giám đốc Chi nhánh Cà phê Thành Khôi, thuộc Công ty TNHH Một thành viên Nguyên Phát Gia Lai.