Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gương sáng

Nhà Thái học Điêu Văn Thuyển với tình yêu văn hóa dân tộc

Hà Minh Hưng - 16:58, 26/03/2023

Với tình yêu và niềm tự hào về văn hóa dân tộc Thái, ông đã dành hơn nửa cuộc đời để nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán dân tộc Thái (ngành Thái trắng) vùng Pa So. Ông là Nghệ nhân Điêu Văn Thuyển - Chủ tịch Hội Người cao tuổi thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật các DTTS Việt Nam.

Tuy tuổi đã cao nhưng nghệ nhân Điêu Văn Thuyển vẫn miệt mài sưu tầm, biên soạn, truyền dạy chữ Thái.
Tuy tuổi đã cao nhưng nghệ nhân Điêu Văn Thuyển vẫn miệt mài sưu tầm, biên soạn, truyền dạy chữ Thái.

Đón chúng tôi ở đầu cầu Pa So, trong trang phục truyền thống và nụ cười hào sảng, Nghệ nhân Điêu Văn Thuyển mời chúng tôi về căn nhà nhỏ tại thôn Hữu Nghị (thị trấn huyện Phong Thổ). Đây cũng là địa chỉ quen thuộc hằng tuần của các thành viên trong Câu lạc bộ (CLB) Bảo tồn văn hóa dân gian, dân tộc Thái trong những buổi giao lưu sinh hoạt, trao đổi văn hóa.

Lần giở lại những bức ảnh đen trắng đã hoen màu thời gian, Nghệ nhân Điêu Văn Thuyển kể về những câu chuyện ngày trước của mình. Ông bảo, thuở bé, thường xuyên được theo cha đi xem thực hành các nghi lễ của bản, của mường nên ông đã được tiếp cận với các cuốn sách Thái cổ. Ban đầu chỉ là thích thú, rồi ông cảm thấy "say dần" mỗi khi  hiểu thêm được một giá trị văn hóa truyền thống của cha ông mình.

Lớn lên, ông chọn nghề sư phạm để dạy chữ cho con em dân tộc mình. Ngoài giờ lên lớp, ông tranh thủ vào bản gặp gỡ, trao đổi với các thầy cúng, các bậc cao niên và cần mẫn ghi chép, sưu tầm những cuốn sách cổ để nghiên cứu, học viết chữ Thái một cách bài bản nhất.

Năm 2005, gia đình ông Điêu Văn Thuyển cùng 40 hộ người Thái ở bản cũ Chiềng Chăn, xã Chăn Nưa chuyển đến nơi ở mới, tại thôn Hữu Nghị (thị trấn huyện Phong Thổ) theo chương trình di dân, tái định cư Thủy điện Sơn La. Thời điểm này, ông được nghỉ hưu nên đã dành nhiều thời gian, tâm huyết cho việc nghiên cứu, sưu tầm văn hóa dân gian dân tộc Thái.

Những bản thảo chữ Thái cổ viết tay được ông Thuyển cất giữ như “báu vật”.
Những bản thảo chữ Thái cổ viết tay được ông Thuyển cất giữ như “báu vật”

Nhiều năm ròng rã, ông Thuyển đã đi điền dã, sưu tầm, ghi chép về các giá trị văn hóa của người Thái. Ông kiên trì tìm kiếm các tư liệu từ chính những người già để định hình các giá trị văn hóa nguyên bản. Đến nay, kho sách Thái cổ của ông lên đến gần 30 đầu sách, chủ yếu là các bản ghi chép bằng tay. Có những bản chữ đã mờ, rách mục, ông lại nghiên cứu để chép, dịch lại và bổ sung những chỗ thiếu khuyết. Ông còn dịch và viết sách bằng tiếng Thái. Những đầu sách dịch đã được in, xuất bản và tái bản, như: “Chuyện thơ Khun lúa nàng Ủa”; răn dạy người; “Truyện Trạng nguyên”; “Truyện Phạm Công Cúc Hoa”...

Năm 2011, ông Điêu Văn Thuyển tham gia vào Mạng lưới “Bảo tồn và phát triển tri thức bản địa dân tộc Thái Việt Nam” (VTIK). Ông cũng là thành viên trong tổ biên soạn các tài liệu về từ vựng tiếng Thái vùng Mường Lay. Ông cũng đã tham dự nhiều hội nghị, hội thảo về Bảo tồn phát triển tri thức bản địa dân tộc Thái Việt Nam (do Hội Thái học Việt Nam tổ chức).

 Hàng ngày, ông Điêu Văn Thuyển vẫn miệt mài truyền dạy, chỉ bảo từng động tác múa cho các thành viên trong CLB Bảo tồn văn hóa dân gian, dân tộc Thái).
Hàng ngày, ông Điêu Văn Thuyển vẫn miệt mài truyền dạy, chỉ bảo từng động tác múa cho các thành viên trong CLB Bảo tồn văn hóa dân gian, dân tộc Thái)

Bên cạnh việc bảo tồn chữ Thái cổ, hàng ngày, ông cùng các cụ cao niên và những người yêu văn hóa dân tộc chăm chút, gây dựng phong trào văn hóa, văn nghệ qua các lớp truyền dạy, các CLB… Ông chính là người khởi xướng thành lập ra Đội văn nghệ dân gian dân tộc Thái tại thôn Đoàn Kết (thôn giáp ranh với thôn Hữu Nghị). Tiếp đến là thành lập CLB Bảo tồn văn hóa dân gian dân tộc Thái thôn Đoàn Kết vào năm 2021. CLB có các chuyên ngành như: Văn nghệ dân gian; sử dụng nhạc cụ dân tộc; chế tác nhạc cụ; nghề truyền thống; ẩm thực người Thái.

Ông Điêu Văn Sượng - Chủ nhiệm CLB Bảo tồn văn hóa dân gian dân tộc Thái chia sẻ: “Dù tuổi đã cao nhưng vào các ngày cuối tuần hay những đêm trăng, bác Thuyển vẫn đều đặn đến tập luyện, chỉ bảo từng động tác, nhịp điệu, lấy lời cho các thành viên trong CLB. Nhiều ca khúc được ông làm mới, bà con ai cũng thích và thuộc lòng như ca khúc “Việt Nam quê hương tôi”, “Tình ca Tây Bắc”, “Inh lả ơi”… Các bài hát được chuyển thể hát song ngữ trên nền nhạc dân tộc chủ yếu là tính tẩu và sáo trúc”.

Để những tác phẩm văn học dân gian dân tộc Thái được hoàn chỉnh hơn, ông Thuyển thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với các cao niên, những người yêu văn hóa dân gian dân tộc Thái trong công tác sưu tầm biên soạn.
Để những tác phẩm văn học dân gian dân tộc Thái được hoàn chỉnh hơn, ông Điêu Văn Thuyển (người thứ hai từ trái sang) thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với các cao niên, những người yêu văn hóa dân gian dân tộc Thái trong công tác sưu tầm biên soạn

Bà Mai Thị Hồng Sim - Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Thổ cũng khẳng định: Nghệ nhân Điêu Văn Thuyển có vai trò quan trọng trong việc tiếp lửa, truyền dạy các giá trị văn hóa phi vật thể của dân tộc lan tỏa trong cộng đồng, đặc biệt là cho thế hệ trẻ. Nhờ những những lớp người như bác Thuyển, mà sợi dây kết nối cộng đồng bớt phần lơi lỏng, để nhịp điệu dân ca còn ngân mãi, những điệu xoè vẫn rạo rực trong những mùa lễ hội...”.

Với những đóng góp không nhỏ cho văn hóa dân tộc, tháng 9/2022, nghệ nhân Điêu Văn Thuyển vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú”. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.