Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Người phụ nữ ở bản Ka Túp "thổi hồn" vào thổ cẩm để làm giàu

Phạm Tiến - 17:32, 18/09/2023

Có dịp ghé thăm gia đình chị Hồ Thị Phay ở bản Ka Túp, xã Lao Bảo, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) - người đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề dệt thổ cầm truyền thống vào một ngày mùa Thu, dù đã cuối giờ trưa nhưng trong căn nhà xây khang trang nằm sát dòng sông Sê Pôn, nơi phân định hai nước Việt-Lào vẫn vang lên tiếng kẽo kẹt của khung cửi dệt vải. Hơn 50 năm gắn bó với nghề cha ông để lại, chị Phay chứng kiến những thăng trầm của nghề theo thời gian, nhưng với chị chưa bao giờ từ bỏ đam mê, vậy là "yêu nghề, nghề không phụ...".

Đam mê nghề dệt

Chị Hồ Thị Phay sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống dệt thổ cẩm ở bản Ka Túp, xã Lao Bảo, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), vì thế ngay từ nhỏ chị đã được tiếp xúc với nghề dệt thổ cẩm. Những đêm bên khung cửi với mẹ và bà ngoại đã theo chị cả quãng đời tuổi thơ, rồi đam mê nghề dệt từ lúc nào, chính chị cũng không còn nhớ!

(bài Chuyên đề BDT Quảng Trị): Thổi hồn vào thổ cẩm để làm giàu
Cuối giờ trưa nhưng chị Hồ Thị Phay cùng chồng say sưa bên khung cửi

Khi Trưởng bản Hồ Văn Thảo và tôi ghé thăm nhà chị Phay cũng là lúc vợ chồng chị chuẩn bị cho khung cửi “nghỉ ngơi". Trò chuyện với chúng tôi, Người phụ nữ Bru-Vân Kiều có nụ cười phúc hậu chậm rãi bày tỏ: “Ngày trước, ở Ka Túp có nhiều người biết dệt thổ cẩm, trong đó có bà ngoại của Phay. Sau những giờ lên nương rẫy vất vả, đêm về bà ngoại và mẹ lại ngồi bên khung cửi dệt vải. Những lúc như thế Phay luôn bám sát và chăm chú xem mẹ và bà dệt. Âm thanh kẽo kẹt của khung cửi cùng những cuộn chỉ nhiều màu sắc đã cuốn hút, đem đến cho Phay niềm yêu thích khó tả”.

Không còn nhớ lúc mấy tuổi, chỉ biết là khi còn rất bé, chị Phay đã xin ngoại và mẹ truyền dạy cách dệt. Việc học nghề dệt thủ công rất khó, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Từ căng chỉ, luồn chỉ, đạp chân, đưa thoi…, mọi động tác dệt luôn nhịp nhàng, chuẩn xác. Dệt càng khó bao nhiêu, chị càng quyết tâm học và rèn luyện bấy nhiêu.

Không chỉ làm giàu cho gia đình mình, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của chị Phay còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá tri tốt đẹp của đồng bào Bru-Vân Kiều
Không chỉ làm giàu cho gia đình mình, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của chị Phay còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào Bru-Vân Kiều

Đam mê và kiên trì đã mang lại thành công cho chị, năm 16 tuổi chị Phay đã biết dệt thành thạo tất cả các sản phẩm như: Khăn, áo và váy của người Bru-Vân Kiều. Chưa dừng lại ở đó, chị Phay còn tiếp tục học cách cắt và may áo, váy hoàn toàn bằng thủ công. Sau này, bà ngoại và mẹ già yếu, tất cả trang phục truyền thống của các thành viên trong gia đình đều do chị Phay tự tay dệt và cắt may.

Ngày Hồ Thị Phay theo chồng về bên nội (cùng bản Ka Tup). Của hồi môn chị mang theo là khung cửi và cái nghề cầm tay dệt thổ cẩm. Hằng ngày, bận bịu với công việc nương rẫy, con nhỏ…nhưng tranh thủ lúc nghỉ trưa, hay đêm đến, chị lại say sưa ngồi bên khung cửi. Vừa dệt theo các mẫu hoa văn mình đã biết, chị vừa nghiên cứu học hỏi các mẫu hoa văn mới. Nhờ vậy, kỹ năng dệt của chị Phay ngày càng tiến bộ. Chị tạo ra những sản phẩm thổ cẩm đẹp với những hoa văn độc đáo, được nhiều khách hàng đặt dệt. Kinh tế của gia đình Phay cũng theo nghề dệt mà khá hơn. Từ vợ chồng trẻ mới ra riêng, gia đình chị Phay đã đủ cái ăn, cái mặc và các con được học hành đầy đủ.

Yêu nghề, nghề không phụ

Dừng câu chuyện, chị mời khách cùng uống trà, rồi giọng chị bỗng trầm xuống: “Nghề dệt thổ cẩm của người Bru-Vân Kiều ngày càng ít người theo làm, sản phẩm ít người sử dụng. Tôi lo sợ rồi đây sẽ mai một chú ạ”!

Chị bảo, sự phát triển của đất nước và cuộc sống ngày càng hiện đại, vật liệu ngành may mặc tiện dụng ra đời. Sản phẩm thủ công dệt thổ cẩm nói riêng và các ngành thủ công khác khó cạnh tranh. Khó khăn là vậy, nhưng gia đình vẫn "sống khỏe" với nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Chị nói, làm gì cũng cần có sự đam mê, trăn trở và hơn hết là trách nhiệm với khách hàng của mình. 

(bài Chuyên đề BDT Quảng Trị): Thổi hồn vào thổ cẩm để làm giàu 2
Chị Hồ Thị Phay làm được tất cả các trang phục truyền thống của đồng bào Bru-Vân Kiều

Bền bỉ với nghề, nghề không phụ. Ngoài khách hàng cố định, gia đình Hồ Thị Phay cũng đón nhận những đơn hàng ở nhiều nơi, như ở huyện Đa Krông (Quảng Trị); Lệ Thủy (Quảng Bình)….Không chỉ giữ được nghề, đời sống kinh tế gia đình cũng phát triển nhờ nghề. Nhờ đó, gia đình chị đã xây dựng được ngôi nhà khang trang, với đầy đủ các vật dụng phục vụ sinh hoạt hằng ngày như tivi, tủ lạnh, xe máy…. Đặc biệt, 7 người con đều được học hành đầy đủ. Đến nay, trong số 7 người con của anh chị đã có 3 người lập gia đình riêng, 4 con đang theo học các cấp học.

Chia sẻ với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, Trưởng bản Ka Túp cho biết,  nghề dệt không chỉ nuôi sống gia đình chị Phay, mà còn giúp cho gia đình chị trở thành hộ giàu tại địa phương.

Hồi tháng 7 vừa qua, huyện Hướng Hóa tổ chức lễ Kỷ niệm 55 Ngày chiến thắng Khe Sanh, giải phóng huyện Hướng Hóa (1968 - 2023). Trong dịp này, chị Phay đã đăng ký tham gia Hội chợ Thương mại. Tại đây, các sản phẩm dệt thổ cẩm của người Bru-Vân Kiều, khung cửi, sợi dệt của chị lần đầu tiên được giới thiệu đến du khách gần xa. Thông qua hội chợ, nhiều khách hành đã tìm về với gia đình chị để đặt hàng. Đây là "trái ngọt" mà gia đình Hồ Thị Phay đón đợi sau bao năm cố gắng.

Trung tâm Thương mại huyện Hướng Hóa được xây dựng khang trang, tạo điều kiện để đồng bào DTTS ở địa phương giao thương, trao đổi hàng hóa
Trung tâm Thương mại huyện Hướng Hóa được xây dựng khang trang, tạo điều kiện để đồng bào DTTS ở địa phương giao thương, trao đổi hàng hóa

Trò chuyện với Bí thư Chi bộ bản Ka Túp-Nguyễn Thị Thanh Ngọc, tôi được biết, chị Phay đang có ý định mở rộng quy mô sản xuất nhưng cũng đang còn khó khăn về vốn đầu tư. Biết được ý định này của chị Phay, địa phương cũng đang tìm cách hỗ trợ chị  thông qua các nguồn cho vay theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Theo Bí thư Chi bộ Thanh Ngọc, việc mở rộng quy mô sản xuất sẽ  giúp Hồ Thị Phay có điều kiện truyền dạy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Bru-Vân Kiều cho nhiều thế hệ trẻ. "Đó là tín hiệu rất vui cho một gia đình người DTTS biết làm giàu từ chính nghề truyền thống cha ông để lại. Vui hơn nữa là nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Bru-Vân Kiều có lớp người kế cận, không lo thất truyền", Bí thư Chi bộ Nguyễn Thị Thanh Ngọc nói.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những cuộc trở về…

Những cuộc trở về…

Có cuộc trở về là khởi đầu cho bao điều tốt đẹp. Có cuộc trở về là truyền cảm hứng bất tận về sự nỗ lực vượt khó vươn lên trong cuộc sống. Có cuộc trở về là trả nợ quê hương, tri ân bản làng… Những thanh niên từng rời bản, vượt núi đeo đuổi con chữ để trở thành bác sỹ, mà chúng tôi đã gặp trên bao nẻo biên cương xứ Nghệ, là minh chứng cho tất cả những điều ấy.
Quảng Nam tập trung phát triển dịch vụ và công nghiệp dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Quảng Nam tập trung phát triển dịch vụ và công nghiệp dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Thời sự - PV - 21:44, 08/02/2025
Chiều 8/2, tại thành phố Tam Kỳ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam về tình hình phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, xây dựng Đảng, công tác an sinh xã hội trên địa bàn cũng như tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cho tỉnh.
Thủ tướng đề nghị tập đoàn THACO nghiên cứu, sản xuất tàu đường sắt tốc độ cao

Thủ tướng đề nghị tập đoàn THACO nghiên cứu, sản xuất tàu đường sắt tốc độ cao

Thời sự - PV - 15:01, 08/02/2025
Sáng 8/2, trong chương trình công tác tại Quảng Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới thăm một số cơ sở kinh tế trọng điểm, doanh nghiệp lớn của tỉnh gồm Khu kinh tế mở Chu Lai, cảng biển Chu Lai, sân bay Chu Lai, các nhà máy của tập đoàn THACO, tập đoàn HS Hyosung.
Thủ tướng dâng hương tri ân các Anh hùng liệt sĩ và Mẹ Việt Nam Anh hùng

Thủ tướng dâng hương tri ân các Anh hùng liệt sĩ và Mẹ Việt Nam Anh hùng

Thời sự - PV - 12:29, 08/02/2025
Sáng 8/2, bắt đầu chương trình công tác tại tỉnh Quảng Nam, địa phương có số liệt sĩ, số Mẹ Việt Nam Anh hùng nhiều nhất cả nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đoàn công tác đã đến dâng hoa, dâng hương tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Quảng Nam và Tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng (xã Tam Phú, TP. Tam Kỳ).
Khám phá hang thẩm Hai

Khám phá hang thẩm Hai

Media - BDT - 11:51, 08/02/2025
Khi những hạt mưa xuân lớt phớt bay, cây cối đua nhau đâm chồi nẩy lộc, đất trời Xứ Lạng bừng sắc xuân với núi non bàng bạc như khói, sắc hoa đào, hoa mận, hoa lê bừng nở. Nếu có dịp, xuân này hãy đến thăm Hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai là tài nguyên văn hoá quý giá của huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn. Nơi đây ẩn chứa nhiều thông điệp lịch sử cũng như mang nhiều giá trị về mặt khảo cổ.
Lan hài Đà Lạt

Lan hài Đà Lạt

Giải trí - Hà Hữu Nết - 11:17, 08/02/2025
Lan hài thuộc họ phong lan, vì đài hoa ở giữa có hình cái túi nhìn giống chiếc hài (giày phụ nữ thời phong kiến) nên được gọi là lan hài. Thế giới hiện có khoảng 80 loài lan hài, phân bố ở Hoa Nam, Ấn Độ, Đông Nam Á và các đảo ở Thái Bình Dương, chúng tạo thành phân tông gọi là Paphiopedilinae.
Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2025

Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2025

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 7/2/2025, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trình trở về miền đất Phật. Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình năm 2025. Lưu giữ nghề đan nôi truyền thống xứ Huế. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khẳng định thương hiệu “Du lịch Sơn La”

Khẳng định thương hiệu “Du lịch Sơn La”

Du lịch - C.Thiên - 11:12, 08/02/2025
Dịp nghỉ lễ, Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh Sơn La đã đón trên 250.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm, nghỉ dưỡng, tăng trên 150% so với cùng kỳ năm 2024.
Thanh Hóa: Bảo tồn dược liệu quý dưới tán rừng –Tạo sinh kế bền vững cho người dân miền núi

Thanh Hóa: Bảo tồn dược liệu quý dưới tán rừng –Tạo sinh kế bền vững cho người dân miền núi

Kinh tế - Quỳnh Trâm - 11:11, 08/02/2025
Với những cánh rừng trải dài hơn 648.370ha, Thanh Hóa không chỉ là “lá phổi xanh” của vùng Bắc Trung bộ mà còn ẩn chứa nguồn tài nguyên dược liệu vô giá. Từ những loài cây có mặt trong các bài thuốc cổ truyền của dân tộc đến những loại dược liệu quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng, tỉnh Thanh Hóa đã không ngừng nỗ lực bảo tồn và phát triển, biến thách thức thành cơ hội phát triển bền vững.
Tu Mơ Rông (Kon Tum): Cán bộ, giáo viên ủng hộ kinh phí xây dựng cảnh quan tại Dự án bố trí ổn định dân cư thuộc Chương trình MTQG 1719

Tu Mơ Rông (Kon Tum): Cán bộ, giáo viên ủng hộ kinh phí xây dựng cảnh quan tại Dự án bố trí ổn định dân cư thuộc Chương trình MTQG 1719

Xã hội - Ngọc Chí - 11:11, 08/02/2025
Ngày 7/2, theo thông tin từ UBND huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum) cho biết, huyện đã tiếp nhận được 120 triệu đồng từ cán bộ, giáo viên, người dân, doanh nghiệp trên địa bàn huyện ủng hộ, nhằm giúp đồng bào Xơ Đăng sinh sống tại Dự án bố trí ổn định dân cư tập trung thôn Mô Pả, xã Đăk Hà xây dựng cảnh quan để bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch.
Quảng Nam: Khởi tố, bắt tạm giam đối tượng trốn thuế hàng tỷ đồng

Quảng Nam: Khởi tố, bắt tạm giam đối tượng trốn thuế hàng tỷ đồng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 11:10, 08/02/2025
Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an Quảng Nam đã tiến hành tống đạt các Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với Bùi Ngọc Dũng để điều tra về tội trốn thuế.
Pháo đài Đồng Đăng được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia

Pháo đài Đồng Đăng được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia

Tin tức - Minh Anh - 11:08, 08/02/2025
UBND huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn vừa tổ chức Đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với Pháo đài Đồng Đăng, vào tối 6/2, trong buổi khai mạc Lễ hội Đồng Đăng năm 2025.