Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Phạm Tiến - 07:44, 25/03/2024

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.

Ông Hồ Văn Lý (Ngoài cùng bên trái) hướng dẫn cho thế hệ trẻ sử dụng nhạc cụ dân tộc Bru-Vân Kiều
Ông Hồ Văn Lý (ngoài cùng bên trái) hướng dẫn bà con sử dụng nhạc cụ dân tộc Bru-Vân Kiều

Nhạc cụ truyền thống như là máu thịt

Dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, đã và đang tác động mạnh mẽ đến kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS. Nhạc cụ mới ra đời, phương tiện nghe nhìn hiện đại cũng hiện hữu ngày một nhiều hơn trong đời sống thường ngày của đồng bào. Do đó, xu thế thưởng thức âm nhạc, giải trí của người đồng bào cũng thay đổi. Nhạc cụ mới, phương tiện nghe nhìn hiện đại có sức hấp dẫn đối với giới trẻ. Các loại nhạc cụ và những làn điệu dân ca truyền thống của đồng bào DTTS, cũng theo đó mà vơi đi là điều khó tránh khỏi! Thế nhưng, thực tế có không ít người dân, nghệ nhân luôn đau đáu với việc giữ gìn giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, người đàn ông Bru-Vân Kiều ở thôn Chênh Vênh, xã Hướng Phùng, huyện biên giới Hướng Hóa (Quảng Trị) là một ví dụ.

Là người con của dân tộc Bru-Vân Kiều, Hồ Văn Lý yêu tiếng đàn Ta- Lư, đàn Pơ – lựa, đàn tinh tông, khèn A-mam, khèn bè và cả điệu hát xà nớt của dân tộc mình từ bé. Cũng bởi yêu nhạc cụ dân tộc, mê điệu hát xà nớt mà ông thường xuyên có mặt và tham gia các lễ hội truyền thống của dân bản tổ chức. 

Âm thanh trong trẻo của tiếng đàn Ta-Lư, điệu hát xà nớt bay bổng đã theo đó ngấm sâu vào máu thịt Hồ Văn Lý. Lớn hơn một chút, qua các lần đi sim cùng trai gái trong bản, Hồ Văn Lý bắt đầu học hát điệu xà nớt, điệu tà oải. Rồi lại làm quen với đàn Ta-Lư, đàn Pơ-lụa, đàn tinh tông…

 Càng học, Hồ Văn Lý càng say và thể hiện năng khiếu với các loại nhạc cụ của dân tộc mình. Khi đã chơi thành thạo, Hồ Văn Lý lại tìm đến các nghệ nhân lớn tuổi để học chơi các loại nhạc cụ truyền thống. Chưa dừng lại ở đó, ông còn học cách chế tác một số loại nhạc cụ như đàn tinh tông, đàn Pơ-lụa. Bởi theo ông “phải tự tay chế tác thì tiếng đàn mới đúng như ý muốn của mình”.

Kiên trì chịu khó cộng với niềm đam mê, ông Hồ Văn Lý đã hát được điệu xà nớt, điệu tà oải và chơi được nhiều loại nhạc cụ truyền thống cha ông để lại. Đồng thời, ông Lý còn chế tác thành công đàn tinh tông, đàn Pờ lứa khi còn rất trẻ. Từ đó, những cây đàn này cũng theo ông đi biểu diễn nhiều nơi. Mỗi buổi tối, sau bữa cơm ấm cúng cùng gia đình, ông dành thời gian tự tập luyện khèn bè, đàn và hát các làn điệu dân ca. Với ông Lý, âm thanh của các loại nhạc cụ truyền thống và các điệu hát xà nớt, tà oải đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống của đồng bào Bru-Vân Kiều ở Thôn Chênh Vênh đã gắn liền với phát triển du lịch cộng đồn
Việc bảo tồn và phát huy giá trị tốt đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào Bru-Vân Kiều ở thôn Chênh Vênh đã góp phần phát triển du lịch cộng đồng

Nặng lòng níu giữ “hồn cốt” dân tộc

Càng tinh thông biểu diễn và chế tác các nhạc cụ truyền thống, ông Hồ Văn Lý lại càng muốn níu giữ “hồn cốt” của dân tộc mình được trường tồn. Cái thuận với ông là Chênh Vênh đã trở thành làng du lịch cộng đồng. Điệu hát xà nớt và cả tiếng đàn Ta-lư, đàn tinh tông… đã gắn được với sự phát triển kinh tế của đồng bào.

Tối thứ 7 hàng tuần, các con, cháu của ông và cả lớp trẻ ở thôn Chênh Vênh lại tập trung ngồi quây quần nghe ông đàn, hát làm mẫu. Sau phần biểu diễn mẫu, ông Lý lại cần mẫn chỉ cho từng người về cách hát, cách chơi nhạc cụ truyền thống. Trong số đó, đã có nhiều người hát theo đúng điệu, biết cách sử dụng đàn tinh tông, pờ lứa, khèn bè. Âm thanh của nhạc cụ, giọng hát của già trẻ, gái trai hòa quyện vang cả bản làng. Đó là cách mà ông Lý gieo vào thế hệ trẻ người Bru-Vân Kiều tình yêu văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Phùng Hồ Văn Quý cho hay: “Ông Lý là người rất am hiểu văn hóa truyền thống người Vân Kiều, nhất là chế tác, sử dụng nhạc cụ, hát dân ca, thực hành dân vũ. Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các cấp để mở lớp truyền dạy, bản tồn văn hóa truyền thống. Đồng thời, vận động ông Lý tiếp tục tham gia truyền dạy cho thế hệ sau góp phần lan tỏa tình yêu nhạc cụ, dân ca truyền thống đến với tất cả người”.

Bằng vốn hiểu biết sâu sắc cũng như kinh nghiệm của mình, ông Lý trở thành hạt nhân trong các phong trào văn nghệ quần chúng. Ông còn là hạt nhân trong Câu lạc bộ Văn nghệ truyền thống thôn Chênh Vênh. Ông Lý cùng các thành viên câu lạc bộ biểu diễn phục vụ khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm tại điểm du lịch sinh thái thôn Chênh Vênh, góp phần thu hút du khách, phát triển kinh tế -xã hội cho quê hương. Thông qua đó, giới thiệu và quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào Bru-Vân Kiều đến với du khách thập phương.

Nhiều người trẻ Bru-Vân Kiều chơi thành thạo đàn Ta-lư
Nhiều người trẻ Bru-Vân Kiều chơi thành thạo đàn Ta-lư

Để níu giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình, ông Hồ Văn Lý còn tích cực tham gia các lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể do các cấp triển khai tại địa phương. Bằng tình yêu và trách nhiệm, Hồ Văn Lý đã chung sức cùng chính quyền địa phương bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào Bru-Vân Kiều.

Với ông Lý, khi đàn Ta-lư, đàn tinh tông và cả những điệu hát xà nớt, tà oải được thế hệ trẻ yêu thích và sử dụng thành thạo là niềm vui lớn. Bởi ông biết, “hồn cốt” của dân tộc mình đã được thế hệ sau kế thế. Rồi đây, trong các lễ hội Mừng lúa mới, Tết cổ truyền... hay trong các đêm đón khách ở Chênh Vênh, điệu tà oải, xà nớt và cả tiếng đàn Ta-lư, đàn tinh tông còn vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.