Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người Cadong hát dân ca

PV - 09:33, 13/02/2019

Trong kho tàng văn nghệ dân gian, người Cadong (một nhánh của dân tộc Xơ-đăng) có những làn điệu dân ca truyền thống mang đậm chất trữ tình thể hiện tình cảm ngọt ngào, sâu lắng. Họ hát khi lên rẫy, hát trong những ngày lễ hội của làng, cưới xin, hát khi ru em bé ngủ, trai gái Cadong hát tỏ tình với nhau...

Mùa Xuân là mùa của lễ hội với những điệu múa, nhịp chiêng rộn rã núi rừng. Mùa Xuân là mùa của lễ hội với những điệu múa, nhịp chiêng rộn rã núi rừng.

Xưa kia, ở vùng Trà My, khi trai gái Cadong chưa vợ chưa chồng, khi gặp người mình có cảm tình, vào những buổi chiều sắp tắt nắng, mặt trời lặn dần về bên kia núi hay trong những đêm trăng sáng khắp núi rừng, cũng là lúc chàng trai Cadong khơi tiếng chiêng h'len tấu lên khi trầm hùng, như tiếng của đại ngàn âm u huyền bí, khi thì trong trẻo, thanh thoát như tiếng suối chảy róc rách nơi suối nguồn: “Hỡi em gái xinh xinh ơi/ Em ngồi bên suối nhớ ai/ Đôi chân em đẹp như quả chuối vàng/ Đôi tay em đẹp như búp măng rừng/ Anh ngắm em mà lòng không chán”.

Và khi người con gái đã trót đem lòng thương đã không dấu được nỗi lòng mình qua không gian núi rừng rất tự nhiên: “Em đang ở trên con dốc núi cao đợi anh dẫn bước/ Em đang ở bên con suối lớn nước chảy xiết chờ anh cõng qua”. Và bắt đầu từ ngày hôm đó, chàng trai và cô con gái về báo với cha mẹ mình đã tìm được người thương. Và cũng từ ngày mai, chàng trai và cô con gái đó qua lại hai bên gia đình giúp phát rẫy tỉa lúa, săn bắt mà không bị ràng buộc của cộng đồng, họ cùng chờ đợi ngày vui hạnh phúc.

Và khi để bày tỏ tâm tình mà người con gái Cadong khi về làm dâu ở làng khác, thì họ lại hát làn điệu dân ca dê ôdê ví von, vang lên thật đẹp, ca ngợi cảnh đẹp của núi rừng vùng Trà My: “Ta về ở vùng xa lạ quay đằng sau không có anh em/ Không có bà con làng xóm/ Trong khi đau ốm không có ai trông coi”.

Mới chỉ nghe, người chồng Cadong cũng đã phần nào hiểu được tâm trạng của vợ mình đi lấy chồng xa, và còn hơn một tâm trạng, đó là tâm trạng lẻ loi của người vợ khi tự tách mình ra khỏi bản làng...

Già làng người Cadong thể hiện làn điệu dân ca k'cheo truyền thống qua tiếng chiêng của mình. Già làng người Cadong thể hiện làn điệu dân ca k'cheo truyền thống qua tiếng chiêng của mình.

Không ai còn nhớ, người Cadong đã sinh sống trên vùng đất Trà My bao nhiêu mùa rẫy rồi, và cũng như những làn điệu dân ca của họ ra đời khi nào. Và khi tìm hiểu về văn hóa của tộc người Cadong, chúng tôi được già làng Hồ Văn Dinh (81 tuổi), hiện ở tại thôn 3, xã Trà Bui, huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) cho biết: Trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước, đồng bào Cadong một lòng theo Đảng, Bác Hồ, cùng nhau đoàn kết đánh giặc, giữ làng giành lại độc lập cho quê hương, và trong hoàn cảnh đó lời dân ca k’cheo truyền thống của người Cadong lại vang lên: “Là người Cadong ta cùng đồng tâm tay nắm tay nhau/ Là người Cadong đừng tách rời chiến đấu với hòa bình/ Kinh với Thượng yêu thương cùng nhau/ Lũ giặc Mỹ gieo bao đau thương/ Người Cadong ta quyết tâm một lòng đấu tranh/ Giải phóng quê hương ta thân yêu hơ… hơ”.

Và hôm nay, khi quê hương đổi mới, bản làng người Cadong tươi đẹp, họ lại cùng nhau hát làn điệu dân ca ra nghế để san sẻ niềm thương nỗi nhớ, hát để tỏ lòng biết ơn bản làng, hát để xua tan bao nỗi nhọc nhằn, hát cho cây rừng nẩy chồi xanh đâm hoa kết trái: “Ơi! Anh ơi/ Ta vui cuộc đời mới/ Lúa khoai đây màu mỡ, rẫy nương tươi tốt/ Ơi, anh ơi/ Quê hương người Cadong còn khổ/ Quê hương của người Cadong còn nghèo/ Ta hát mừng ngày vui liên hoan/ Ta hát mừng ngày vui bên nhau hơ… hơ”.

Mùa Xuân, mùa của vạn vật, nếu có dịp đến các bản làng, để được nghe người Cadong hát những làn điệu dân ca truyền thống, trong những đêm lửa rừng bập bùng của mùa lễ hội.

NGUYỄN VĂN SƠN

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp chung tay sửa chữa lại nhà rông truyền thống

Sau khi Báo Dân tộc và Phát triển có bài phản ánh “Người dân làng Kon Teo Đăk Lấp, xã Đăk Long, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum cũ (nay là xã Đăk Pxi, tỉnh Quảng Ngãi) không đồng thuận với chủ trương phá bỏ nhà rông truyền thống để xây phòng học”, thì việc xây dựng phòng học đã được dừng lại và nhà rông được giữ nguyên. Những ngày này, đồng bào Xơ Đăng nơi đây đang chung tay, góp sức sửa chữa lại nhà rông truyền thống cho khang trang hơn, để phục vụ các lễ hội truyền thống của làng.
Tin nổi bật trang chủ
Đắk Lắk hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Đắk Lắk hoàn thành chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Xã hội - Hoàng Thùy - 1 giờ trước
Cùng cả nước thực hiện phong trào thi đua xóa nhà tạm, nhà dột nát, đến nay, tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thành việc xây mới, sửa chữa gần 9.000 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ gia đình người có công, thân nhân liệt sĩ.
Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long

Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long

Công tác Dân tộc - Tào Đạt - Sa Rây - 1 giờ trước
Từ ngày 18 - 23/8, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Vĩnh Long tổ chức lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức dân tộc năm 2025 cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Vĩnh Long. Tham dự và giảng bài cho lớp tập huấn có bà Thạch Thị Thu Hà - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh.
Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thời sự - PV - 15:38, 20/08/2025
Sáng 20/8, Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) được long trọng tổ chức tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên Chính phủ tổ chức kỷ niệm ngày thành lập.
Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Tin tức - Ngọc Thu - 14:52, 20/08/2025
Là xã biên giới nằm ở phía Tây của tỉnh Gia Lai, Ia Púch có gần 8,8 km đường biên giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia. Thời gian qua, xã Ia Púch đã tập trung phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, thực hiện đạt chỉ tiêu đã được tỉnh định hướng và cụ thể hóa trong Nghị quyết của Đại hội.
Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Tin tức - Tào Đạt - 14:42, 20/08/2025
Trong 2 ngày 19 và 20/8, Đảng bộ Đặc khu Thổ Châu (tỉnh An Giang) đã tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại tá Nguyễn Văn Ngành, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh dự và chỉ đạo Đại hội.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Tin tức - Quỳnh Trâm - 14:40, 20/08/2025
Cuộc sống của 78 hộ gia đình với 350 nhân khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng sạt lở bờ hữu suối Son, đoạn qua bản Sa Ná, xã Na Mèo, tỉnh Thanh Hóa.
Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 14:22, 20/08/2025
Lực lượng chức năng tỉnh Gia Lai vừa phát hiện và xử lý vụ buôn bán hàng giả với hơn 40.000 sản phẩm tiêu dùng nhái nhiều nhãn hiệu nổi tiếng.
Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Xã hội - Ngọc Chí - 14:03, 20/08/2025
Sáng 20/8, UBND xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khánh thành Chợ trung tâm xã và Phiên chợ 0 đồng với nhiều phần quà tặng cho đồng bào Xơ Đăng. Đây là công trình được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 11:20, 20/08/2025
Tối 19/8, trên sân Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển U23 Australia đã vượt qua Myanmar với tỷ số tối thiểu 1-0 để chính thức trở thành nhà vô địch AFF Cup nữ 2025. Đây là lần đầu tiên U23 Australia bước lên bục cao nhất của giải đấu, đồng thời cũng là lần thứ hai bóng đá nữ Australia giành chức vô địch sau lần đầu vào năm 2008.
Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 21:21, 19/08/2025
Chiều 19/8, trên sân vận động Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển nữ Việt Nam đã xuất sắc đánh bại Thái Lan với tỷ số 3-1, qua đó khép lại hành trình tại Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á - AFF Cup 2025 với tấm Huy chương Đồng.