Nhiều chương trình văn hóa, văn nghệ đặc sắc mang đậm sắc màu văn hóa dân tộc Mông tại Lễ cúng rừng.Tín ngưỡng dân gian độc đáo
Ông Lý Tòn Cầu, Chủ tịch UBND xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái chia sẻ, người Mông thường sống ở những nơi núi cao, rừng sâu, cuộc sống của người dân đều cơ bản dựa vào rừng. Rừng nuôi sống, che chở cho người dân, gắn bó với cộng đồng người Mông từ nhiều đời nay. Thế nên, rừng có ý nghĩa và vai trò rất quan trọng đối với cộng đồng người Mông.
Rất tôn thờ Thần rừng nên hằng năm, cộng đồng người Mông ở Nà Hẩu tổ chức nghi lễ để thờ cúng Thần rừng, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cây cối tốt tươi, cầu cho sức khỏe và người người, nhà nhà được yên vui, ấm no và hạnh phúc.
Nghi lễ cúng rừng được thực hiện tại khu rừng có địa thế đẹp nhất của xã, nơi hội tụ đầy đủ linh khí của trời đất để thờ cúng Thần rừng và là nơi có cây cổ thụ lớn nhất thôn, mà dân làng gọi là khu rừng cấm, rừng thiêng. Tại Nà Hẩu, mỗi thôn đều có một khu rừng cấm, nơi có rất nhiều loại cây to, hàng trăm năm tuổi. Theo truyền thống, Tết rừng Nà Hẩu sẽ được tổ chức tại 3 khu vực rừng thiêng của 3 thôn: Ba Khuy, Trung Tâm và Bản Tát.
Những năm gần đây, tục cúng rừng còn được xem như một cuộc họp tổng kết năm của thôn, bản trong công tác bảo vệ rừng với sự tham gia của tất cả các chủ hộ trong thôn, của cán bộ xã và cán bộ kiểm lâm. Việc thực hiện các quy ước, hương ước về bảo vệ rừng cấm; tình hình phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo, an ninh trật tự thôn bản, các khoản đóng góp, các khoản được Nhà nước hỗ trợ… đều được đem ra bàn bạc công khai trong ba ngày “Tết rừng”.
Đặc biệt, các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Yên Bái đã quan tâm, đẩy mạnh việc tổ chức, quảng bá Lễ cúng rừng, văn hóa người Mông xã Nà Hẩu. Nhân dân trên địa bàn xã cũng đã đổi mới tư duy, cách làm, tận dụng cảnh quan thiên nhiên, biến văn hóa, nhất là Lễ cúng rừng trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút khách du lịch.
Thầy mo thực hiện nghi lễ cúng Thần rừng.
Lễ công bố quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ cúng rừng của người Mông, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên” sẽ được khai mạc vào lúc 20h00’ ngày 26/02/2025 (ngày 29 tháng Giêng năm Ất Tỵ). Đây không chỉ là niềm vinh dự, tự hào mà còn là “điểm tựa” để huyện Văn Yên bảo tồn, phát huy giá trị di sản, “biến di sản thành tài sản” phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương”.
Ông Lê Thành Hùng,Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên
Thêm quyết tâm bảo vệ rừng
Ngày 10/12/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ cúng rừng của đồng bào Mông, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vinh dự, tự hào để người Mông xã Nà Hẩu bảo tồn, phát huy giá trị di sản Lễ cúng rừng hằng năm và hơn hết, để đồng bào các DTTS tỉnh Yên Bái nâng cao hơn nữa ý thức bảo vệ rừng.
Theo ông Vàng A Su, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Bản Tát, Lễ cúng rừng là một nghi lễ truyền thống của bà con nơi đây, trước kia có rất ít người biết tới. Những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, quảng bá, Lễ cúng rừng đã được mọi người biết tới, không chỉ người dân các xã khác trong huyện mà cả các tỉnh bạn và khách du lịch trên khắp cả nước.
Khi biết Lễ cúng rừng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, ông Su và bà con vui mừng và tự hào lắm. Để Lễ công bố quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ cúng rừng của người Mông, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên” được diễn ra trang trọng và lan tỏa, những ngày qua, ông và bà con Nhân dân trong thôn Bản Tát đã và đang tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết như vệ sinh sạch sẽ đường thôn bản, trồng hoa cảnh quan, chuẩn bị các trò chơi dân gian truyền thống, quán triệt bà con Nhân dân mặc trang phục truyền thống trong dịp Lễ.
