Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Mặt trái của du lịch cộng đồng: Kinh doanh kiểu "mạnh ai nấy làm” (Bài 1)

Thúy Hồng - 11:54, 23/02/2021

Với những tiềm năng, lợi thế về thiên nhiên, con người, bản sắc văn hóa đa dạng, những năm qua, việc tổ chức mô hình du lịch cộng đồng đang được coi là loại hình du lịch mang lại lợi ích, hiệu quả kinh tế bền vững nhất cho người dân ở vùng DTTS và miền núi. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch ồ ạt, thiếu tính toán và kiến thức chuyên môn tại một số địa phương, là nguy cơ dẫn đến du lịch cộng đồng hoạt động kém hiệu quả và thiếu bền vững...

Một điểm du lịch ở xã Y Tý, huyện Bát Xát, Lào Cai. ảnh tư liệu.
Một điểm du lịch ở xã Y Tý, huyện Bát Xát, Lào Cai. ảnh tư liệu.

Ở một số nơi, do thiếu tính tổ chức, thiếu sự chuẩn bị, thiếu kỹ năng, lại nóng vội thu lợi nhuận dẫn đến tình trạng “nhà nhà đua nhau làm du lịch”. Việc phát triển ồ ạt dẫn đến tình trạng làm du lịch với tâm lý “mạnh ai nấy làm”, hoặc theo kiểu phong trào, kinh doanh theo kiểu “chộp giật” …

Phát triển ồ ạt

Nói đến du lịch cộng đồng (DLCĐ), không ít người sẽ nghĩ ngay đến khu du lịch bản Lác, xã Chiềng Châu, Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Giai đoạn 2014 - 2016, khách du lịch nội địa đến bản Lác rất đông, hiệu quả kinh tế có thể thấy rõ. Các hộ chỉ cần sửa sang lại nhà cửa, sắm thêm đồ dùng là có thể làm du lịch, thu về lợi nhuận. Đây cũng là giai đoạn du lịch bản Lác phát triển “nóng” nhất với việc nhà nhà làm DLCĐ.

Nhưng đó là câu chuyện của DLCĐ bản Lác trong thời kỳ phát triển mạnh nhất. Còn hiện nay, khách quốc tế lưu trú qua đêm và chi tiêu tại bản Lác từ năm 2018 đến nay có xu hướng giảm; khách nội địa có tăng nhưng tăng ít.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này do không gian của bản đã dần bị hiện đại hóa, những nhà sàn gỗ xưa kia được thay thế dần bằng những ngôi nhà bê tông mới. Ông Hà Công Tím, Người có uy tín bản Lác cho biết: “Càng ngày, gỗ làm nhà càng quý hiếm, việc làm nhà sàn gỗ có chi phí cao gấp 2, 3 lần so với nhà sàn bê tông nên các hộ làm du lịch sau không có kinh phí để làm, hầu hết đều sơn bê tông giả gỗ”.

Bên cạnh đó, truyền thống văn hóa cũng dần bị mai một. Những khung cửi dệt thổ cẩm của người phụ nữ Thái trước đây đành tháo dỡ, xếp gọn vào trong kho để lấy chỗ treo bán khăn quàng cổ "Made in China”. Con đường nội bản xưa vốn yên bình, du khách rất thích đi bộ thong dong ngắm cảnh, thỉnh thoảng dừng chân mua cơm lam, rau sắng, bó đũa tre, chiếc mõ trâu… thì giờ đây là tuyến đường chính dành cho những chiếc xe điện hoạt động.

Bà Hà Thị Hòa, Trưởng phòng Văn hóa- Thông tin huyện Mai Châu cho biết: Quy hoạch vẫn là điểm yếu mấu chốt hiện nay ở bản Lác, các hộ đang làm du lịch theo kiểu "mạnh ai nấy làm”. Để đáp ứng lượng khách đến bản đông, các hộ đã xây dựng, sửa sang, cơi nới, mở thêm nhiều loại hình dịch vụ như cafe, spa…, khiến cho không gian văn hóa nhà sàn của người Thái bị phá vỡ.

Có thể thấy, mô hình DLCĐ đang góp phần vào phát triển kinh tế cho người dân địa phương, nhưng nếu loại hình du lịch này vẫn phát triển ồ ạt, không có hướng dẫn, làm ảnh hưởng đến kinh tế, đến niềm tin vào du lịch cộng đồng.

Kinh doanh kiểu "ăn xổi"

Lào Cai là một trong những địa phương có mô hình DLCĐ khá phát triển, góp phần tạo sinh kế và nâng cao đời sống của đồng bào. Để nâng cao hiệu quả hoạt động, Lào Cai đã xây dựng quy hoạch phát triển các điểm du lịch cộng đồng tại các địa phương; đồng thời tổ chức đào tạo nguồn nhân lực và có giải pháp bảo tồn phong cảnh và nét văn hoá đặc sắc của các thôn, bản của đồng bào DTTS với phương châm “Biến di sản thành tài sản” để phát triển kinh tế du lịch. Tuy nhiên, qua thời gian hoạt động, hiện loại hình du lịch này đang bộc lộ nhiều hạn chế.

Ví dụ ở thị xã Sa Pa, có rất nhiều người từ các tỉnh miền xuôi lên thuê nhà, thuê đất của người dân địa phương để mở các điểm du lịch Homestay, nhưng thực chất họ chỉ đơn thuần là xây nhà cho thuê phòng, kinh doanh dịch vụ ăn uống và các dịch vụ khác. Chỉ tính thôn Tả Van Giáy 1 và Tả Van Giáy 2, thuộc xã Tả Van hiện có 50 cơ sở Homestay, thì khoảng 50% là của người nơi khác đến thuê. Như vậy, bản chất của DLCĐ sẽ dần mất đi. Trước đây, điểm DLCĐ Tả Van được ưa chuộng, bởi vẻ hoang sơ với khung cảnh thôn, bản thơ mộng với những ngôi nhà gỗ yên bình. Thay vào đó, hiện nay là những nhà hàng, nhà nghỉ được xây kiên cố, dịch vụ ăn uống mở tràn lan. Thậm chí, không ít cơ sở Homestay “bê” luôn mô hình kinh doanh dịch vụ nhà nghỉ, nhà hàng ở thành phố vào vùng nông thôn này.

Con đường nội bản xưa vốn yên bình, du khách rất thích đi bộ thong dong ngắm cảnh ở bản Lác, Mai Châu, Hòa Bình giờ đây là tuyến đường chính dành cho những chiếc xe điện hoạt động. ảnh tư liệu
Con đường nội bản xưa vốn yên bình, du khách rất thích đi bộ thong dong ngắm cảnh ở bản Lác, Mai Châu, Hòa Bình giờ đây là tuyến đường chính dành cho những chiếc xe điện hoạt động. Ảnh tư liệu

Ở tỉnh Yên Bái, qua thời gian hoạt động, mô hình DLCĐ cũng đang xuất hiện nhiều tồn tại. Chị Nguyễn Lan Hương, một du khách đến từ Hà Nội cho biết: Các Homestay chỉ chú trọng đến lưu trú, ăn uống và một số ít hoạt động văn hóa khác, mà chưa thực sự được hòa vào cuộc sống của người dân địa phương từ ăn ở đến sinh hoạt, lao động, tập tục văn hóa để trải nghiệm.

 Bên cạnh đó, do nguồn lực từ gia đình, tự phát, nên khi thực hiện, nhiều hộ không đủ cơ sở vật chất; thiếu kinh nghiệm về cách bố trí, sắp xếp vật dụng phòng nghỉ; hạn chế về chuyên môn nghiệp vụ; hạn chế về giao tiếp với khách nước ngoài; thiếu liên kết trong cộng đồng để tạo các sản phẩm văn hóa du lịch địa phương...do đó, không thu hút được khách du lịch lưu lại lâu.

Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Việt Nam, mô hình DLCĐ hiện đã mở rộng ra trên cả nước, với khoảng 300 làng, bản, buôn, thôn, xóm có hoạt động loại hình này. Tuy nhiên, nhiều địa phương đang rất lúng túng khi phát triển DLCĐ. Hầu hết người dân tự tìm lối đi, mỗi nơi phát triển một kiểu, mạnh ai nấy làm, nhỏ lẻ thiếu bền vững. Ở một số địa phương, chưa chú trọng đến công tác quy hoạch, quản lý mô hình, dẫn đến tình trạng, hộ dân vì lợi ích kinh tế mà phát triển ồ ạt...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.