Kỳ bí hang cá thần ở Văn Nho

Hang cá thần Văn Nho là 1 trong 3 hang cá nổi tiếng ở xứ Thanh sau hang cá thần Cẩm Lương, Cẩm Liên thuộc huyện Cẩm Thủy. Hang nằm tựa lưng vào núi, rộng khoảng 1ha. Phần lộ thiên là hồ nước nhỏ hình bán nguyệt, tựa lưng vào núi đá, nước từ trong lòng núi chảy ra trong vắt.

Theo những người cao niên trong làng, họ không biết đàn cá có từ bao giờ, lớn lên đã thấy có hang cá này. Những con cá đủ mọi kích thước, to có, nhỏ có. Cá ở đây bình thường cũng ít khi ra khỏi hang như suối cá ở huyện Cẩm Thủy, chỉ khi có tín hiệu của khách tham quan như vỗ tay, hay rải thức ăn thì chúng mới bơi ra. 

Những con cá ra khỏi hang có cân nặng chủ yếu 4-5kg, tuy nhiên dân địa phương tin rằng, nhiều con cá lớn vẫn ẩn thân đâu đó trong lòng núi, chưa bao giờ xuất hiện.

Cũng theo người dân, điều kỳ lạ là đàn cá có thể thay đổi màu sắc theo thời tiết, báo hiệu trời nắng hay mưa. Khi cá đổi thành màu xanh đen thì báo hiệu trời sắp mưa bão, khi cá có màu xanh vàng, vây cá có màu vàng hồng, xanh đỏ thì trời rất đẹp, nắng vàng. Nhờ vậy, Nhân dân trong làng có thể nhìn cá để chọn ngày xuống đồng, lên nương.

Đặc biệt, có những năm nước lụt tràn lên cả mặt đập nhưng đàn cá vẫn không ra khỏi đập. Xung quanh suối cá hiện vẫn còn nhiều câu chuyện khó lý giải, mang đậm sắc màu thần thoại.

Không ai dám đánh bắt cá ở suối này vì họ cho rằng, đây là "cá thần" và gắn với giai thoại người con gái bản Chiềng Ban. Tương truyền, xưa kia, người con gái ấy vốn nổi tiếng xinh đẹp, dịu dàng, làm nương, dệt vải giỏi.

Một hôm, nàng đến hang chơi. Khi đang dạo bên ngoài, giông gió bỗng nổi lên, cuốn nàng vào trong lòng núi. Dân bản đồn rằng nàng đã bị thuồng luồng bắt làm vợ.

Đến ngày mẹ mất, nàng cùng chồng trở về chịu tang mẹ. Chồng nàng do thuồng luồng biến thành, tướng mạo dị thường, khôi ngô, tuấn tú. Viếng mẹ xong, giông bão lại nổi lên, nàng và chồng biến mất, từ đó không về bản nữa.

Câu chuyện có nhiều dị bản, song đều kết luận rằng, "bà cá chúa" trong hang là do người con gái Chiềng Ban hóa thành. Có người còn khẳng định, đã từng nhìn thấy "bà cá chúa", với chiếc vảy màu vàng lấp lánh gần mang, tựa như chiếc khuyên vàng ngày xưa nàng đeo.

Cũng bởi câu chuyện mang yếu tố thần thoại truyền đời ấy, mà người dân địa phương tôn thờ loài cá sống trong hang. Người ta tin rằng, nếu ai làm hại cá thì đều không tránh khỏi họa lớn trong đời. Có lẽ vì thế, suốt hàng trăm năm qua, khắp cả vùng Mường Ký, không một ai dám bắt cá về ăn. Hang cá Văn Nho được gìn giữ qua năm tháng, qua bao thăng trầm của xứ Mường, và giờ đây đang dần trở thành điểm du lịch hấp dẫn của Bá Thước.

Được biết, UBND xã Văn Nho nhiều năm qua ngoài việc bảo vệ, lưu giữ suối cá thần cũng tích cực trong việc quảng bá du lịch. Song, để những tiềm năng du lịch được khai phá hiệu quả cần sự vào cuộc, chung tay của các cấp, ngành.