Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kinh nghiệm nuôi dạy, giáo dục con trẻ của người Thái Nghệ An

Nguyệt Anh - 15:31, 09/05/2022

Trong cuốn sách "Người Thái ở miền tây Nghệ An" của Tiến sĩ Dân tộc học Vi An, ông dành một phần để viết về tục lệ sinh đẻ và kinh nghiệm nuôi dạy con cái của cộng đồng người Thái. Theo ông, người Thái ở Nghệ An thường dạy con 5 thứ phải “biết” đó là: ở, ăn, đi, nói và làm.

Thế hệ trẻ dân tộc Thái Nghệ An hôm nay (Ảnh BNA)
Thế hệ trẻ dân tộc Thái Nghệ An hôm nay (Ảnh BNA)

Người Thái ở Nghệ An quan niệm rằng, một đứa con có nên người hay không phụ thuộc rất lớn và việc dạy bảo của cha mẹ. Cha mẹ phải là người làm gương cho con cái. Dẫu vậy, đứa con có nên người hay không còn phụ thuộc tâm hồn và “con tim” của đứa trẻ. Câu ngạn ngữ “cha mẹ dạy không bằng con tim tự nhận biết” nói lên điều này. Theo Tiến sỹ An gọi “con tim” chính là sức sống nội lực của chính đứa trẻ.

Và một đứa trẻ có nên người hay không được thể hiện ở khả năng lao động, lòng hiếu thảo với mẹ cha, sự trung thực, thuận hòa với cộng đồng. Đó là mục đích hướng đến trong việc dạy con. Muốn đạt được mục đích này, một đứa trẻ phải được dạy 5 kỹ năng gọi là những điều nên “biết”.

Trẻ em dân tộc Thái huyện Tương Dương được mẹ dạy cho cách thêu váy
Trẻ em dân tộc Thái huyện Tương Dương được mẹ dạy cho cách thêu váy (Ảnh Đình Tuân)

Điều phải biết thứ nhất là “ở”. Người Thái có câu "Ăn so đũa, ở so lòng". Vì thế biết "ở" không chỉ là chỉ là tự lo lấy được cuộc sống mà còn phải biết cư xử làm sao cho có trên dưới, trước sau. Một đứa trẻ "biết ở" sẽ được cộng đồng tôn trọng, anh em họ hàng đùm bọc, gắn bó. "Biết ở" còn là sự hiếu thảo, thương yêu cha mẹ, vợ con, biết kính trên nhường dưới, xưng hô đúng thứ bậc. Phải biết vị trí của mình mà ứng xử. 

Biết “ăn” cũng là một kỹ năng quan trọng cho một đứa trẻ được dạy. Đây không là kỹ năng cầm đũa bát, xử lý với từng loại thức ăn như thế nào hay ăn làm sao cho đảm bảo dinh dưỡng mà là kỹ năng "ăn nên đọi nói nên lời". Các bậc cha mẹ thường răn dạy con phải biết cách ngồi ăn như thế nào cho phải phép. Ngoài ra, một đứa trẻ còn phải biết nhường nhịn miếng ngon cho em, người già yếu và sau này là vợ, hoặc chồng con mình. Hơn hết thảy là sau này là biết lo cái ăn cho gia đình.

Tiến sỹ Vi Văn An là người Thái quê gốc huyện Con Cuông (Nghệ An), hiện công tác tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Ông được biết đến là một chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về dân tộc học hiện nay.
Tiến sỹ Vi Văn An là người Thái quê gốc huyện Con Cuông (Nghệ An), từng công tác tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam (nay đã về hưu). Ông được biết đến là một chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về dân tộc học. (Ảnh Ngọc Ánh)

Đi đứng cũng là một điều mà các bậc cha mẹ người Thái dạy con cái. Một người đứng đắn là phải biết đi lại nhẹ nhàng, Ngoài ra phải biết nhường cho người già lên cầu thang, ngồi vào mâm cơm trước. Khi cần cũng phải biết đi trước để gánh vác những việc mà gia đình, cộng đồng khi cần đến mình.

Nói phải lựa lời, nói năng nhường nhịn cũng là một kỹ năng cần thiết cho một đứa trẻ. Ăn nói phải nhẹ nhàng, lễ độ, không nói tục, nói lời làm mất lòng người khách. Người Thái có câu tục ngữ “nói như người mà cũng không nói như người” để răn dạy trẻ nhỏ.

Biết “làm” có lẽ là điều quan trọng nhất mà các bậc cha mẹ người Thái răn dạy con cái. Làm đơn giản là làm lụng, lao động để nuôi sống bản thân, gia đình, góp phần dựng xây làng bản. Một người biết yêu lao động sẽ tránh được các tật xấu khác như lười nhác, nhất là trộm cắp, một tính xấu mà người Thái rất xem thường.

Bản làng người Thái ở miền Tây Nghệ An (Ảnh Ngọc Ánh)
Bản làng người Thái ở miền Tây Nghệ An (Ảnh Ngọc Ánh)
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia

Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia

Ngày 31/5, lãnh đạo tỉnh Bắc Giang đã có buổi đón tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia do ông Nhem Valy - Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia và các thành viên đến thăm, làm việc tại tỉnh Bắc Giang.
Tin nổi bật trang chủ
Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia

Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia

Tin tức - Trí Phương - 2 giờ trước
Ngày 31/5, lãnh đạo tỉnh Bắc Giang đã có buổi đón tiếp Đoàn đại biểu cấp cao Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia do ông Nhem Valy - Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Quốc gia Mặt trận đoàn kết Phát triển Tổ quốc Campuchia và các thành viên đến thăm, làm việc tại tỉnh Bắc Giang.
Mô hình “một cửa” Công an cấp phường đầu tiên của tỉnh Lào Cai được thành lập

Mô hình “một cửa” Công an cấp phường đầu tiên của tỉnh Lào Cai được thành lập

Media - Trọng Bảo - 7 giờ trước
Vừa qua, Công an Tp. Lào Cai đã thành lập mô hình “Bộ phận Một cửa” tại Công an phường Nam Cường. Đây là mô hình đầu tiên của tỉnh Lào Cai nhằm đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính, nhất là trong hỗ trợ thực hiện Đề án 06 của Chính phủ.
Gỡ “nút thắt” trong giải phóng mặt bằng các dự án ở miền núi Thanh Hóa

Gỡ “nút thắt” trong giải phóng mặt bằng các dự án ở miền núi Thanh Hóa

Media - Quỳnh Trâm-CTV - 7 giờ trước
Giải phóng mặt bằng được xác định là khâu khó khăn nhất trong quá trình triển khai dự án. Vì vậy, công tác tuyên truyền, vận động giải phóng mặt bằng đã và đang được các địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa quan tâm chỉ đạo để gỡ “nút thắt” trong quá trình triển khai. Với những cách làm hay, mô hình dân vận khéo trong giải phóng mặt bằng đã tạo sự đồng thuận của người dân và giúp nhiều dự án, công trình trên địa bàn triển khai bảo đảm tiến độ.
Một thoáng Nặm Đăm

Một thoáng Nặm Đăm

Du lịch - Huy Toán - 7 giờ trước
Nằm cách Tp. Hà Giang khoảng 45 km về phía Bắc, làng Nặm Đăm, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang là Làng Văn hóa du lịch cộng đồng của đồng bào dân tộc Dao. Nơi đây là sự phối hợp tuyệt đẹp giữa cảnh quan thiên nhiên, với những ngôi nhà trình tường truyền thống của đồng bào Dao thân thiện, mến khách.
Mô hình tiết học biên cương ở xứ Thanh

Mô hình tiết học biên cương ở xứ Thanh

Media - Quỳnh Trâm - 7 giờ trước
Với mục tiêu giáo dục các em học sinh nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia là việc làm quan trọng, Đồn Biên phòng cửa khẩu Tén Tằn, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với các trường học trên địa bàn huyện biên giới Mường Lát triển khai nhiều hoạt động ngoại khóa bằng mô hình Tiết học biên cương. Đây là mô hình nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của phụ huynh và học sinh, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân trong việc bảo vệ đường biên, cột mốc.
Mô hình “một cửa” Công an cấp phường đầu tiên của tỉnh Lào Cai được thành lập

Mô hình “một cửa” Công an cấp phường đầu tiên của tỉnh Lào Cai được thành lập

Vừa qua, Công an Tp. Lào Cai đã thành lập mô hình “Bộ phận Một cửa” tại Công an phường Nam Cường. Đây là mô hình đầu tiên của tỉnh Lào Cai nhằm đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính, nhất là trong hỗ trợ thực hiện Đề án 06 của Chính phủ.
Danh sách 201 điểm thi lớp 10 THPT công lập không chuyên ở Hà Nội

Danh sách 201 điểm thi lớp 10 THPT công lập không chuyên ở Hà Nội

Giáo dục - Như Ý - 8 giờ trước
Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội vừa thông báo danh sách 201 địa điểm tổ chức kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 các trường THPT công lập không chuyên năm học 2023 - 2024. Theo đó, điểm thi có nhiều phòng thi nhất là Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, với 43 phòng.
Nỗi lo sau SEA Games 32

Nỗi lo sau SEA Games 32

Thể thao - PV - 8 giờ trước
Dù giành thành tích hạng nhất tại SEA Games 32 ở Campuchia, nhưng việc chỉ có chưa đến 60% số huy chương ở các môn nằm trong chương trình thi đấu Olympic (chưa kể phong độ thi đấu trồi sụt của nhiều vận động viên đỉnh cao) khiến mục tiêu lọt vào Top 3 khu vực Đông Nam Á tại đấu trường ASIAD (tổ chức tại Hàng Châu, Trung Quốc vào cuối tháng 9 tới) của thể thao Việt Nam trở nên rất khó khăn.
Vĩnh Phúc: Tín dụng chính sách góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội

Vĩnh Phúc: Tín dụng chính sách góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội

Công tác Dân tộc - Trang Diệp - 8 giờ trước
Có thể nói, tín dụng chính sách là một trong những công cụ, giải pháp có tính căn cơ, lâu dài, giúp các cấp chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện thắng lợi mục tiêu, kế hoạch về giảm nghèo, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới nâng cao, bảo đảm an sinh xã hội, phục hồi, phát triển kinh tế nhất là trong tình hình kinh tế có nhiều biến động như hiện nay.
Bắc Ninh: Tổ chức đối thoại với doanh nghiệp, Hợp tác xã, hộ kinh doanh

Bắc Ninh: Tổ chức đối thoại với doanh nghiệp, Hợp tác xã, hộ kinh doanh

Tin tức - Vân Khánh - Xuân Hải - 8 giờ trước
UBND tỉnh Bắc Ninh vừa ban hành Kế hoạch tổ chức Hội nghị đối thoại với doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), hộ kinh doanh năm 2023 với chủ đề “Sẵn sàng cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển”.
Cùng chung tay xây dựng môi trường sống và làm việc không khói thuốc

Cùng chung tay xây dựng môi trường sống và làm việc không khói thuốc

Xã hội - PV - 8 giờ trước
Nhằm tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các ngành, các cấp và cộng đồng đối với công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lấy ngày 31/5 hàng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá.