Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Khát vọng nơi vùng đất “bốn yên”: "Sóng dữ" một thời (Bài 1)

Thanh Nguyễn - 16:08, 16/06/2024

LTS: Vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng, huyện Tương Dương (Nghệ An) từng là thủ phủ của… “vàng tặc”. Phải mất rất nhiều thời gian, công sức của chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng, thì “vàng tặc” mới lắng xuống, những hệ lụy mới lùi dần. Tuy nhiên, để vùng đất "bốn yên" không tiếp tục dậy "sóng dữ", các cấp chính quyền, lực lượng chức năng cần phải "vào cuộc" rà soát, kiểm tra và cân nhắc kỹ lưỡng việc đã cấp phép khai thác quặng vàng ở vùng đất này, để nỗi đau, nỗi ám ảnh kinh hoàng mà người dân ở nơi đây từng nếm trải...không lặp lại.

Hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc
Chính quyền địa phương đã phải hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc

"Vàng tặc"và những ám ảnh không quên 

Đã từng vào Yên Tĩnh nhiều bận. Nhưng để vào Yên Tĩnh thì phải qua Yên Na...; rồi cũng có khi xuôi xuống Yên Hòa, Yên Thắng… trên hành trình ấy, không khó để bắt gặp những dòng suối đục ngàu; những tốp người hì hụi đãi đất, cào đá...Hơn 10 năm trước, vùng đất “bốn yên” là thế.

Những năm trước 2010, vùng đất “bốn yên” nhức nhối với tình trạng khai thác vàng trái phép. Đỉnh điểm của vấn nạn này là năm 2008, khi Công ty Cổ phần xây dựng và Thương mại tổng hợp Thủ Đô (có trụ sở tại phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, Hà Nội; được thành lập ngày 07/12/2004 được cấp phép thăm dò khai thác khoáng sản vàng ở núi Pu Phen (địa phận xã Yên Na và Yên Tĩnh).

Và bất ổn, hệ lụy từ đây nảy nở. Khắp hang cùng, núi thẳm là hàng chục hầm vàng được đào xới, đãi đất suốt ngày đêm. Môi trường nước bị ô nhiễm, cuộc sống bất ổn vì những tệ nạn xã hội, chưa kể bao gia đình ly tán, công tác quản lý nhân khẩu tại địa phương khó khăn… Pu Then được ví như trung tâm “tam giác vàng” ở vùng đất “bốn yên”.

Trở lại câu chuyện về núi Pu Phen. Pu Phen là ngọn núi có diện tích rộng, hiểm trở, cách xa khu dân cư. Pu Then tiếp giáp với ba xã gồm Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng. Tuy nhiên, ở địa phận xã Yên Tĩnh và Yên Na vẫn chiếm diện tích lớn hơn. Một người dân ở xã Yên Tĩnh bảo: Muốn tiếp cận được thủ phủ vàng tặc ở Pu Phen, thì phải đi bộ khoảng 3 giờ đồng hồ mới đến nơi. Thành ra, mỗi đợt truy quét của chính quyền, thường bị các “chim lợn” đánh động nên càng khó khăn.

Cùng thời gian này, Yên Tĩnh đang là địa bàn “nóng” về ma túy, khi có hơn 100 con nghiện. Cùng với nạn khai thác vàng thổ phỉ, hàng trăm người tứ xứ đổ về, mà đa phần là những “phu vàng” có “số má, máu mặt” ở những địa bàn “phức tạp” như Quảng Nam, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh...

Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen
Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen

Như vệt “dầu loang”, dẫu rằng xã Yên Hòa, Yên Thắng nằm cách xa thủ phủ “vàng tặc” ở Pu Phen cũng không thoát khỏi số phận của “cơn lốc” tệ nạn xã hội, bất ổn cuộc sống… Và nghiễm nhiên, bốn xã vùng trong, mà người dân Tương Dương hay gọi là vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng chính thức bị đảo lộn.

Nỗi đau không của riêng ai?!

Nạn khai thác vàng thổ phỉ ở vùng đất “bốn yên” đã gây ảnh hưởng rất lớn đến dòng suối Pu và Chà Hạ chảy qua địa bàn. Không chỉ cây cối, hoa màu bị chết mà gia súc, gia cầm uống nguồn nước này hoặc vô tình sụt xuống các hố đào vàng cũng đã chết hoặc bị thương. Rồi, những thửa ruộng màu mỡ quanh các dòng suối, cũng bị đào xới không thương tiếc. Ngay cả trục đường liên xã (từ Cửa Rào xã Xá Lượng đi Yên Hòa, nối với quốc lộ 48C) cũng đã bị máy móc ngoạm sát lề đường. Cuộc sống bị ảnh hưởng, tổ ấm của nhiều gia đình cũng đã phải ly tán trong bao nỗi xót xa, day dứt của những người chứng kiến.

Bập vào vàng tặc, hoặc ăn theo vàng tặc… là tệ ma túy, mại dâm, HIV/AIDS…; rồi là "thanh trừng" lẫn nhau để tranh giành lãnh địa, người dân bỏ bê nương rẫy để chạy theo vàng tặc. Kẻ vào hầm lò đào đất, người dùng sức gùi hàng… khiến cả vùng Pu Phen và “bốn yên” náo loạn. Biết bao mạng người đã chôn vùi thanh xuân cùng giấc mộng vàng vì sập hầm, vì chém giết ở Pu Phen? 

Những trận lũ ở Yên Tĩnh từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương
Nạn "vàng tặc", là một trong những nguyên nhân gây nên những trận lũ ở Yên Tĩnh, từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương

Rồi thì lâm tặc cũng mượn cớ hoành hành. Núi rừng, và cả những con suối bị đào xới… đã dẫn đến những trận lũ kinh hoàng liên tiếp giáng xuống. Trận lũ quét ở bản Pa Tý đêm 26/5/2009 khiến hơn 60 nóc nhà bị ngập chìm, 5 mạng người mãi mãi ra đi… Chưa hết, các trận lũ quét xảy ra vào rạng sáng ngày 25/6/2011 và 14/9/2016 khiến cho hàng trăm nhà dân và các cơ sở vật chất như trường học, nhà công vụ giáo viên, cầu cống, đường giao thông… bị thiệt hại nặng nề. Ấy là thực trạng ở vùng đất này cách nay hơn chục năm về trước.

Như một kết cục tất yếu. Trước vấn nạn này, các cấp chính quyền đã phải đau đầu tìm giải pháp giải quyết. Có những thời điểm, huyện Tương Dương đã phải huy động tổng lực các lực lượng liên tục truy quét, giao trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa luân phiên cử người canh gác, tuần tra. Thậm chí có lúc đích thân Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch huyện cùng Trưởng Công an huyện đã trực tiếp lên núi chỉ đạo các lực lượng quân sự, công an truy quét. Mỗi lần như vậy, kéo dài từ 2-3 ngày. Lần nào lên cũng phá được máy, lán, cắt đường ống dẫn nước. Nhưng, chỉ vài hôm lại nhận được tin Pu Phen đã có các nhóm đào vàng trở lại.

Hao người, tốn của. UBND huyện Tương Dương đã phải chi ngân sách để hỗ trợ các xã trong việc đẩy đuổi “vàng tặc”. Huyện đã giao cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa cử lực lượng trực tháng quay vòng và từng tháng phải có báo cáo gửi về huyện. Đồng thời, hàng loạt chỉ thị, kế hoạch, nghị quyết được ban hành, trong đó có nội dung: Nếu để tái diễn tình trạng khai thác vàng trái phép trên núi Pu Phen, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền sẽ phải chịu hình thức kỷ luật.

Vàng tặc đã để lại bao hậu quả khôn lường, để lại nhiều nỗi đau, hàng chục năm qua nhiều người chưa thể quên...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bắt đầu năm học mới ở những bản làng ở Mường Lống mờ sương

Bắt đầu năm học mới ở những bản làng ở Mường Lống mờ sương

Mường Lống - mảnh đất cao và xa ngái của miền Tây xứ Nghệ bao đời nay nổi tiếng vì sự học. Cũng bởi, bao thế hệ người Mông nơi “cổng trời” này, không chỉ hay lam hay làm, mà còn biết định hướng để cháu con đeo đuổi con chữ dưới những bản làng mờ sương.
Tin nổi bật trang chủ
Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Tin tức - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Cơn bão số 3 (Yagi) xảy ra vào tháng 9/2024 đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Hiện nay, tỉnh vẫn đang tập trung triển khai đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra.
Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Nhịp cầu nhân ái - Tuấn Ninh - 3 giờ trước
Những ngày đầu năm học, không chỉ mang lại niềm vui đến trường cho gần 400 em học sinh tại Trường PTDT Bán trú Tiểu học Chua Ta, xã Xa Dung (Điện Biên), mà còn đánh dấu sự ra đời của một công trình ý nghĩa.
Xuất nhập khẩu tăng nhẹ, thặng dư thương mại duy trì, buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp

Xuất nhập khẩu tăng nhẹ, thặng dư thương mại duy trì, buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp

Kinh tế - Vân Khánh - 3 giờ trước
Trong tháng 8/2025, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tiếp tục duy trì xu hướng tăng trưởng, giúp Việt Nam ghi nhận thặng dư thương mại hơn 3,7 tỷ USD. Tuy nhiên, công tác thu ngân sách từ hoạt động này có dấu hiệu chững lại, trong khi tình hình buôn lậu, vận chuyển ma túy vẫn diễn biến phức tạp trên nhiều tuyến trọng điểm.
Trao gần 1,6 tỷ đồng Nâng bước em đến trường cho học sinh biên giới Gia Lai

Trao gần 1,6 tỷ đồng Nâng bước em đến trường cho học sinh biên giới Gia Lai

Giáo dục dân tộc - Ngọc Thu - 3 giờ trước
Ngày 5/9, nhân dịp khai giảng năm học mới, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai đã gặp mặt, tặng quà cho các em học sinh trong chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi Đồn Biên phòng” và trao kinh phí hỗ trợ trong dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường” năm học 2025 - 2026.
Chính thức đưa vào hoạt động dự án cáp ngầm xuyên biển đưa điện từ Cần Thơ ra Côn Đảo

Chính thức đưa vào hoạt động dự án cáp ngầm xuyên biển đưa điện từ Cần Thơ ra Côn Đảo

Tin tức - Tào Đạt - Như Tâm - 3 giờ trước
Tuyến cáp ngầm xuyên biển hơn 4.900 tỷ đồng hoạt động, giúp Côn Đảo có điện ổn định, phát triển kinh tế - du lịch, không phụ thuộc nguồn Diesel.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan

Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân-H.Trường - 19:49, 05/09/2025
Ngày 5/9, Đoàn công tác do Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai Phan Đỗ Minh Thanh Anh dẫn đầu đã đến thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan Phật lịch 2569 - Dương lịch 2025.
Thêm một “Phòng tin học cho em” được đưa vào điểm trường vùng cao Bình Liêu

Thêm một “Phòng tin học cho em” được đưa vào điểm trường vùng cao Bình Liêu

Xã hội - Mỹ Dung - 19:39, 05/09/2025
Trong ngày khai giảng năm học mới, học sinh vùng cao xã Bình Liêu (Quảng Ninh) đón nhận món quà đặc biệt: “Phòng tin học cho em” trị giá hơn 130 triệu đồng. Phòng tin học được trang bị đầy đủ máy tính, Internet và thiết bị học tập hiện đại, mở ra “cánh cửa số” cho các em tiếp cận tri thức.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông nhất điều chỉnh dự toán chi ngân sách trung ương năm 2025

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông nhất điều chỉnh dự toán chi ngân sách trung ương năm 2025

Thời sự - Hoàng Quý - 18:28, 05/09/2025
Chiều 5/9, tại phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, quyết định về việc điều chỉnh dự toán chi ngân sách Trung ương phân bổ cho Bộ Xây dựng và bổ sung có mục tiêu cho UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2025 của Chính phủ.
Khẩn trương triển khai Dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc

Khẩn trương triển khai Dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc

Thời sự - Sỹ Hào - Lê Anh Dũng - 18:19, 05/09/2025
Dự Lễ Khai giảng năm học mới 2025 - 2026 của Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đề nghị nhà trường và các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai Dự án đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị để phục vụ công tác dạy và học.
Chia sẻ khó khăn cùng học trò vùng cao

Chia sẻ khó khăn cùng học trò vùng cao

Nhịp cầu nhân ái - Vũ Mừng - 17:25, 05/09/2025
Nhân dịp khai giảng năm học mới, Thanh tra Công an tỉnh Tuyên Quang đã phối hợp cùng Công ty Luật TNHH Khoa Bình và Quỹ NKK trao tặng nhiều phần quà tới các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Đản Ván, xã Hoàng Su Phì.