Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Khát vọng nơi vùng đất “bốn yên”: "Sóng dữ" một thời (Bài 1)

Thanh Nguyễn - 16:08, 16/06/2024

LTS: Vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng, huyện Tương Dương (Nghệ An) từng là thủ phủ của… “vàng tặc”. Phải mất rất nhiều thời gian, công sức của chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng, thì “vàng tặc” mới lắng xuống, những hệ lụy mới lùi dần. Tuy nhiên, để vùng đất "bốn yên" không tiếp tục dậy "sóng dữ", các cấp chính quyền, lực lượng chức năng cần phải "vào cuộc" rà soát, kiểm tra và cân nhắc kỹ lưỡng việc đã cấp phép khai thác quặng vàng ở vùng đất này, để nỗi đau, nỗi ám ảnh kinh hoàng mà người dân ở nơi đây từng nếm trải...không lặp lại.

Hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc
Chính quyền địa phương đã phải hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc

"Vàng tặc"và những ám ảnh không quên 

Đã từng vào Yên Tĩnh nhiều bận. Nhưng để vào Yên Tĩnh thì phải qua Yên Na...; rồi cũng có khi xuôi xuống Yên Hòa, Yên Thắng… trên hành trình ấy, không khó để bắt gặp những dòng suối đục ngàu; những tốp người hì hụi đãi đất, cào đá...Hơn 10 năm trước, vùng đất “bốn yên” là thế.

Những năm trước 2010, vùng đất “bốn yên” nhức nhối với tình trạng khai thác vàng trái phép. Đỉnh điểm của vấn nạn này là năm 2008, khi Công ty Cổ phần xây dựng và Thương mại tổng hợp Thủ Đô (có trụ sở tại phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, Hà Nội; được thành lập ngày 07/12/2004 được cấp phép thăm dò khai thác khoáng sản vàng ở núi Pu Phen (địa phận xã Yên Na và Yên Tĩnh).

Và bất ổn, hệ lụy từ đây nảy nở. Khắp hang cùng, núi thẳm là hàng chục hầm vàng được đào xới, đãi đất suốt ngày đêm. Môi trường nước bị ô nhiễm, cuộc sống bất ổn vì những tệ nạn xã hội, chưa kể bao gia đình ly tán, công tác quản lý nhân khẩu tại địa phương khó khăn… Pu Then được ví như trung tâm “tam giác vàng” ở vùng đất “bốn yên”.

Trở lại câu chuyện về núi Pu Phen. Pu Phen là ngọn núi có diện tích rộng, hiểm trở, cách xa khu dân cư. Pu Then tiếp giáp với ba xã gồm Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng. Tuy nhiên, ở địa phận xã Yên Tĩnh và Yên Na vẫn chiếm diện tích lớn hơn. Một người dân ở xã Yên Tĩnh bảo: Muốn tiếp cận được thủ phủ vàng tặc ở Pu Phen, thì phải đi bộ khoảng 3 giờ đồng hồ mới đến nơi. Thành ra, mỗi đợt truy quét của chính quyền, thường bị các “chim lợn” đánh động nên càng khó khăn.

Cùng thời gian này, Yên Tĩnh đang là địa bàn “nóng” về ma túy, khi có hơn 100 con nghiện. Cùng với nạn khai thác vàng thổ phỉ, hàng trăm người tứ xứ đổ về, mà đa phần là những “phu vàng” có “số má, máu mặt” ở những địa bàn “phức tạp” như Quảng Nam, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh...

Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen
Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen

Như vệt “dầu loang”, dẫu rằng xã Yên Hòa, Yên Thắng nằm cách xa thủ phủ “vàng tặc” ở Pu Phen cũng không thoát khỏi số phận của “cơn lốc” tệ nạn xã hội, bất ổn cuộc sống… Và nghiễm nhiên, bốn xã vùng trong, mà người dân Tương Dương hay gọi là vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng chính thức bị đảo lộn.

Nỗi đau không của riêng ai?!

Nạn khai thác vàng thổ phỉ ở vùng đất “bốn yên” đã gây ảnh hưởng rất lớn đến dòng suối Pu và Chà Hạ chảy qua địa bàn. Không chỉ cây cối, hoa màu bị chết mà gia súc, gia cầm uống nguồn nước này hoặc vô tình sụt xuống các hố đào vàng cũng đã chết hoặc bị thương. Rồi, những thửa ruộng màu mỡ quanh các dòng suối, cũng bị đào xới không thương tiếc. Ngay cả trục đường liên xã (từ Cửa Rào xã Xá Lượng đi Yên Hòa, nối với quốc lộ 48C) cũng đã bị máy móc ngoạm sát lề đường. Cuộc sống bị ảnh hưởng, tổ ấm của nhiều gia đình cũng đã phải ly tán trong bao nỗi xót xa, day dứt của những người chứng kiến.

Bập vào vàng tặc, hoặc ăn theo vàng tặc… là tệ ma túy, mại dâm, HIV/AIDS…; rồi là "thanh trừng" lẫn nhau để tranh giành lãnh địa, người dân bỏ bê nương rẫy để chạy theo vàng tặc. Kẻ vào hầm lò đào đất, người dùng sức gùi hàng… khiến cả vùng Pu Phen và “bốn yên” náo loạn. Biết bao mạng người đã chôn vùi thanh xuân cùng giấc mộng vàng vì sập hầm, vì chém giết ở Pu Phen? 

Những trận lũ ở Yên Tĩnh từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương
Nạn "vàng tặc", là một trong những nguyên nhân gây nên những trận lũ ở Yên Tĩnh, từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương

Rồi thì lâm tặc cũng mượn cớ hoành hành. Núi rừng, và cả những con suối bị đào xới… đã dẫn đến những trận lũ kinh hoàng liên tiếp giáng xuống. Trận lũ quét ở bản Pa Tý đêm 26/5/2009 khiến hơn 60 nóc nhà bị ngập chìm, 5 mạng người mãi mãi ra đi… Chưa hết, các trận lũ quét xảy ra vào rạng sáng ngày 25/6/2011 và 14/9/2016 khiến cho hàng trăm nhà dân và các cơ sở vật chất như trường học, nhà công vụ giáo viên, cầu cống, đường giao thông… bị thiệt hại nặng nề. Ấy là thực trạng ở vùng đất này cách nay hơn chục năm về trước.

Như một kết cục tất yếu. Trước vấn nạn này, các cấp chính quyền đã phải đau đầu tìm giải pháp giải quyết. Có những thời điểm, huyện Tương Dương đã phải huy động tổng lực các lực lượng liên tục truy quét, giao trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa luân phiên cử người canh gác, tuần tra. Thậm chí có lúc đích thân Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch huyện cùng Trưởng Công an huyện đã trực tiếp lên núi chỉ đạo các lực lượng quân sự, công an truy quét. Mỗi lần như vậy, kéo dài từ 2-3 ngày. Lần nào lên cũng phá được máy, lán, cắt đường ống dẫn nước. Nhưng, chỉ vài hôm lại nhận được tin Pu Phen đã có các nhóm đào vàng trở lại.

Hao người, tốn của. UBND huyện Tương Dương đã phải chi ngân sách để hỗ trợ các xã trong việc đẩy đuổi “vàng tặc”. Huyện đã giao cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa cử lực lượng trực tháng quay vòng và từng tháng phải có báo cáo gửi về huyện. Đồng thời, hàng loạt chỉ thị, kế hoạch, nghị quyết được ban hành, trong đó có nội dung: Nếu để tái diễn tình trạng khai thác vàng trái phép trên núi Pu Phen, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền sẽ phải chịu hình thức kỷ luật.

Vàng tặc đã để lại bao hậu quả khôn lường, để lại nhiều nỗi đau, hàng chục năm qua nhiều người chưa thể quên...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.