Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Khát vọng nơi vùng đất “bốn yên”: "Sóng dữ" một thời (Bài 1)

Thanh Nguyễn - 16:08, 16/06/2024

LTS: Vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng, huyện Tương Dương (Nghệ An) từng là thủ phủ của… “vàng tặc”. Phải mất rất nhiều thời gian, công sức của chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng, thì “vàng tặc” mới lắng xuống, những hệ lụy mới lùi dần. Tuy nhiên, để vùng đất "bốn yên" không tiếp tục dậy "sóng dữ", các cấp chính quyền, lực lượng chức năng cần phải "vào cuộc" rà soát, kiểm tra và cân nhắc kỹ lưỡng việc đã cấp phép khai thác quặng vàng ở vùng đất này, để nỗi đau, nỗi ám ảnh kinh hoàng mà người dân ở nơi đây từng nếm trải...không lặp lại.

Hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc
Chính quyền địa phương đã phải hao người, tốn của vì... xử lý vàng tặc

"Vàng tặc"và những ám ảnh không quên 

Đã từng vào Yên Tĩnh nhiều bận. Nhưng để vào Yên Tĩnh thì phải qua Yên Na...; rồi cũng có khi xuôi xuống Yên Hòa, Yên Thắng… trên hành trình ấy, không khó để bắt gặp những dòng suối đục ngàu; những tốp người hì hụi đãi đất, cào đá...Hơn 10 năm trước, vùng đất “bốn yên” là thế.

Những năm trước 2010, vùng đất “bốn yên” nhức nhối với tình trạng khai thác vàng trái phép. Đỉnh điểm của vấn nạn này là năm 2008, khi Công ty Cổ phần xây dựng và Thương mại tổng hợp Thủ Đô (có trụ sở tại phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, Hà Nội; được thành lập ngày 07/12/2004 được cấp phép thăm dò khai thác khoáng sản vàng ở núi Pu Phen (địa phận xã Yên Na và Yên Tĩnh).

Và bất ổn, hệ lụy từ đây nảy nở. Khắp hang cùng, núi thẳm là hàng chục hầm vàng được đào xới, đãi đất suốt ngày đêm. Môi trường nước bị ô nhiễm, cuộc sống bất ổn vì những tệ nạn xã hội, chưa kể bao gia đình ly tán, công tác quản lý nhân khẩu tại địa phương khó khăn… Pu Then được ví như trung tâm “tam giác vàng” ở vùng đất “bốn yên”.

Trở lại câu chuyện về núi Pu Phen. Pu Phen là ngọn núi có diện tích rộng, hiểm trở, cách xa khu dân cư. Pu Then tiếp giáp với ba xã gồm Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng. Tuy nhiên, ở địa phận xã Yên Tĩnh và Yên Na vẫn chiếm diện tích lớn hơn. Một người dân ở xã Yên Tĩnh bảo: Muốn tiếp cận được thủ phủ vàng tặc ở Pu Phen, thì phải đi bộ khoảng 3 giờ đồng hồ mới đến nơi. Thành ra, mỗi đợt truy quét của chính quyền, thường bị các “chim lợn” đánh động nên càng khó khăn.

Cùng thời gian này, Yên Tĩnh đang là địa bàn “nóng” về ma túy, khi có hơn 100 con nghiện. Cùng với nạn khai thác vàng thổ phỉ, hàng trăm người tứ xứ đổ về, mà đa phần là những “phu vàng” có “số má, máu mặt” ở những địa bàn “phức tạp” như Quảng Nam, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh...

Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen
Những "hố tử thần" mà vàng tặc để lại ở Pu Phen

Như vệt “dầu loang”, dẫu rằng xã Yên Hòa, Yên Thắng nằm cách xa thủ phủ “vàng tặc” ở Pu Phen cũng không thoát khỏi số phận của “cơn lốc” tệ nạn xã hội, bất ổn cuộc sống… Và nghiễm nhiên, bốn xã vùng trong, mà người dân Tương Dương hay gọi là vùng đất “bốn yên”, gồm Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, Yên Thắng chính thức bị đảo lộn.

Nỗi đau không của riêng ai?!

Nạn khai thác vàng thổ phỉ ở vùng đất “bốn yên” đã gây ảnh hưởng rất lớn đến dòng suối Pu và Chà Hạ chảy qua địa bàn. Không chỉ cây cối, hoa màu bị chết mà gia súc, gia cầm uống nguồn nước này hoặc vô tình sụt xuống các hố đào vàng cũng đã chết hoặc bị thương. Rồi, những thửa ruộng màu mỡ quanh các dòng suối, cũng bị đào xới không thương tiếc. Ngay cả trục đường liên xã (từ Cửa Rào xã Xá Lượng đi Yên Hòa, nối với quốc lộ 48C) cũng đã bị máy móc ngoạm sát lề đường. Cuộc sống bị ảnh hưởng, tổ ấm của nhiều gia đình cũng đã phải ly tán trong bao nỗi xót xa, day dứt của những người chứng kiến.

Bập vào vàng tặc, hoặc ăn theo vàng tặc… là tệ ma túy, mại dâm, HIV/AIDS…; rồi là "thanh trừng" lẫn nhau để tranh giành lãnh địa, người dân bỏ bê nương rẫy để chạy theo vàng tặc. Kẻ vào hầm lò đào đất, người dùng sức gùi hàng… khiến cả vùng Pu Phen và “bốn yên” náo loạn. Biết bao mạng người đã chôn vùi thanh xuân cùng giấc mộng vàng vì sập hầm, vì chém giết ở Pu Phen? 

Những trận lũ ở Yên Tĩnh từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương
Nạn "vàng tặc", là một trong những nguyên nhân gây nên những trận lũ ở Yên Tĩnh, từng là nỗi ám ảnh kinh hoàng của người dân địa phương

Rồi thì lâm tặc cũng mượn cớ hoành hành. Núi rừng, và cả những con suối bị đào xới… đã dẫn đến những trận lũ kinh hoàng liên tiếp giáng xuống. Trận lũ quét ở bản Pa Tý đêm 26/5/2009 khiến hơn 60 nóc nhà bị ngập chìm, 5 mạng người mãi mãi ra đi… Chưa hết, các trận lũ quét xảy ra vào rạng sáng ngày 25/6/2011 và 14/9/2016 khiến cho hàng trăm nhà dân và các cơ sở vật chất như trường học, nhà công vụ giáo viên, cầu cống, đường giao thông… bị thiệt hại nặng nề. Ấy là thực trạng ở vùng đất này cách nay hơn chục năm về trước.

Như một kết cục tất yếu. Trước vấn nạn này, các cấp chính quyền đã phải đau đầu tìm giải pháp giải quyết. Có những thời điểm, huyện Tương Dương đã phải huy động tổng lực các lực lượng liên tục truy quét, giao trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa luân phiên cử người canh gác, tuần tra. Thậm chí có lúc đích thân Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch huyện cùng Trưởng Công an huyện đã trực tiếp lên núi chỉ đạo các lực lượng quân sự, công an truy quét. Mỗi lần như vậy, kéo dài từ 2-3 ngày. Lần nào lên cũng phá được máy, lán, cắt đường ống dẫn nước. Nhưng, chỉ vài hôm lại nhận được tin Pu Phen đã có các nhóm đào vàng trở lại.

Hao người, tốn của. UBND huyện Tương Dương đã phải chi ngân sách để hỗ trợ các xã trong việc đẩy đuổi “vàng tặc”. Huyện đã giao cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa cử lực lượng trực tháng quay vòng và từng tháng phải có báo cáo gửi về huyện. Đồng thời, hàng loạt chỉ thị, kế hoạch, nghị quyết được ban hành, trong đó có nội dung: Nếu để tái diễn tình trạng khai thác vàng trái phép trên núi Pu Phen, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền sẽ phải chịu hình thức kỷ luật.

Vàng tặc đã để lại bao hậu quả khôn lường, để lại nhiều nỗi đau, hàng chục năm qua nhiều người chưa thể quên...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người đảng viên già được gắn tên buôn làng Chăm Hroi

Người đảng viên già được gắn tên buôn làng Chăm Hroi

Buôn Ma Giai, xã Phú Túc, tỉnh Gia Lai được đặt theo tên của một đảng viên, già làng người Chăm Hroi (nhánh địa phương của dân tộc Chăm). Gần nửa thế kỷ trôi qua, Ma Giai không chỉ là một địa danh, mà còn là sự tri ân đối với người đã có công mở đất, lập làng.
Tin nổi bật trang chủ
Chương trình “Hành trình mùa Thu” tặng quà cho các học sinh Đan Lai

Chương trình “Hành trình mùa Thu” tặng quà cho các học sinh Đan Lai

Tin tức - Lê Thạch - 18:57, 12/09/2025
Vừa qua, Đồn biên phòng Môn Sơn, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An phối hợp với chính quyền xã Môn Sơn cùng các nhà hảo tâm tổ chức Chương trình thiện nguyện “Hành trình mùa Thu” tặng quà cho các học sinh người Đan Lai, tại khu “Ký túc xá vùng biên” xã Môn Sơn, tỉnh Nghệ An.
Khuyến cáo người dùng sau thông tin sự cố lộ dữ liệu cá nhân tại CIC

Khuyến cáo người dùng sau thông tin sự cố lộ dữ liệu cá nhân tại CIC

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 17:44, 12/09/2025
Sau thông tin sự cố lộ dữ liệu cá nhân tại Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC), Hiệp hội An ninh mạng quốc gia khẳng định, hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn an toàn, vận hành ổn định.
Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 sẽ diễn ra vào cuối tháng 11

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 sẽ diễn ra vào cuối tháng 11

Giải trí - Anh Trúc - 17:29, 12/09/2025
Với chủ đề dự kiến "Điện ảnh Việt Nam - Phát triển bền vững và hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên mới", Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 sẽ diễn ra từ ngày 21 đến 25/11/2025, tại TP. Hồ Chí Minh.
Vinh danh các danh hiệu văn hóa ẩm thực Việt Nam lần đầu tiên ở quy mô toàn quốc

Vinh danh các danh hiệu văn hóa ẩm thực Việt Nam lần đầu tiên ở quy mô toàn quốc

Ẩm thực - Minh Nhật - 17:23, 12/09/2025
Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam (VCCA) vừa chính thức công bố khởi động Chương trình xét tặng các Danh hiệu văn hóa ẩm thực Việt Nam - một hoạt động có ý nghĩa đặc biệt, nhằm tôn vinh và ghi nhận những cá nhân tiêu biểu đã có nhiều cống hiến trong việc gìn giữ, phát huy và sáng tạo giá trị ẩm thực truyền thống
Hành trình khởi nghiệp với cây dược liệu của chàng kỹ sư người Tày

Hành trình khởi nghiệp với cây dược liệu của chàng kỹ sư người Tày

Gương sáng - Vân Khánh - 16:54, 12/09/2025
Từ bỏ phố thị, chàng kỹ sư trẻ người Tày Nguyễn Quốc Hoàng đã chọn con đường trở về quê hương Yên Trạch (Thái Nguyên), dựng xây một mô hình nông nghiệp dược liệu hữu cơ. Từ mướp đắng rừng, anh viết nên câu chuyện khởi nghiệp bền vững, vừa làm giàu, vừa gìn giữ tri thức bản địa, mở ra gợi ý cho sự phát triển cây dược liệu Việt.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Gia Lai: Trữ hơn 100 tấn thịt lợn không nguồn gốc, một hộ kinh doanh bị phạt 90 triệu đồng

Gia Lai: Trữ hơn 100 tấn thịt lợn không nguồn gốc, một hộ kinh doanh bị phạt 90 triệu đồng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 16:33, 12/09/2025
UBND tỉnh Gia Lai vừa ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 90 triệu đồng đối với hộ kinh doanh ông Lê Văn Hướng (khu phố Gia Chiểu 1, xã Hoài Ân) về hành vi tàng trữ số lượng lớn thịt lợn không rõ nguồn gốc trong thời điểm dịch tả lợn châu Phi bùng phát tại địa phương.
Quảng Ngãi: Công an phường Kon Tum dựng lại hiện trường điều tra vụ việc đốt trụ điện

Quảng Ngãi: Công an phường Kon Tum dựng lại hiện trường điều tra vụ việc đốt trụ điện

Pháp luật - Ngọc Chí - 16:30, 12/09/2025
Ngày 12/9, Công an phường Kon Tum phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 7 và Đội Quản lý điện Tp. Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi đã tiến hành dựng lại hiện trường, lấy lời khai các bên liên quan để phục vụ công tác điều tra vụ việc đốt trụ điện hạ thế 2B thuộc Trạm biến áp Bà Triệu 2.
Khám sàng lọc bệnh tim miễn phí cho người dân Gia Lai

Khám sàng lọc bệnh tim miễn phí cho người dân Gia Lai

Sức khỏe - T.Nhân - H.Trường - 16:26, 12/09/2025
Ngày 12/9, Bệnh viện Trung ương Huế phối hợp với Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo tỉnh Gia Lai tổ chức chương trình khám sàng lọc miễn phí bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em và bệnh tim mắc phải ở người lớn tại khu vực phía Đông tỉnh.
Khánh Hòa đã có 2 trường hợp tử vong do sốt xuất huyết

Khánh Hòa đã có 2 trường hợp tử vong do sốt xuất huyết

Sức khỏe - T.Nhân-H.Trường - 16:23, 12/09/2025
Từ đầu năm đến nay, dịch sốt xuất huyết đã bùng phát tại nhiều địa phương trong tỉnh Khánh Hòa. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Khánh Hòa, tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh ghi nhận 5.901 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có 2 trường hợp tử vong (1 trường hợp tại xã Suối Dầu và 1 trường hợp tại xã Phước Hậu).
Những món quà ý nghĩa đến với cô trò mầm non Sá Tổng, tỉnh Điện Biên

Những món quà ý nghĩa đến với cô trò mầm non Sá Tổng, tỉnh Điện Biên

Nhịp cầu nhân ái - Tuấn Ninh - 16:19, 12/09/2025
Vượt qua cung đường xa xôi, những món quà chứa đựng tình yêu thương của các mạnh thường quân đã đến tay cô và trò Trường mầm non số 1 Sá Tổng, tỉnh Điện Biên, tiếp thêm động lực cho một năm học mới đầy hứng khởi.