Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gìn giữ văn hóa truyền thống ở miền biên ải: Về miền di sản (Bài 1)

Thùy Như - 20:40, 12/11/2024

Cao Bằng là vùng đất cổ có bề dày lịch sử văn hoá, giàu truyền thống cách mạng, là vùng đất được thiên nhiên ưu đãi ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh, là nơi giao thoa và hội tụ tinh hoa văn hoá của nhiều dân tộc cùng sinh sống. Từ nguồn lực của Chương trình MTQG 1719, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp của tỉnh Cao Bằng đang cùng với đồng bào các DTTS trên địa bàn chung tay gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, vừa để gìn giữ di sản cha ông, vừa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Nơi địa đầu Tổ quốc, Cao Bằng được ví như “miền cổ tích”. Bởi trên mỗi dãy núi, dòng sông, vùng dân cư, danh lam thắng cảnh đều gắn với tinh hoa văn hóa, lịch sử của vùng đất cổ; được bảo tồn, gìn giữ và đang hiện hữu trong đời sống hằng ngày của đồng bào các dân tộc.

(BCĐ- Chuyên đề Ban DT Cao Bằng) Gìn giữ văn hóa truyền thống ở miền biên ải: Về miền di sản (Bài 1)
Trong tiềm năng chung của các tỉnh thuộc Chiến khu Việt Bắc xưa, Cao Bằng có những lợi thế so sánh riêng. (Trong ảnh: Tiết mục nghệ thuật do các nghệ sĩ, diễn viên Đoàn Nghệ thuật tỉnh Cao Bằng trình diễn tại Lễ khai mạc Chương trình du lịch “Qua những miền di sản Việt Bắc” năm 2024)

Chiều rộng đa sắc màu

Cao Bằng là một trong những tỉnh thuộc Chiến khu Việt Bắc xưa (cùng với Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Hà Giang, Lạng Sơn). Các tỉnh chiến khu Việt Bắc có nhiều điểm tương đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội; có nhiều di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đẹp nổi tiếng trong nước và quốc tế.

Lục tỉnh chiến khu xưa cũng là nơi hội tụ, giao thoa văn hóa đa sắc màu đồng bào các DTTS; với các phong tục, tập quán, lễ hội, văn hóa dân gian độc đáo. Đây là tiềm năng, lợi thế để các địa phương đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Trong tiềm năng chung đó, Cao Bằng có những lợi thế so sánh riêng. Điều này đã được ông Hoàng Xuân Ánh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng chia sẻ tại Hội nghị quốc tế lần thứ 8 của Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương năm 2024, được tổ chức tại Cao Bằng ngày 12/9.

Trước khoảng 800 đại biểu trong nước và quốc tế dự Hội nghị, Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Xuân Ánh tự hào cho biết: Cao Bằng có nhiều danh lam thắng cảnh cùng kho tàng văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, các di sản địa chất độc đáo có giá trị. Trong đó có 102 di tích được xếp hạng (03 di tích Quốc gia đặc biệt, 26 di tích cấp Quốc gia, 73 di tích cấp tỉnh), 02 bảo vật Quốc gia; hơn 2.000 di sản văn hóa phi vật thể đã được tư liệu hoá, trong đó có 07 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đặc biệt, theo Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Xuân Ánh, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng là nơi lưu giữ những minh chứng tuyệt vời cho sự tiến hóa và thay đổi trên 500 triệu năm của Trái Đất. Hoạt động địa chất qua hàng trăm triệu năm đã kiến tạo nên dạng địa hình, cảnh quan đá vôi hết sức độc đáo, đa dạng, cùng với hệ thống hang động, sông ngòi phong phú.

“Trong đó nổi bật là Thác Bản Giốc được các hãng thông tấn, báo chí thế giới vinh danh là một trong 4 thác nước lớn trong các thác nước nằm trên đường biên giới giữa các quốc gia; là thác nước tự nhiên lớn nhất Đông Nam Á và là thác nước nằm trong top 10 thác nước kỳ vĩ nhất thế giới”, ông Ánh cho biết.

Nét riêng của Cao Bằng còn được tô điểm bởi nền văn hoá đa dạng, phong phú với sự giao hòa bản sắc của nhiều dân tộc anh em. Với gần 95% dân số là đồng bào DTTS thuộc 35 thành phần dân tộc anh em, Cao Bằng hấp dẫn du khách bởi những nét sinh hoạt văn hóa đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc không nơi nào có được. Mỗi dân tộc sinh sống ở Cao Bằng đều có những di sản văn hóa truyền thống độc đáo của riêng mình, thể hiện rõ trên trang phục, lễ hội, tín ngưỡng...

(BCĐ- Chuyên đề Ban DT Cao Bằng) Gìn giữ văn hóa truyền thống ở miền biên ải: Về miền di sản (Bài 1) 1
Công viên địa chất Non nước Cao Bằng là nơi lưu giữ những minh chứng tuyệt vời cho sự tiến hóa và thay đổi trên 500 triệu năm của trái Đất. (Trong ảnh: Núi Mắt Thần, còn gọi là Núi Thủng, thuộc địa phận xã Quốc Toản, huyện Trà Lĩnh trong quần thể 36 hồ Thang Hen, là điểm đến nổi bật của Công viên địa chất Non nước Cao Bằng)

Chiều sâu văn hóa

Những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc của đồng bào các DTTS tỉnh Cao Bằng luôn được gìn giữ và đang hiện hữu trong đời sống hằng ngày của đồng bào các dân tộc. Cùng với những di sản văn hóa vật thể, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc đã hòa quện, làm nên chiều sâu của nền văn hóa đậm đà bản sắc ở vùng đất cổ.

Ở bề nổi, Cao Bằng là miền đất của lễ hội. Lễ hội của đồng bào các dân tộc ở Cao Bằng nhìn chung đều nhằm cầu trời ban điều an lành cho dân bản, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia súc không bị dịch bệnh, đời sống ấm no, hạnh phúc. Mỗi lễ hội đều có những nét độc đáo riêng, gắn liền với bản sắc văn hóa từng địa phương, từng dân tộc, là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng không thể thiếu của người dân nơi đây.

Là người con dân tộc Tày, lại công tác trong lĩnh vực công tác dân tộc nhiều năm, ông Bế Văn Hùng, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng am hiểu sâu sắc bản sắc văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Theo ông Hùng, cùng với lễ hội thì trong đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh không thể thiếu những làn điệu dân ca, dân vũ. Mỗi dân tộc, mỗi địa phương lại có những loại hình văn nghệ dân gian đặc trưng riêng.

“Về dân ca, người Tày có lượn, gồm: Lượn slương, Lượn cọi, Lượn ngạn, hát Then - đàn tính; người Nùng có Lượn phủ, Lượn tại, Lượn Hèo phưn Nùng An, Sli giang, Nàng ới...; người Dao có Páo dung. Về múa, người Tày có múa Sluông, múa chầu; người Nùng có múa quạt, múa khăn; người Dao có múa chuông, múa trống; người Mông múa ô, múa khèn...”, ông Hùng chia sẻ.

Đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc tỉnh Cao Bằng còn được nuôi dưỡng, bồi đắp từ những truyền thuyết, cổ tích gắn liền với thế giới quan của người xưa. Có thể kể đến như: Truyền thuyết “Cẩu chủa cheng vùa” (Chín chúa tranh vua) kể về quá trình hình thành nhà nước Nam Cương của Thục Chế và con trai là Thục Phán - người sau này cũng trở thành vua của nhà nước hợp nhất Âu Lạc (thế kỷ III trước Công nguyên) và dời đô xuống Cổ Loa (nay thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội); truyền thuyết Báo Luông - Slao Cải giải thích nguồn gốc vũ trụ, con người và các hiện tượng thiên nhiên, xã hội;...

(BCĐ- Chuyên đề Ban DT Cao Bằng) Gìn giữ văn hóa truyền thống ở miền biên ải: Về miền di sản (Bài 1) 2
Cùng với những di sản văn hóa vật thể, bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc đã hòa quện, làm nên chiều sâu của nền văn hóa đậm đà bản sắc ở vùng đất cổ

Những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của cộng đồng các dân tộc Cao Bằng đã góp phần đưa Cao Bằng trở thành miền di sản. Trên mỗi dãy núi, dòng sông, vùng dân cư, danh lam thắng cảnh đều gắn với tinh hoa văn hóa, lịch sử của vùng đất cổ.

Đây là tài sản vô giá của các thế hệ cha ông để lại cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau, là hồn cốt của nền văn hóa dân tộc; đồng thời vừa là nguồn lực, vừa là động lực để phát triển du lịch. Điều này đòi hỏi tỉnh Cao Bằng cần có những giải pháp hữu hiệu để bảo tồn và phát huy giá trị các di sản; bởi quá trình tiếp biến văn hóa, bên cạnh những mặt tích cực thì cũng đã phát sinh nhiều vấn đề tiêu cực, tiềm ẩn nguy cơ mai một bản sắc.

Bài 2: Tiếp biến văn hóa – Trong “cơ” có “nguy”

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Đại đoàn kết để mang lại sản phẩm, hiệu quả cụ thể, không ngừng nâng cao đời sống Nhân dân

Thủ tướng: Đại đoàn kết để mang lại sản phẩm, hiệu quả cụ thể, không ngừng nâng cao đời sống Nhân dân

Chung vui Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc với đồng bào các dân tộc tỉnh Lạng Sơn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục củng cố, tăng cường và phát huy đoàn kết trong nước, đoàn kết quốc tế, từ đó mang lại sản phẩm cụ thể, hiệu quả cân đong đo đếm được, góp phần mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đời sống vật chất và tinh thần năm sau cao hơn năm trước cho Nhân dân.
Quảng Nam: Trao thiết bị nghe nhìn cho Người có uy tín ở vùng đồng bào Co

Quảng Nam: Trao thiết bị nghe nhìn cho Người có uy tín ở vùng đồng bào Co

Tin tức - T.Nhân-H.Trường - 2 giờ trước
Ngày 14/11, UBND huyện Núi Thành (Quảng Nam) tổ chức gặp mặt, tọa đàm, giao lưu và trao phương tiện nghe nhìn phù hợp cho già làng, Người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc Co xã Tam Trà.
Bộ Y tế phê duyệt điều chỉnh giá khám chữa bệnh theo mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng

Bộ Y tế phê duyệt điều chỉnh giá khám chữa bệnh theo mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng

Sức khỏe - Minh Nhật - 2 giờ trước
Ngày 14/11, Bộ Y tế cho biết, đến nay Bộ đã phê duyệt giá khám chữa bệnh 15 bệnh viện theo mức lương cơ sở. Bộ Y tế đánh giá, khi điều chỉnh giá khám bệnh, chữa bệnh theo yếu tố tiền lương từ mức lương cơ sở 1,8 triệu lên 2,34 triệu đồng.
Đăk Na - Nơi lưu giữ vẻ đẹp hoang sơ và kỳ vĩ của núi rừng Tây Nguyên

Đăk Na - Nơi lưu giữ vẻ đẹp hoang sơ và kỳ vĩ của núi rừng Tây Nguyên

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 2 giờ trước
Xã Đăk Na nằm ở phía Tây huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum), cách trung tâm huyện gần 40 km. Toàn xã có 12 thôn, làng, với gần 100% dân số là đồng bào Xơ Đăng. Với vẻ đẹp hoang sơ và kỳ vĩ của thiên nhiên ban tặng và những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc đã làm đắm say biết bao du khách khi đặt chân đến vùng đất này.
Thi hành kỷ luật, cho nghỉ hưu trước tuổi đối với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Trần Đức Quý

Thi hành kỷ luật, cho nghỉ hưu trước tuổi đối với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Trần Đức Quý

Tin tức - Vũ Mừng - 3 giờ trước
Ông Trần Đức Quý - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang bị kỷ luật hình thức Khiển trách và phải nghỉ hưu trước tuổi, do có vi phạm trong quá trình đấu thầu, xây dựng chương trình giáo dục vùng núi, vùng đồng bào DTTS, đặc biệt khó khăn.
Mời cung cấp báo giá dịch vụ thẩm định giá

Mời cung cấp báo giá dịch vụ thẩm định giá

Sự kiện - Bình luận - BDT - 3 giờ trước
Kính gửi: Các doanh nghiệp, tổ chức tư vấn cung cấp dịch vụ thẩm định giá
Đánh thức tiềm năng Phja Oắc - Phja Đén

Đánh thức tiềm năng Phja Oắc - Phja Đén

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 13/11, có những thông tin đáng chú ý sau: Gần 1,7 triệu sản phẩm tranh tài truyền thông về "Rẻo cao hạnh phúc". Đánh thức tiềm năng Phja Oắc - Phja Đén . Thương nhớ màu chàm. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khai mạc giải đua ghe Ngo có đông vận động viên tham dự nhất

Khai mạc giải đua ghe Ngo có đông vận động viên tham dự nhất

Sắc màu 54 - Tào Đạt - 3 giờ trước
Trưa 14/11, UBND tỉnh Sóc Trăng tổ chức Khai mạc Giải đua ghe Ngo trong khuôn khổ Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo Sóc Trăng, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long lần thứ VI và Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch Sóc Trăng lần thứ I, năm 2024.
Nhiều hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Nhiều hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Sắc màu 54 - Xuân Hải - 3 giờ trước
Hướng đến kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, UBND tỉnh Bắc Ninh triển khai chuỗi các hoạt động văn hóa đặc sắc.
Kon Tum: Tuyên dương những điển hình tiên tiến nhân Kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam

Kon Tum: Tuyên dương những điển hình tiên tiến nhân Kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam

Gương sáng - Ngọc Chí - 3 giờ trước
Chiều 14/11, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Kon Tum tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu “Nhà giáo ưu tú”, tuyên dương điển hình tiên tiến năm 2024 và Kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11/1982 - 20/11/2024.
Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội thi “Mô hình truyền thông sáng tạo, hiệu quả trong quá trình xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới” năm 2024

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội thi “Mô hình truyền thông sáng tạo, hiệu quả trong quá trình xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới” năm 2024

Tin tức - Khánh Hòa (Hội LHPN tỉnh Cao Bằng) - 3 giờ trước
Sáng 14/11, tại Nhà văn hóa trung tâm, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội thi “Mô hình truyền thông sáng tạo, hiệu quả trong quá trình xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới” cấp tỉnh 2024.
Nghệ An: Thực hiện Chương trình MTQG 1719, tỷ lệ hộ nghèo ở huyện miền núi Quế Phong giảm nhanh

Nghệ An: Thực hiện Chương trình MTQG 1719, tỷ lệ hộ nghèo ở huyện miền núi Quế Phong giảm nhanh

Công tác Dân tộc - An yên - 5 giờ trước
Những đầu tư, hỗ trợ đồng bộ từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn huyện Quế Phong (Nghệ An) đang phát huy hiệu quả tích cực; góp phần nâng cao đời sống vật chất, văn hóa tinh thần cho cho người dân. Nhiều chỉ tiêu, mục tiêu về lao động, việc làm, thu nhập, hạ tầng cơ sở… có sự thay đổi, dịch chuyển đáng kể so với đầu nhiệm kỳ. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh.