Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giải pháp nào bảo tồn văn hóa cồng chiêng?

PV - 13:43, 15/11/2018

Gần 10 năm kể từ hội thảo khoa học quốc tế đầu tiên về không gian văn hóa cồng chiêng diễn ra tại TP. Pleiku (tháng 11-2009), đến nay, đời sống kinh tế-xã hội ở Tây Nguyên có nhiều đổi thay, tác động không nhỏ đến việc bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng. Chúng ta thử nhìn lại những đề xuất tại hội thảo trên được vận dụng như thế nào trong thời gian qua.

Nhiều người tâm huyết với văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên cho rằng, việc bảo tồn, phát huy không gian văn hóa cồng chiêng là bài toán khó. GS. Oscar Salemink (Đại học VU Amsterdam, Hà Lan), người có nhiều nghiên cứu về Tây Nguyên-Việt Nam đã đặt vấn đề: “Liệu việc bảo vệ không gian văn hóa cồng chiêng có phải là mục tiêu khả thi trước những thay đổi tràn lan và các dòng chảy văn hóa?”. Ông rút ra kết luận: Căn cứ vào sự biến đổi lớn về môi trường, những thực hành này cần giá trị mới, trong bối cảnh Tây Nguyên hiện thời. Điều này có thể thực hiện được bởi con người Tây Nguyên với tư cách là hiện thân của văn hóa.

văn hóa cồng chiêng Biểu diễn cồng chiêng. Ảnh: Đ.T
Ý tưởng này cũng phù hợp với đề xuất của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam, bởi không ai ngoài cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên am hiểu và ý thức rõ hơn về sự đe dọa đối với văn hóa bản địa trước những biến đổi từ bên ngoài cũng như nội tại. Nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Văn Doanh đưa ra định hướng bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là cần chuyên nghiệp hóa. Trong sự tác động đến dòng chảy văn hóa bản địa hiện tại, không cách nào hơn, chúng ta nên chọn những đội cồng chiêng tiêu biểu làm nòng cốt, để trở thành “chuyên nghiệp” hay “bán chuyên nghiệp” tự hoạt động và tự sống. Nhà nước nên hỗ trợ một phần nhằm duy trì và phát huy cái cốt lõi của văn hóa. Bởi “hồn” của Tây Nguyên được dệt bởi cồng chiêng.
Nhiều năm qua, những người làm văn hóa ở Gia Lai đã tiếp nhận khuyến nghị từ các nhà khoa học quan tâm và khuyến khích các hoạt động văn hóa có sử dụng cồng chiêng; nghiên cứu phục dựng các lễ hội nguy cơ mai một; đồng thời duy trì tổ chức các liên hoan cồng chiêng thường niên ở cấp xã, huyện và tỉnh. Qua đó huy động các đội chiêng, các nghệ nhân chỉnh chiêng, múa xoang, điêu khắc gỗ, kể khan… truyền cảm hứng và lòng tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc. Bên cạnh đó, khuyến khích các địa phương và trường phổ thông dân tộc nội trú truyền dạy cồng chiêng bài bản nhằm bảo tồn các bài chiêng cổ. Việc khuyến khích hoạt động văn hóa cồng chiêng trong phát triển du lịch được ngành Văn hóa địa phương chú trọng. Đồng thời, chấn chỉnh việc sân khấu hóa làm biến dạng các thể thức biểu diễn cồng chiêng.
Mặc dù hiện nay ở Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng, mô thức buôn làng nhiều nơi bị phá vỡ, văn hóa rừng không còn nguyên vẹn nhưng hệ thống lễ hội của các dân tộc bản địa vẫn duy trì thường xuyên, nhất là các buôn làng vùng sâu, vùng xa, nơi mà tác động của các dòng văn hóa hiện đại ít xâm nhập. Ở đó, văn hóa truyền thống được nuôi dưỡng, âm ỉ như hòn than nóng còn ủ trong bếp lửa nhà rông. Do vậy, việc tuyên truyền cho cộng đồng Tây Nguyên ý thức được giá trị văn hóa dân tộc, tự bảo tồn và phát huy trong môi trường sinh hoạt biến đổi của buôn làng là quan trọng và hữu hiệu nhất.
THEO BÁO GIALAI
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tin nổi bật trang chủ
Du khách nô nức trẩy Hội Lim Xuân Ất Tỵ

Du khách nô nức trẩy Hội Lim Xuân Ất Tỵ

Sắc màu 54 - Minh Nhật - 14 phút trước
Trong hai ngày 9 - 10/2 (tức ngày 12 - 13 tháng Giêng năm Ất Tỵ), Hội Lim - lễ hội lớn nhất vùng Kinh Bắc, đã chính thức khai hội, thu hút hàng nghìn du khách thập phương đến trẩy hội, du Xuân.
Xuân ấm áp trong những căn nhà “3 cứng”

Xuân ấm áp trong những căn nhà “3 cứng”

Công tác Dân tộc - Thái Sơn Ngọc - 1 giờ trước
Thời gian qua, tỉnh Ninh Thuận đã huy động nhiều nguồn lực chung tay xây dựng nhà ở cho những gia đình khó khăn bảo đảm an cư, vươn lên ổn định cuộc sống. Trong mùa Xuân mới Ất Tỵ 2025 này, nhiều gia đình ở tỉnh Ninh Thuận phấn khởi đón Tết đầm ấm, vui tươi trong những căn nhà “3 cứng” còn thơm mùi sơn mới...
Nét đẹp văn hoá trong hội “Hát qua làng” tại xã Bản Phiệt

Nét đẹp văn hoá trong hội “Hát qua làng” tại xã Bản Phiệt

Tin tức - Thanh Nga - 1 giờ trước
Cứ mỗi độ Xuân về, người Dao Tuyển ở xã Bản Phiệt lại mong chờ lễ hội "Hát qua làng" để chúc phúc, mừng năm mới qua các câu hát giao duyên và tham gia các trò chơi dân gian. Đây là phong tục truyền thống mang đậm nét văn hoá độc đáo của đồng bào Dao Tuyển tại xã Bản Phiệt.
Tăng cường bảo vệ đàn gia súc và diện tích rau màu trong những ngày rét đậm

Tăng cường bảo vệ đàn gia súc và diện tích rau màu trong những ngày rét đậm

Trang địa phương - Minh Nhật - 1 giờ trước
Những ngày qua, nhiệt độ tại các tỉnh miền núi phía bắc giảm mạnh, trời rét đậm, một số khu vực vùng núi cao có băng giá, ảnh hưởng việc sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi.
Định hình cho một thành phố di sản

Định hình cho một thành phố di sản

Sắc màu 54 - Tiêu Dao - 1 giờ trước
Huế định hướng phát triển trên cơ sở những nét đặc thù về lịch sử, văn hóa, cảnh quan kiến trúc của mô hình thành phố trực thuộc trung ương. Trước vận hội mới, di sản văn hóa Huế giàu tiềm năng đứng trước ngưỡng lịch sử được cởi bỏ “tấm áo” gò bó để tỏa sáng giá trị lịch sử, văn hóa.
Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê

Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 8/2/2025, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội Thuyền hoa và Đua thuyền trên sông Dinh. Lễ hội cầu ngư xã An Phú. Tục giã bánh giầy làng Trúc Phê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
“Nước trời” của người Tà Riềng

“Nước trời” của người Tà Riềng

Phóng sự - Hồng Phúc - Văn Sơn - 3 giờ trước
Đến xã Đắc Tôi, huyện vùng biên Nam Giang (Quảng Nam) mà không một lần thưởng thức “nước trời” thì quả thật uổng phí. Khắp dãy Trường Sơn, những vạt rừng đoák xanh tươi đựng thứ nước màu trắng đục, thơm dịu, nồng nàn đã gắn bó với đồng bào Tà Riềng (một nhóm địa phương thuộc dân tộc Gié-Triêng) và trở thành đặc sản quê hương Nam Giang. Nơi đây gọi là rượu tà vạt.
Đánh thức du lịch Nam Trà My

Đánh thức du lịch Nam Trà My

Du lịch - Minh Ngọc - 3 giờ trước
Chú trọng đầu tư, phát triển hạ tầng du lịch vùng sâm và phát huy các giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc Xơ Đăng, tạo điểm nhấn cho bức tranh du lịch Nam Trà My là hướng đi mà chính quyền địa phương đã và đang thực hiện.
Thủ tướng thăm thép Hòa Phát, động viên sản xuất ray đường sắt tốc độ cao

Thủ tướng thăm thép Hòa Phát, động viên sản xuất ray đường sắt tốc độ cao

Thời sự - PV - 21:55, 09/02/2025
Chiều tối 9/2, trong chương trình công tác tại Quảng Ngãi, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới thăm, làm việc với Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất thuộc Tập đoàn Hòa Phát, động viên Tập đoàn này tiếp tục nghiên cứu, sản xuất ray thép chất lượng cao phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao.
Lễ hội đình Đồng Đình và Ngày hội Văn hóa, Thể thao dân tộc Tày huyện Tiên Yên năm 2025

Lễ hội đình Đồng Đình và Ngày hội Văn hóa, Thể thao dân tộc Tày huyện Tiên Yên năm 2025

Trang địa phương - Mỹ Dung - 17:09, 09/02/2025
Ngày 9/2, tại thôn Đồng Đình, xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) tổ chức khai mạc Lễ hội đình Đồng Đình và Ngày hội Văn hóa, Thể thao dân tộc Tày huyện Tiên Yên năm 2025. Lễ hội thu hút đông đảo người dân, khách du lịch tham gia hưởng ứng.
Bình Định: Hoa đào khoe sắc tại “cổng trời” Vĩnh Sơn

Bình Định: Hoa đào khoe sắc tại “cổng trời” Vĩnh Sơn

Du lịch - T.Nhân - H.Trường - 17:01, 09/02/2025
Ngày 8/2, tại xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh, Bình Định) đã diễn ra Ngày hội hoa đào với chủ đề “Sắc xuân hoa đào - Kết nối văn hóa”. Ngày hội được diễn ra trong 2 ngày (8 - 9/2), đây là cơ hội để kết nối, giao lưu, chia sẻ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đến với du khách trong và ngoài tỉnh, góp phần phát triển du lịch và kinh tế địa phương.