Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Già làng “giữ lửa” nghề xưa

Thanh Liêm - 17:24, 13/06/2025

Trong xu thế hội nhập và phát triển, trước sự thay đổi của xã hội hiện đại, một số nghề có giá trị văn hóa truyền thống dần bị mai một. Đứng trước nguy cơ đó, các già làng, Người có uy tín ở huyện biên giới Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước đã ra sức bảo tồn và phát huy nghề truyền thống của dân tộc mình.

Ông Điểu Phun (ngồi giữa) cùng các già làng, Người có uy tín trong ấp tập trung đan lát
Ông Điểu Phun (ngồi giữa) cùng các già làng, Người có uy tín trong ấp tập trung đan lát

Gìn giữ nghề xưa

Đối với đồng bào các DTTS ở tỉnh Bình Phước nói chung, huyện Lộc Ninh nói riêng, nghề đan lát không chỉ là sinh kế mà còn là nét đẹp văn hóa truyền thống được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Nhằm bảo tồn và phát triển nghề truyền thống này, đồng bào dân tộc Xtiêng tại địa phương luôn tích cực gìn giữ nghề truyền thống và truyền dạy lại cho thế hệ trẻ, đồng thời từng bước đưa sản phẩm đan lát trở thành hàng hóa, góp phần phát triển kinh tế và nâng cao thu nhập.

Hiện nay, huyện Lộc Ninh có 64 già làng, Người có uy tín trong cộng đồng. Họ là những người am hiểu phong tục, tập quán của đồng bào mình, có kinh nghiệm sống phong phú và luôn là tấm gương sáng trong sinh hoạt, lao động, sản xuất cũng như trong việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống. Trong số đó, ông Điểu Phun, 65 tuổi, Người có uy tín ở ấp 8B, xã Lộc Hòa là một điển hình tiêu biểu trong việc giữ gìn nghề đan lát truyền thống của người Xtiêng. Nhiều năm qua, ông Điểu Phun vẫn duy trì thói quen đan lát đều đặn. Vào những ngày rảnh rỗi, ông cùng các già làng, Người có uy tín và bà con trong ấp quây quần bên nhau, mỗi người một tay, cùng hoàn thiện các sản phẩm đan lát truyền thống.

Các già làng, Người có uy tín ở xã Lộc Hòa rất tâm huyết trong việc giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc mình. Thời gian tới, xã dự kiến thành lập tổ hội nghề nghiệp về đan lát nhằm tăng cường sự liên kết trong cộng đồng, tạo điều kiện để nghề truyền thống phát triển bền vững”.

Bà Dương Thị Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lộc Hòa

Ông Điểu Phun chia sẻ: “Trước kia, bà con trong ấp sống chủ yếu dựa vào ruộng, rẫy nên rất cần những dụng cụ phục vụ lao động, sản xuất làm từ mây tre đan. Từ nhỏ, tôi thường theo cha vào rừng kiếm nguyên liệu về đan gùi, đan nia, rổ rá. Cha tôi chỉ dạy rất kỹ cách thức đan lát, kinh nghiệm chọn nguyên liệu. Để có sản phẩm tốt thì nguyên liệu phải là những cây tre thẳng, dài, đủ tuổi, ít nhất một năm trở lên. Cây non thì giòn, dễ gãy, còn cây già quá thì cứng, khó uốn, khó thao tác”.

Cũng giống như ông Điểu Phun, Người có uy tín Điểu Vem ở ấp 8B, xã Lộc Hòa giỏi nghề đan lát qua cha mình truyền dạy. Ông Điểu Vem kể, những sản phẩm đan đầu tiên của ông khi còn trẻ là các món đồ chơi đơn giản như chim, chuồn chuồn để tặng bạn bè. Khi rảnh rỗi, ông thường phụ cha và các già làng chuốt nan, chẻ sợi - những công đoạn tuy nhỏ nhưng lại giúp ông rèn luyện đôi tay khéo léo, tích lũy kinh nghiệm lựa chọn nguyên liệu tốt để cho ra sản phẩm bền đẹp.

“Khi mới tiếp cận nghề, tôi luôn chú ý theo dõi từng cử chỉ, động tác của người lớn để học theo. Nhờ có đôi tay khéo và sự kiên trì, chỉ sau một thời gian ngắn, tôi đã thành thạo nhiều kỹ thuật đan lát. Những chỗ chưa biết, tôi mạnh dạn hỏi cha, ông tận tình chỉ dạy để tôi hoàn thiện kỹ năng. Nhờ đó, từng sợi mây, sợi tre qua tay tôi đã dần thành hình những sản phẩm tỉ mỉ, chính xác, được nhiều người tin dùng”, ông Điểu Vem chia sẻ.

Trong số các sản phẩm đan lát của đồng bào Xtiêng, chiếc gùi được xem là vật dụng tiêu biểu, phổ biến nhất, gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt hằng ngày. Không chỉ là dụng cụ hữu ích trong lao động, sản xuất, chiếc gùi còn là biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Xtiêng, mang đậm dấu ấn bản sắc dân tộc. Chính vì vậy, việc duy trì và phát huy nghề truyền thống này luôn được các ông Điểu Phun, Điểu Vem cùng những Người có uy tín ở xã Lộc Hòa đặc biệt quan tâm, xem đó là trách nhiệm gìn giữ hồn cốt văn hóa của dân tộc mình.

Ông Điểu Vem (bìa phải) cùng các già làng, Người có uy tín trong ấp tập trung đan lát
Ông Điểu Vem (bìa phải) cùng các già làng, Người có uy tín trong ấp tập trung đan lát

Truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ

Đan lát bằng mây, tre đã trở thành nghề truyền thống quen thuộc của đồng bào Xtiêng, gắn bó mật thiết với đời sống hằng ngày. Hầu hết người dân đều thành thạo kỹ thuật này, đặc biệt là khu vực quanh nhà ông Điểu Phun và ông Điểu Vem, nơi có hàng chục người, cả nam và nữ đều biết đan lát. Các vật dụng như gùi, dần, sàng, mẹt, rổ rá… đều làm từ tre nứa và xuất hiện trong mọi hoạt động của người Xtiêng. Hình ảnh các bậc cha, ông ngồi đan lát trước hiên nhà đã trở thành biểu tượng văn hóa sâu sắc trong tâm thức của đồng bào.

Theo chia sẻ của các già làng, những sản phẩm đan lát không chỉ là đồ dùng sinh hoạt mà còn là "hơi thở của núi rừng", kể lại những câu chuyện truyền thuyết qua từng sợi tre, từng nan mây. Giữ nghề đan lát là giữ gìn hồn cốt văn hóa và giá trị tinh thần của dân tộc.

Bà Dương Thị Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lộc Hòa cho biết: Những năm gần đây, phần lớn người DTTS trên địa bàn xã đã dần thay đổi tư duy về nghề truyền thống, từng bước biến các sản phẩm đan lát từ phục vụ sinh hoạt thành hàng hóa có giá trị kinh tế. Nhờ đó, bà con có thêm nguồn thu nhập ổn định bên cạnh sản xuất nông nghiệp.

Việc khôi phục và phát triển nghề đan lát không chỉ giúp nâng cao đời sống vật chất mà còn góp phần đưa nghề truyền thống trở lại với đời sống văn hóa cộng đồng, tạo bước đệm quan trọng cho công tác bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lớp học "đặc biệt" ở Triêm Đông

Lớp học "đặc biệt" ở Triêm Đông

Mặc dù đã về hưu sau 40 năm đứng lớp, nhưng bằng tình yêu thương dành cho các học trò nghèo nơi vùng quê xứ Quảng, thầy Nguyễn Văn Lại và vợ là cô Võ Thị Yến (ngụ khối phố Triêm Đông, phường Điện Phương, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam) vẫn ngày ngày tận tụy "gieo mầm" tri thức ở lớp học tình thương do chính thầy Lại mở.
TP. Hồ Chí Minh: Đã có cán bộ viên chức xin nghỉ vì áp lực công việc

TP. Hồ Chí Minh: Đã có cán bộ viên chức xin nghỉ vì áp lực công việc

Thời sự - Duy Chí - 16 phút trước
Nhiều xã, phường tại TP.Hồ Chí Minh sau sáp nhập dân số lên trên 100.000 đến trên 200.000 người. Mặc dù, các hoạt động chính quyền, xử lý hồ sơ đã được số hoá. Nhưng với khối lượng công việc quá lớn, nhân sự có hạn lại kiêm thêm nhiều đầu việc, đã có không ít người không chịu nổi áp lực đã làm đơn xin nghỉ việc.
Quảng Ngãi: Nghi ngờ phân bón kém chất lượng, người dân làm đơn kiến nghị

Quảng Ngãi: Nghi ngờ phân bón kém chất lượng, người dân làm đơn kiến nghị

Pháp luật - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Sau khi mua phân bón hỗn hợp NPK Con cò vàng NPK 20-10-10 về bón cho cây cà phê, nhưng phân không tan, cà phê rụng quả. Nghi ngờ phân bón kém chất lượng nên người dân làm đơn kiến nghị gửi đến cơ quan chức năng tỉnh Kon Tum cũ (nay là tỉnh Quảng Ngãi). Đơn kiến nghị đã hơn 1 tháng nhưng vụ việc vẫn chưa có kết quả cuối cùng.
Hướng dẫn cách nuôi cà ra hiệu quả

Hướng dẫn cách nuôi cà ra hiệu quả

Bạn của nhà nông - T.Hợp - 1 giờ trước
Cà ra còn gọi là cua lông, nổi tiếng với hương vị thơm ngon là nguồn thực phẩm giàu dưỡng chất đối với sức khỏe. Thịt cà ra chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Cà ra còn chứa hàm lượng canxi cao, giúp phát triển hệ xương khớp chắc khỏe.
Tổng Bí thư: Tiếp tục chủ động rà soát, hoàn thiện dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Tổng Bí thư: Tiếp tục chủ động rà soát, hoàn thiện dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Sáng 30/7, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì làm việc với Tiểu ban Văn kiện, Thường trực Tiểu ban Kinh tế - xã hội, Thường trực Tiểu ban Điều lệ Đảng Đại hội XIV của Đảng và Thường trực Ban Chỉ đạo tổng kết 40 năm đổi mới về dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Kịp thời hỗ trợ 2 bé gái 13 tuổi bị người lạ dụ dỗ đưa đi khỏi địa phương trở về với gia đình

Kịp thời hỗ trợ 2 bé gái 13 tuổi bị người lạ dụ dỗ đưa đi khỏi địa phương trở về với gia đình

Tin tức - Minh Nhật - 2 giờ trước
Theo thông tin Công an tỉnh Lào Cai, một người đàn ông đã đến công an trình báo việc con gái 13 tuổi bị một người lạ mặt sử dụng xe ô tô màu trắng đưa đi khỏi địa phương.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Nhiều tuyến đường giao thông miền núi Nghệ An vẫn bị

Nhiều tuyến đường giao thông miền núi Nghệ An vẫn bị "tê liệt" cục bộ

Xã hội - Thanh Hải - 2 giờ trước
Những tuyến đường bị xé toạc, vùi lấp, thậm chí cuốn trôi… là bức tranh về hạ tầng giao thông vùng lũ miền núi Nghệ An. Trong bối cảnh thiệt hại nặng nề này, không biết đến bao giờ, hạ tầng giao thông nơi đây mới được thông suốt.
Nông dân chủ động chuyển đổi mô hình canh tác trong mùa mưa lũ

Nông dân chủ động chuyển đổi mô hình canh tác trong mùa mưa lũ

Khuyến nông với đồng bào DTTS - Minh Nhật - 3 giờ trước
Việc chủ động chuyển đổi phương thức canh tác và áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp đã giúp nông dân nhiều đia phương thích ứng hiệu quả với điều kiện bất lợi của mùa mưa; đảm bảo duy trì diện tích gieo trồng, góp phần ổn định nguồn cung cấp, hạn chế tình trạng khan hiếm và biến động giá nông sản khi mưa lũ kéo dài.
Quyết tâm đưa di tích Óc Eo - Ba Thê vào danh sách ghi danh di sản UNESCO

Quyết tâm đưa di tích Óc Eo - Ba Thê vào danh sách ghi danh di sản UNESCO

Tìm trong di sản - Tào Đạt - Như Tâm - 3 giờ trước
Đến thời điểm này, tỉnh An Giang đã hoàn thành nhiệm vụ của giai đoạn 1 và đang tập trung thực hiện giai đoạn 2, phấn đấu hoàn thành Hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê để Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản Văn hóa thế giới vào năm 2027.
Đồng Nai: Cảnh báo nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết

Đồng Nai: Cảnh báo nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết

Sức khỏe - Thanh Liêm - 4 giờ trước
Mùa mưa năm nay mang theo nhiều điều bất thường, không chỉ ở những cơn mưa nắng đan xen, mà còn ở sự bùng phát mạnh mẽ của muỗi vằn - tác nhân chính truyền bệnh sốt xuất huyết. Tại Đồng Nai, dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, với hàng loạt ổ dịch nhỏ liên tiếp xuất hiện, kéo theo hàng ngàn ca mắc. Đáng lo ngại hơn, tình trạng chủ quan trong cộng đồng đang khiến nguy cơ lan rộng ngày càng rõ nét.
Lào Cai sẽ xây dựng 9 trường nội trú thuộc các xã, phường biên giới

Lào Cai sẽ xây dựng 9 trường nội trú thuộc các xã, phường biên giới

Giáo dục - Trọng Bảo - 4 giờ trước
Việc triển khai xây dựng 9 trường nội trú trên địa bàn tỉnh Lào Cai nằm trong Thông báo số 81- TB/TW kết luận của Bộ Chính trị ngày 18/7/2025 về chủ trương đầu tư xây dựng trường học tại 248 xã biên giới trên toàn quốc.