Gặp người trồng rừng pơ mu ở Huồi Tụ

Đón chúng tôi ngay cửa rừng, Vừ Vả Chống cho biết, năm 2000, sau khi rời quân ngũ, về địa phương, anh nhận đất mà chưa biết trồng cây gì. Đang do dự thì trong đầu tôi hiện lên những cánh rừng pơ mu thuở bé. Ngày xưa nơi đây pơ mu bạt ngàn nhưng nay đã bị đốn trụi, rừng càng ngày bị cạo trọc. “Tiếc lắm! Vậy là tôi nảy ra ý tưởng sẽ gây dựng lại”.

Nghĩ là làm, một mình với chiếc gùi trên lưng, anh Chống đi khắp các cánh rừng để tìm cây giống về trồng. Ai cũng bảo anh khùng. Hơn 3 năm trời kiên trì lặn lội khắp chốn rừng thiêng nước độc, anh Chống cũng đưa được hơn 4.000 cây con giống pơ mu về trồng. Tuy nhiên, sau một năm trồng chỉ non một nửa số cây sống sót. Vừ Vả Chống rất buồn nhưng không nản, anh cứ nghĩ mãi, cây pơ mu có hàng triệu quả, tại sao dưới gốc chỉ có một vài cây con, hoặc không có? anh Chống mày mò tìm tài liệu khuyến nông nói về cách ươm hạt, nhưng không tìm ra tài liệu nào nói về cách ươm hạt pơ mu. Có lẽ các hạt khác cũng vậy thôi. Nghĩ thế, anh bèn đưa hạt pơ mu thí nghiệm hết cách này sang cách khác trong nước nóng, lạnh ở các cấp độ rồi sau đó đem ủ... Khi thấy những hạt đầu tiên nảy mầm, anh đã nhảy cẫng reo lên vui sướng như đứa trẻ. Sự kiên nhẫn miệt mài ấy dẫn đến ngày anh nắm chắc công thức làm cho hạt giống pơ mu nảy mầm trên đất. 

 Với đà ươm hạt hiệu quả, đến nay anh đã có hơn 8.000 gốc cây pơ mu có độ tuổi 10 - 15 năm, đường kính gốc 30 - 40cm. Điều đặc biệt nữa là gần 3ha cây chè tuyết Shan, anh Chống trồng dưới những tán pơ mu rất tốt và chất lượng. Bời vì nó làm cho đất tơi xốp, đủ độ ẩm, tránh bị rửa trôi. Thấy được hiệu quả của việc trồng cây pơ mu trong vườn chè, nhiều bà con trong và ngoài xã đã đến học hỏi kinh nghiệm và anh đã nhân giống bán với 15.000 đồng/cây, đây là một nguồn thu nhập không nhỏ của gia đình anh.

Giấc mơ phục hồi rừng

Không chỉ trồng pơ mu giỏi, anh Vừ Vả Chống còn là điển hình về chăn nuôi giỏi. Dưới rừng pơ mu và tán chè tuyết Shan xanh tốt là hơn chục con bò chọi và hàng trăm con gà đen và lợn rừng… Mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng, tạo việc làn cho 4 -5 lao động địa phương. 

Vừ Vả Chống phấn khởi khoe, chính nhờ 10ha đất này mà anh đã nuôi được các con ăn học tử tế. Người con đầu đã xong đại học, hiện là giáo viên, người con thứ đang học đại học, 2 người con sau hiện đang học trung học. Tương lai các cháu cũng sẽ vào đại học. Anh bảo đó là gia sản lớn nhất của đời anh. 

Quả vậy, không những là gia sản lớn nhất mà đó còn là niềm tự hào của gia đình, dòng tộc người Mông nơi đây. Ở vùng đất này học lên đại học như các con của anh quả là kỳ tích và anh đã mở đầu cho sự khuyến học ở miền biên viễn 4 mùa mây giăng này.

Anh Vừ Vả Chống cho biết 10ha cây pơmu đã có nhiều người đến hỏi mua với giá hàng chục tỷ đồng nhưng anh quyết không bán cây nào. Anh Vừ Vả Chống tâm sự: “Mấy năm trong quân ngũ, tôi đã học được rất nhiều điều, nhất là phải bảo vệ rừng. Khi thấy rừng đã bị phá hết, tôi tiếc lắm, nên tôi có tâm nguyện phải phục hồi lại rừng. Không những thế, tôi còn có khát vọng trồng lại tất cả những cánh rừng đã bị tàn phá trước đây trên địa bàn xã. Cần phải trả lại cho rừng những gì vốn có. Nếu cứ tàn phá rừng thì sẽ hủy hoại môi trường và làm mất cân bằng sinh thái. Tác hại thật khó lường”.

Từ lâu, anh Vừ Vả Chống đã là một tuyên truyền viên tích cực giúp chính quyền trong công tác bảo vệ và phát triển rừng. Lời anh nói bà con dân bản đều nghe và làm theo. Người trồng rừng tìm đến anh ngày càng đông. Anh Vừ Vả Chống trở thành người chuyên cung cấp hạt và cây giống pơ mu cho không chỉ dân Kỳ Sơn mà còn từ các huyện, tỉnh lân cận. Nhiều cánh rừng pơmu ở các địa phương đã mọc lên tươi tốt. Riêng Huổi Tụ đã có trên 50ha pơ mu đang kỳ phát triển. Đây là điều đáng mừng vì nhiều cánh rừng gỗ quý đã hồi sinh theo ý tưởng và việc làm của người cựu chiến binh này.

Hỏi về những dự định trong tương lai. Anh Vừ Vả Chống cho biết anh đang dự định biến hơn 10ha rừng pơ mu này thành khu du lịch sinh thái. Anh tâm sự: “Tôi tạo khu sinh thái này không nhằm bán vé kiếm tiền, mà để thay đổi nhận thức của dân bản về rừng. Đơn giản là trồng, bảo vệ và giữ rừng cho tương lai con em chúng ta và cho tất cả cộng đồng”.