Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo những ngôi nhà lợp ngói vảy ở Cao Bồ

PV - 10:58, 07/06/2019

Xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang nằm bình yên dưới chân đèo Tây Côn Lĩnh. Tới thăm xã vùng cao này, chúng tôi còn được ngắm nhìn những ngôi nhà sàn cổ với những mái ngói vảy có hàng trăm năm tuổi.

Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang) Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang)

Độc đáo ngói cổ

Đến Cao Bồ trong ngày nắng như đổ lửa, nhưng chúng tôi khá ngạc nhiên bởi không khí ở đây rất mát mẻ. Cũng như những bản vùng cao khác, những mái nhà sàn của người Dao nơi đây nằm ở “lưng chừng núi, lưng chừng đèo”. Nhưng điểm khác biệt là những căn nhà với mái ngói có hình dáng rất lạ mắt, giống như những chiếc vảy cá nhưng không dày, thô như ngói hiện đại. Quan sát, sẽ thấy viên ngói rất mỏng, tinh tế nhưng độ bền rất cao. Cách xếp ngói cũng tỷ mỉ công phu, đều tăm tắp. Đặc biệt, ngói có màu xanh nhạt pha một chút màu da lươn, khác biệt so với các loại ngói khác.

Anh Lý Văn Dồn, thôn Tham Còn, một trong những chủ nhân của ngôi nhà sàn cổ cho biết, ngôi nhà này từ đời ông cố nội anh để lại. Nhà của gia đình đã tồn tại hơn 100 năm, nhưng riêng phần mái chưa phải sửa chữa bao giờ. Hơn nữa, mái ngói này có tác dụng điều hòa không khí rất tốt, mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát.

Để tìm hiểu về loại ngói này, chúng tôi đến gặp ông Hoàng Văn Quỳnh ở Bản Dâng, một bản người Dao còn nhiều nhà ngói cổ. Ông Quỳnh cho biết, gần 50 năm về trước, khi ấy còn là thanh niên, ông vẫn thường cùng trưởng bản đi bộ ngót 100 cây số tới tận huyện Yên Minh tìm mua ngói vảy cá.

Vì mê mẩn dòng ngói này, ông đã xin ở lại làm cùng người dân ở bản một thời gian. Ông Quỳnh chia sẻ, để làm ngói vảy cá, người thợ phải làm thủ công 100%. Khâu đầu tiên là phải chọn được đất, là loại đất sét đào ở ruộng. Chính vì thế, ở những công đoạn này, người thợ phải làm thật khéo léo, nhẹ nhàng thì khuôn ngói và vòng đất tách rời nhau dễ dàng.

Đất sau khi tập kết về, được nhào kỹ với nước để loại tạp chất. Người thợ dùng kéo xén đất thành từng thỏi nhào đi, nhào lại rồi dùng chân giẫm kỹ đến dẻo để tạo đất thành một viên hình hộp chữ nhật. Người thợ chỉ việc lấy kéo cắt đất thành những lát mỏng có bề dày chừng 1cm rồi đem lá đất đó lật nhẹ xuống một chiếc khuôn gỗ, miết quanh thành khuôn.

Riêng thời gian phơi cũng phải mất từ 30-50 ngày, ngói mới đủ khô để đem nung trong lò. Trung bình, mỗi lò có thể chứa dăm, bảy chục nghìn viên. Một điều đặc biệt, tạo nên chất lượng của ngói vảy cá là lò nung được đốt bằng củi và quá trình nung diễn ra liên tục 10 ngày 10 đêm. Muốn tạo màu cho ngói phải có bí quyết riêng. Ông Quỳnh cho biết thêm, do vận chuyển kỳ công nên ngói vảy ở thời điểm đó có giá rất đắt, chỉ những nhà giàu mới có thể làm.

Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang). Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang).

Tiềm năng phát triển du lịch

Ngói vảy độc đáo là thế, nhưng đến nay dường như đã thất truyền. Ông Đặng Văn Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Bồ cho biết, xã có 744 hộ với 3.932 khẩu, 11 thôn, bản; trong đó dân tộc Dao chiếm 95%, còn lại là dân tộc Tày và Mông. Hiện nay, ở Cao Bồ chỉ còn khoảng gần 100 nhà sàn có mái ngói vảy cổ độc đáo này. Tuy nhiên, do loại ngói này đã thất truyền hàng chục năm nay nên những nhà xây mới gần như là bằng mái bằng, hoặc lợp mái tôn…

Chia sẻ về nét độc đáo, lợi thế của địa phương để phát triển du lịch, bà Đặng Thị Phượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên cho biết, những năm gần đây, huyện Vị Xuyên rất chú trọng tới phát triển du lịch. Một hướng đi mới được huyện ưu tiên là việc xây dựng và phát triển các Làng văn hóa du lịch gắn với Chương trình xây dựng Nông thôn mới. Hiện, Vị Xuyên có 4 Làng văn hóa du lịch cộng đồng, trong đó ở xã Cao Bồ có thôn Lùng Tám. Bên cạnh vấn đề khai các cảnh đẹp thiên nhiên, khí hậu, hiện nay huyện cũng nghiên cứu đưa các nhà sàn cổ thành nơi du lịch cộng đồng. Chúng tôi hy vọng vẻ đẹp tinh tế cùng với chất lượng các nhà sàn cổ này sẽ là điểm thu hút du khách đến với vùng cao Vị Xuyên nhiều hơn.

HIẾU ANH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Phụ nữ Sán Dìu "đánh thức" không gian diễn xướng Soọng cô

Phụ nữ Sán Dìu "đánh thức" không gian diễn xướng Soọng cô

Ở Quảng Ninh, làn điệu Soọng cô của người Sán Dìu đang dần lùi vào ký ức, khi nghệ nhân thưa vắng, lớp trẻ ít còn nói tiếng mẹ đẻ. Trước nguy cơ mai một ấy, những người phụ nữ Sán Dìu lặng lẽ đứng lên gìn giữ, truyền dạy và đánh thức không gian diễn xướng, để câu hát dân gian không bị đứt mạch giữa đời sống hôm nay.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu kiên quyết xử lý triệt để với các hành vi vi phạm quy định về IUU

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu kiên quyết xử lý triệt để với các hành vi vi phạm quy định về IUU

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Tại Quyết định số 2310/QĐ-TTg ngày 17/10/2025 (Quyết định số 2310) ban hành “Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam (Kế hoạch), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu kiên quyết xử lý triệt để với các hành vi vi phạm quy định về IUU.
Trình Quốc hội phương án một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc

Trình Quốc hội phương án một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc

Thời sự - Minh Nhật - 1 giờ trước
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc, Chính phủ sẽ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.
Bão số 12 có khả năng gây mưa đặc biệt lớn, nguy cơ ngập lụt, sạt lở diện rộng tại miền Trung

Bão số 12 có khả năng gây mưa đặc biệt lớn, nguy cơ ngập lụt, sạt lở diện rộng tại miền Trung

Thời sự - Hoàng Minh - 2 giờ trước
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng 22/10, bão số 12 (Fengshen) đang di chuyển nhanh vào đất liền, dự kiến đổ bộ khu vực từ Đà Nẵng đến Quảng Ngãi trong sáng 23/10. Mặc dù không phải là siêu bão mạnh nhất, nhưng do tương tác với không khí lạnh, bão được nhận định sẽ gây mưa đặc biệt lớn, nguy cơ ngập lụt, sạt lở diện rộng tại miền Trung.
Người đàn ông Cơ Tu bị gấu tấn công

Người đàn ông Cơ Tu bị gấu tấn công

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 4 giờ trước
Trên đường đi làm về, người đàn ông 48 tuổi ở xã Hùng Sơn (Đà Nẵng) bị gấu tấn công, dẫn đến bị thương.
Nứt núi Gò Oát, Quảng Ngãi di dời khẩn cấp 61 hộ dân sinh sống dưới chân núi

Nứt núi Gò Oát, Quảng Ngãi di dời khẩn cấp 61 hộ dân sinh sống dưới chân núi

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 4 giờ trước
Sau khi kiểm tra vết nứt trên núi Gò Oát, lãnh đạo xã Ba Vinh (Quảng Ngãi), nhận thấy không an toàn cho người dân khi cơn bão số 12 vào, nên đã quyết định di dời khẩn cấp 61 hộ dân, với 216 nhân khẩu đến nơi an toàn.
Rơ Châm H’Yéo: Cánh chim Chơ rao mang bình yên cho buôn làng

Rơ Châm H’Yéo: Cánh chim Chơ rao mang bình yên cho buôn làng

Từng tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước và được biết đến với các danh hiệu như “Dũng sĩ diệt Mỹ”, “Kiện tướng gùi đạn”, “Người phụ nữ thép” Rơ Châm H’Yéo đã khiến cho quân thù phải khiếp sợ. Bà H’Yéo còn được bà con ví như cánh chim Chơ rao của buôn làng, một lòng theo Đảng, theo Cách mạng, quyết tâm bảo vệ quê hương.
Tiếng nói Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS Khmer An Giang

Tiếng nói Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS Khmer An Giang

Người có uy tín - Tào Đạt - Như Tâm - 5 giờ trước
Ở nhiều xã, phường có đông đồng bào Khmer sinh sống, Người có uy tín trong đồng bào DTTS là cầu nối quan trọng giữa chính quyền và Nhân dân, vận động đồng bào chấp hành tốt chính sách, pháp luật; đồng thời, họ còn đóng vai trò hòa giải ở cơ sở, được xem là một trong những giải pháp quan trọng để giữ gìn khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Sáng nét chữ - Giữ hồn Chăm

Sáng nét chữ - Giữ hồn Chăm

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 20:48, 21/10/2025
Đó là chủ đề của hội thi viết chữ Chăm, nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Katê, được Trung tâm Văn hóa tỉnh Khánh Hòa tổ chức tại tháp Pô Klong Garai, vào ngày 21/10.
Gia Lai: Hội nghị nâng cao kiến thức về phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS

Gia Lai: Hội nghị nâng cao kiến thức về phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS

Tin tức - Ngọc Thu - 20:33, 21/10/2025
Trong 2 ngày 21 - 22/10, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai tổ chức Hội nghị tập huấn về phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thuộc Tiểu dự án 1, Dự án 10, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. 84 đại biểu thuộc hệ thống chính trị xã hội thôn, làng; Người có uy tín của 16 xã phía Đông Gia Lai tham gia Hội nghị.
Rơ Châm H’Yéo: Cánh chim Chơ rao mang bình yên cho buôn làng

Rơ Châm H’Yéo: Cánh chim Chơ rao mang bình yên cho buôn làng

Media - Ngọc Thu - 18:55, 21/10/2025
Từng tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước và được biết đến với các danh hiệu như “Dũng sĩ diệt Mỹ”, “Kiện tướng gùi đạn”, “Người phụ nữ thép” Rơ Châm H’Yéo đã khiến cho quân thù phải khiếp sợ. Bà H’Yéo còn được bà con ví như cánh chim Chơ rao của buôn làng, một lòng theo Đảng, theo Cách mạng, quyết tâm bảo vệ quê hương.
Quỹ Thiện tâm: Nối những nhịp cầu yêu thương tại Cao Bằng

Quỹ Thiện tâm: Nối những nhịp cầu yêu thương tại Cao Bằng

Media - Thùy Như - 18:55, 21/10/2025
Sau giai đoạn hỗ trợ khẩn cấp người dân bị thiệt hại do bão Bualoi, Quỹ thiện tâm tiếp tục khẳng định sứ mệnh đồng hành cùng sự phát triển của người Việt bằng việc tiếp tục hỗ trợ các địa phương tái thiết cơ sở vật chất như cầu, đường, trường, trạm y tế, nước sạch…