Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo những ngôi nhà lợp ngói vảy ở Cao Bồ

PV - 10:58, 07/06/2019

Xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang nằm bình yên dưới chân đèo Tây Côn Lĩnh. Tới thăm xã vùng cao này, chúng tôi còn được ngắm nhìn những ngôi nhà sàn cổ với những mái ngói vảy có hàng trăm năm tuổi.

Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang) Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang)

Độc đáo ngói cổ

Đến Cao Bồ trong ngày nắng như đổ lửa, nhưng chúng tôi khá ngạc nhiên bởi không khí ở đây rất mát mẻ. Cũng như những bản vùng cao khác, những mái nhà sàn của người Dao nơi đây nằm ở “lưng chừng núi, lưng chừng đèo”. Nhưng điểm khác biệt là những căn nhà với mái ngói có hình dáng rất lạ mắt, giống như những chiếc vảy cá nhưng không dày, thô như ngói hiện đại. Quan sát, sẽ thấy viên ngói rất mỏng, tinh tế nhưng độ bền rất cao. Cách xếp ngói cũng tỷ mỉ công phu, đều tăm tắp. Đặc biệt, ngói có màu xanh nhạt pha một chút màu da lươn, khác biệt so với các loại ngói khác.

Anh Lý Văn Dồn, thôn Tham Còn, một trong những chủ nhân của ngôi nhà sàn cổ cho biết, ngôi nhà này từ đời ông cố nội anh để lại. Nhà của gia đình đã tồn tại hơn 100 năm, nhưng riêng phần mái chưa phải sửa chữa bao giờ. Hơn nữa, mái ngói này có tác dụng điều hòa không khí rất tốt, mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát.

Để tìm hiểu về loại ngói này, chúng tôi đến gặp ông Hoàng Văn Quỳnh ở Bản Dâng, một bản người Dao còn nhiều nhà ngói cổ. Ông Quỳnh cho biết, gần 50 năm về trước, khi ấy còn là thanh niên, ông vẫn thường cùng trưởng bản đi bộ ngót 100 cây số tới tận huyện Yên Minh tìm mua ngói vảy cá.

Vì mê mẩn dòng ngói này, ông đã xin ở lại làm cùng người dân ở bản một thời gian. Ông Quỳnh chia sẻ, để làm ngói vảy cá, người thợ phải làm thủ công 100%. Khâu đầu tiên là phải chọn được đất, là loại đất sét đào ở ruộng. Chính vì thế, ở những công đoạn này, người thợ phải làm thật khéo léo, nhẹ nhàng thì khuôn ngói và vòng đất tách rời nhau dễ dàng.

Đất sau khi tập kết về, được nhào kỹ với nước để loại tạp chất. Người thợ dùng kéo xén đất thành từng thỏi nhào đi, nhào lại rồi dùng chân giẫm kỹ đến dẻo để tạo đất thành một viên hình hộp chữ nhật. Người thợ chỉ việc lấy kéo cắt đất thành những lát mỏng có bề dày chừng 1cm rồi đem lá đất đó lật nhẹ xuống một chiếc khuôn gỗ, miết quanh thành khuôn.

Riêng thời gian phơi cũng phải mất từ 30-50 ngày, ngói mới đủ khô để đem nung trong lò. Trung bình, mỗi lò có thể chứa dăm, bảy chục nghìn viên. Một điều đặc biệt, tạo nên chất lượng của ngói vảy cá là lò nung được đốt bằng củi và quá trình nung diễn ra liên tục 10 ngày 10 đêm. Muốn tạo màu cho ngói phải có bí quyết riêng. Ông Quỳnh cho biết thêm, do vận chuyển kỳ công nên ngói vảy ở thời điểm đó có giá rất đắt, chỉ những nhà giàu mới có thể làm.

Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang). Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang).

Tiềm năng phát triển du lịch

Ngói vảy độc đáo là thế, nhưng đến nay dường như đã thất truyền. Ông Đặng Văn Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Bồ cho biết, xã có 744 hộ với 3.932 khẩu, 11 thôn, bản; trong đó dân tộc Dao chiếm 95%, còn lại là dân tộc Tày và Mông. Hiện nay, ở Cao Bồ chỉ còn khoảng gần 100 nhà sàn có mái ngói vảy cổ độc đáo này. Tuy nhiên, do loại ngói này đã thất truyền hàng chục năm nay nên những nhà xây mới gần như là bằng mái bằng, hoặc lợp mái tôn…

Chia sẻ về nét độc đáo, lợi thế của địa phương để phát triển du lịch, bà Đặng Thị Phượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên cho biết, những năm gần đây, huyện Vị Xuyên rất chú trọng tới phát triển du lịch. Một hướng đi mới được huyện ưu tiên là việc xây dựng và phát triển các Làng văn hóa du lịch gắn với Chương trình xây dựng Nông thôn mới. Hiện, Vị Xuyên có 4 Làng văn hóa du lịch cộng đồng, trong đó ở xã Cao Bồ có thôn Lùng Tám. Bên cạnh vấn đề khai các cảnh đẹp thiên nhiên, khí hậu, hiện nay huyện cũng nghiên cứu đưa các nhà sàn cổ thành nơi du lịch cộng đồng. Chúng tôi hy vọng vẻ đẹp tinh tế cùng với chất lượng các nhà sàn cổ này sẽ là điểm thu hút du khách đến với vùng cao Vị Xuyên nhiều hơn.

HIẾU ANH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bảo tồn và phát huy giá trị di tích đền tháp Po Ramê

Bảo tồn và phát huy giá trị di tích đền tháp Po Ramê

Là ngôi tháp cuối cùng của người Chăm được xây dựng bằng chất liệu gạch nung còn bảo tồn nguyên vẹn, đền tháp Po Ramê không chỉ là di sản kiến trúc độc đáo mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng gắn bó mật thiết với đời sống cộng đồng Chăm. Việc bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và phục dựng các lễ hội truyền thống tại đây đang được triển khai gắn với phát triển du lịch theo Dự án 6 của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021–2030.
Tin nổi bật trang chủ
Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Thách thức mới trên tinh thần ham học của người Dao (Bài cuối)

Học vấn - Con đường phát triển bền vững của người Dao: Thách thức mới trên tinh thần ham học của người Dao (Bài cuối)

Dù đã trải qua bao thế hệ, dòng suối hiếu học của người Dao vẫn không ngừng tuôn chảy, từ mái nhà tranh vang tiếng ê a kinh Nôm, đến giảng đường đại học rộn ràng bước chân người trẻ. Nhưng ở thế kỷ XXI, tinh thần ham học ấy đang đối diện với những thử thách chưa từng có. Trước những giá trị cũ dần mai một, môi trường sống thay đổi, thế hệ trẻ người Dao - đặc biệt là Gen Z - đứng giữa ngã ba thời đại: tiếp nối hay đứt đoạn? hội nhập hay tan loãng? Và để truyền thống ham học tập của dân tộc không sụp đổ, điều gì là then chốt?
Lễ hội Mừng lúa mới của dân tộc Xtiêng

Lễ hội Mừng lúa mới của dân tộc Xtiêng

Media - PV - 1 giờ trước
Dân tộc Xtiêng còn có nhiều tên gọi khác, như: Điêng, Xa Điêng, Xơ Điêng, Xa Chiêng, là dân tộc sinh sống lâu đời ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên và miền Đông Nam bộ.
Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Phóng sự - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Giữa trập trùng núi rừng huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), đồng bào Sán Chỉ xã vùng cao Đại Dực đang viết nên câu chuyện mới cho vùng đất nghèo khó, với nhiều thay đổi ấn tượng từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt là việc gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần cho sự phát triển bền vững tại vùng cao nơi đây.
“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

“Tôi luôn nhớ mãi lời Bác dạy”

Phóng sự - Thanh Hải - 2 giờ trước
Đời người, có những ký ức không thể nào quên, như là động lực, là niềm tin, là tự hào, là hãnh diện mãi mãi. Khoảnh khắc gặp Bác, khi thì ở Phủ Chủ tịch, khi lại ở quê nhà… với một cụ bà đã vượt qua hơn một thế kỷ cuộc đời, là tất cả như thế. Cụ là Nguyễn Thị Thức, 106 tuổi, ở làng Hồng Lĩnh, xã Hậu Thành, Yên Thành (Nghệ An).
70 năm nhìn lại cuộc chia tay lịch sử tại Cảng Quy Nhơn

70 năm nhìn lại cuộc chia tay lịch sử tại Cảng Quy Nhơn

Tin tức - T.Nhân - N.Triều - 2 giờ trước
Tối 16/5, tại quảng trường Nguyễn Tất Thành, Tp. Quy Nhơn, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm hoàn thành việc chuyển quân tập kết ra Bắc của cán bộ, chiến sĩ, đồng bào và học sinh miền Nam (16/5/1955 - 16/5/2025). Đây là dịp để ôn lại một chặng đường lịch sử hào hùng, nơi hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, đồng bào miền Nam rời quê hương trong niềm tin “ra đi để trở về”, góp phần làm nên thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Khánh Hòa: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025

Khánh Hòa: Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân - H.Trường - 2 giờ trước
Ngày 16/5, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo năm 2025. Tham dự hội nghị có hơn 50 đại biểu là chức sắc, chức việc, nhà tu hành đại diện các tổ chức tôn giáo.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ý nghĩa chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” tại xã biên giới của Long An

Ý nghĩa chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” tại xã biên giới của Long An

Nhịp cầu nhân ái - Tào Đạt - Sa Rây - 2 giờ trước
Ngày 16/5, tại xã Bình Thạnh (huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An), Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) tỉnh Trà Vinh và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Trà Vinh phối hợp với Hội LHPN tỉnh Long An và Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Long An đã tổ chức Chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương” năm 2025.
Các nạn nhân bị thương vụ sạt lở tại huyện Phong Thổ đang được điều trị tích cực

Các nạn nhân bị thương vụ sạt lở tại huyện Phong Thổ đang được điều trị tích cực

Thời sự - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Vụ sạt lở tại công trường thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, thuộc bản Lản Nhì Thàng, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đã làm 05 người mất tích và 04 người bị thương. Hiện, các nạn nhân bị thương đang được điều trị tích cực tại Bệnh viên Đa khoa tỉnh Lai Châu.
Xác định danh tính các nạn nhân mất tích vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Xác định danh tính các nạn nhân mất tích vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Thời sự - Trọng Bảo - 3 giờ trước
Vụ sạt lở đất tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, thuộc bản Lản Nhì Thàng, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, ngày 16/5 làm 9 người bị thương và mất tích.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Media - BDT - 3 giờ trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Ánh sáng từ bi lan tỏa nơi vùng cao A Lưới

Ánh sáng từ bi lan tỏa nơi vùng cao A Lưới

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Minh Ngọc - 23:08, 16/05/2025
Không chỉ làm tốt Phật sự, nhiều tăng ni và Phật tử Phật giáo ở A Lưới, TP. Huế còn chung tay với chính quyền và các ban ngành đoàn thể làm tốt công tác xóa đói giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát giúp đồng bào DTTS miền biên giới ngày càng no ấm hơn.