Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo những ngôi nhà lợp ngói vảy ở Cao Bồ

PV - 10:58, 07/06/2019

Xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang nằm bình yên dưới chân đèo Tây Côn Lĩnh. Tới thăm xã vùng cao này, chúng tôi còn được ngắm nhìn những ngôi nhà sàn cổ với những mái ngói vảy có hàng trăm năm tuổi.

Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang) Ngôi nhà cổ mái lợp ngói vảy của đồng bào Dao ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang)

Độc đáo ngói cổ

Đến Cao Bồ trong ngày nắng như đổ lửa, nhưng chúng tôi khá ngạc nhiên bởi không khí ở đây rất mát mẻ. Cũng như những bản vùng cao khác, những mái nhà sàn của người Dao nơi đây nằm ở “lưng chừng núi, lưng chừng đèo”. Nhưng điểm khác biệt là những căn nhà với mái ngói có hình dáng rất lạ mắt, giống như những chiếc vảy cá nhưng không dày, thô như ngói hiện đại. Quan sát, sẽ thấy viên ngói rất mỏng, tinh tế nhưng độ bền rất cao. Cách xếp ngói cũng tỷ mỉ công phu, đều tăm tắp. Đặc biệt, ngói có màu xanh nhạt pha một chút màu da lươn, khác biệt so với các loại ngói khác.

Anh Lý Văn Dồn, thôn Tham Còn, một trong những chủ nhân của ngôi nhà sàn cổ cho biết, ngôi nhà này từ đời ông cố nội anh để lại. Nhà của gia đình đã tồn tại hơn 100 năm, nhưng riêng phần mái chưa phải sửa chữa bao giờ. Hơn nữa, mái ngói này có tác dụng điều hòa không khí rất tốt, mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát.

Để tìm hiểu về loại ngói này, chúng tôi đến gặp ông Hoàng Văn Quỳnh ở Bản Dâng, một bản người Dao còn nhiều nhà ngói cổ. Ông Quỳnh cho biết, gần 50 năm về trước, khi ấy còn là thanh niên, ông vẫn thường cùng trưởng bản đi bộ ngót 100 cây số tới tận huyện Yên Minh tìm mua ngói vảy cá.

Vì mê mẩn dòng ngói này, ông đã xin ở lại làm cùng người dân ở bản một thời gian. Ông Quỳnh chia sẻ, để làm ngói vảy cá, người thợ phải làm thủ công 100%. Khâu đầu tiên là phải chọn được đất, là loại đất sét đào ở ruộng. Chính vì thế, ở những công đoạn này, người thợ phải làm thật khéo léo, nhẹ nhàng thì khuôn ngói và vòng đất tách rời nhau dễ dàng.

Đất sau khi tập kết về, được nhào kỹ với nước để loại tạp chất. Người thợ dùng kéo xén đất thành từng thỏi nhào đi, nhào lại rồi dùng chân giẫm kỹ đến dẻo để tạo đất thành một viên hình hộp chữ nhật. Người thợ chỉ việc lấy kéo cắt đất thành những lát mỏng có bề dày chừng 1cm rồi đem lá đất đó lật nhẹ xuống một chiếc khuôn gỗ, miết quanh thành khuôn.

Riêng thời gian phơi cũng phải mất từ 30-50 ngày, ngói mới đủ khô để đem nung trong lò. Trung bình, mỗi lò có thể chứa dăm, bảy chục nghìn viên. Một điều đặc biệt, tạo nên chất lượng của ngói vảy cá là lò nung được đốt bằng củi và quá trình nung diễn ra liên tục 10 ngày 10 đêm. Muốn tạo màu cho ngói phải có bí quyết riêng. Ông Quỳnh cho biết thêm, do vận chuyển kỳ công nên ngói vảy ở thời điểm đó có giá rất đắt, chỉ những nhà giàu mới có thể làm.

Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang). Một góc bản làng ở Cao Bồ (Vị Xuyên, Hà Giang).

Tiềm năng phát triển du lịch

Ngói vảy độc đáo là thế, nhưng đến nay dường như đã thất truyền. Ông Đặng Văn Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Bồ cho biết, xã có 744 hộ với 3.932 khẩu, 11 thôn, bản; trong đó dân tộc Dao chiếm 95%, còn lại là dân tộc Tày và Mông. Hiện nay, ở Cao Bồ chỉ còn khoảng gần 100 nhà sàn có mái ngói vảy cổ độc đáo này. Tuy nhiên, do loại ngói này đã thất truyền hàng chục năm nay nên những nhà xây mới gần như là bằng mái bằng, hoặc lợp mái tôn…

Chia sẻ về nét độc đáo, lợi thế của địa phương để phát triển du lịch, bà Đặng Thị Phượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên cho biết, những năm gần đây, huyện Vị Xuyên rất chú trọng tới phát triển du lịch. Một hướng đi mới được huyện ưu tiên là việc xây dựng và phát triển các Làng văn hóa du lịch gắn với Chương trình xây dựng Nông thôn mới. Hiện, Vị Xuyên có 4 Làng văn hóa du lịch cộng đồng, trong đó ở xã Cao Bồ có thôn Lùng Tám. Bên cạnh vấn đề khai các cảnh đẹp thiên nhiên, khí hậu, hiện nay huyện cũng nghiên cứu đưa các nhà sàn cổ thành nơi du lịch cộng đồng. Chúng tôi hy vọng vẻ đẹp tinh tế cùng với chất lượng các nhà sàn cổ này sẽ là điểm thu hút du khách đến với vùng cao Vị Xuyên nhiều hơn.

HIẾU ANH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vợ chồng nghệ nhân gìn giữ "mạch nguồn" văn hóa của người Xơ Đăng

Vợ chồng nghệ nhân gìn giữ "mạch nguồn" văn hóa của người Xơ Đăng

Trong ngôi nhà nhỏ đơn sơ, vợ chồng nghệ nhân A Tút và Y Pluh, làng Kon Gu 1, xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi vẫn âm thầm giữ nghề đan lát, dệt thổ cẩm. Mong muốn lớn nhất của vợ chồng nghệ nhân là gìn giữ "mạch nguồn" văn hóa của dân tộc Xơ Đăng mãi trường tồn với thời gian.
Tin nổi bật trang chủ
Thống nhất với đề xuất tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Thống nhất với đề xuất tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, cuộc họp thống nhất với đề xuất cần tích hợp 3 chương trình thành 1 chương trình, dù biết rằng còn có những khó khăn. Tuy có khó khăn khi tích hợp nhưng những thuận lợi là rất lớn, rất nhiều; những khó khăn cũng đã được nhận diện, nhận định rõ để có các biện pháp khắc phục.
Tái đắc cử Hội đồng Nhân quyền LHQ: Sự tín nhiệm cao dành cho Việt Nam

Tái đắc cử Hội đồng Nhân quyền LHQ: Sự tín nhiệm cao dành cho Việt Nam

Tin tức - PV - 21:33, 15/10/2025
Ngày 14/10 giờ New York (nửa đêm 14/10 theo giờ Hà Nội), tại trụ sở Liên Hợp Quốc (LHQ), Đại hội đồng LHQ Khóa 80 đã bầu các thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2026 - 2028, trong đó Việt Nam tái đắc cử vị trí này với số phiếu ủng hộ là 180, cao nhất trong số các ứng cử viên đại diện cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo quốc tế về quản trị chính sách dân tộc

Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo quốc tế về quản trị chính sách dân tộc

Tin tức - Bình Minh - 21:23, 15/10/2025
Hội thảo quốc tế chia sẻ kinh nghiệm quản lý nhà nước về dân tộc để đóng góp vào việc xây dựng cộng đồng tương lai chung giữa các quốc gia Mekong - Lan Thương diễn ra sáng nay tại Trung Quốc.
Lỗi hẹn với Học viện Biên phòng vì lý do sức khỏe, Nam sinh dân tộc Thái đã được Đại học Vinh tiếp nhận vào nhập học

Lỗi hẹn với Học viện Biên phòng vì lý do sức khỏe, Nam sinh dân tộc Thái đã được Đại học Vinh tiếp nhận vào nhập học

Giáo dục - Phạm Tiến - 19:30, 15/10/2025
Thầy Trần Bá Tiến, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Vinh xác nhận: “Trường Đại học Vinh đã hoàn thiện hồ sơ tiếp nhận, sinh viên Lang Đức Bằng đã nhập học vào Ngành Sư phạm Lịch Sử vào ngày 13/10”.
Cục Hải quan công bố quyết định điều động, bổ nhiệm Phó Cục trưởng Nguyễn Thành Hưng

Cục Hải quan công bố quyết định điều động, bổ nhiệm Phó Cục trưởng Nguyễn Thành Hưng

Tin tức - Vân Khánh - 19:23, 15/10/2025
Ngày 15/10, tại Hà Nội, Cục Hải quan đã tổ chức Lễ công bố Quyết định điều động, bổ nhiệm chức vụ Phó Cục trưởng Cục Hải quan. Buổi lễ được tổ chức trang trọng, với sự ủy quyền của Bộ Tài chính, do ông Nguyễn Văn Thọ, Cục trưởng Cục Hải quan chủ trì.
Nữ Bí thư

Nữ Bí thư "thắp lửa" bản sắc Dao Thanh Y ở Bình Liêu

Gương sáng - Mỹ Dung - 15:45, 15/10/2025
Không khẩu hiệu to tát, không micro diễn thuyết, nữ Bí thư Chi bộ Choỏng Thị Hoa âm thầm “giữ lửa” văn hóa Dao Thanh Y. Bằng sự gương mẫu và nhiệt huyết, chị đã khiến thôn Nà Nhái, xã Bình Liêu (Quảng Ninh) thêm thức tỉnh tình yêu với bản sắc dân tộc.
Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và là quyền cao quý của công dân. Tiếp nối truyền thống yêu nước nồng nàn của dân tộc, tuổi trẻ vùng biên giới, vùng đồng bào DTTS tỉnh Gia Lai đã hăng hái viết đơn tình nguyện thực hiện nghĩa vụ thiêng liêng của tuổi trẻ với khát vọng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ông Nguyễn Doãn Anh tái đắc cử Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa

Ông Nguyễn Doãn Anh tái đắc cử Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa

Thời sự - Quỳnh Trâm - 15:21, 15/10/2025
Ngày 15/10, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã bầu 69 đồng chí vào Ban Chấp hành khóa mới. Trong đó, 15 đồng chí được bầu vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
Hoàn thiện cơ chế cho khuyến nông trong bối cảnh mới

Hoàn thiện cơ chế cho khuyến nông trong bối cảnh mới

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 15:17, 15/10/2025
Trong tiến trình hiện đại hóa và tái cơ cấu ngành nông nghiệp, công tác khuyến nông được xác định là một trong những “cầu nối” quan trọng giữa chính sách, khoa học kỹ thuật với thực tiễn sản xuất. Tuy nhiên, trước những thay đổi về cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy và yêu cầu phát triển nông nghiệp xanh, phát thải thấp, hệ thống khuyến nông Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức đòi hỏi phải có cơ chế hoàn thiện hơn.
Ông Hoàng Quốc Khánh giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn

Ông Hoàng Quốc Khánh giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn

Trang địa phương - Thúy Hồng - 14:41, 15/10/2025
Ông Hoàng Quốc Khánh, Bí thư Tỉnh ủy Sơn La, được Bộ Chính trị điều động, chỉ định tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Quảng Ngãi dành 600 tỷ đồng để xây dựng, sửa chữa 4 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Quảng Ngãi dành 600 tỷ đồng để xây dựng, sửa chữa 4 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới

Giáo dục - T.Nhân-H.Trường - 14:30, 15/10/2025
Trong tháng 11, tỉnh Quảng Ngãi sẽ khởi công xây mới 2 trường và cải tạo, sửa chữa 2 trường phổ thông nội trú tại các xã biên giới với tổng vốn đầu tư hơn 612 tỷ đồng, trong đó năm 2025 sẽ bố trí khoảng 117 tỷ đồng.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP. Hà Nội trao quà cứu trợ người dân vùng lũ Thái Nguyên

Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP. Hà Nội trao quà cứu trợ người dân vùng lũ Thái Nguyên

Dân tộc - Tôn giáo - Thế Toàn - 14:24, 15/10/2025
Hơn 200 phần quà gồm các nhu yếu phẩm thiết yếu đã được Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) TP. Hà Nội trao tới các hộ dân phường Linh Sơn, tỉnh Thái Nguyên bị ảnh hưởng bởi mưa lũ.