Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Độc đáo nghề dệt truyền thống của người Dao Họ

Trọng Bảo - 09:43, 29/06/2022

Người Dao họ sinh sống chủ yếu trên địa bàn huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Người Dao Họ có nhiều nét văn hóa đặc sắc, phong phú . Trong đó, những phụ kiện, trang phục của người Dao Họ phải được may từ chính những mảnh vải họ dệt theo quy trình gắn với những điều kiêng kỵ tuyệt đối...

Dù đã cao tuổi nhưng cụ Tày vẫn cần mẫn dệt nên những tấm vải để may trang phục
Dù đã cao tuổi nhưng cụ Tày vẫn cần mẫn dệt nên những tấm vải để may trang phục

Dân cư ở thôn Trà Chẩu xã Sơn Hà, huyện Bảo Thắng (Lào Cai), chủ yếu là người Dao Họ. Bên cạnh việc phát triển kinh tế, đồng bào Dao Họ rất chú trọng công tác giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đặc biệt là nghề dệt truyền thống.

Gia đình bà Triệu Thị Hà, lâu nay vẫn giữ cách dệt vải truyền thống. Bà Hà cho biết: Trước đây, người dân trong thôn chủ yếu dệt bằng sợi bông, vì nhà nào cũng có nương bông để quay sợi. Bây giờ, hầu hết dùng chỉ bán sẵn ở ngoài chợ, giá cả phải chăng, tiết kiệm thời gian hơn thay vì trồng bông rồi xe thành sợi mới dệt được.

Với người Dao Họ, quần áo được may từ những mảnh vải do họ dệt lên có một ý nghĩa quan trọng, được sử dụng trong những nghi lễ đặc biệt của một đời người như dệt chăn thổ cẩm dùng cho lễ cấp sắc, mũ đội đầu bảo vệ trẻ em tránh ma tà xâm nhập, địu trẻ em khi lao động...

Độc đáo nghề dệt truyền thống của người Dao Họ 1

Việc dệt vải thủ công của người Dao họ, với nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ nên cần có sự kiên nhẫn và khéo léo từ đôi bàn tay của người phụ nữ mới có thể làm được. 

Còn người đàn ông trong gia đình sẽ căn chỉnh, sữa chữa khung dệt. Tuy việc xe sợi, luộc sợi, hồ sợi, cuốn sợi thành lô, kéo sợi và lắp vào khung dệt mất khá nhiều thời gian, nhưng chưa phải việc khó nhất, bởi người Dao Họ dệt vải có những điều kiêng kỵ tuyệt đối.

"Khi kéo sợi không được nói những điều không hay, trong khi kéo sợi không được bước chân qua. Việc kiêng kỵ này từ trẻ con đến người già ai ai cũng biết vì từ xưa tới nay đã thế rồi…", bà Hà bảo vậy.

Phụ nữ Dao Họ trong thôn không bao giờ mua sẵn trang phục ngoài chợ về mặc; vì dệt, may vá, thêu thùa cũng thể hiện rằng, người phụ nữ đó đảm đang. Hơn nữa, cũng vì quần áo may sẵn mua ngoài chợ không được hồ sợi trước khi dệt, nên không phù hợp với trang phục truyền thống, nhanh bạc màu.

Cụ Lý Thị Tày ở cái tuổi xưa nay hiếm, nhưng hễ có thời gian là cụ lại cần mẫn sang sợi để dệt những tấm vải mới. Thay vì sử dụng máy móc, cụ Tày vẫn sử dụng những công cụ có lẽ là thô sơ nhất để sang sợi, xe sợi... Những người con, người cháu của cụ đều được cụ chỉ bảo tỉ mỉ, để rồi các thành viên trong gia đình bây giờ ai cũng có thể tự mình làm được những bộ trạng phục để mặc trong những ngày lễ.

“Bây giờ, dùng sợi mua ở chợ về để dệt, nhưng cũng phải qua nhiều công đoạn chứ không thể làm ngay được. ", cụ Tày chia sẻ.

Theo cụ Tày, sau khi xe sợi xong thì mang các nắm sợi cho vào nồi nước đun sôi lên thật cẩn thận, tránh bị rối sợi. Luộc sợi phải liên tục trong 6 giờ, không được đun lửa quá to hoặc quá nhỏ mà phải trông để bếp cháy đều có như thế khi dệt sợi mới mềm dễ dệt. Nấu một nồi cháo to bằng gạo tẻ rồi lọc lấy nước cháo để đổ lên các nắm sợi rồi vò đi vò lại thật kỹ để hồ thấm vào sợi. Sợi vải khi thấm thêm hồ lại được cho lên sào phơi nắng thật khô. Khi đó, kéo sợi không sợ bị đứt, dệt mới ra được tấm vải đẹp để may trang phục 

Với cách dệt kỳ công vậy nên bao năm qua, cụ Tày cũng như nhiều người cao tuổi trong thôn luôn mong muốn, làm sao bảo tồn và phát triển được nghề dệt vải này, để sau này đời con, đời cháu còn biết đến. 

Bà Lê Hải Thanh, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Bảo Thắng cho biết: Thực hiện Đề án bảo tồn văn hóa giai đoạn 2020-2025, đặc biệt, sau khi nghề dệt của người Dao Họ huyện Bảo Thắng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, huyện đã xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng năm để triển khai thực hiện hiệu quả.

Gia đình bà Hà vẫn giữ nghề dệt truyền thống
Gia đình bà Hà vẫn giữ nghề dệt truyền thống

“Chúng tôi phát huy vai trò của những nghệ nhân để truyền dạy cho con cháu biết về trang phục truyền thống. Tổ chức hội diễn, hội thi tôn vinh những trang phục truyền thống từ cấp xã đến cấp huyện. Duy trì các mô hình câu lạc bộ bảo tồn trang phục, mẫu hoa văn, trang sức dân tộc truyền thống đặc trưng ở xã Sơn Hà, Phú Nhuận… Đưa nội dung mặc trang phục truyền thống vào trường học giúp học sinh thêm tự hào, hiểu biết nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc mình...”, bà Thanh nhấn mạnh.

Huyện Bảo Thắng có 20 dân tộc, trong đó dân tộc Dao chiếm 34,7%, còn lại là các dân tộc Tày, Mông, dân tộc Xa Phó, Phù Lá, Hoa, La chí, Thái… Giờ đây, đời sống của đồng bào các dân tộc đã có nhiều chuyển biến tích cực, những đồi quế giá trị kinh tế cao đã thay thế cho cây ngô, cây lúa truyền thống. Người Dao Họ không còn thách cưới bạc nén, trâu bò, lợn gà như trước nữa, nhưng vẫn giữ được nét văn hóa đặc trưng riêng có của dân tộc mình.

Ngày 4/4/2022 Bộ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch ký quyết định số 783/QĐ-BVHTTDL công nhận nghề dệt của người Dao Họ huyện Bảo Thắng là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.