Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Đi tìm cây ớt Ariêu

PV - 11:21, 07/08/2022

Ariêu trong tiếng Cơ Tu có nghĩa là chim chào mào. Tên loài chim được chọn đặt cho loại ớt bé tý nhưng vị cay, thơm nồng. Dân nghiền ớt, ăn ớt Ariêu rồi thì thôi không ăn ớt vùng khác nữa.

Vườn ớt Ariêu của người dân thôn A Sờ phát triển tự nhiên giữa núi rừng. (Ảnh: Nguyễn Thành)
Vườn ớt Ariêu của người dân thôn A Sờ phát triển tự nhiên giữa núi rừng. (Ảnh: Nguyễn Thành)

Hương vị của núi rừng

Lễ hội đoàn kết người Cơ Tu và Hội thi thể thao DTTS tỉnh Quảng Nam được huyện Đông Giang đăng cai tổ chức, túi quà gửi tặng khách mời, đại biểu là hai hũ ớt xanh trái li ti, mang thương hiệu Ariêu.

Ông Avô Tô Phương từ Nam Giang qua làm Chủ tịch huyện Đông Giang đã mấy năm nay. Cầm hũ ớt Ariêu tặng anh em làm quà, ông Phương bảo, từ ngày qua Đông Giang, cắn trái ớt Ariêu chính gốc là ông nghiền luôn. Đi công tác đâu cũng nhét túi hũ ớt muối, bữa ăn thiếu trái ớt Ariêu là thiếu vị, mất ngon.

“Ớt Ariêu chính gốc chỉ có ở xã Mà Cooih. Chứ giống ớt đó trồng ở địa phương khác là vị khác liền. Thổ nhưỡng của núi rừng cho vị đặc trưng hiếm có”. Ông Phương vừa nói, vừa mở hũ ớt, bốc mấy trái mời khách thưởng thức. Cũng là dân nghiền ớt, nghe ông Phương nói tôi chảy nước miếng, nhai liền mấy trái. Vị thơm của ớt xanh cay, thơm nồng bốc lên mũi. Ăn xong tôi quyết về tận nơi để được ăn trái ớt giữa rừng.

Phi một mạch lên xã Mà Cooih, rồi gọi điện cho Alăng Diên - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) nông lâm nghiệp Mà Cooih, anh Diên bảo phải chờ đến trưa mới rảnh, vì đang bận dọn hàng bán ở hội chợ nông sản của huyện. Gần trưa, Diên mới đánh xe tải về, hẹn gặp nhau ở chợ xã nơi HTX mới mở gian hàng giới thiệu sản phẩm ngay bên tuyến đường Hồ Chí Minh. Bên trong gian hàng chỉ còn mấy hũ ớt Ariêu muối và ít chuối, măng rừng, dứa rẫy… “Mùa lễ hội, ớt Ariêu làm không kịp bán. Khách đặt mua liên tục”, anh Diên cho biết.

Giữa trưa nắng, chúng tôi theo chân Diên vào thôn A Sờ rồi ngược núi đi tìm cây ớt Ariêu trứ danh chính gốc. Dọc đường đi, Diên kể, trái ớt được đồng bào đặt theo tên loài chim chào mào. Chim chào mào ở Đông Giang nổi tiếng bởi giọng hót, được giới mê chim tìm mua với giá cao ngất. “Loài chim chào mào ở Đông Giang này ăn trái ớt rừng, nên tiếng hót rất hay. Chúng ăn ớt rừng chín rồi phát tán giống ớt khắp núi rừng. Người dân tộc Cơ Tu ở Đông Giang nhất là ở xã Mà Cooil tìm những cây ớt dại hái trái để ăn. Ớt có tên gọi Ariêu từ đó”, Diên kể.

Phải mất gần 1 giờ lội bộ, theo đường rừng, chúng tôi đến một khoảnh đất có cây ớt ARiêu của núi rừng. Ớt mọc giữa cỏ hoang, lau sậy, nằm rải rác trong những nương rẫy của đồng bào. Cây nào cũng chi chít trái nhỏ li ti. Có tiếng người, bầy chim chào mào vút bay, chỉ vọng lại tiếng hót líu lo giữa núi rừng. “Bầy chim chào mào đang làm nhiệm vụ nhân giống loài ớt quý đó”, Diên cười nói.

“Ngày xưa ớt mọc dại khắp rừng. Nay bà con được hướng dẫn cách ươm để trồng tập trung dễ thu hái. Bà con trồng tập trung nhưng không bón phân, mà để cây ớt phát triển tự nhiên. Ăn ớt này ăn rồi thì tôi cam đoan anh không nghiền mới lạ”, Diên cười nói rồi hái ớt đưa khách ăn. Ăn trái ớt đã muối của ông Phương ngon, nhưng nay nếm thử trái ớt xanh giữa rừng vị đậm đà hơn. Vị cay, thơm nồng nhớ mãi.

Trái ớt Ariêu bé tý tẹo nhưng có giá trị cao. (Ảnh: Nguyễn Thành)
Trái ớt Ariêu bé tý tẹo nhưng có giá trị cao. (Ảnh: Nguyễn Thành)

Cây thoát nghèo

Đang chính vụ ớt Ariêu, ớt được HTX thu mua của bà con với giá 300.000 đồng/kg. Tuy nhiên, trái vụ, có thời điểm giá ớt lên đến 500.000 đồng/kg. Ớt sau khi được thu mua, rửa sạch, phơi ráo nước thì được muối, đóng hũ. Cách muối ớt Ariêu cũng rất đơn giản chỉ có muối hạt, không cho thêm bất cứ gia vị nào. “Chỉ có muối hạt mới bảo quản được vị và màu xanh của trái ớt. Ăn rất đậm đà, có vị đặc trưng.” anh Diên nói.

Mỗi hũ ớt Ariêu nhỏ xíu, sau khi muối đóng hũ có giá 70.000 đồng, Diên cho biết: Có nhiều dịp HTX làm không kịp bán, đơn hàng đặt liên tục. Ớt Ariêu hiện nay không chỉ có mặt ở nhiều siêu thị, cửa hàng trong nước, mà đã xuất ngoại. Nhiều người Việt, nhất là người miền Trung đang học tập, làm việc tận châu Âu biết đến ớt này đã đặt mua, gửi qua để dùng. Mỗi hũ ớt xanh muối bằng muối hạt có thể bảo quản cả năm mà không lo hỏng.

“Nhiều người nói giá đó là đắt. Nhưng để hái được một ký ớt không hề dễ. Trái nhỏ tý thế này, các anh hái được một ký ớt đến chiều cũng không xong. Chưa kể, bà con phải băng rừng lội suối, đội nắng, dầm mưa hái cả ngày mới được một ký. Đắt nhưng so với công sức bà con bỏ ra thì rẻ lắm”, anh Diên nói.

HTX Mà Cooil hiện tại có 24 thành viên. Hỏi Diên diện tích ớt Ariêu của HTX bao nhiêu, Diên gãi đầu: “Ớt giữa rừng, bà con trồng rải rác giữa rẫy, chưa thống kê diện tích cụ thể”.

Từ ngày ớt Ariêu được đồng bào canh tác và được công nhận là sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Quảng Nam, đời sống người dân trồng ớt Ariêu ở Mà Cooih khấm khá hơn. Nhà nào có vài trăm gốc ớt ở nương rẫy làm thu nhập, hàng tháng dắt lưng 4 - 5 triệu đồng từ ớt.

Gia đình anh Briu Tuấn (35 tuổi) là một trong những thành viên của HTX Mà Cooih, từ khi biết nhân rộng cây ớt ARiêu thu nhập của gia đình cải thiện. Từ hộ nghèo, gia đình Tuấn đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ cây ớt. Mỗi năm gia đình Tuấn thu hơn 100 triệu đồng nhờ ớt rừng Ariêu. Không riêng gì Tuấn, nhiều hộ gia đình ở Mà Cooih đã giàu lên nhờ ớt, cuộc sống bản làng vùng cao nơi đây dần đổi thay.

“Ớt Ariêu đã được công nhận và gắn nhãn OCOP 4 sao. Cây ớt đã tạo nguồn thu cho bà con giúp người dân nhất là chị em phụ nữ đỡ khổ, nhiều gia đình đã xây nhà, sắm tivi, mua xe máy nhờ những trái ớt bé tý”, Diên cho biết.

Quay lại UBND huyện, hỏi chuyện về cây ớt Ariêu, ông Phương bảo: Giống ớt rừng Ariêu là sản vật đặc trưng chỉ vùng đất Mà Cooih mới cho vị đó. Cũng cây ớt đó, bứng đi qua trồng ở xã khác trồng thì trái khác hẳn, trái to, ăn không còn ngon. Mang về xuôi trồng thì quả to đùng, ăn nhạt thếch.

“Ở Mà Cooih cây ớt đang trở thành cây thoát nghèo. Có đề án, chương trình phát triển diện tích ớt, nhưng tôi lo nhất là việc áp dụng khoa học - kỹ thuật đưa phân bón vào sẽ làm mất vị đặc trưng. Chỉ có để phát triển tự nhiên giữa nương rẫy, không tác động vào mới giữ được đặc trưng. Phát triển nhưng phải bền vững, không chạy theo sản lượng mà đánh mất thương hiệu. Trái ớt bé tý thế kia, nhưng câu chuyện phát triển và giữ được hình dáng li ti thuần khiết, vị đặc trưng là cả câu chuyện không hề nhỏ”, ông Phương nói.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.