Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Đi tìm cây ớt Ariêu

PV - 11:21, 07/08/2022

Ariêu trong tiếng Cơ Tu có nghĩa là chim chào mào. Tên loài chim được chọn đặt cho loại ớt bé tý nhưng vị cay, thơm nồng. Dân nghiền ớt, ăn ớt Ariêu rồi thì thôi không ăn ớt vùng khác nữa.

Vườn ớt Ariêu của người dân thôn A Sờ phát triển tự nhiên giữa núi rừng. (Ảnh: Nguyễn Thành)
Vườn ớt Ariêu của người dân thôn A Sờ phát triển tự nhiên giữa núi rừng. (Ảnh: Nguyễn Thành)

Hương vị của núi rừng

Lễ hội đoàn kết người Cơ Tu và Hội thi thể thao DTTS tỉnh Quảng Nam được huyện Đông Giang đăng cai tổ chức, túi quà gửi tặng khách mời, đại biểu là hai hũ ớt xanh trái li ti, mang thương hiệu Ariêu.

Ông Avô Tô Phương từ Nam Giang qua làm Chủ tịch huyện Đông Giang đã mấy năm nay. Cầm hũ ớt Ariêu tặng anh em làm quà, ông Phương bảo, từ ngày qua Đông Giang, cắn trái ớt Ariêu chính gốc là ông nghiền luôn. Đi công tác đâu cũng nhét túi hũ ớt muối, bữa ăn thiếu trái ớt Ariêu là thiếu vị, mất ngon.

“Ớt Ariêu chính gốc chỉ có ở xã Mà Cooih. Chứ giống ớt đó trồng ở địa phương khác là vị khác liền. Thổ nhưỡng của núi rừng cho vị đặc trưng hiếm có”. Ông Phương vừa nói, vừa mở hũ ớt, bốc mấy trái mời khách thưởng thức. Cũng là dân nghiền ớt, nghe ông Phương nói tôi chảy nước miếng, nhai liền mấy trái. Vị thơm của ớt xanh cay, thơm nồng bốc lên mũi. Ăn xong tôi quyết về tận nơi để được ăn trái ớt giữa rừng.

Phi một mạch lên xã Mà Cooih, rồi gọi điện cho Alăng Diên - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) nông lâm nghiệp Mà Cooih, anh Diên bảo phải chờ đến trưa mới rảnh, vì đang bận dọn hàng bán ở hội chợ nông sản của huyện. Gần trưa, Diên mới đánh xe tải về, hẹn gặp nhau ở chợ xã nơi HTX mới mở gian hàng giới thiệu sản phẩm ngay bên tuyến đường Hồ Chí Minh. Bên trong gian hàng chỉ còn mấy hũ ớt Ariêu muối và ít chuối, măng rừng, dứa rẫy… “Mùa lễ hội, ớt Ariêu làm không kịp bán. Khách đặt mua liên tục”, anh Diên cho biết.

Giữa trưa nắng, chúng tôi theo chân Diên vào thôn A Sờ rồi ngược núi đi tìm cây ớt Ariêu trứ danh chính gốc. Dọc đường đi, Diên kể, trái ớt được đồng bào đặt theo tên loài chim chào mào. Chim chào mào ở Đông Giang nổi tiếng bởi giọng hót, được giới mê chim tìm mua với giá cao ngất. “Loài chim chào mào ở Đông Giang này ăn trái ớt rừng, nên tiếng hót rất hay. Chúng ăn ớt rừng chín rồi phát tán giống ớt khắp núi rừng. Người dân tộc Cơ Tu ở Đông Giang nhất là ở xã Mà Cooil tìm những cây ớt dại hái trái để ăn. Ớt có tên gọi Ariêu từ đó”, Diên kể.

Phải mất gần 1 giờ lội bộ, theo đường rừng, chúng tôi đến một khoảnh đất có cây ớt ARiêu của núi rừng. Ớt mọc giữa cỏ hoang, lau sậy, nằm rải rác trong những nương rẫy của đồng bào. Cây nào cũng chi chít trái nhỏ li ti. Có tiếng người, bầy chim chào mào vút bay, chỉ vọng lại tiếng hót líu lo giữa núi rừng. “Bầy chim chào mào đang làm nhiệm vụ nhân giống loài ớt quý đó”, Diên cười nói.

“Ngày xưa ớt mọc dại khắp rừng. Nay bà con được hướng dẫn cách ươm để trồng tập trung dễ thu hái. Bà con trồng tập trung nhưng không bón phân, mà để cây ớt phát triển tự nhiên. Ăn ớt này ăn rồi thì tôi cam đoan anh không nghiền mới lạ”, Diên cười nói rồi hái ớt đưa khách ăn. Ăn trái ớt đã muối của ông Phương ngon, nhưng nay nếm thử trái ớt xanh giữa rừng vị đậm đà hơn. Vị cay, thơm nồng nhớ mãi.

Trái ớt Ariêu bé tý tẹo nhưng có giá trị cao. (Ảnh: Nguyễn Thành)
Trái ớt Ariêu bé tý tẹo nhưng có giá trị cao. (Ảnh: Nguyễn Thành)

Cây thoát nghèo

Đang chính vụ ớt Ariêu, ớt được HTX thu mua của bà con với giá 300.000 đồng/kg. Tuy nhiên, trái vụ, có thời điểm giá ớt lên đến 500.000 đồng/kg. Ớt sau khi được thu mua, rửa sạch, phơi ráo nước thì được muối, đóng hũ. Cách muối ớt Ariêu cũng rất đơn giản chỉ có muối hạt, không cho thêm bất cứ gia vị nào. “Chỉ có muối hạt mới bảo quản được vị và màu xanh của trái ớt. Ăn rất đậm đà, có vị đặc trưng.” anh Diên nói.

Mỗi hũ ớt Ariêu nhỏ xíu, sau khi muối đóng hũ có giá 70.000 đồng, Diên cho biết: Có nhiều dịp HTX làm không kịp bán, đơn hàng đặt liên tục. Ớt Ariêu hiện nay không chỉ có mặt ở nhiều siêu thị, cửa hàng trong nước, mà đã xuất ngoại. Nhiều người Việt, nhất là người miền Trung đang học tập, làm việc tận châu Âu biết đến ớt này đã đặt mua, gửi qua để dùng. Mỗi hũ ớt xanh muối bằng muối hạt có thể bảo quản cả năm mà không lo hỏng.

“Nhiều người nói giá đó là đắt. Nhưng để hái được một ký ớt không hề dễ. Trái nhỏ tý thế này, các anh hái được một ký ớt đến chiều cũng không xong. Chưa kể, bà con phải băng rừng lội suối, đội nắng, dầm mưa hái cả ngày mới được một ký. Đắt nhưng so với công sức bà con bỏ ra thì rẻ lắm”, anh Diên nói.

HTX Mà Cooil hiện tại có 24 thành viên. Hỏi Diên diện tích ớt Ariêu của HTX bao nhiêu, Diên gãi đầu: “Ớt giữa rừng, bà con trồng rải rác giữa rẫy, chưa thống kê diện tích cụ thể”.

Từ ngày ớt Ariêu được đồng bào canh tác và được công nhận là sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Quảng Nam, đời sống người dân trồng ớt Ariêu ở Mà Cooih khấm khá hơn. Nhà nào có vài trăm gốc ớt ở nương rẫy làm thu nhập, hàng tháng dắt lưng 4 - 5 triệu đồng từ ớt.

Gia đình anh Briu Tuấn (35 tuổi) là một trong những thành viên của HTX Mà Cooih, từ khi biết nhân rộng cây ớt ARiêu thu nhập của gia đình cải thiện. Từ hộ nghèo, gia đình Tuấn đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ cây ớt. Mỗi năm gia đình Tuấn thu hơn 100 triệu đồng nhờ ớt rừng Ariêu. Không riêng gì Tuấn, nhiều hộ gia đình ở Mà Cooih đã giàu lên nhờ ớt, cuộc sống bản làng vùng cao nơi đây dần đổi thay.

“Ớt Ariêu đã được công nhận và gắn nhãn OCOP 4 sao. Cây ớt đã tạo nguồn thu cho bà con giúp người dân nhất là chị em phụ nữ đỡ khổ, nhiều gia đình đã xây nhà, sắm tivi, mua xe máy nhờ những trái ớt bé tý”, Diên cho biết.

Quay lại UBND huyện, hỏi chuyện về cây ớt Ariêu, ông Phương bảo: Giống ớt rừng Ariêu là sản vật đặc trưng chỉ vùng đất Mà Cooih mới cho vị đó. Cũng cây ớt đó, bứng đi qua trồng ở xã khác trồng thì trái khác hẳn, trái to, ăn không còn ngon. Mang về xuôi trồng thì quả to đùng, ăn nhạt thếch.

“Ở Mà Cooih cây ớt đang trở thành cây thoát nghèo. Có đề án, chương trình phát triển diện tích ớt, nhưng tôi lo nhất là việc áp dụng khoa học - kỹ thuật đưa phân bón vào sẽ làm mất vị đặc trưng. Chỉ có để phát triển tự nhiên giữa nương rẫy, không tác động vào mới giữ được đặc trưng. Phát triển nhưng phải bền vững, không chạy theo sản lượng mà đánh mất thương hiệu. Trái ớt bé tý thế kia, nhưng câu chuyện phát triển và giữ được hình dáng li ti thuần khiết, vị đặc trưng là cả câu chuyện không hề nhỏ”, ông Phương nói.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Giữa trập trùng núi rừng huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), đồng bào Sán Chỉ xã vùng cao Đại Dực đang viết nên câu chuyện mới cho vùng đất nghèo khó, với nhiều thay đổi ấn tượng từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt là việc gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần cho sự phát triển bền vững tại vùng cao nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.
JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

JICA tổ chức hội thảo hỗ trợ kỹ thuật trồng tỏi cho đồng bào DTTS tại Nghệ An

Kinh tế - An Yên - 13:30, 17/05/2025
Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An vừa phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức hội thảo phổ biến kỹ thuật trồng tỏi Sanuki cho đồng bào DTTS vùng núi cao Nghệ An. Hội thảo còn hướng đến mục tiêu quan trọng hơn là xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến bán hàng, góp phần thay đổi từ tư duy sản xuất ứng dụng KHCN đến quá trình tiêu thụ sản phẩm.
Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Đã tìm thấy thi thể 3 nạn nhân vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 13:27, 17/05/2025
Thông tin từ lực lượng cứu nạn, cứu hộ cho biết, đến cuối giờ trưa nay (17/5) lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể 03 nạn nhân trong vụ sạt lở tại công trình thi công thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.