Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Bảo tồn và phát triển nghề dệt zèng ở A Lưới

Vũ Hào - 18:49, 17/03/2021

Thương hiệu “zèng” của đồng bào dân tộc Tà Ôi ở huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế) từ lâu đã nổi tiếng với những sản phẩm đa dạng và độc đáo, có nhiều mẫu hoa văn lạ mắt, hợp lý.

Sản phẩm zèng của đồng bào Tà Ôi huyện A Lưới trưng bày tại Festival làng nghề Huế 2017
Sản phẩm zèng của đồng bào Tà Ôi huyện A Lưới trưng bày tại Festival làng nghề Huế 2017

Hồn cốt zèng truyền thống

Đồng bào Tà Ôi hiện có dân số hơn 43.800 người, sinh sống tập trung ở huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế) và các huyện Hướng Hóa, Đa Krông (Quảng Trị). Làng của đồng bào Tà Ôi thường cũng có ngôi nhà rông giữa làng, nơi đây tập trung các công việc lễ hội, các sinh hoạt cộng đồng…

Trong dịp lễ hội A Za năm 2020, nghệ nhân Trần Thị Chừ, ở xã A Đớt (huyện A Lưới) trình diễn kỹ thuật dệt những tấm zèng cực kỳ tinh xảo, đẹp mắt. Cụ Chừ cho biết: Nghề dệt zèng tiếng Tà Ôi gọi là Kahul, đã có từ xa xưa, truyền từ đời này sang đời khác; cha mẹ dạy con cái.

Lão nghệ nhân Ra Pát Thị Nhất, 86 tuổi, ở thôn A Ro (cái “nôi” của nghề dệt zèng), tâm sự: Từ lâu, đồng bào Tà Ôi đã biết trồng bông, đay lấy sợi rồi cán bông, vấn bông, xe sợi... Ban đầu trang phục nhuộm bằng cây, lá sẵn có nơi địa bàn cư trú; chế tác thành thuốc nhuộm tạo màu đen, đỏ, xanh, vàng. Những hạt cườm làm bằng chì, sau đó xếp thành hoa văn rồi dệt thành tấm. Dệt thủ công ngày xưa rất cầu kỳ, người nào chăm chỉ, cả năm mới dệt được 1 tấm vải loại 6m. Nhưng bao đời nay, nghề dệt zèng chỉ nhằm phục vụ nhu cầu may mặc trong gia đình. Phụ nữ mặc áo đơn giản chỉ là gấp đôi tấm vải, thu phần hai bên nhỏ lại để tạo thân, khoét phần cổ để tạo chiếc áo kiểu cổ chui, tay áo ngắn hoặc không tay. Áo và váy dệt đơn giản 2 màu đen, đỏ. Váy của phụ nữ may theo kiểu váy ống, được ghép bằng 2 tấm vải thổ cẩm; tiếng Tà Ôi gọi là xịn (ado tía). Trong gia đình người Tà Ôi ở A Lưới, mỗi người con gái đều có một khung dệt cá nhân. Mỗi người dệt zèng theo mô típ của riêng gia đình; khi về nhà chồng cũng mang theo.

Ngày nay với nếp sống định canh, định cư và trồng lúa nước, người Tà Ôi không trồng bông dệt vải nữa mà mua sợi len, hạt cườm ở chợ, nên chất liệu vải zèng thì có thay đổi. Tuy nhiên, màu sắc, phong cách đặc trưng, bản sắc trang phục của người Tà Ôi không thay đổi. Để tô điểm thêm vẻ đẹp, phụ nữ Tà Ôi hiện còn sử dụng các loại trang sức như vòng/kiềng đeo cổ, còng đeo tay, khuyên tai bằng bạc trắng và chuỗi đá hạt mã não...

Phát triển làng nghề

Nói về kỹ thuật trong nghề, Nghệ nhân Mai Thị Hợp, Giám đốc Hợp tác xã Dệt Zèng - Thổ cẩm thị trấn A Lưới cho biết: Buổi sơ khai, tôi đến các bản làng vận động bà con tham gia học nghề dệt. Năm 2004, xưởng dệt thổ cẩm tại thị trấn A Lưới chỉ có 5 người, thu nhập bình quân mỗi người 1,2 - 1,5 triệu đồng/tháng. Dần dần con số thành viên tăng gấp 10 lần, trong số đó có nhiều người giỏi.

Người Tà Ôi rất tự hào về y phục truyền thống của dân tộc mình. Phụ nữ thường mặc hằng ngày trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Đặc biệt là các dịp Tết cổ truyền, ngày lễ hội, ngày vui (kỵ giỗ, cưới hỏi) trong gia đình, dòng họ, mọi người mặc những bộ trang phục mới và đẹp nhất.

Dệt zèng khó nhất là công đoạn đưa hạt cườm vào tấm vải để tạo nên hoa văn; trên sản phẩm sẽ hiện lên cả hoa văn bằng cườm hòa quyện cùng hoa văn bằng sợi. Đây chính là nét đặc trưng của sản phẩm dệt zèng dân tộc Tà Ôi, khác với hoa văn được tạo bằng chỉ màu. Công đoạn chèn hạt cườm đòi hỏi phải có tay nghề cao mới làm được. Các mẫu hoa văn óng ánh trên tấm zèng đối với người trong nghề mới biết có hơn 70 loại khác nhau; trong số đó, phổ biến nhất là hoa văn hình thoi, hình tam giác, hình đường thẳng; tinh xảo hơn là hoa văn tạo hình thực vật, động vật, đồ vật, ngôi sao...

Người Tà Ôi rất tự hào về y phục truyền thống của dân tộc mình. Phụ nữ thường mặc hằng ngày trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Đặc biệt là các dịp Tết cổ truyền, ngày lễ hội, ngày vui (kỵ giỗ, cưới hỏi) trong gia đình, dòng họ, mọi người mặc những bộ trang phục mới và đẹp nhất.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.