Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề nghiệp - Việc làm

Bảo tồn và phát triển nghề dệt zèng ở A Lưới

Vũ Hào - 18:49, 17/03/2021

Thương hiệu “zèng” của đồng bào dân tộc Tà Ôi ở huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế) từ lâu đã nổi tiếng với những sản phẩm đa dạng và độc đáo, có nhiều mẫu hoa văn lạ mắt, hợp lý.

Sản phẩm zèng của đồng bào Tà Ôi huyện A Lưới trưng bày tại Festival làng nghề Huế 2017
Sản phẩm zèng của đồng bào Tà Ôi huyện A Lưới trưng bày tại Festival làng nghề Huế 2017

Hồn cốt zèng truyền thống

Đồng bào Tà Ôi hiện có dân số hơn 43.800 người, sinh sống tập trung ở huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế) và các huyện Hướng Hóa, Đa Krông (Quảng Trị). Làng của đồng bào Tà Ôi thường cũng có ngôi nhà rông giữa làng, nơi đây tập trung các công việc lễ hội, các sinh hoạt cộng đồng…

Trong dịp lễ hội A Za năm 2020, nghệ nhân Trần Thị Chừ, ở xã A Đớt (huyện A Lưới) trình diễn kỹ thuật dệt những tấm zèng cực kỳ tinh xảo, đẹp mắt. Cụ Chừ cho biết: Nghề dệt zèng tiếng Tà Ôi gọi là Kahul, đã có từ xa xưa, truyền từ đời này sang đời khác; cha mẹ dạy con cái.

Lão nghệ nhân Ra Pát Thị Nhất, 86 tuổi, ở thôn A Ro (cái “nôi” của nghề dệt zèng), tâm sự: Từ lâu, đồng bào Tà Ôi đã biết trồng bông, đay lấy sợi rồi cán bông, vấn bông, xe sợi... Ban đầu trang phục nhuộm bằng cây, lá sẵn có nơi địa bàn cư trú; chế tác thành thuốc nhuộm tạo màu đen, đỏ, xanh, vàng. Những hạt cườm làm bằng chì, sau đó xếp thành hoa văn rồi dệt thành tấm. Dệt thủ công ngày xưa rất cầu kỳ, người nào chăm chỉ, cả năm mới dệt được 1 tấm vải loại 6m. Nhưng bao đời nay, nghề dệt zèng chỉ nhằm phục vụ nhu cầu may mặc trong gia đình. Phụ nữ mặc áo đơn giản chỉ là gấp đôi tấm vải, thu phần hai bên nhỏ lại để tạo thân, khoét phần cổ để tạo chiếc áo kiểu cổ chui, tay áo ngắn hoặc không tay. Áo và váy dệt đơn giản 2 màu đen, đỏ. Váy của phụ nữ may theo kiểu váy ống, được ghép bằng 2 tấm vải thổ cẩm; tiếng Tà Ôi gọi là xịn (ado tía). Trong gia đình người Tà Ôi ở A Lưới, mỗi người con gái đều có một khung dệt cá nhân. Mỗi người dệt zèng theo mô típ của riêng gia đình; khi về nhà chồng cũng mang theo.

Ngày nay với nếp sống định canh, định cư và trồng lúa nước, người Tà Ôi không trồng bông dệt vải nữa mà mua sợi len, hạt cườm ở chợ, nên chất liệu vải zèng thì có thay đổi. Tuy nhiên, màu sắc, phong cách đặc trưng, bản sắc trang phục của người Tà Ôi không thay đổi. Để tô điểm thêm vẻ đẹp, phụ nữ Tà Ôi hiện còn sử dụng các loại trang sức như vòng/kiềng đeo cổ, còng đeo tay, khuyên tai bằng bạc trắng và chuỗi đá hạt mã não...

Phát triển làng nghề

Nói về kỹ thuật trong nghề, Nghệ nhân Mai Thị Hợp, Giám đốc Hợp tác xã Dệt Zèng - Thổ cẩm thị trấn A Lưới cho biết: Buổi sơ khai, tôi đến các bản làng vận động bà con tham gia học nghề dệt. Năm 2004, xưởng dệt thổ cẩm tại thị trấn A Lưới chỉ có 5 người, thu nhập bình quân mỗi người 1,2 - 1,5 triệu đồng/tháng. Dần dần con số thành viên tăng gấp 10 lần, trong số đó có nhiều người giỏi.

Người Tà Ôi rất tự hào về y phục truyền thống của dân tộc mình. Phụ nữ thường mặc hằng ngày trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Đặc biệt là các dịp Tết cổ truyền, ngày lễ hội, ngày vui (kỵ giỗ, cưới hỏi) trong gia đình, dòng họ, mọi người mặc những bộ trang phục mới và đẹp nhất.

Dệt zèng khó nhất là công đoạn đưa hạt cườm vào tấm vải để tạo nên hoa văn; trên sản phẩm sẽ hiện lên cả hoa văn bằng cườm hòa quyện cùng hoa văn bằng sợi. Đây chính là nét đặc trưng của sản phẩm dệt zèng dân tộc Tà Ôi, khác với hoa văn được tạo bằng chỉ màu. Công đoạn chèn hạt cườm đòi hỏi phải có tay nghề cao mới làm được. Các mẫu hoa văn óng ánh trên tấm zèng đối với người trong nghề mới biết có hơn 70 loại khác nhau; trong số đó, phổ biến nhất là hoa văn hình thoi, hình tam giác, hình đường thẳng; tinh xảo hơn là hoa văn tạo hình thực vật, động vật, đồ vật, ngôi sao...

Người Tà Ôi rất tự hào về y phục truyền thống của dân tộc mình. Phụ nữ thường mặc hằng ngày trong sinh hoạt, lao động sản xuất. Đặc biệt là các dịp Tết cổ truyền, ngày lễ hội, ngày vui (kỵ giỗ, cưới hỏi) trong gia đình, dòng họ, mọi người mặc những bộ trang phục mới và đẹp nhất.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Nhiều hoạt động được tổ chức tại Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu năm 2025

Nhiều hoạt động được tổ chức tại Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu năm 2025

Ngày 10/2, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp với UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức Họp báo thông tin về việc tổ chức Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu năm 2025 “Hành trình 100 năm nghề muối - Đời người” với chủ đề “Nâng tầm giá trị hạt muối Việt Nam". Nhằm tôn vinh, bảo tồn và phát triển nghề muối truyền thống, nâng cao giá trị nghề muối Việt Nam nói chung, của tỉnh Bạc Liêu nói riêng, Festival sẽ chính thức diễn ra tại tỉnh Bạc Liêu từ ngày 6 - 08/3/2025.
Tin nổi bật trang chủ
Góp phần kiến tạo cho sự phát triển ở vùng đất khó Ba Chẽ

Góp phần kiến tạo cho sự phát triển ở vùng đất khó Ba Chẽ

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:13, 14/02/2025
Từng là huyện miền núi nghèo nhất của tỉnh Quảng Ninh, Ba Chẽ nay đã “thay da đổi thịt”, phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh những chính sách hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước, của tỉnh còn là sự bứt phá từ nội lực của mỗi người dân nơi đây, đặc biệt là các thanh niên trẻ. Bằng chính sức lao động và tư duy đổi mới, họ đã nỗ lực vươn lên trong phát triển kinh tế, góp phần kiến tạo cho sự phát triển của quê hương mình.
Tổ quốc gọi tên mình!

Tổ quốc gọi tên mình!

Phóng sự - Thanh Hải - 19:12, 14/02/2025
Trong lớp lớp thanh niên tòng quân hôm nay, có bao nhiêu chàng trai, cô gái viết lá đơn tình nguyện? Trong lớp lớp thanh niên sắp bước vào môi trường quân ngũ, có bao nhiêu người tạm gác khát vọng bản thân? Tôi không đoán hết nhưng tôi chắc chắn biết, những người trẻ hôm nay, đã không còn đợi chờ Tổ quốc gọi tên mình, mà tình nguyện được đứng dưới lá quân kỳ, hát vang khúc quân hành và cống hiến sức trẻ cho Tổ quốc.
Thương nhớ thuyền độc mộc

Thương nhớ thuyền độc mộc

Du lịch - Xuân Hòa - 19:06, 14/02/2025
Mặt hồ Lắk, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk sớm mai yên ả như một tấm gương khổng lồ soi bóng trời xanh, phản chiếu những vệt nắng sớm tinh khôi. Giữa không gian bao la ấy, một chiếc plung (thuyền độc mộc) nhẹ lướt qua làn nước trong veo, để lại sau lưng những vòng sóng loang rộng dần, như lời thì thầm của quá khứ vọng về.
Thống nhất phương án xử lý những tồn tại, vướng mắc tại Dự án thủy điện Bản Vẽ

Thống nhất phương án xử lý những tồn tại, vướng mắc tại Dự án thủy điện Bản Vẽ

Xã hội - An Yên - 19:03, 14/02/2025
Dự án thủy điện Bản Vẽ huyện Tương Dương (Nghệ An) đã đưa vào vận hành từ năm 2010 nhưng bao năm qua còn rất nhiều tồn tại, vướng mắc phát sinh vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Mới đây, tại cuộc họp giữa Chủ đầu tư Dự án thủy điện Bản Vẽ và các địa phương có liên quan là huyện Tương Dương và Thanh Chương, các bên đã thống nhất phương án, kinh phí để xử lý dứt điểm những tồn tại còn hiện hữu.
Hàng nghìn tân binh Nghệ An lên đường nhập ngũ

Hàng nghìn tân binh Nghệ An lên đường nhập ngũ

Thời sự - Việt Lê - 19:02, 14/02/2025
Buổi lễ giao nhận quân năm 2025 tại tỉnh Nghệ An diễn ra trong không khí ấm tình đồng bào, háo hức của sức trẻ lên đường nhập ngũ. Trong giờ phút chia tay người thân, gia đình, nhiều tân binh đã không dấu nỗi xúc động, bịn rịn...
Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non!

Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non!

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 14/2/2025, có những thông tin đáng chú ý sau: Cầu nối quảng bá văn hóa dân tộc tới du khách. Mùa Xuân... "cõng" nhà lên non! Về Tây Ninh xem múa rồng nhang. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai: Xã vùng cao có 100% tân binh viết đơn tình nguyện nhập ngũ

Lào Cai: Xã vùng cao có 100% tân binh viết đơn tình nguyện nhập ngũ

Thời sự - Trọng Bảo - 19:01, 14/02/2025
Theo kế hoạch, ngày 15/2, 950 công dân trên địa bàn tỉnh vùng cao Lào Cai sẽ lên đường nhập ngũ thực hiện nghĩa vụ quân sự. Theo đánh giá của Hội đồng Nghĩa vụ quân sự tỉnh, tân binh trúng tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2025 đều được nâng cao cả về số lượng và chất lượng. Trong đó, có hàng trăm tân binh đã viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ.
Đắk Lắk: Gấp rút thực hiện nhiều giải pháp đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất vàng O trong sầu riêng

Đắk Lắk: Gấp rút thực hiện nhiều giải pháp đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất vàng O trong sầu riêng

Kinh tế - Hoàng Thùy - 19:00, 14/02/2025
Đầu năm 2025, Tổng cục Hải quan Trung Quốc có quy định mới, từ ngày 10/1, các lô sầu riêng từ Thái Lan, Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc phải có giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Candimi và chất vàng O (hay còn gọi là Auramine O). Trước tình hình này, người dân, doanh nghiệp, đơn vị sản xuất và cơ quan chuyên môn tỉnh Đắk Lắk đã gấp rút tìm giải pháp để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe do phía thị trường nhập khẩu sầu riêng tiềm năng này đưa ra.
Quảng Ninh: Tâm lý chủ quan-nguy cơ gia tăng dịch bệnh đường hô hấp

Quảng Ninh: Tâm lý chủ quan-nguy cơ gia tăng dịch bệnh đường hô hấp

Trang địa phương - Mỹ Dung - 18:59, 14/02/2025
Từ đầu năm nay, tỉnh Quảng Ninh đã ghi nhận khoảng 1.000 ca mắc cúm và khá nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp như sởi, thủy đậu...Số ca mắc khá cao nhưng hiện nhiều người dân vẫn còn tâm lý chủ quan, cho rằng cúm chỉ là bệnh nhẹ, dễ khỏi và tự điều trị tại nhà.
85 trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2025

85 trường đại học đã có phương án tuyển sinh năm 2025

Giáo dục - Minh Nhật - 18:59, 14/02/2025
Nhiều trường đại học đã công bố phương án tuyển sinh năm 2025 với nhiều thay đổi nhằm phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi

Các địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi

Sức khỏe - Minh Nhật - 18:58, 14/02/2025
Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố trên cả nước khẩn trương xây dựng kế hoạch và tổ chức ngay chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống dịch sởi năm 2025 trên địa bàn ngay sau khi vaccine được cung ứng, không để muộn quá một tháng kể từ khi nhận được vaccine theo kế hoạch và báo cáo kết quả theo quy định.