Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tàng Ama H’Mai và thông điệp phục sinh văn hóa truyền thống

Xuân Hòa - Lê Ngọc - 16:00, 10/09/2021

Đầu năm 2021, Bảo tàng Ama H’Mai được UBND tỉnh Đắk Lắk cấp phép hoạt động. Bảo tàng nằm giữa buôn Kmrơng Prông B, xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột với kiến trúc nhà sàn giả gỗ, rộng hơn 1.000m2. Chủ nhân bảo tàng là ông Mẫn Phong Sơn, một người có tình yêu tha thiết với văn hóa các dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

Thời điểm này, Bảo tàng Ama H’Mai đang tạm đóng cửa để phòng dịch Covid-19
Thời điểm này, Bảo tàng Ama H’Mai đang tạm đóng cửa để phòng dịch Covid-19

Sở dĩ Bảo tàng Ama H’Mai được dựng lên giữa khu dân cư là bởi toàn bộ những hiện vật đang lưu giữ đều gắn với đời sống vật chất và tinh thần của người DTTS ở Tây Nguyên. Đến với bảo tàng người tham quan cảm thấy như đang ở trong một ngôi nhà dài truyền thống mà gia chủ là một người DTTS giàu có và trí tuệ.

Với hơn 1.000 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý, hiếm mà theo nhận định của các chuyên gia, thì có tiền chưa chắc đã tìm mua được. Đó là những hiện vật mà chủ sở hữu chỉ có 1 độc bản rồi đem trao tặng Bảo tàng, mong được gìn giữ. Rất có thể người xem sẽ lần đầu được nhìn thấy bộ áo giáp truyền thống của tù trưởng được ví như các Mtao, vua nước, vua lửa hùng mạnh đã đi vào trường ca, trở thành huyền thoại lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Là những bộ bọc chiêng bằng mây đan thủ công có hình như hoa văn thổ cẩm, giúp việc vận chuyển và bảo vệ chiêng dễ dàng không bị hư hỏng. Hay những cuốn sách về luật tục của người DTTS, những tài liệu cổ đã ngưng xuất bản, hoặc những trang nghiên cứu lịch sử Đắk Lắk từ thế kỷ trước, được dịch từ các tài liệu của những người “khai thiên lập địa” ra nơi này...

Những chiếc ché cổ tại Bảo tàng
Những chiếc ché cổ tại Bảo tàng

Bên cạnh sách, tài liệu, hình ảnh, một số hiện vật như thuyền độc mộc, nồi đồng, nồi đất gốm... tất cả đều là đồ cổ, thì nổi bật trong bào tàng là rất nhiều ché. Ché là phương tiện gắn kết cộng đồng, dòng họ, cùng chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, nhắn nhủ, giao kết duyên phận gái trai của người Ê Đê. Trong bảo tàng, ché là điểm nhấn dễ thấy. Có đến hàng trăm loại ché khác nhau, xếp theo thứ tự từ ché quý nhất đến ché sử dụng bình thường. Đó là: ché tuk, ché tang, ché ba, ché bô, ché jăn, ché duê, ché kriăk… Xem ché, công chúng sẽ hiểu lối sống tự cung, tự cấp xưa nên cùng một loại ché, nhưng tên gọi khác nhau theo vùng cư trú.

Chị H’Len, buôn Krông B, xã Ea Tur, TP. Buôn Ma Thuột nói: “Những chiếc ché quý đựng rượu cần được xem như một vật thiêng được đổi bằng vật của gia đình như voi, heo, bò hoặc trâu cho thương lái từ các vùng miền đến. Đối với gia đình chị, khi xưa ông bà cũng đã đổi 1 cái ché quý trên thân đắp nổi 2 dây thừng và bộ bát tiên gồm: Quạt ba tiêu, thanh kiếm, ngọc bảo, gậy trúc, bầu rượu để lấy một con voi. Và đổi một ché tang brăk thuộc dòng ché tang cũ, để lấy 4 con bò.”

Hàng trăm hiện vật mang trên mình nó từng đó thông điệp riêng. Nhưng thông điệp chung mà chủ nhân của Bảo tàng hướng đến là phục sinh những giá trị văn hoá của cha ông để lại. Qua đó, giáo dục ý thức yêu quý, tự hào về di sản văn hóa cho lớp trẻ ở buôn làng.

Những cuốn sách quý tại Bảo tàng
Những cuốn sách quý tại Bảo tàng

Theo ông Mẫn Phong Sơn, chủ Bảo tàng Ama H’Mai, ông không phải là một chuyên gia về lịch sử, khảo cổ, hay cán bộ bảo tàng, nhưng bằng sự trân quý văn hoá các DTTS Tây Nguyên, ông mong muốn đóng góp chút sức mình để gìn giữ, phát huy những di sản văn hóa nơi mình sống.

Vì những đặc trưng đó mà những vị khách đến tham quan bảo tàng của ông chủ yếu là người dân trong buôn. Mỗi người đến Bảo tàng lại có những trải nghiệm riêng. Đối với người già, đây chính là nơi được trở về ký ức khi ngắm nhìn những hiện vật rất quen thuộc như bộ công cụ sản xuất rìu, dao, xà gạc... Những bộ chén ăn cơm làm bằng vỏ quả bầu khô, nồi đất nấu cơm... Khách đến đông nhất là buổi sáng, khi Bảo tàng có người phục vụ pha chế cà phê. Họ cũng sẽ được uống cà phê theo phong cách xưa, đó là cà phê được rang trên chảo lửa, rồi chế nó bằng cách bỏ bột vào bao vải ngâm trong nước nóng. Ông Mẫn Phong Sơn nói: “Chỉ cần thấy các cụ già thích thú khi nhìn lại đồ vật xưa rồi vui vẻ kể về đồ vật đó, thế là chủ nhân bảo tàng cảm thấy mọi khó khăn của cuộc sống đã được bù đắp”.

Thực tế cho thấy cuộc sống hiện đại đã làm thay đổi diện mạo buôn làng Tây Nguyên hôm nay. Nhiều buôn buôn làng của đồng bào DTTS ở Tây Nguyên hôm nay còn rất ít nhà sàn. Bếp củi được thay bằng bếp ga, bếp điện, trái bầu đựng nước được thay bằng máy lọc nước... Vì vậy, Bảo tàng Ama H’Mai chính là nơi lưu giữ, phục sinh hồn văn hóa cổ của đồng bào DTTS của Tây Nguyên.

Những vật dụng sinh hoạt của đồng bào Tây Nguyên tại Bảo tàng
Những vật dụng sinh hoạt của đồng bào Tây Nguyên tại Bảo tàng
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Phát huy vai trò quản lý Nhà nước về dân tộc, tôn giáo ở mô hình chính quyền 2 cấp

Phát huy vai trò quản lý Nhà nước về dân tộc, tôn giáo ở mô hình chính quyền 2 cấp

Làm việc tại tỉnh Lai Châu, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nguyễn Hải Trung đề nghị, các cấp, ngành, nhất là Sở Dân tộc và Tôn giáo - cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo phải chủ động nắm chắc tình hình, xây dựng kế hoạch tập huấn, hướng dẫn cấp xã về chuyên môn nghiệp vụ, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, Nhà nước về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Tin nổi bật trang chủ
Người giúp đồng bào Gia Rai "khai sáng" với cây cà phê

Người giúp đồng bào Gia Rai "khai sáng" với cây cà phê

Hơn 15 năm trước, những cây cà phê đầu tiên đã được ông Rơ Châm Ker (SN 1953, làng Mun, xã Ia Ly, tỉnh Gia Lai) đưa về trồng trên vùng đất khó của 2 làng đặc biệt khó khăn Doch 1 và Doch 2, xã Ia Ly. Đến nay, loại cây trồng này đã không ngừng được mở rộng diện tích và đang mở ra hướng làm giàu mới cho đồng bào Gia Rai trên địa bàn.
Xã đảo Nhơn Châu tuyên truyền về biển, đảo và chống khai thác IUU cho ngư dân

Xã đảo Nhơn Châu tuyên truyền về biển, đảo và chống khai thác IUU cho ngư dân

Xã hội - Ngọc Thu - 22:33, 16/09/2025
Ngày 16/9, Đồn Biên phòng Nhơn Châu chủ trì phối hợp với Hải đội Biên phòng 2 và UBND xã Nhơn Châu (Gia Lai) tổ chức kiểm tra, kiểm soát trên vùng biển xã đảo Nhơn Châu.
Chính thức sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình giáo dục phổ thông

Chính thức sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình giáo dục phổ thông

Giáo dục - Minh Nhật - 22:19, 16/09/2025
Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Thông tư số 17/2025/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDDT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Việt Nam vươn lên trở thành điểm đến hàng đầu của du khách Trung Quốc

Việt Nam vươn lên trở thành điểm đến hàng đầu của du khách Trung Quốc

Du lịch - Minh Nhật - 21:55, 16/09/2025
Theo Bloomberg, tính đến tháng 8, Việt Nam đã ghi nhận kỷ lục gần 14 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025, trong đó du khách từ Trung Quốc tăng 44% so với cùng kỳ năm trước. Sự bùng nổ của Việt Nam là một phần của quá trình tái cơ cấu lớn trong ngành Du lịch trị giá hàng tỷ USD của Đông Nam Á.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Mỗi gia đình là một tế bào học tập, mỗi người dân là một công dân học tập suốt đời

Tổng Bí thư Tô Lâm: Mỗi gia đình là một tế bào học tập, mỗi người dân là một công dân học tập suốt đời

Thời sự - PV - 21:50, 16/09/2025
Chiều 16/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì buổi gặp mặt Ban Thường vụ Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam.
Lãnh đạo thành phố Cần Thơ thăm, tặng quà nhân dịp lễ Sene Dolta của đồng bào Khmer

Lãnh đạo thành phố Cần Thơ thăm, tặng quà nhân dịp lễ Sene Dolta của đồng bào Khmer

Xã hội - Tào Đạt - 21:50, 16/09/2025
Chiều 16/9, Thành ủy Cần Thơ đã tổ chức nhiều đoàn công tác đến thăm hỏi, tặng quà đồng bào dân tộc Khmer nhân dịp lễ Sene Dolta năm 2025.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Tiếp tục rà soát hộ gia đình đang ở nhà tạm, nhà dột nát để hỗ trợ kịp thời

Tiếp tục rà soát hộ gia đình đang ở nhà tạm, nhà dột nát để hỗ trợ kịp thời

Xã hội - Lê Hường - 21:37, 16/09/2025
Ngày 16/9, Ban Chỉ đạo triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị tổng kết chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh năm 2025.
Báo chí đồng hành vì quyền tham chính của người khuyết tật

Báo chí đồng hành vì quyền tham chính của người khuyết tật

Tin tức - Hồng Phúc - 21:33, 16/09/2025
Trong 2 ngày từ 16-17/9, Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam (VOV) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP – Việt Nam) và Trung tâm Nghiên cứu và Hành động vì sự phát triển hòa nhập tổ chức Tập huấn báo chí “Kỹ năng đưa tin về quyền tham chính của người khuyết tật”.
Thủ tướng nêu 6 mong muốn, kỳ vọng với cộng đồng doanh nghiệp, khu vực kinh tế tư nhân

Thủ tướng nêu 6 mong muốn, kỳ vọng với cộng đồng doanh nghiệp, khu vực kinh tế tư nhân

Thời sự - PV - 21:23, 16/09/2025
Chiều 16/9, phát biểu tại phiên Đối thoại cấp cao của Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam (VPSF) năm 2025 có chủ đề "Khai phóng tiềm năng - Kiến tạo tương lai Việt", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tặng 16 chữ "Tự hào - Yêu nước - Trí tuệ - Nhân văn - Đạo đức - Phát triển - Đột phá" và khẳng định: "Chính phủ đồng hành, các bộ đổi mới, hạ tầng thông suốt, thể chế kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, Việt Nam phát triển".
VFF và VPF điều chỉnh suất lên, xuống hạng tại V.League mùa giải 2025 - 2026

VFF và VPF điều chỉnh suất lên, xuống hạng tại V.League mùa giải 2025 - 2026

Thể thao - Hoàng Minh - 19:32, 16/09/2025
Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) và Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) vừa thống nhất phương án thay đổi số lượng suất lên, xuống hạng ở các giải đấu chuyên nghiệp quốc gia, bắt đầu áp dụng từ mùa giải V.League 2025 - 2026.
UEFA Champions League 2025: Thể thức thi đấu mới chính thức áp dụng

UEFA Champions League 2025: Thể thức thi đấu mới chính thức áp dụng

Thể thao - Hoàng Minh - 14:32, 16/09/2025
Từ mùa giải 2024/2025, UEFA Champions League - sân chơi danh giá nhất cấp câu lạc bộ châu Âu, đã bước sang một kỷ nguyên mới, với sự thay đổi mang tính lịch sử về thể thức thi đấu. Những đổi mới này tiếp tục được duy trì cho mùa giải 2025/2026, nhằm tăng tính cạnh tranh, sự hấp dẫn và cơ hội cho nhiều đội bóng hơn.