Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thể thao - Giải trí

Tu lu - trò chơi dân gian của dân tộc Mông

Nga Anh (T/h) - 11:19, 13/07/2021

Từ lâu nay, khi tết đến xuân về, đồng bào dân tộc Mông lại tổ chức nhiều trò chơi dân gian như: Ném pao, đẩy gậy, rồng ấp trứng, bắn nỏ... Đặc biệt, là trò chơi tu lu thu hút đông đảo người dân tham gia, được lưu truyền gìn giữ như một nét văn hóa riêng của đồng bào dân tộc Mông.

Trẻ em dân tộc Mông chơi tu lu
Trẻ em dân tộc Mông chơi tu lu (Ảnh TL)

Con tu lu đã gắn liền với tuổi thơ mỗi người dân tộc Mông, khi 5- 6 tuổi, những đứa trẻ Mông đã được bố mẹ, ông bà làm cho tu lu để chơi cùng bạn bè.

Trò chơi tu lu đòi hỏi người chơi không những phải có thể lực tốt mà còn phải có sự khéo léo, phán đoán chính xác. Do khi chơi tu lu thường va đập mạnh, nên người chơi thường chọn những loại gỗ cứng, dẻo như: Nghiến, đinh, sến... để làm tu lu. Sau khi chọn được gỗ sẽ đẽo gọt tạo thành hình dạng con quay có hai đầu, đầu nhọn đóng một chiếc đinh cứng làm điểm quay, đầu còn lại được gọt bằng làm điểm đánh của những người chơi khác.

Con tu lu
Con tu lu

Con tu lu được đẽo gọt to, nhỏ khác nhau để phù hợp với thể lực của từng người chơi, trung bình nặng từ 300g - 500g. Dây quay tu lu trong tiếng Mông gọi là lua, được se bằng sợi lanh, dài hơn 1 mét, nối với một đoạn gậy (tiếng Mông gọi là pa) làm bằng cành cây cứng, hay cành trúc thẳng, nhỏ, cỡ bằng ngón tay cái, dài khoảng 40-60 cm. Để có lực quay tốt nhất, dây quay phải đảm bảo độ dài, chắc và phải mềm, đầu dây cuốn vào con tu lu được buộc vào một chiếc lông gà trống dài khoảng 10- 15 cm, khi cuốn vào quay, lông gà thấm nước tăng độ dính bám (ma sát) vào tu lu, không trơn trượt khi cầm trên tay. Sân chơi tu lu thường là một bãi đất rộng, mặt sân bằng phẳng, xung quanh rộng rãi, đảm bảo an toàn cho cuộc chơi và đủ rộng cho người xem đến cổ vũ.

Trước đây, tu lu được chơi khá phổ biến, nhưng lối chơi đơn giản, thường chia ra làm 2 đội, mỗi đội từ 3 - 5 người chơi. Trò chơi tu lu có nhiều cách chơi và hình thức thi khác nhau tùy vào mỗi vùng, song phổ biến vẫn là thi biểu diễn và thi chọi quay... Phần thi biểu diễn tu lu, thường chọn ra 2 đội chơi, mỗi đội 3 - 5 người, lần lượt từng người tham gia cuộc thi biểu diễn quay tu lu xuống sân chơi, tu lu đội nào quay được nhiều thời gian nhất sẽ là đội thắng cuộc. Còn để thể hiện được tài năng thực sự của người chơi, sẽ là phần thi chọi tu lu. Phần thi này có hai cách chơi là chọi tu lu tĩnh (tiếng Mông gọi là tàu tùa) và chọi tu lu động (tàu lua).

Thi chọi tu lu
Thi chọi tu lu

Hiện nay, thi đấu tu lu thường chơi theo hình thức chọi tu lu động, hình thức này chia ra làm hai đội, khi chơi cử nhóm trưởng rút thăm xem ai được quyền ưu tiên. Đội ưu tiên là đội được dùng tu lu để chọi trước, đội còn lại phải quay tu lu để đội bạn đánh. Theo hình thức thi đấu 3 vòng, trước tiên phải kẻ 1 vòng tròn có đường kính 50 cm để quay tu lu vào trong vòng tròn. Mỗi vòng thi sẽ cách nhau khoảng 2-3 m. Vòng thứ nhất con tu lu được quay sẽ cách vạch của đội bạn đánh khoảng 3 mét (gọi là pà); vòng 2 cách khoảng 6 mét (gọi là cầu); vòng 3 cách khoảng 9 mét (gọi là ma). Vòng 3 sẽ là vòng thử thách và được chú ý nhiều nhất, bởi vòng này cần sự khéo léo cùng với sức mạnh, độ phán đoán chính xác của người chơi để đánh trúng tu lu của đội bạn. Nếu người chơi ai chọi đánh trúng tu lu của đội bạn thì được tính điểm và thi tiếp ở cự ly dài hơn, nếu chọi 3 lần không trúng thì không có điểm, ngược lại, sẽ phải quay tu lu để đội bạn đánh. Cứ như vậy, đội nào nhiều điểm hơn sẽ là đội thắng cuộc.

Động tác ném tu lu phải mạnh, dứt khoát
Động tác ném tu lu phải mạnh, dứt khoát

Trò chơi tu lu không phân biệt tuổi tác, tuy nhiên khi đã vào thi đấu thì thường chọn những người có sức khỏe và có nhiều kinh nghiệm để chơi. Còn bình thường khi chơi giao lưu thì già trẻ, lớn bé đều có thể tham gia chơi đánh tu lu trong tiếng hò reo cổ vũ của người xem.

Ngày nay, đánh tu lu của đồng bào dân tộc Mông đã và đang trở thành trò chơi được nhiều người yêu thích, thu hút đông đảo các dân tộc khác đến xem và tìm hiểu. Song để gìn giữ và phát huy những giá trị mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc Mông, rất mong các cấp, các ngành quan tâm để trò chơi tu lu trở thành môn thể thao thi đấu trong các ngày hội văn hóa, góp phần xây dựng tình đoàn kết giữa các dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liverpool khẳng định sức mạnh tuyệt đối khi vô địch Ngoại hạng Anh sớm 4 vòng đấu

Liverpool khẳng định sức mạnh tuyệt đối khi vô địch Ngoại hạng Anh sớm 4 vòng đấu

Liverpool đã chính thức đăng quang ngôi vô địch Ngoại hạng Anh 2024/25 trước nhiều vòng đấu sau chiến thắng ấn tượng 5-1 trước Tottenham tại sân nhà Anfield. Đây cũng là lần thứ 20 trong lịch sử đội bóng vùng Merseyside giành chức vô địch quốc gia, qua đó trở thành đội bóng giàu thành tích bậc nhất xứ sở sương mù.
Tin nổi bật trang chủ
Nhiều bài học hay, kinh nghiệm quý trong triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát

Nhiều bài học hay, kinh nghiệm quý trong triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát

Tại Phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước, ngày 11/5, do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, các đại biểu đã nghe lãnh đạo các địa phương đã hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát chia sẻ bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện Chương trình. Báo Dân tộc và Phát triển trích lược ý kiến phát biểu của lãnh đạo một số địa phương.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân kết thúc tốt đẹp chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân kết thúc tốt đẹp chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Theo đặc phái viên TTXVN, tối 12/5 (theo giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã rời Sân bay Minsk, Thủ đô Minsk (Belarus), lên đường về nước kết thúc tốt đẹp chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus, theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Belarus Aleksandr Lukashenko.
Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Nhà máy Máy kéo Minsk

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Nhà máy Máy kéo Minsk

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus, chiều 12/5 (giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến thăm Nhà máy Máy kéo Minsk (MTZ). Cùng đi có Thủ tướng Belarus Aleksandr Turchin.
Tổng Bí thư Tô Lâm hội kiến Thủ tướng Belarus Aleksandr Turchin

Tổng Bí thư Tô Lâm hội kiến Thủ tướng Belarus Aleksandr Turchin

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Ngày 12/5, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước đến Cộng hòa Belarus, tại Thủ đô Minsk, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội kiến Thủ tướng Belarus Aleksandr Turchin.
Tổng Bí thư Tô Lâm hội kiến Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện Belarus

Tổng Bí thư Tô Lâm hội kiến Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện Belarus

Thời sự - PV - 9 giờ trước
Chiều 12/5 (giờ địa phương), trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước đến Cộng hoà Belarus, tại Thủ đô Minsk, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội kiến Chủ tịch Hội đồng Cộng hòa (Thượng viện) Natalya Kochanova, Chủ tịch Viện Đại biểu (Hạ viện) Igor Sergeyenko và lãnh đạo Đảng Cộng sản, Đảng Bạch Nga.
Mở ra không gian chiến lược mới cho hợp tác song phương Việt Nam - Belarus

Mở ra không gian chiến lược mới cho hợp tác song phương Việt Nam - Belarus

Thời sự - PV - 22:10, 12/05/2025
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus, chiều 12/5, theo giờ địa phương, ngay sau hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Aleksandr Lukashenko đã phát biểu với báo chí về kết quả hội đàm.
Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu

Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 9/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội Văn hóa - Du lịch biển Khánh Hòa năm 2025. Chùa cổ Chúc Thánh Hội An. Nét văn hóa đặc sắc trong Lễ cưới của người Cơ Tu. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Belarus

Thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Belarus

Thời sự - PV - 20:45, 12/05/2025
Ngày 12/5/2025, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước đến Cộng hoà Belarus, tại Thủ đô Minsk, ngay sau Lễ đón trọng thể tại Cung Độc lập, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Belarus A. Lukashenko.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và Ngoại thương Thụy Điển

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và Ngoại thương Thụy Điển

Thời sự - PV - 20:40, 12/05/2025
Ngày 12/5, tại trụ sở Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp ông Benjamin Dousa, Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và Ngoại thương Thụy Điển.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Aleksandr Lukashenko chứng kiến Lễ ký các văn kiện hợp tác giữa Việt Nam và Belarus

Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Aleksandr Lukashenko chứng kiến Lễ ký các văn kiện hợp tác giữa Việt Nam và Belarus

Thời sự - PV - 18:45, 12/05/2025
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Belarus, trưa 12/5 theo giờ địa phương, ngay sau hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Aleksandr Lukashenko đã chứng kiến Lễ trao các văn kiện hợp tác giữa Việt Nam và Belarus.
Quảng Nam tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm về an toàn thực phẩm và thuốc chữa bệnh giả

Quảng Nam tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm về an toàn thực phẩm và thuốc chữa bệnh giả

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 18:35, 12/05/2025
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có Công văn về việc triển khai thực hiện Công điện số 55/CĐ-TTg ngày 02/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Bộ Y tế liên quan công tác bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống thực phẩm giả và ngộ độc thực phẩm.
Gia Lai: Tổ chức “Tiết học biên cương” bồi đắp tình yêu Tổ quốc

Gia Lai: Tổ chức “Tiết học biên cương” bồi đắp tình yêu Tổ quốc

Giáo dục - Ngọc Thu - 18:34, 12/05/2025
Ngày 12/5, Đồn Biên phòng Ia Pnôn, Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai phối hợp với Trường Tiểu học và THCS Lương Thế Vinh (huyện Đức Cơ) tổ chức Chương trình “Tiết học biên cương” năm 2025.