Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sức bật Sông Mã

Mạnh Cường- Nguyễn Vũ Điền - 14:37, 02/10/2023

Hôm nay, khi trở lại huyện Sông Mã, tôi thực sự ngỡ ngàng bởi những gì hiện lên trước mắt. Một Sông Mã năng động, trẻ trung và ngời ngời sức sống. Con đường từ TP. Sơn La vào huyện được mở rộng, mặt đường được trải nhựa phẳng lỳ. Chuyến xe vào huyện cho tôi cảm giác như đang đi trên những con đường giữa trung du Bắc bộ.

Dòng sông Mã nên thơ uốn lượn trên vùng đất biên giới nghĩa tình Việt- Lào
Dòng sông Mã nên thơ uốn lượn trên vùng đất biên giới nghĩa tình Việt- Lào

Khi nhắc đến hai chữ “Sông Mã”, hoặc huyện Sông Mã, trong tiềm thức của những người lớn tuổi - nhất là những người con của các tỉnh Hưng Yên, Thái Bình, Hà Tây (cũ)... rời quê hương bản quán, lên Sơn La lập nghiệp những năm 60 của thế kỷ trước thì “Sông Mã” là một địa danh xa xôi cách trở, một nơi "đi dễ khó về", một vùng biên giới nghèo khó, xa lắc xa lơ, nơi tận cùng của miền Tây Tổ quốc.

Huyện Sông Mã nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Sơn La, có độ cao trung bình 600m so với mực nước biển. Phía Bắc giáp huyện Thuận Châu; phía Nam giáp huyện Mường Ét, tỉnh Hủa Phăn (nước CHDCND Lào) và huyện Sốp Cộp; phía Đông giáp huyện Mai Sơn; phía Tây giáp huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên. Diện tích toàn huyện là 1.639,56 km2 (lớn hơn 1,6 lần diện tích tỉnh Bắc Ninh), nhưng dân số của huyện chỉ có 166.432 người (số liệu năm 2023).

Cho đến tận những năm 90 của thế kỷ XX, con đường từ Sơn La vào Sông Mã vẫn là nỗi ám ảnh của rất nhiều người. Đó là một con đường độc đạo, nhỏ như một sợi chỉ, chạy ngoằn nghoèo, xuyên qua những cánh rừng, với bao đèo cao, suối sâu và gần bốn chục chiếc ngầm qua suối. Chỉ những ai đã từng ăn chực nằm chờ ở bến xe thị xã ngày đó, đã từng xếp hàng cả tuần mới mua được vé xe vào huyện; đã từng cuốc bộ hoặc phải xúm nhau trèo lên nóc “cabô” để dìm đầu xe xuống mỗi khi xe qua ngầm,… mới thấu hiểu và cảm thông với những khó khăn, nhọc nhằn mà những người từng đến Sông Mã đã phải trải qua trong những năm đó.

Thời đó, mỗi ngày chỉ có một chuyến xe, thậm chí trong mùa mưa, cả tuần mới có một chuyến "xe khách đầu zin, đít ca", bò cả ngày mới đi hết 100 km từ Sơn La vào huyện. Tháng nào cũng có tai nạn, năm nào cũng có sạt đường, lở núi... Con đường vào huyện trở thành nỗi ám ảnh thường trực, hằn sâu trong tiềm thức của mỗi người dân Sông Mã. Một con đường luôn bị đe dọa có thể bị “tắc” bất cứ lúc nào.

Bản làng của đồng bào dân tộc Thái ở xã Chiềng Khương, huyện Sông Mã.
Bản làng của đồng bào dân tộc Thái ở xã Chiềng Khương, huyện Sông Mã.

Với tôi - một người sống ở Sơn La gần sáu chục năm, đã rất nhiều lần vào Sông Mã cũng không thể nào quên được kỷ niệm về mùa mưa năm 1995. Con đường từ Sơn La vào Sông Mã hoàn toàn bị đứt. Hàng chục vạn mét khối đất đá từ trên núi, trên rừng đổ ập xuống mặt đường. Mưa như trút cả tháng trời khiến con đường đang thi công dở dang, bỗng ngập tràn bùn loãng. Rất nhiều đoạn đường trở thành lòng suối, nên không một loại phương tiện nào tới được Sông Mã. Các loại xe máy thi công nằm chết dí ven đường. Cuộc sống của hàng vạn người dân thượng nguồn Sông Mã bị đe dọa. Các loại hàng hóa thiết yếu như xăng dầu, lương thực, thực phẩm, giấy vở học sinh... không thể đưa vào huyện. Ngay đến tiền mặt, để cung ứng cho nhu cầu của huyện, các ngân hàng và Kho bạc tỉnh cũng phải cử cán bộ vận chuyển bộ, vượt cả trăm km mới gùi vào được. Giá gạo, giá xăng dầu, giá nước mắm, giá mì tôm... tất tần tật các loại hàng hóa ở Sông Mã bị đội lên gấp 2 - 3 lần so với ngoài thị xã. Giá cao như vậy nhưng hàng hóa khan hiếm, không có mà mua.

Ngay trên địa bàn thị trấn Sông Mã, đâu đâu cũng thấy bùn đất, rác rưởi. Bùn tràn khắp các ngõ xóm, bùn phủ kín tường nhà. Phố phường tan hoang như vừa trải qua một trận động đất. Các loại hàng hóa như ngô, nhãn, đậu tương... bà con sản xuất ra không thể tiêu thụ được. Rất nhiều người có việc đại sự ở quê hoặc phải đi khám, chữa bệnh hiểm nghèo nhưng không có cách nào để ra khỏi huyện. Đó là ở thị trấn, còn tại các thôn bản, đời sống bà con hết sức khó khăn. Tỷ lệ nghèo đói của huyện luôn nằm trong top cao nhất của tỉnh.

Nói điều đó để thấy, cách đây không lâu, không ai nghĩ rằng Sông Mã có thể vượt qua được ngưỡng của một huyện nghèo.

Một góc thị trấn Sông Mã (huyện Sông Mã) hôm nay
Một góc thị trấn Sông Mã (huyện Sông Mã) hôm nay

Vậy mà hôm nay, khi trở lại Sông Mã, tôi thực sự ngỡ ngàng bởi những gì hiện lên trước mắt. Một Sông Mã năng động, trẻ trung và ngời ngời sức sống. Con đường từ TP. Sơn La vào huyện được mở rộng, mặt đường được trải nhựa phẳng lỳ. Chuyến xe vào huyện cho tôi cảm giác như đang đi trên những con đường giữa trung du Bắc bộ. Dọc hai bên đường từ Chiềng Khương vào thị trấn là những vườn nhãn xum xuê trĩu quả. Giống nhãn lồng được mang từ Hưng Yên lên đây hơn 60 năm trước, gặp phù sa của dòng sông Mã trở nên tốt tươi, quả ngọt, ngon và thơm hơn ở nơi nó sinh ra rất nhiều.

Suốt mấy chục km dọc sông và hai bên đường, những vườn nhãn xum xuê, trĩu quả vàng rực, giống như những mâm xôi đầy ắp trên mâm cơm ngày tết. Thấp thoáng trong những vườn cây, trang trại là những ngôi nhà cao tầng với đủ mọi kiểu cách mới nhất, những biệt thự sang trọng mà trước đây, dù có mơ cũng chẳng ai dám nghĩ đến.

Giữa thị trấn, những ngôi nhà xây thấp thoáng giữa vườn cây, những cửa hàng, cửa hiệu được bài trí sang trọng, hiện đại như những con phố giữa lòng một đô thị lớn. Đường phố phong quang, ngăn nắp, sạch sẽ và thật yên bình. Con sông chảy giữa lòng thị trấn thật hiền hòa, thơ mộng… Những cây cầu bê tông nối liền hai bờ sông như một khuông nhạc, dành để viết nên những bản tình ca bất tử về mảnh đất này: "Em là dòng sông Mã/Anh là núi Mường Hung/Cho thuyền em ngược dòng/Gió đưa anh về núi...". Quảng trường lớn rộng 3,8 ha, bên kia sông mới được khánh thành nhân dịp Kỷ niệm 70 năm giải phóng huyện Sông Mã với những ánh đèn lung linh, càng làm cho Sông Mã trở nên rực rỡ.

Vùng trồng nhãn của huyện Sông Mã (Ảnh: HQ)
Vùng trồng nhãn của huyện Sông Mã (Ảnh HQ)

Tiếp chuyện chúng tôi, đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Huyện ủy Sông Mã cho biết: Từ một huyện nghèo, điều kiện phát triển không mấy thuận lợi, trong nhiều năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện Sông Mã đã phát huy nội lực, quyết tâm tìm ra con đường cho riêng mình. Toàn huyện đã đoàn kết thống nhất, tập trung trí tuệ; không ngừng nỗ lực phấn đấu, vượt qua những khó khăn, khai thác tiềm năng lợi thế, tranh thủ mọi nguồn lực để bứt phá và phát triển, tạo sức bật để Sông Mã đạt được những kết quả rất quan trọng, trở thành một trong những huyện phát triển của tỉnh Sơn La.

Với thế mạnh là một huyện có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp để phát triển cây ăn quả - nhất là cây nhãn, Nhân dân các dân tộc trong huyện đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng những tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất, đưa nông nghiệp của huyện từ một nền kinh tế tự cung tự cấp, trở thành một nền kinh tế sản xuất hàng hóa - đặc biệt là quả nhãn - cung ứng cho thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu.

Đến nay, toàn huyện Sông Mã đã có gần 12 ngàn ha cây ăn quả, trong đó có hơn 8.500 ha nhãn, trong đó có 7.000 ha đã cho thu hoạch. Thu nhập từ cây nhãn đã mang lại cho nhân dân các dân tộc trong huyện hơn 1.000 tỷ đồng/năm. Toàn huyện có hơn 1.500 hộ thu nhập trên 500 triệu đồng/năm từ cây nhãn. Sông Mã đã trở thành một địa phương có diện tích trồng nhãn lớn nhất của tỉnh. Sản phẩm “Nhãn Sông Mã” được cấp nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu. Những năm gần đây “Nhãn Sông Mã” đã có mặt trong các siêu thị lớn trong nước và nhiều nước trên thế giới, kể cả thị trường Anh và EU.

Bên cạnh việc phát triển cây nhãn, nhiều mô hình sản xuất mới của huyện như mô hình trồng nho, trồng bưởi Diễn, bưởi da xanh, trồng xoài, chăn nuôi bò thịt, chăn nuôi hươu và phát triển chăn nuôi đại gia súc… đang được huyện tập trung chỉ đạo và bước đầu đã cho những kết quả rất tốt, góp phần rất quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp của huyện. Những năm gần đây, Sông Mã luôn là huyện dẫn đầu tỉnh Sơn La trong việc thu ngân sách. Huyện đã về đích thu ngân sách trước hai năm theo Nghị quyết của Đảng bộ huyện đề ra.

Cây cầu treo nối đôi bờ sông Mã
Cây cầu treo nối đôi bờ sông Mã

Hiện nay, nhiều tuyến đường liên xã, liên bản và nội bản trên địa bàn đã và đang được xây dựng, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Toàn huyện có hơn 700 km đường nội bộ bản cần đầu tư xây dựng, với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm". Đến thời điểm này, huyện đã xây dựng trên 400 tuyến, với chiều dài gần 130km, tổng kinh phí đầu tư gần 106 tỷ đồng. Trong đó, Nhà nước hỗ trợ trên 42 tỷ đồng, Nhân dân đóng góp gần 64 tỷ đồng. Toàn huyện đã tập trung đầu tư, thay thế 13 cây cầu, gồm 9 cầu thuộc dự án LRAMP do Bộ Giao thông - Vận tải đầu tư và 4 cầu do huyện đầu tư xây dựng.

Toàn huyện đã có 51/53 trường học đạt chuẩn quốc gia theo tiêu chí mới; 18/19 xã đạt chuẩn quốc gia về y tế. Trong 3 năm (từ 2020 - 2022), Sông Mã đã tập trung xóa được 1.191 nhà tạm cho các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Việc quan tâm chăm lo giải quyết những khó khăn trong đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân các dân tộc được quan tâm, đầu tư. Đời sống người dân được cải thiện, hạ tầng kinh tế - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, công cuộc xây dựng nông thôn mới được triển khai rộng khắp ở các thôn bản,… Tất cả những thành quả đó đã thực sự đưa huyện Sông Mã từ một huyện nghèo, vươn lên có những thay đổi rất lớn, rất đáng khâm phục.

Trở về sau chuyến công tác tại Sông Mã, trong tôi bỗng hiện lên những vần thơ của nhà thơ Đặng Minh Mai:

“Nghe khúc khích nàng Xuân cười mắt liếc

Soi bóng mình in mải miết xuống sông

Sông Mã ơi! Em đẹp tựa bóng hồng

Niềm hạnh phúc đang căng tràn sức sống.”

Một Sông Mã Anh hùng, một Sông Mã thơ mộng và một Sông Mã tràn đầy sinh lực đang hiển hiện ngay trên mảnh đất mang tên một dòng sông.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.