Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sức bật Sông Mã

Mạnh Cường- Nguyễn Vũ Điền - 14:37, 02/10/2023

Hôm nay, khi trở lại huyện Sông Mã, tôi thực sự ngỡ ngàng bởi những gì hiện lên trước mắt. Một Sông Mã năng động, trẻ trung và ngời ngời sức sống. Con đường từ TP. Sơn La vào huyện được mở rộng, mặt đường được trải nhựa phẳng lỳ. Chuyến xe vào huyện cho tôi cảm giác như đang đi trên những con đường giữa trung du Bắc bộ.

Dòng sông Mã nên thơ uốn lượn trên vùng đất biên giới nghĩa tình Việt- Lào
Dòng sông Mã nên thơ uốn lượn trên vùng đất biên giới nghĩa tình Việt- Lào

Khi nhắc đến hai chữ “Sông Mã”, hoặc huyện Sông Mã, trong tiềm thức của những người lớn tuổi - nhất là những người con của các tỉnh Hưng Yên, Thái Bình, Hà Tây (cũ)... rời quê hương bản quán, lên Sơn La lập nghiệp những năm 60 của thế kỷ trước thì “Sông Mã” là một địa danh xa xôi cách trở, một nơi "đi dễ khó về", một vùng biên giới nghèo khó, xa lắc xa lơ, nơi tận cùng của miền Tây Tổ quốc.

Huyện Sông Mã nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Sơn La, có độ cao trung bình 600m so với mực nước biển. Phía Bắc giáp huyện Thuận Châu; phía Nam giáp huyện Mường Ét, tỉnh Hủa Phăn (nước CHDCND Lào) và huyện Sốp Cộp; phía Đông giáp huyện Mai Sơn; phía Tây giáp huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên. Diện tích toàn huyện là 1.639,56 km2 (lớn hơn 1,6 lần diện tích tỉnh Bắc Ninh), nhưng dân số của huyện chỉ có 166.432 người (số liệu năm 2023).

Cho đến tận những năm 90 của thế kỷ XX, con đường từ Sơn La vào Sông Mã vẫn là nỗi ám ảnh của rất nhiều người. Đó là một con đường độc đạo, nhỏ như một sợi chỉ, chạy ngoằn nghoèo, xuyên qua những cánh rừng, với bao đèo cao, suối sâu và gần bốn chục chiếc ngầm qua suối. Chỉ những ai đã từng ăn chực nằm chờ ở bến xe thị xã ngày đó, đã từng xếp hàng cả tuần mới mua được vé xe vào huyện; đã từng cuốc bộ hoặc phải xúm nhau trèo lên nóc “cabô” để dìm đầu xe xuống mỗi khi xe qua ngầm,… mới thấu hiểu và cảm thông với những khó khăn, nhọc nhằn mà những người từng đến Sông Mã đã phải trải qua trong những năm đó.

Thời đó, mỗi ngày chỉ có một chuyến xe, thậm chí trong mùa mưa, cả tuần mới có một chuyến "xe khách đầu zin, đít ca", bò cả ngày mới đi hết 100 km từ Sơn La vào huyện. Tháng nào cũng có tai nạn, năm nào cũng có sạt đường, lở núi... Con đường vào huyện trở thành nỗi ám ảnh thường trực, hằn sâu trong tiềm thức của mỗi người dân Sông Mã. Một con đường luôn bị đe dọa có thể bị “tắc” bất cứ lúc nào.

Bản làng của đồng bào dân tộc Thái ở xã Chiềng Khương, huyện Sông Mã.
Bản làng của đồng bào dân tộc Thái ở xã Chiềng Khương, huyện Sông Mã.

Với tôi - một người sống ở Sơn La gần sáu chục năm, đã rất nhiều lần vào Sông Mã cũng không thể nào quên được kỷ niệm về mùa mưa năm 1995. Con đường từ Sơn La vào Sông Mã hoàn toàn bị đứt. Hàng chục vạn mét khối đất đá từ trên núi, trên rừng đổ ập xuống mặt đường. Mưa như trút cả tháng trời khiến con đường đang thi công dở dang, bỗng ngập tràn bùn loãng. Rất nhiều đoạn đường trở thành lòng suối, nên không một loại phương tiện nào tới được Sông Mã. Các loại xe máy thi công nằm chết dí ven đường. Cuộc sống của hàng vạn người dân thượng nguồn Sông Mã bị đe dọa. Các loại hàng hóa thiết yếu như xăng dầu, lương thực, thực phẩm, giấy vở học sinh... không thể đưa vào huyện. Ngay đến tiền mặt, để cung ứng cho nhu cầu của huyện, các ngân hàng và Kho bạc tỉnh cũng phải cử cán bộ vận chuyển bộ, vượt cả trăm km mới gùi vào được. Giá gạo, giá xăng dầu, giá nước mắm, giá mì tôm... tất tần tật các loại hàng hóa ở Sông Mã bị đội lên gấp 2 - 3 lần so với ngoài thị xã. Giá cao như vậy nhưng hàng hóa khan hiếm, không có mà mua.

Ngay trên địa bàn thị trấn Sông Mã, đâu đâu cũng thấy bùn đất, rác rưởi. Bùn tràn khắp các ngõ xóm, bùn phủ kín tường nhà. Phố phường tan hoang như vừa trải qua một trận động đất. Các loại hàng hóa như ngô, nhãn, đậu tương... bà con sản xuất ra không thể tiêu thụ được. Rất nhiều người có việc đại sự ở quê hoặc phải đi khám, chữa bệnh hiểm nghèo nhưng không có cách nào để ra khỏi huyện. Đó là ở thị trấn, còn tại các thôn bản, đời sống bà con hết sức khó khăn. Tỷ lệ nghèo đói của huyện luôn nằm trong top cao nhất của tỉnh.

Nói điều đó để thấy, cách đây không lâu, không ai nghĩ rằng Sông Mã có thể vượt qua được ngưỡng của một huyện nghèo.

Một góc thị trấn Sông Mã (huyện Sông Mã) hôm nay
Một góc thị trấn Sông Mã (huyện Sông Mã) hôm nay

Vậy mà hôm nay, khi trở lại Sông Mã, tôi thực sự ngỡ ngàng bởi những gì hiện lên trước mắt. Một Sông Mã năng động, trẻ trung và ngời ngời sức sống. Con đường từ TP. Sơn La vào huyện được mở rộng, mặt đường được trải nhựa phẳng lỳ. Chuyến xe vào huyện cho tôi cảm giác như đang đi trên những con đường giữa trung du Bắc bộ. Dọc hai bên đường từ Chiềng Khương vào thị trấn là những vườn nhãn xum xuê trĩu quả. Giống nhãn lồng được mang từ Hưng Yên lên đây hơn 60 năm trước, gặp phù sa của dòng sông Mã trở nên tốt tươi, quả ngọt, ngon và thơm hơn ở nơi nó sinh ra rất nhiều.

Suốt mấy chục km dọc sông và hai bên đường, những vườn nhãn xum xuê, trĩu quả vàng rực, giống như những mâm xôi đầy ắp trên mâm cơm ngày tết. Thấp thoáng trong những vườn cây, trang trại là những ngôi nhà cao tầng với đủ mọi kiểu cách mới nhất, những biệt thự sang trọng mà trước đây, dù có mơ cũng chẳng ai dám nghĩ đến.

Giữa thị trấn, những ngôi nhà xây thấp thoáng giữa vườn cây, những cửa hàng, cửa hiệu được bài trí sang trọng, hiện đại như những con phố giữa lòng một đô thị lớn. Đường phố phong quang, ngăn nắp, sạch sẽ và thật yên bình. Con sông chảy giữa lòng thị trấn thật hiền hòa, thơ mộng… Những cây cầu bê tông nối liền hai bờ sông như một khuông nhạc, dành để viết nên những bản tình ca bất tử về mảnh đất này: "Em là dòng sông Mã/Anh là núi Mường Hung/Cho thuyền em ngược dòng/Gió đưa anh về núi...". Quảng trường lớn rộng 3,8 ha, bên kia sông mới được khánh thành nhân dịp Kỷ niệm 70 năm giải phóng huyện Sông Mã với những ánh đèn lung linh, càng làm cho Sông Mã trở nên rực rỡ.

Vùng trồng nhãn của huyện Sông Mã (Ảnh: HQ)
Vùng trồng nhãn của huyện Sông Mã (Ảnh HQ)

Tiếp chuyện chúng tôi, đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Huyện ủy Sông Mã cho biết: Từ một huyện nghèo, điều kiện phát triển không mấy thuận lợi, trong nhiều năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện Sông Mã đã phát huy nội lực, quyết tâm tìm ra con đường cho riêng mình. Toàn huyện đã đoàn kết thống nhất, tập trung trí tuệ; không ngừng nỗ lực phấn đấu, vượt qua những khó khăn, khai thác tiềm năng lợi thế, tranh thủ mọi nguồn lực để bứt phá và phát triển, tạo sức bật để Sông Mã đạt được những kết quả rất quan trọng, trở thành một trong những huyện phát triển của tỉnh Sơn La.

Với thế mạnh là một huyện có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp để phát triển cây ăn quả - nhất là cây nhãn, Nhân dân các dân tộc trong huyện đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng những tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất, đưa nông nghiệp của huyện từ một nền kinh tế tự cung tự cấp, trở thành một nền kinh tế sản xuất hàng hóa - đặc biệt là quả nhãn - cung ứng cho thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu.

Đến nay, toàn huyện Sông Mã đã có gần 12 ngàn ha cây ăn quả, trong đó có hơn 8.500 ha nhãn, trong đó có 7.000 ha đã cho thu hoạch. Thu nhập từ cây nhãn đã mang lại cho nhân dân các dân tộc trong huyện hơn 1.000 tỷ đồng/năm. Toàn huyện có hơn 1.500 hộ thu nhập trên 500 triệu đồng/năm từ cây nhãn. Sông Mã đã trở thành một địa phương có diện tích trồng nhãn lớn nhất của tỉnh. Sản phẩm “Nhãn Sông Mã” được cấp nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu. Những năm gần đây “Nhãn Sông Mã” đã có mặt trong các siêu thị lớn trong nước và nhiều nước trên thế giới, kể cả thị trường Anh và EU.

Bên cạnh việc phát triển cây nhãn, nhiều mô hình sản xuất mới của huyện như mô hình trồng nho, trồng bưởi Diễn, bưởi da xanh, trồng xoài, chăn nuôi bò thịt, chăn nuôi hươu và phát triển chăn nuôi đại gia súc… đang được huyện tập trung chỉ đạo và bước đầu đã cho những kết quả rất tốt, góp phần rất quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp của huyện. Những năm gần đây, Sông Mã luôn là huyện dẫn đầu tỉnh Sơn La trong việc thu ngân sách. Huyện đã về đích thu ngân sách trước hai năm theo Nghị quyết của Đảng bộ huyện đề ra.

Cây cầu treo nối đôi bờ sông Mã
Cây cầu treo nối đôi bờ sông Mã

Hiện nay, nhiều tuyến đường liên xã, liên bản và nội bản trên địa bàn đã và đang được xây dựng, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Toàn huyện có hơn 700 km đường nội bộ bản cần đầu tư xây dựng, với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm". Đến thời điểm này, huyện đã xây dựng trên 400 tuyến, với chiều dài gần 130km, tổng kinh phí đầu tư gần 106 tỷ đồng. Trong đó, Nhà nước hỗ trợ trên 42 tỷ đồng, Nhân dân đóng góp gần 64 tỷ đồng. Toàn huyện đã tập trung đầu tư, thay thế 13 cây cầu, gồm 9 cầu thuộc dự án LRAMP do Bộ Giao thông - Vận tải đầu tư và 4 cầu do huyện đầu tư xây dựng.

Toàn huyện đã có 51/53 trường học đạt chuẩn quốc gia theo tiêu chí mới; 18/19 xã đạt chuẩn quốc gia về y tế. Trong 3 năm (từ 2020 - 2022), Sông Mã đã tập trung xóa được 1.191 nhà tạm cho các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Việc quan tâm chăm lo giải quyết những khó khăn trong đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân các dân tộc được quan tâm, đầu tư. Đời sống người dân được cải thiện, hạ tầng kinh tế - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, công cuộc xây dựng nông thôn mới được triển khai rộng khắp ở các thôn bản,… Tất cả những thành quả đó đã thực sự đưa huyện Sông Mã từ một huyện nghèo, vươn lên có những thay đổi rất lớn, rất đáng khâm phục.

Trở về sau chuyến công tác tại Sông Mã, trong tôi bỗng hiện lên những vần thơ của nhà thơ Đặng Minh Mai:

“Nghe khúc khích nàng Xuân cười mắt liếc

Soi bóng mình in mải miết xuống sông

Sông Mã ơi! Em đẹp tựa bóng hồng

Niềm hạnh phúc đang căng tràn sức sống.”

Một Sông Mã Anh hùng, một Sông Mã thơ mộng và một Sông Mã tràn đầy sinh lực đang hiển hiện ngay trên mảnh đất mang tên một dòng sông.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 1 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.
Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Bình Định: Tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh mở rộng

Thể thao - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 17/05/2025
Hướng tới Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) và tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngày 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Định tổ chức Giải xe đạp các câu lạc bộ tỉnh Bình Định mở rộng năm 2025, với sự tham gia của 150 vận động viên.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện thủ tục nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 16:16, 17/05/2025
Ngày 17/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Bình Định: Phấn đấu giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 16:04, 17/05/2025
Theo kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Bình Định đặt ra mục tiêu phấn đấu giảm từ 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS trong năm 2025.
Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Phú Yên: Tập huấn, nâng cao năng lực giám sát Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 15:33, 17/05/2025
Nhằm nâng cao năng lực giám sát cho đội ngũ cán bộ, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Yên vừa tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực tham gia giám sát, đánh giá thực hiện các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719).
Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Dấu ấn 100 năm báo chí cách mạng hội tụ tại Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 15:31, 17/05/2025
Sáng 17/5, tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh, Hội Nhà báo tỉnh, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã tổ chức khai mạc Triển lãm “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” nhằm tái hiện chặng đường vẻ vang của báo chí cách mạng, tôn vinh những đóng góp của người làm báo trong sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước.
Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Kon Tum: Chủ trương tháo dỡ nhà rông để xây dựng phòng học của huyện Đăk Hà là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh

Pháp luật - Ngọc Chí - 13:34, 17/05/2025
Sáng ngày 17/5, trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, ông Phan Văn Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum cho biết, việc huyện Đăk Hà yêu cầu dân làng dỡ bỏ nhà rông để xây dựng phòng học, trong khi người dân không đồng tình như báo nêu là đi ngược lại sự chỉ đạo của tỉnh.