Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sinh kế từ cây dược liệu: Nâng cao giá trị dược liệu Việt (Bài 3)

Minh Anh - 16:00, 04/06/2025

Dù cây dược liệu được kỳ vọng là loại cây có giá trị kinh tế cao, hướng đến mục tiêu xuất khẩu ra nước ngoài, đạt giá trị cả tỷ USD. Tuy nhiên, ngành Dược liệu vẫn chưa khai thác hết tiềm năng vốn có, chủ yếu mới dừng lại ở khai thác thô, giá trị gia tăng thấp, chưa tạo ra sức cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường quốc tế.

Dù cây dược liệu được kỳ vọng là loại cây có giá trị kinh tế cao, song ngành dược liệu vẫn chưa khai thác hết tiềm năng vốn
Dù cây dược liệu được kỳ vọng là loại cây có giá trị kinh tế cao, song ngành Dược liệu vẫn chưa khai thác hết tiềm năng vốn

Chủ yếu xuất khẩu thô, quy mô manh mún

Việt Nam là một trong 15 nước trên thế giới có tên trong bản đồ dược liệu bởi nguồn tài nguyên động, thực vật đa dạng với nhiều loại cây thuốc đặc hữu, có giá trị sử dụng và giá trị kinh tế cao cùng nền y học cổ truyền lâu đời. Tuy nhiên “mỏ vàng” này chưa được khai thác đúng mức bởi những hạn chế và khó khăn quá trình trồng trọt, chế biến, phát triển sản phẩm.

Theo PGS.TS Trần Văn Ơn - nguyên Trưởng Bộ môn Thực vật, Trường Đại học Dược Hà Nội, Việt Nam có nhiều loài dược liệu có giá trị cao, là dược liệu quý được thế giới công nhận như sâm Ngọc Linh, thông đỏ, hoa hoè, trinh nữ hoàng cung, giảo cổ lam...

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Văn Ơn, trong nhiều năm qua, ngành này vẫn chưa khai thác hết tiềm năng vốn có, chủ yếu mới dừng lại ở khai thác thô, giá trị gia tăng thấp, chưa tạo ra sức cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường quốc tế. Ngành Dược liệu cũng gặp khó khăn trong toàn chuỗi giá trị về sản lượng, sự đồng bộ các tiêu chuẩn và thiếu công nghệ lõi chiết xuất, khiến dược liệu của Việt Nam bị lép vế trước các đối thủ thế giới.

Dược liệu chủ yếu xuất khẩu dạng thô, quy mô manh mún, nhỏ lẻ
Dược liệu chủ yếu xuất khẩu dạng thô, quy mô manh mún, nhỏ lẻ

Một trong những nguyên nhân chính khiến ngành Dược liệu trong nước chưa khai thác hết tiềm năng là do phần lớn các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này còn nhỏ, sức cạnh tranh yếu, thiếu công nghệ lõi cho chế biến dược liệu, đặc biệt là công nghệ chiết xuất. Kim ngạch xuất khẩu dược liệu của Việt Nam vẫn đang ở mức khiêm tốn, chỉ đạt vài trăm triệu USD mỗi năm.

Theo thống kê của Bộ Công thương, trong năm 2024, Việt Nam chủ yếu xuất khẩu dược liệu từ quế, hồi với khối lượng 33.528 tấn quế, tổng kim ngạch đạt hơn 96 triệu USD. Những sản phẩm dược liệu khác như: thảo quả, nghệ, kê huyết đằng... vẫn còn manh mún, quy mô nhỏ, theo kiểu mạnh ai nấy làm.

Thúc đẩy phát triển kinh tế dược liệu

Theo TS. Trần Minh Ngọc - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền (Bộ Y tế), việc triển khai phát triển dược liệu tại các địa phương còn nhiều hạn chế. Nguồn lực đầu tư chưa tương xứng với tiềm năng; mô hình sản xuất chủ yếu mang tính tự phát, nhỏ lẻ; thiếu sự liên kết giữa các vùng và các thành phần trong chuỗi giá trị. Một thách thức khác là việc thiếu thông tin về nhu cầu thị trường quốc tế, dẫn đến sản phẩm từ dược liệu trong nước khó cạnh tranh.

Ngành dược liệu cũng gặp khó khăn trong toàn chuỗi giá trị về sản lượng, sự đồng bộ các tiêu chuẩn và thiếu công nghệ lõi chiết xuất, khiến dược liệu của Việt Nam bị lép vế trước các đối thủ thế giới
Ngành Dược liệu cũng gặp khó khăn trong toàn chuỗi giá trị về sản lượng, sự đồng bộ các tiêu chuẩn và thiếu công nghệ lõi chiết xuất khiến dược liệu của Việt Nam bị lép vế trước các đối thủ thế giới

Việc kết nối giữa nông dân và doanh nghiệp còn lỏng lẻo, tư liệu sản xuất nhỏ lẻ, manh mún nên việc sản xuất dược liệu theo quy mô công nghiệp, chưa thể thực hiện được một cách bài bản, đồng bộ.

Việc quy hoạch vùng trồng cây dược liệu cũng đang gặp những khó khăn nhất định, do địa phương chưa có kế hoạch cụ thể để phát triển cây dược liệu phù hợp với điều kiện tự nhiên và xã hội. Việc thiếu quy hoạch, cũng khiến HTX gặp khó khăn trong hợp tác với các doanh nghiệp tạo chuỗi giá trị sản phẩm.

Bên cạnh đó, nguồn vốn cũng là yếu tố quyết định đến khả năng hoạt động của HTX. HTX hiện nay hoạt động với nguồn vốn hạn chế, chủ yếu dựa vào sự đóng góp của các thành viên. Điều này khiến HTX khó tiếp cận các công nghệ mới, giống cây chất lượng cao hay triển khai các dự án quy mô lớn.

Anh Nguyễn Quốc Hoàng, xóm Bài Kịnh, xã Yên Trạch, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên chia sẻ: Mặc dù Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển HTX, như ưu đãi về thuế, vay vốn và đào tạo, nhưng việc triển khai còn thiếu đồng bộ và hiệu quả. HTX ở vùng sâu vùng xa, thường không tiếp cận được các chính sách này do thiếu thông tin; hoặc gặp khó khăn trong thủ tục hành chính.

Ngoài ra, HTX hiện nay đang thiếu liên kết trong chuỗi giá trị. Đây cũng là một thách thức lớn dẫn đến khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Do đó, HTX thường phải bán sản phẩm với giá thấp; hoặc không thể đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng khi làm việc với doanh nghiệp lớn.

Nhằm khai mở "kho vàng" dược liệu Việt, ngày 17/3/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 376/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Mục tiêu phát triển dược liệu và các sản phẩm từ nguồn dược liệu trong nước, thành lĩnh vực sản xuất hàng hóa có chất lượng và giá trị cao, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và trên thế giới.

Cần có chiến lược với những giải pháp cụ thể để nâng tầm ""kho vàng" dược liệu
Cần có chiến lược với những giải pháp cụ thể để nâng tầm "kho vàng" dược liệu

Theo bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, để ngành Dược liệu trở thành ngành kinh tế- kỹ thuật bền vững và đáp ứng nhu cầu thị trường, đề nghị các địa phương cần đẩy mạnh phát triển các vùng trồng quy mô lớn, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, nguồn gốc và mã số vùng trồng. Đặc biệt, cần xây dựng mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ theo chuỗi giá trị, tận dụng thế mạnh của khu vực kinh tế tập thể và hợp tác xã.

Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu để đa dạng hóa, gia tăng các chuỗi giá trị của các sản phẩm về dược liệu, bao gồm các sản phẩm về thuốc cổ truyền, thuốc dược liệu, sản phẩm về sức khỏe hay hóa mỹ phẩm có nguồn gốc từ dược liệu; tuân thủ theo tiêu chuẩn, quy chuẩn của các nước phát triển đối với mỗi loại dược liệu…

Tiến sĩ Lê Thị Hồng Vân, nhà nghiên cứu sâm Việt Nam; kiêm giảng viên Khoa Dược, Trường Đại học Y dược TPHCM cho rằng, cần có những tiêu chuẩn cụ thể về cho từng loại dược liệu. Bởi hiện nay, phần lớn việc thu mua dược liệu còn mang tính trôi nổi, chưa có quy hoạch trồng, thu hái và sơ chế một cách bài bản.

Để đánh thức tiềm năng thực sự của dược liệu, cần có giải tổng thể phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu, phát triển dược liệu trở thành một ngành công nghiệp cho năng suất cao, không chỉ phục vụ sức khỏe cộng đồng, mà còn góp phần xóa đói giảm nghèo cho người dân vùng DTTS miền núi.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Dồn lực xóa nhà tạm, nhà dột nát: Không gián đoạn nhiệm vụ sau sáp nhập (Bài 1)

Dồn lực xóa nhà tạm, nhà dột nát: Không gián đoạn nhiệm vụ sau sáp nhập (Bài 1)

LTS: Sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, cả nước hiện còn 16/34 tỉnh, thành phố chưa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát. Với những cách làm sáng tạo, chủ động, các địa phương thực hiện sáp nhập đã và đang nỗ lực tháo gỡ khó khăn để hoàn thành mục tiêu trao mái ấm cho đồng bào trước ngày 31/8.
Tin nổi bật trang chủ
Hạnh phúc trong những mái ấm mới cho gia đình chính sách ở xã miền cao Sơn Cẩm Hà

Hạnh phúc trong những mái ấm mới cho gia đình chính sách ở xã miền cao Sơn Cẩm Hà

Xã hội - Huy Trường - 1 giờ trước
Từ các nguồn hỗ trợ của Trung ương và địa phương trong chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, hàng trăm hộ gia đình chính sách tại xã Sơn Cẩm Hà (TP. Đà Nẵng) đã được trao tặng những ngôi nhà mới, mang lại niềm vui và sự an tâm trước mùa mưa bão về.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính thăm, tặng quà người dân bị ảnh hưởng bão số 3

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính thăm, tặng quà người dân bị ảnh hưởng bão số 3

Thời sự - Quỳnh Trâm - 22:39, 24/07/2025
Chiều 24/7, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính cùng Đoàn công tác đã đi kiểm tra, thăm hỏi các gia đình sống trong vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi thiên tai tại xã Cẩm Tú (Thanh Hóa).
Bộ đội Biên phòng Nghệ An giúp dân khắc phục hậu quả mưa lũ

Bộ đội Biên phòng Nghệ An giúp dân khắc phục hậu quả mưa lũ

Photo - Thúy Hồng - 22:37, 24/07/2025
Sau khi cơn lũ đi qua, cán bộ, chiến sĩ các Đồn Biên phòng ở Nghệ An tiếp tục cử lực lượng giúp Nhân dân trên địa bàn khắc phục hậu quả bão, lũ.
Dân

Dân "kêu cứu" vì rác!

Môi trường sống - Mỹ Dung - 18:00, 24/07/2025
Gần một tuần qua, tình trạng ùn ứ rác thải sinh hoạt đang diễn ra nghiêm trọng tại nhiều địa phương: Phường Mông Dương, phường Cửa Ông, phường Cẩm Phả... (Quảng Ninh). Rác không được thu gom kịp thời, chất đống tại các điểm tập kết và ngay trong khu dân cư, bốc mùi hôi thối, gây mất mỹ quan và tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh.
Phát hiện ổ dịch cúm A/H5N1 gia cầm ở Đắk Lắk, cảnh giác triệu chứng cúm A/H5N1 ở người

Phát hiện ổ dịch cúm A/H5N1 gia cầm ở Đắk Lắk, cảnh giác triệu chứng cúm A/H5N1 ở người

Sức khỏe - Minh Nhật - 16:47, 24/07/2025
Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Đắk Lắk cho biết, địa phương vừa phát hiện một ổ dịch cúm gia cầm A/H5N1 tại xã Ea Knốp, Đắk Lắk.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Giải cứu thành công đàn bò mắc kẹt giữa bãi bồi sông Lam

Giải cứu thành công đàn bò mắc kẹt giữa bãi bồi sông Lam

Trang địa phương - Phạm Tiến - 16:39, 24/07/2025
Chiều nay, 24/7, ông Trần Thanh Nga - Chủ tịch UBND xã Đại Đồng, tỉnh Nghệ An, cho biết, chính quyền xã đã huy động lực lượng, bố trí thuyền ra bãi bồi để đưa đàn bò về an toàn cho bà con.
Gia đình hiến một phần đất, cả buôn có đường rộng rãi, khang trang

Gia đình hiến một phần đất, cả buôn có đường rộng rãi, khang trang

Xã hội - Lê Hường - 16:21, 24/07/2025
Thời gian gần đây, những câu chuyện hiến đất làm đường, hy sinh quyền lợi cá nhân vì lợi ích chung của đồng bào Mnông xã Liên Sơn Lắk, tỉnh Đắk Lắk đã và đang lan tỏa nghĩa cử, hành động đẹp, trách nhiệm vì cộng đồng.
Động đất mạnh 3 độ richter tại Điện Biên

Động đất mạnh 3 độ richter tại Điện Biên

Tin tức - Minh Nhật - 16:17, 24/07/2025
Tỉnh Điện Biên nằm trong khu vực Tây Bắc, nơi có 2 dải đứt gãy địa chấn lớn là Điện Biên - Lai Châu và Sông Mã - Sơn La, nên thường xuyên xảy ra động đất trên địa bàn tỉnh.
TP. Cần Thơ: 2.153 doanh nghiệp đã được cấp phép thành lập mới

TP. Cần Thơ: 2.153 doanh nghiệp đã được cấp phép thành lập mới

Kinh tế - Tào Đạt - 15:30, 24/07/2025
Trong 6 tháng năm 2025, TP. Cần Thơ đã cấp Giấy phép thành lập mới 2.153 doanh nghiệp, với tổng vốn đăng ký trên 11.113 tỷ đồng, tăng 37,22% về số lượng doanh nghiệp. 3 tuần sau khi hợp nhất với Hậu Giang, Sóc Trăng, lãnh đạo TP. Cần Thơ mới đã tổ chức gặp gỡ doanh nghiệp để nghe phản ánh, hiến kế phát triển.
Gia Lai: Gấp rút xây trường nội trú, bán trú cho 7 xã biên giới

Gia Lai: Gấp rút xây trường nội trú, bán trú cho 7 xã biên giới

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 14:57, 24/07/2025
Ngày 24/7, Văn phòng UBND tỉnh Gia Lai đã có thông báo kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn tại cuộc họp nghe Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) báo cáo rà soát, đề xuất nhu cầu đầu tư xây dựng trường nội trú, bán trú tại 7 xã biên giới của tỉnh, gồm: Ia Dom, Ia Nan, Ia Pnôn, Ia Ó, Ia Chia, Ia Mơ và Ia Púch.