Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Qủa của rừng

Xuân Hòa - 16:50, 08/06/2025

Vào độ tháng Tư, tháng Năm, khi mặt trời đổ lửa qua từng tán cây cao vút giữa những cánh rừng thường xanh Tây Nguyên, cũng là lúc rừng bừng nở một hương vị rất riêng: vị của quả. Những loại trái không ai gieo trồng, chẳng cần chăm bón, cứ thế lớn lên giữa rừng sâu thẳm, nó kết tinh từ nắng gió, mưa nguồn, và linh hồn của đất mẹ. Chúng là “quả của rừng” - món quà mà thiên nhiên Tây Nguyên dành tặng cho những ai biết nâng niu, khám phá.

Quả chôm chôm rừng
Quả chôm chôm rừng

Chôm chôm rừng – quả đỏ giữa đại ngàn

Trong 22 loài chôm chôm đã được ghi nhận trên thế giới, Tây Nguyên sở hữu một loài riêng biệt - chôm chôm rừng. Không mọc thành vườn, không ngoan ngoãn nép mình bên lối đi, chôm chôm rừng là những cây cổ thụ đứng sừng sững giữa rừng thường xanh, cao đến 25-30 mét, có khi hơn. Mỗi mùa chín, từng chùm quả đỏ rực như thắp lửa lên cả khoảng không xanh ngát.

Người Tây Nguyên bảo rằng, muốn ăn chôm chôm rừng phải dũng cảm. Bởi chỉ những chàng trai leo cao giỏi, tay khỏe đu cành, dám chịu đựng kiến càng đen cắn mới có thể hái được. Quả nhỏ, ovoan đáng yêu, lớp vỏ đỏ lông tua tủa, bên trong là áo thịt vàng ươm bắt mắt tỏa hương thơm dịu. Vị của nó chua chua ngọt ngọt, nhưng hương thì “chấp nhiều lần” vị vải hay nhãn vườn. Muốn ăn ngon phải chấm muối ớt, chính sự kết hợp tưởng ngược mà lại hòa quyện, làm vị chua tan biến, chỉ còn vị ngọt thanh, thơm mát vương nơi đầu lưỡi. Trong những ngày nắng gắt, một quả chôm chôm rừng cũng đủ giải nhiệt, xua tan cơn khát, làm dịu đi cả nỗi mệt mỏi của hành trình xuyên rừng, hành trình nếu phải rong ruổi trên những con đường nắng chói chang.

Cây chôm chôm rừng trong Bảo tàng Đắk Lắk phải dùng cần cẩu để thu hái
Cây chôm chôm rừng trong Bảo tàng Đắk Lắk phải dùng cần cẩu để thu hái

Chuyện kể rằng: khi người phương Tây lần đầu đặt chân đến Tây Nguyên, họ đã rất tò mò với thứ quả lông lá kỳ lạ này. Có ông Tây đem dao cắt sạch lớp lông bên ngoài rồi mới dám bóc ăn. Thế nhưng, chính vị ngọt thanh và mùi thơm lạ lẫm ấy đã khiến họ mê mẩn. Người ta kể lại rằng, có ông còn đem giống chôm chôm rừng về trồng bên nhà... vì thế hôm nay, trong Bảo tàng Đắk Lắk, cây chôm chôm rừng trăm tuổi lừng lững xanh 4 mùa. Và ở nhiều buôn làng, chúng tôi vẫn bắt gặp những cây chôm chôm cao lớn rợp bóng, nơi lũ trẻ rít rít gọi nhau trèo hái, ngâm nước đường phèn, làm nên một thứ nước uống mát lạnh, ngọt lành trong suốt mùa Hè.

Không chỉ quả mà hạt chôm chôm rừng cũng là thứ thuốc quý. Bà con Ê Đê, M’nông xưa vẫn phơi khô hạt, giã nhuyễn để trị tiêu chảy, kiết lỵ, thậm chí còn dùng để hạ sốt, tẩy giun, như minh chứng cho mối quan hệ sâu sắc giữa con người và rừng rậm.

Vải rừng - thứ quả khiến người ta “nghiện”

Vải rừng là một món quà khác của đại ngàn. Khác với vải trồng ở miền Bắc, trái vải rừng nhỏ hơn nhiều, khi chín có màu đỏ rực, áo thịt chua thanh nhưng thơm dịu lạ thường. Không thể tách rời lớp áo khỏi hạt, người ta đành ngậm cả - để vị chua ngọt hòa quyện, chầm chậm tan ra, để hương rừng len lỏi vào từng kẽ răng, từng nhịp thở.

Quả vải rừng
Quả vải rừng

Loại quả này chỉ có trẻ con và thanh niên mới “nghiện”. Họ ngồi bên bờ suối, dưới tán cây, bóc từng quả, chấm muối ớt, rồi... cười giòn tan. Có người lại mang về ngâm đường phèn, với công thức truyền tai giữa chị em Buôn Ma Thuột: một ký quả đã bóc hạt, thêm 60g đường phèn nâu và nửa thìa muối hồng, ngâm trong ba tiếng rồi cho vào tủ lạnh. Vị mát lạnh ấy, thơm thơm chua ngọt ấy, giữa trưa nắng mà được một ly thì quả thật không gì sánh bằng.

Vải rừng là loại cây mọc dại, không cần thuốc trừ sâu, chẳng tốn công chăm sóc. Thường phải mất 3 - 5 năm mới cho quả. Có lẽ chính sự chờ đợi ấy làm cho hương vị vải rừng thêm phần quý giá. Dù chưa có nhiều nghiên cứu khoa học khẳng định lợi ích cụ thể, người dân vẫn tin rằng nó giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng cường sức đề kháng, một món quà tự nhiên mà không cần quảng cáo.

Quả say - trái nhung quyến rũ

Thêm một thứ quả ít ai biết đến: quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung - cái tên bắt nguồn từ lớp vỏ ngoài mịn như nhung, ánh nâu hoặc vàng mơ khi chín. Khi ấn nhẹ tay, lớp vỏ vỡ giòn, để lộ phần thịt màu vàng đậm, mềm và xốp, tan đều trong miệng với vị chua ngọt rất riêng.

Quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung
Quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung

Người Tây Nguyên ăn quả say như một món quà vặt dân dã. Trẻ nhỏ ăn tươi, người lớn thì chế biến: say rim đường, say ngào muối ớt, những món ăn đậm đà, trở thành đặc sản của buôn làng. Đó không chỉ là vị ngon, mà là ký ức, là chút gì đó thuộc về rừng xanh.

Mùa của quả, mùa của ký ức

Tây Nguyên có một mùa mà không phải ai cũng để ý: mùa của quả rừng. Đó là vào đầu mùa mưa bắt đầu, cũng là lúc trái chín đầy cành. Đi giữa rừng, ta có thể bắt gặp từng chùm chôm chôm đỏ rực, vải rừng đung đưa trong nắng, quả say lặng lẽ chín nơi lùm cây. Đó là mùa của niềm vui con trẻ, của gùi tre đầy ắp quả rừng, là mùa mà thiên nhiên hào phóng nhất.

Giữa sự ngột ngạt của phố thị, những loại quả ấy dần hiện diện trong rổ hàng bên vệ đường, trong chợ phiên buôn làng, hay trong những ly nước mát lạnh giữa quán cà phê phố núi. Nhưng đằng sau mỗi quả là cả một câu chuyện về rừng, về con người, và sự giao cảm sâu xa giữa thiên nhiên và đời sống.

Chị em người DTTS bày bán quả rừng nhiều nơi
Chị em người DTTS bày bán quả rừng nhiều nơi

Quả rừng - bản giao hưởng của đại ngàn

Không chỉ là thức quà, quả rừng còn là tiếng nói của sự bền vững. Những cây cổ thụ trăm năm không chỉ cho bóng mát, giữ đất, mà còn kết trái, nối kết người với rừng. Ăn một trái chôm chôm rừng là chạm vào lịch sử của rừng sâu; ngậm một quả say là nếm cả tinh túy của đất đỏ bazan. Đó là vị của ký ức, của những mùa Hè không quên, và của bản giao hưởng trầm hùng mà chỉ Tây Nguyên mới có thể cất lên.

Quả của rừng không đơn thuần là món ăn mà là một phần của Tây Nguyên - nơi con người sống chan hòa với thiên nhiên, biết gìn giữ từng tán cây, từng quả chín để con cháu mai sau vẫn còn được ngắm nhìn, được nếm thử, được gọi nhau giữa rừng già rằng: “Mùa quả về rồi!”

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Giữa nhịp sống hiện đại đầy vội vã, khi nhiều giá trị truyền thống dần phai nhạt, hình ảnh Hoa hậu H’Hen Niê - cô gái dân tộc Ê Đê nổi danh toàn cầu nhưng vẫn kiên quyết giữ lại ngôi nhà dài bên bếp lửa đỏ rực ở quê nhà khiến nhiều người xúc động. Không đơn thuần là một mái nhà, nhà dài với H’Hen Niê là gốc rễ tâm hồn, là bản sắc, là điểm tựa tinh thần trên mọi hành trình.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.