Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Qủa của rừng

Xuân Hòa - 16:50, 08/06/2025

Vào độ tháng Tư, tháng Năm, khi mặt trời đổ lửa qua từng tán cây cao vút giữa những cánh rừng thường xanh Tây Nguyên, cũng là lúc rừng bừng nở một hương vị rất riêng: vị của quả. Những loại trái không ai gieo trồng, chẳng cần chăm bón, cứ thế lớn lên giữa rừng sâu thẳm, nó kết tinh từ nắng gió, mưa nguồn, và linh hồn của đất mẹ. Chúng là “quả của rừng” - món quà mà thiên nhiên Tây Nguyên dành tặng cho những ai biết nâng niu, khám phá.

Quả chôm chôm rừng
Quả chôm chôm rừng

Chôm chôm rừng – quả đỏ giữa đại ngàn

Trong 22 loài chôm chôm đã được ghi nhận trên thế giới, Tây Nguyên sở hữu một loài riêng biệt - chôm chôm rừng. Không mọc thành vườn, không ngoan ngoãn nép mình bên lối đi, chôm chôm rừng là những cây cổ thụ đứng sừng sững giữa rừng thường xanh, cao đến 25-30 mét, có khi hơn. Mỗi mùa chín, từng chùm quả đỏ rực như thắp lửa lên cả khoảng không xanh ngát.

Người Tây Nguyên bảo rằng, muốn ăn chôm chôm rừng phải dũng cảm. Bởi chỉ những chàng trai leo cao giỏi, tay khỏe đu cành, dám chịu đựng kiến càng đen cắn mới có thể hái được. Quả nhỏ, ovoan đáng yêu, lớp vỏ đỏ lông tua tủa, bên trong là áo thịt vàng ươm bắt mắt tỏa hương thơm dịu. Vị của nó chua chua ngọt ngọt, nhưng hương thì “chấp nhiều lần” vị vải hay nhãn vườn. Muốn ăn ngon phải chấm muối ớt, chính sự kết hợp tưởng ngược mà lại hòa quyện, làm vị chua tan biến, chỉ còn vị ngọt thanh, thơm mát vương nơi đầu lưỡi. Trong những ngày nắng gắt, một quả chôm chôm rừng cũng đủ giải nhiệt, xua tan cơn khát, làm dịu đi cả nỗi mệt mỏi của hành trình xuyên rừng, hành trình nếu phải rong ruổi trên những con đường nắng chói chang.

Cây chôm chôm rừng trong Bảo tàng Đắk Lắk phải dùng cần cẩu để thu hái
Cây chôm chôm rừng trong Bảo tàng Đắk Lắk phải dùng cần cẩu để thu hái

Chuyện kể rằng: khi người phương Tây lần đầu đặt chân đến Tây Nguyên, họ đã rất tò mò với thứ quả lông lá kỳ lạ này. Có ông Tây đem dao cắt sạch lớp lông bên ngoài rồi mới dám bóc ăn. Thế nhưng, chính vị ngọt thanh và mùi thơm lạ lẫm ấy đã khiến họ mê mẩn. Người ta kể lại rằng, có ông còn đem giống chôm chôm rừng về trồng bên nhà... vì thế hôm nay, trong Bảo tàng Đắk Lắk, cây chôm chôm rừng trăm tuổi lừng lững xanh 4 mùa. Và ở nhiều buôn làng, chúng tôi vẫn bắt gặp những cây chôm chôm cao lớn rợp bóng, nơi lũ trẻ rít rít gọi nhau trèo hái, ngâm nước đường phèn, làm nên một thứ nước uống mát lạnh, ngọt lành trong suốt mùa Hè.

Không chỉ quả mà hạt chôm chôm rừng cũng là thứ thuốc quý. Bà con Ê Đê, M’nông xưa vẫn phơi khô hạt, giã nhuyễn để trị tiêu chảy, kiết lỵ, thậm chí còn dùng để hạ sốt, tẩy giun, như minh chứng cho mối quan hệ sâu sắc giữa con người và rừng rậm.

Vải rừng - thứ quả khiến người ta “nghiện”

Vải rừng là một món quà khác của đại ngàn. Khác với vải trồng ở miền Bắc, trái vải rừng nhỏ hơn nhiều, khi chín có màu đỏ rực, áo thịt chua thanh nhưng thơm dịu lạ thường. Không thể tách rời lớp áo khỏi hạt, người ta đành ngậm cả - để vị chua ngọt hòa quyện, chầm chậm tan ra, để hương rừng len lỏi vào từng kẽ răng, từng nhịp thở.

Quả vải rừng
Quả vải rừng

Loại quả này chỉ có trẻ con và thanh niên mới “nghiện”. Họ ngồi bên bờ suối, dưới tán cây, bóc từng quả, chấm muối ớt, rồi... cười giòn tan. Có người lại mang về ngâm đường phèn, với công thức truyền tai giữa chị em Buôn Ma Thuột: một ký quả đã bóc hạt, thêm 60g đường phèn nâu và nửa thìa muối hồng, ngâm trong ba tiếng rồi cho vào tủ lạnh. Vị mát lạnh ấy, thơm thơm chua ngọt ấy, giữa trưa nắng mà được một ly thì quả thật không gì sánh bằng.

Vải rừng là loại cây mọc dại, không cần thuốc trừ sâu, chẳng tốn công chăm sóc. Thường phải mất 3 - 5 năm mới cho quả. Có lẽ chính sự chờ đợi ấy làm cho hương vị vải rừng thêm phần quý giá. Dù chưa có nhiều nghiên cứu khoa học khẳng định lợi ích cụ thể, người dân vẫn tin rằng nó giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng cường sức đề kháng, một món quà tự nhiên mà không cần quảng cáo.

Quả say - trái nhung quyến rũ

Thêm một thứ quả ít ai biết đến: quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung - cái tên bắt nguồn từ lớp vỏ ngoài mịn như nhung, ánh nâu hoặc vàng mơ khi chín. Khi ấn nhẹ tay, lớp vỏ vỡ giòn, để lộ phần thịt màu vàng đậm, mềm và xốp, tan đều trong miệng với vị chua ngọt rất riêng.

Quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung
Quả say, còn gọi là quả xay, quả nhung

Người Tây Nguyên ăn quả say như một món quà vặt dân dã. Trẻ nhỏ ăn tươi, người lớn thì chế biến: say rim đường, say ngào muối ớt, những món ăn đậm đà, trở thành đặc sản của buôn làng. Đó không chỉ là vị ngon, mà là ký ức, là chút gì đó thuộc về rừng xanh.

Mùa của quả, mùa của ký ức

Tây Nguyên có một mùa mà không phải ai cũng để ý: mùa của quả rừng. Đó là vào đầu mùa mưa bắt đầu, cũng là lúc trái chín đầy cành. Đi giữa rừng, ta có thể bắt gặp từng chùm chôm chôm đỏ rực, vải rừng đung đưa trong nắng, quả say lặng lẽ chín nơi lùm cây. Đó là mùa của niềm vui con trẻ, của gùi tre đầy ắp quả rừng, là mùa mà thiên nhiên hào phóng nhất.

Giữa sự ngột ngạt của phố thị, những loại quả ấy dần hiện diện trong rổ hàng bên vệ đường, trong chợ phiên buôn làng, hay trong những ly nước mát lạnh giữa quán cà phê phố núi. Nhưng đằng sau mỗi quả là cả một câu chuyện về rừng, về con người, và sự giao cảm sâu xa giữa thiên nhiên và đời sống.

Chị em người DTTS bày bán quả rừng nhiều nơi
Chị em người DTTS bày bán quả rừng nhiều nơi

Quả rừng - bản giao hưởng của đại ngàn

Không chỉ là thức quà, quả rừng còn là tiếng nói của sự bền vững. Những cây cổ thụ trăm năm không chỉ cho bóng mát, giữ đất, mà còn kết trái, nối kết người với rừng. Ăn một trái chôm chôm rừng là chạm vào lịch sử của rừng sâu; ngậm một quả say là nếm cả tinh túy của đất đỏ bazan. Đó là vị của ký ức, của những mùa Hè không quên, và của bản giao hưởng trầm hùng mà chỉ Tây Nguyên mới có thể cất lên.

Quả của rừng không đơn thuần là món ăn mà là một phần của Tây Nguyên - nơi con người sống chan hòa với thiên nhiên, biết gìn giữ từng tán cây, từng quả chín để con cháu mai sau vẫn còn được ngắm nhìn, được nếm thử, được gọi nhau giữa rừng già rằng: “Mùa quả về rồi!”

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Giữa nhịp sống hiện đại đầy vội vã, khi nhiều giá trị truyền thống dần phai nhạt, hình ảnh Hoa hậu H’Hen Niê - cô gái dân tộc Ê Đê nổi danh toàn cầu nhưng vẫn kiên quyết giữ lại ngôi nhà dài bên bếp lửa đỏ rực ở quê nhà khiến nhiều người xúc động. Không đơn thuần là một mái nhà, nhà dài với H’Hen Niê là gốc rễ tâm hồn, là bản sắc, là điểm tựa tinh thần trên mọi hành trình.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung: Nhận diện thực chất vấn đề chuyển đổi số, quyết liệt tổ chức lại nhiệm vụ với tư duy đổi mới

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung: Nhận diện thực chất vấn đề chuyển đổi số, quyết liệt tổ chức lại nhiệm vụ với tư duy đổi mới

“Tầm nhìn xa, hành động mau lẹ, bắt đầu từ việc cụ thể……”. Đây là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung về bài học kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ Chuyển đổi số. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung yêu cầu việc nhận diện thực chất vấn đề chuyển đổi số để quyết liệt tổ chức lại nhiệm vụ, với tư duy đổi mới.
Tiêu điều những bản làng “ba không” sau lũ dữ

Tiêu điều những bản làng “ba không” sau lũ dữ

Thời sự - Thanh Hải - 25 phút trước
Thảm họa lũ lụt đi qua, để lại những bản làng xơ xác, tiêu điều. Cho đến cuối chiều 25/7 thì nhiều bản làng ở Nghệ An vẫn chưa thể liên lạc, tiếp cận được, đối mặt với “nhiều không”.
BĐBP TP. Cần Thơ bàn giao Nhà đồng đội cho các quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

BĐBP TP. Cần Thơ bàn giao Nhà đồng đội cho các quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Xã hội - Văn Long - Tào Đạt - 1 giờ trước
Từ ngày 22 - 25/7, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) TP. Cần Thơ đã tổ chức bàn giao 5 căn Nhà đồng đội cho các quân nhân có hoàn cảnh khó khăn đang công tác tại đơn vị. Đại tá Hà Huy Trường, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy BĐBP TP. Cần Thơ chủ trì các Lễ bàn giao.
Cảnh sát biển Việt Nam với đồng bào DTTS, tôn giáo: Lan tỏa yêu thương trên đất Bình Minh

Cảnh sát biển Việt Nam với đồng bào DTTS, tôn giáo: Lan tỏa yêu thương trên đất Bình Minh

Dân tộc - Tôn giáo - Thiếu tá Nguyễn Minh Thế - 1 giờ trước
Trong khuôn khổ các hoạt động thiết thực hướng về cộng đồng, Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng Nghiệp vụ Cảnh sát biển vừa tổ chức, thực hiện chương trình công tác dân vận với thông điệp “Cảnh sát biển với đồng bào DTTS, tôn giáo” tại xã Bình Minh, TP. Hà Nội.
Lâm Đồng: Nhiều hoạt động tri ân người có công, thể hiện truyền thống

Lâm Đồng: Nhiều hoạt động tri ân người có công, thể hiện truyền thống "Uống nước nhớ nguồn"

Tin tức - N.Tâm - B. Thuận - 1 giờ trước
Tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức các đoàn công tác thăm hỏi, tặng quà các Mẹ Việt Nam Anh hùng, gia đình liệt sĩ, thương binh, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Đây là hoạt động có ý nghĩa, thể hiện truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 1 năm triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 1 năm triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Chiều 25/7, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị trực tuyến sơ kết 1 năm triển khai kế hoạch số 356/KH-BCA-C06 về thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác nhận được danh tính trên toàn quốc do Bộ Công an tổ chức nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025).
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Khuyến cáo công dân Việt Nam về tình hình tại biên giới Thái Lan - Campuchia

Khuyến cáo công dân Việt Nam về tình hình tại biên giới Thái Lan - Campuchia

Tin tức - PV - 2 giờ trước
Ngày 25/7, Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao đưa ra khuyến cáo tới công dân Việt Nam liên quan tình hình biên giới Thái Lan - Campuchia.
Hàng trăm Bí thư chi bộ, trưởng thôn, khối phố được bồi dưỡng kiến thức dân tộc

Hàng trăm Bí thư chi bộ, trưởng thôn, khối phố được bồi dưỡng kiến thức dân tộc

Chính sách Dân tộc - Minh Anh - 2 giờ trước
Sáng 25/7, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lạng Sơn phối hợp với Học viện Dân tộc khai giảng 2 lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho 140 bí thư chi bộ, trưởng thôn, khối phố ở vùng DTTS trên địa bàn.
Con số

Con số "biết nói" và cú hích phát triển nơi vùng cao Quảng Ninh

Trang địa phương - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Hơn 120 nghìn tỷ đồng được huy động-chủ yếu là nguồn xã hội hóa đầu tư trên nhiều lĩnh vực đưa thu nhập của người dân vùng khó khăn tăng gấp đôi, hạ tầng hiện đại phủ khắp bản làng.., đó là những gì mà các địa phương vùng cao Quảng Ninh có được sau 5 năm triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TU của Tỉnh ủy.
Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm Mẹ Việt Nam Anh hùng, thương binh tại tỉnh Cà Mau

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm Mẹ Việt Nam Anh hùng, thương binh tại tỉnh Cà Mau

Tin tức - Như Tâm - 3 giờ trước
Trong khuôn khổ chuyến công tác tại tỉnh Cà Mau, Đoàn công tác Trung ương do Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dẫn đầu đã đến thăm, tặng quà các gia đình chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh.
Bộ Tư lệnh Quân khu 9 kiểm tra kết quả sắp xếp tổ chức trong lực lượng tại TP. Cần Thơ

Bộ Tư lệnh Quân khu 9 kiểm tra kết quả sắp xếp tổ chức trong lực lượng tại TP. Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - Văn Long - 3 giờ trước
Ngày 25/7, Đoàn công tác của Bộ Tư lệnh Quân khu 9 do Thiếu tướng Chiêm Thống Nhất - Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Quân khu 9 làm Trưởng đoàn, đã đến kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tổ chức quân sự địa phương khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, tại Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng TP. Cần Thơ, Bộ Chỉ huy Quân sự TP. Cần Thơ.