Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhận diện thực trạng kinh tế - xã hội theo điều tra phiếu xã: Hoạch định chính sách sau sáp nhập (Bài 1)

Sỹ Hào - 09:18, 14/11/2024

Thu thập thông tin về tình hình kinh tế, an sinh xã hội, văn hóa, y tế, giáo dục,... của các xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi là nội dung quan trọng trong cuộc điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024. Dữ liệu thu thập được không chỉ là thước đo tác động của các chính sách đầu tư phát triển đã và đang triển khai ở các địa bàn “lõi nghèo”, mà còn là cơ sở để hoạch định chính sách dài hơi cho sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Nhận diện thực trạng kinh tế - xã hội theo điều tra phiếu xã: Hoạch định chính sách sau sáp nhập (Bài 1)
Ở nhiều địa phương miền núi, khoảng cách về địa lý giữa các thôn, bản là rất lớn; khoảng cách địa lý từ nhiều hộ gia đình đến trung tâm thôn, bản và trung tâm của xã cũng rất xa. (Trong ảnh: Một góc thôn Tôn K'Long A và B, xã Đạ Pal, huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng)

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa ban hành các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã của 21 tỉnh, thành phố giai đoạn 2023 - 2025. Với đặc thù địa bàn miền núi, sau sáp nhập, nhiều xã sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội. Dữ liệu thu thập được từ cuộc điều tra thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 là một trong những công cụ để nhận diện khó khăn, thách thức trước mắt, từ đó góp phần định hướng chính sách đầu tư, hỗ trợ cho các xã miền núi, vùng cao sau sáp nhập.

Nhiều thách thức sau sáp nhập

Theo số liệu của Bộ Nội vụ, nước ta có 6.191/11.160 ĐVHC cấp xã chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số. Trong đó có 5.106 xã (gồm 1.922 xã miền núi vùng cao; 3.173 xã đồng bằng, trung du; 11 xã hải đảo), 794 phường (gồm 422 phường thuộc quận; 327 phường thuộc thành phố thuộc tỉnh; 45 phường thuộc thị xã) và 291 thị trấn.

Để tinh gọn bộ máy, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng, công tác sắp xếp ĐVHC cấp xã tiếp tục được Đảng, Nhà nước chủ trương triển khai quyết liệt.

Ngày 24/10/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua các Nghị quyết về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 của 21 tỉnh, thành phố. Theo kế hoạch, sau sắp xếp sẽ giảm 6/18 ĐVHC cấp huyện và 233/487 ĐVHC cấp xã.

Trong 21 tỉnh, thành phố thuộc diện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã vừa được thông qua, ngoài TP. Đà Nẵng, tỉnh Hải Dương, TP. Hải Phòng, Bắc Ninh, Hưng Yên, Bến Tre thì các địa phương còn lại đều thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Phát biểu tại phiên họp ngày 14/11/2024, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã là rất quan trọng. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, chính quyền các tỉnh, thành phố rút kinh nghiệm trong việc xây dựng và phê duyệt phương án tổng thể về sắp xếp ĐVHC của địa phương để thực hiện tốt hơn trong giai đoạn tiếp theo, bảo đảm mục tiêu và yêu cầu của công tác sắp xếp ĐVHC.

Cũng cần lưu ý là, việc sáp nhập ĐVHC cấp xã ở khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS đã và đang đặt ra rất nhiều vấn đề cần lưu ý. Ở nhiều địa phương miền núi, khoảng cách về địa lý giữa các thôn, bản là rất lớn; khoảng cách địa lý từ nhiều hộ gia đình đến trung tâm thôn, bản và trung tâm của xã cũng rất xa.

Điều này dẫn đến khó khăn trong việc tổ chức họp, tuyên truyền vận động, sinh hoạt cộng đồng, cũng như thực hiện các chương trình, chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Thực tế này đã được các địa phương chỉ ra sau quá trình thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024.

Nhận diện thực trạng kinh tế - xã hội theo điều tra phiếu xã: Hoạch định chính sách sau sáp nhập (Bài 1) 1
Hiện vẫn còn thôn thuộc vùng đồng bào DTTS chưa có đường giao thông đến trung tâm xã được cứng hóa

Đơn cử, từ nay đến năm 2025, huyện Minh Hóa (tỉnh Quảng Bình) sẽ sáp nhập 03 xã: Hóa Phúc, Hóa Tiến, Hóa Thanh để thành lập mới xã Tân Thành theo Nghị quyết số 1242/NQ-UBTVQH15 ngày 24/10/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Diện tích của 03 xã này rất rộng, nhưng dân cư rất thưa thớt; trong đó, xã Hóa Phúc có diện tích là 30,29km2, dân số chỉ có 714 người; xã Hóa Thanh có diện tích 33,16km2, dân số có 1.571 người; đông nhất chỉ có xã Hóa Tiến, với diện tích 26,32km2, dân số là 3.169 người.

Không riêng 03 xã nêu trên mà hầu hết các xã miền núi, vùng cao ở tỉnh Quảng Bình đều có đặc điểm diện tích rộng nhưng dân cư thưa thớt. Điều này đã được nêu rõ trong Báo cáo số 528/BC-CTK, ngày 30/8/2024 về kết quả triển khai điều tra thu thập thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 của Cục Thống kê tỉnh Quảng Bình.

Theo đánh giá của Cục Thống kê tỉnh Quảng Bình, từ ngày 01/7 đến 15/8/2024, toàn tỉnh có 18 xã triển khai điều tra; trong đó có 15 xã thuộc xã miền núi cao, 3 xã thuộc xã miền núi. Nếu tính từ trung tâm TP. Đồng Hới đến trụ sở UBND xã thì có 09 xã có khoảng cách từ 100km - 140km; 06 xã có khoảng cách từ 50km - 90km, 03 xã có khoảng cách từ 25km - 45km.

“Đặc điểm của dân tộc ít người tại Quảng Bình là điểm dân cư phân bố nhỏ lẻ ở giữa núi rừng; trong cùng 01 xã có những bản không có đường giao thông, phải đi thuyền hoặc đi bộ theo lối mòn, cách trụ sở UBND xã 3 đến 4 ngày đường đi bộ”, Cục Thống kê tỉnh Quảng Bình cho biết.

Quan tâm đầu tư hạ tầng

Không riêng Quảng Bình mà các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc diện sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2023 – 2025 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 24/10/2024 cũng sẽ đối diện với nhiều vấn đề sau khi sáp nhập các xã.

Đơn cử tại Nghệ An, theo Nghị quyết số 1243/NQ-UBTVQH15 ngày 24/10/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, địa phương này sẽ tiến hành sáp nhập để giảm 48 xã; trong đó có nhiều xã miền núi, vùng sâu, vùng xa được sáp nhập để thành xã mới.

Theo báo cáo phân tích kết quả điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2019, khoảng cách trung bình từ trung tâm xã vùng đồng bào DTTS đến trung tâm huyện là 16,7km; vẫn còn khoảng 10% các thôn thuộc vùng đồng bào DTTS chưa có đường giao thông đến trung tâm xã được cứng hóa.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, Nghệ An là tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước (16.490,25km2, chiếm 3,2% diện tích cả nước); trong đó khu vực miền núi, có đông đồng bào DTTS sinh sống chiếm khoảng 84% diện tích tự nhiên của tỉnh.

Từ cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024, Cục Thống kê tỉnh Nghệ An đã đưa ra những khó khăn trong quá trình thực hiện. Theo Cục thống kê tỉnh, địa hình miền núi rộng, khoảng cách từ địa bàn này đến địa bàn khác quá xa.

“Các địa bàn điều tra, các hộ ở cách nhau xa qua khe suối. Có nhiều địa bàn không có sóng hoặc sóng yếu, lại không đồng bộ được. Có những địa bàn không đi xe máy được, phải đi bộ mất cả tiếng mới đến nơi địa bàn điều tra”, Cục Thống kê tỉnh Nghệ An nhận định.

Tất nhiên, những khó khăn khách quan này không làm thay đổi quyết tâm sắp xếp ĐVHC của các địa phương. Tuy nhiên, điều cần thiết là từ những dữ liệu đã thu thập được, các bộ, ngành, địa phương sẽ tiến hành đánh giá một cách kỹ lưỡng, từ đó tham mưu cấp thẩm quyền ban hành, triển khai những chính sách đầu tư phù hợp ở những xã miền núi sau sáp nhập.

Nhận diện thực trạng kinh tế - xã hội theo điều tra phiếu xã: Hoạch định chính sách sau sáp nhập (Bài 1) 2
Quan tâm đầu tư hạ tầng ở những địa phương sau sắp xếp còn nợ một số tiêu chí, tiêu chuẩn là cần thiết, bởi hạ tầng ở địa bàn miền núi thường xuyên bị thiệt hại bởi thiên tai. (Trong ảnh: Bản làng tan hoang ở xã Tà Cạ, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An sau trận lũ lịch sử cuối năm 2022 - Ảnh: Thanh Hải))

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng ngày 14/11/2024, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị Chính phủ, các địa phương cần có lộ trình, kế hoạch cụ thể đảm bảo việc sắp xếp đúng yêu cầu, mục tiêu đề ra. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cũng cho rằng, cần chú ý tới vấn đề về đầu tư hạ tầng ở những địa phương sau sắp xếp còn nợ một số tiêu chí, tiêu chuẩn.

21 Nghị quyết về sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2023 – 2025 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 24/10/2024 bao gồm các tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Nghệ An, Quảng Nam, Lâm Đồng, Bình Định, Bạc Liêu, Bình Thuận, Cà Mau, Lạng Sơn, Hưng Yên, Long An, Quảng Bình, Yên Bái, Bến Tre, Thái Nguyên, Kiên Giang. Trong đó, Nghị quyết của Hải Phòng, Đà Nẵng, Quảng Nam, Thanh Hóa và Bà Rịa - Vũng Tàu có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025; các Nghị quyết khác có hiệu lực thi hành từ ngày 01/12/2024.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồng Nai quyết liệt triển khai xây dựng trường học vùng biên

Đồng Nai quyết liệt triển khai xây dựng trường học vùng biên

Khi Thông báo kết luận số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học tại các xã biên giới được ban hành, một luồng sinh khí mới đã đến với những vùng đất xa xôi của tỉnh Đồng Nai, nơi học trò vẫn hằng ngày vượt quãng đường đất đỏ để đến lớp.
Tin nổi bật trang chủ
Sớm gỡ

Sớm gỡ "nút thắt" giao thông, tạo động lực phát triển cho các xã vùng cao, biên giới tỉnh Quảng Ngãi

Pháp luật - Ngọc Chí - 23:13, 14/08/2025
Sụt lún và có nguy cơ đứt gãy, sạt lở luôn rình rập, ổ gà và ổ voi bủa vây. Đó là thực trạng tại các tuyến đường huyết mạch ở xã Măng Ri, Đăk Long, Đăk Pék, Đăk Plô, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống người dân, mà còn kìm hãm quá trình phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương có đông đồng bào DTTS sinh sống.
Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Tai nạn giao thông cả nước giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí

Pháp luật - Minh Thu - 22:58, 14/08/2025
Theo báo cáo của Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác bảo đảm an toàn giao thông quý II/2025; phương hướng, nhiệm vụ quý III/2025 mới được tổ chức, tình hình tai nạn giao thông (TNGT) cả nước đã giảm đáng kể trên cả 3 tiêu chí.
Xả thải vượt chuẩn, Khu Công nghiệp Long Khánh bị phạt gần 1,6 tỉ đồng

Xả thải vượt chuẩn, Khu Công nghiệp Long Khánh bị phạt gần 1,6 tỉ đồng

Tin tức - Thanh Liêm - 22:54, 14/08/2025
Ngày 14/8, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Công ty cổ phần Khu Công nghiệp Long Khánh- doanh nghiệp đang vận hành Khu Công nghiệp Long Khánh, phường Bình Lộc.
Nỗ lực xây dựng

Nỗ lực xây dựng "thế trận lòng dân" bảo vệ an ninh Tổ quốc ở biên giới Tây Nam

Tin tức - Tào Đạt - Văn Sĩ - 21:20, 14/08/2025
Công an tỉnh An Giang phải xác định nguyên tắc trọng tâm “lấy dân làm gốc”, phải cho người dân thấy rõ được mình là chủ thể bảo vệ an ninh, chứ không chỉ là đối tượng được bảo vệ. Điều này được Bí thư Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Tiến Hải quán triệt tới từng cán bộ, chiến sĩ Công an trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Quảng Ngãi: Thu gom rác ở bãi biển Sa Cần sau phản ánh của báo chí

Quảng Ngãi: Thu gom rác ở bãi biển Sa Cần sau phản ánh của báo chí

Bạn đọc - T.Nhân - H.Trường - 20:48, 14/08/2025
Chiều 14/8, bà Võ Thị Hiền - Chủ tịch UBND xã Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết lực lượng chức năng và người dân đã tiến hành thu gom rác thải trên bờ biển Sa Cần, sau khi báo chí phản ánh.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

Bản sắc và hội nhập - Tào Đạt - 19:41, 14/08/2025
Bên cạnh hoạt động đua bò Bảy Núi, Hội đua bò chùa Rô tại An Giang còn có sinh hoạt cấy mạ đặc thù của đồng bào Khmer. Các vị sư sãi và người dân cùng tham gia tạo không khí vui tươi, đoàn kết dân tộc.
Lễ ra mắt Ban phong tục Bàlamôn giáo làng Mâli

Lễ ra mắt Ban phong tục Bàlamôn giáo làng Mâli

Tin tức - Lâm Tấn Bình - 19:23, 14/08/2025
Tại xã Tân Thành, tỉnh Lâm Đồng, Ban Phong tục Bàlamôn giáo làng Chăm Mâli chính thức ra mắt, đánh dấu bước khởi đầu mới trong gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa - tín ngưỡng của đồng bào Chăm địa phương.
Xe khách chở quá 21 người, tài xế khai tên giả để “né” cơ quan chức năng

Xe khách chở quá 21 người, tài xế khai tên giả để “né” cơ quan chức năng

Pháp luật - Lê Hường - 19:17, 14/08/2025
Làm việc với tài xế xe khách chở quá tải 21 người, Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện tài xế trên khai thông tin gian dối để “né” cơ quan chức năng.
Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng và công tác Biên phòng

Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng và công tác Biên phòng

Tin tức - Thúy Hồng - 19:15, 14/08/2025
Ngày 14/8, Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ đội Biên phòng lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã chính thức diễn ra tại Hà Nội. Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dự và chỉ đạo Đại hội.
Làm giàu trên núi đá

Làm giàu trên núi đá

Kinh tế - Ngô Ngọc Hiếu - 16:39, 14/08/2025
Dám nghĩ, dám làm, biết phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, Cư Seo Giả dân tộc Mông ở Tổ dân phố Phố Thầu, thị trấn Si Ma Cai (nay là xã Si Ma Cai), tỉnh Lào Cai là một tấm gương điển hình, tiêu biểu về sáng tạo khởi nghiệp thành công, phát triển kinh tế hộ gia đình. Không chỉ làm giàu cho gia đình mà còn giúp đỡ nhiều hộ dân khác cùng vươn lên trên chính quê hương.