Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nâng cao hiệu quả chuyển giao KH-CN: Những vấn đề cần quan tâm giải quyết ở vùng DTTS

Hồng Phúc - 10:27, 24/11/2020

Chương trình “Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ (KH&CN) thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng DTTS giai đoạn 2016 - 2025” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quyết định thực hiện trong thời gian 10 năm (từ 2016 - 2025), qua 5 năm thực hiện đã tạo được một số điểm sáng về ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất. Tuy nhiên hiện tại, việc triển khai các mô hình sản xuất nông nghiệp cao ở vùng DTTS vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, chưa thực sự bền vững.

Đồng bào dân tộc Mông xã Thượng Phùng (Mèo Vạc) chăm sóc ngô vụ Xuân. (Ảnh Trần Kế)
Đồng bào dân tộc Mông xã Thượng Phùng (Mèo Vạc) chăm sóc ngô vụ Xuân. (Ảnh Trần Kế)

Hàng nghìn tỷ đồng hỗ trợ chuyển giao công nghệ

Đến nay, 400 dự án đã được phê duyệt, triển khai trên địa bàn 61 tỉnh, thành phố, với tổng kinh phí đầu tư trên 3 nghìn tỷ đồng. Các dự án hỗ trợ chuyển giao công nghệ được triển khai trong nhiều lĩnh vực như trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, công nghệ bảo quản, chế biến... Dự kiến khi các dự án kết thúc sẽ xây dựng được trên 1.300 mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ; chuyển giao trên 2.100 lượt công nghệ mới, tiên tiến; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý cho 1.800 cán bộ quản lý, trên 3.500 kỹ thuật viên cơ sở ở địa phương; tập huấn cho trên 78.000 lượt nông dân tiếp nhận và làm chủ được công nghệ.

Tuy nhiên, tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện “Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2025" vừa diễn ra tại Bắc Giang ngày 13/11, Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang nhận định, vùng nông thôn, miền núi và vùng DTTS thường được biết đến với 5 cái “nhất” gồm: Có điều kiện khó khăn nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế-xã hội phát triển chậm nhất, tiếp cận các dịch vụ phúc lợi xã hội cơ bản thấp nhất, tỷ lệ nghèo cao nhất.

Mô hình thiếu tính bền vững 

Có thể thấy, dù đạt được nhiều kết quả tốt, nhưng việc nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao KHCN, mô hình sản xuất nông nghiệp cao ở vùng DTTS vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, mô hình sản xuất chưa thực sự bền vững.

Chuyện xã Cổ Linh, huyện Pác Nặm (Bắc Kạn) là một ví dụ. Năm 2017, người dân ở địa phương được hỗ trợ thực hiện mô hình trồng hoa lay ơn trên diện tích hơn 2,2ha, với kỳ vọng sẽ thay đổi cơ cấu cây trồng, tạo sinh kế nhằm giúp hàng chục hộ dân tăng thu nhập, từ đó thoát nghèo bền vững.

Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, mô hình đã phá sản, bởi mô hình này chưa phù hợp với thực tế tại địa phương. Việc trồng hoa lay ơn đòi hỏi kỹ thuật khá cao, dù đã được tập huấn nhưng các hộ dân vốn chỉ quen trồng lúa, làm nương nên khó thực hiện theo. Bên cạnh đó, Pác Nặm là huyện vùng cao, nhu cầu mua hoa của người dân không nhiều, nếu chuyển đi bán ở những đô thị lớn thì đường sá xa xôi, khó cạnh tranh vì chi phí vận chuyển cao.

Đây không phải câu chuyện riêng của địa phương nào. Việc thực hiện chuyển giao công nghệ ở nông thôn, miền núi gặp phải những khó khăn, hạn chế về công tác xây dựng, ban hành văn bản; khó khăn về tài chính; công tác phối hợp, quản lý dự án; việc duy trì, nhân rộng mô hình, dự án.

Khách hàng thăm quan gian trưng bày sản phẩm đặc sản miền núi
Khách hàng thăm quan gian trưng bày sản phẩm đặc sản miền núi

Ngoài ra, thiếu cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ sản xuất nông nghiệp của người dân không đều nên chưa thúc đẩy việc phổ biến áp dụng phương thức canh tác tiến bộ trên diện rộng. Mối liên kết “4 nhà” chưa thực sự phát huy hiệu quả, nhất là giữa các đơn vị nghiên cứu khoa học với người dân chưa chặt chẽ, nên một số kết quả nghiên cứu KHKT có khả năng ứng dụng nhưng chưa được nhân rộng, chưa hình thành được các mối liên kết bền vững giữa doanh nghiệp và nông dân, chưa có chính sách đặc thù về ứng dụng và chuyển giao KHCN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho vùng DTTS.

Những vấn đề cần được giải quyết

Nhiều nhà khoa học, chuyên gia đề xuất giải pháp, phải rà soát các chính sách, chương trình đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng DTTS và miền núi đang còn hiệu lực để loại bỏ các chính sách trùng lặp, chồng chéo; đồng thời, đổi mới cơ chế quản lý hoạt động khoa học công nghệ theo hướng phát huy tối đa năng lực sáng tạo của các cá nhân, gắn trách nhiệm đến cùng của cơ sở nghiên cứu, nhà khoa học với sản phẩm tạo ra; cải cách thủ tục hành chính đơn giản, ngắn gọn để tránh phiền hà, mất thời gian, công sức.

Ngoài ra, cần đặt mục tiêu cụ thể và phải thực hiện đúng việc đào tạo nhân lực khoa học công nghệ là người DTTS bảo đảm số lượng, chất lượng. Trong điều kiện các địa phương vùng DTTS và miền núi còn khó khăn, tiềm lực kinh tế kém mà nhu cầu cho hoạt động khoa học công nghệ rất lớn, thì cần thiết tăng kinh phí cho khoa học công nghệ từ nhiều nguồn như, ngân sách nhà nước, Quỹ phát triển khoa học công nghệ tại các doanh nghiệp, thu hút các nguồn khác...

Đặc biệt, phải nâng cao chất lượng, hiệu quả sản phẩm khoa học và công nghệ trên cơ sở bảo đảm các yêu cầu: xuất phát từ nhu cầu thiết thực của người dân và tính khả thi ứng dụng phù hợp với nhận thức, trình độ sản xuất của người lao động, phù hợp với điều kiện tự nhiên như khí hậu, thổ nhưỡng, tác động của thiên tai, dịch bệnh.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vượt núi... Lục Hồn số hóa

Vượt núi... Lục Hồn số hóa

Ở xã vùng cao Lục Hồn (Quảng Ninh), những chiếc điện thoại thông minh giờ không chỉ dùng để nghe gọi. Người dân đang dần dùng Zalo để hỏi chính quyền, nhận trợ cấp qua ví điện tử; tra cứu kỹ thuật trồng rừng qua Google. Một cuộc chuyển mình số đang diễn ra lặng lẽ nhưng mạnh mẽ.
Tin nổi bật trang chủ
Vận hội mới của đất nước

Vận hội mới của đất nước

Thời sự - Minh Thu - 5 giờ trước
Lễ khởi công, khánh thành đồng loạt 250 dự án, công trình trên khắp mọi miền Tổ quốc với tổng mức đầu tư lên tới 1,28 triệu tỷ đồng hôm 19/8 được kỳ vọng mở ra vận hội mới cho đất nước.
Chuyển biến trong nếp nghĩ cách làm từ Chương trình MTQG 1719

Chuyển biến trong nếp nghĩ cách làm từ Chương trình MTQG 1719

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 5 giờ trước
Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn 1: từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719), cùng với những thay đổi to lớn về kết cấu hạ tầng, đời sống kinh tế - văn hóa - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có nhiều bước chuyển đáng mừng. Đặc biệt, “nếp nghĩ cách làm” của đại bộ phận đồng bào DTTS và miền núi đã có nhiều thay đổi.
Động lực để Kinh tế tư nhân phát triển

Động lực để Kinh tế tư nhân phát triển

Kinh tế - Minh Thu - 5 giờ trước
Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68) được kỳ vọng sẽ trở thành động lực quan trọng đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn mới.
Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống

Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 5 giờ trước
Hơn 2 tuần nay, các nghệ nhân người Xơ Đăng ở làng Đăk Rô Gia, xã Kon Đào, tỉnh Quảng Ngãi đang tích cực tập luyện để chuẩn bị tham gia hoạt động biểu diễn tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, diễn ra cuối tháng 8/2025 với chủ đề “về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”.
Chật vật tìm đất dựng nhà sau lũ

Chật vật tìm đất dựng nhà sau lũ

Phóng sự - Thanh Hải - 5 giờ trước
Nỗi đau mất nhà vì lũ, chưa nguôi ngoai, thì nay, nỗi lo tìm đất dựng lại nhà cho bà con miền Tây xứ Nghệ đã lại canh cánh từng ngày. Phía sau những chuỗi ngày chờ đất an cư, là tiếp nối bao trăn trở, day dứt khôn nguôi của người dân vùng thiên tai.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Media - Ngọc Chí - 5 giờ trước
Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Người có uy tín giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

Người có uy tín giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 6 giờ trước
Văn hóa các dân tộc không chỉ là tài sản riêng của mỗi con người, vùng đất, quê hương, địa phương mà là tài sản chung của cả quốc gia, dân tộc. Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và dành nhiều nguồn lực để xây dựng và phát triển văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc, đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Trong đó, có những đóng góp quan trọng của đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS.
Gia Lai: Trao quyết định bổ nhiệm các cấp chính trị viên quân sự xã

Gia Lai: Trao quyết định bổ nhiệm các cấp chính trị viên quân sự xã

Tin tức - Ngọc Thu - 6 giờ trước
Chiều 21/8, Bộ Chỉ huy quân sự (CHQS) tỉnh Gia Lai đã tổ chức Hội nghị công bố và trao Quyết định bổ nhiệm chức vụ chính trị viên, chính trị viên phó cho 21 Ban CHQS xã thuộc Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 4 - Chư Prông. Đại tá Phạm Văn Đạt, Phó Chính ủy Bộ CHQS tỉnh dự chủ trì hội nghị.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh tiếp xã giao Quốc vương Bhutan

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh tiếp xã giao Quốc vương Bhutan

Trang địa phương - Mỹ Dung - 6 giờ trước
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck và Hoàng hậu Jetsun Pema Wangchuck, sáng 21/8, tại Quảng Ninh, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đức Ấn cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh đã tiếp xã giao Quốc vương và đoàn công tác.
Gia Lai: Tăng cường kết nghĩa giữa các đơn vị với vùng đồng bào DTTS

Gia Lai: Tăng cường kết nghĩa giữa các đơn vị với vùng đồng bào DTTS

Công tác Dân tộc - T.Nhân - H.Trường - 6 giờ trước
Ban Thường vụ Tỉnh ủy Gia Lai vừa ban hành Chỉ thị số 03-CT/TU về tăng cường hoạt động kết nghĩa giữa các địa phương, đơn vị với thôn, làng vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh.