Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làng cười Văn Lang

PV - 18:04, 16/01/2018

Làng Văn Lang nằm trên vùng đồi núi trung du, ven sông Hồng, phía Tây Bắc là núi Nghĩa Lĩnh, làng còn có tên là “làng cười” và hàng trăm năm nay, làng đã trở thành một “điểm nhấn” trong không gian văn hóa vùng Ðất Tổ. Dân gian có câu “Văn Lang cả làng nói phét”, tức đã khẳng định cái hài của đất và người Văn Lang

Bằng nghệ thuật cường điệu, phóng đại, đôi khi kèm theo cả lối nói ngoa dụ đặc biệt dí dỏm hài hước, người dân Văn Lang không những ca ngợi những sản phẩm tinh tuý của làng quê, biểu dương khả năng lao động sáng tạo, mà qua đó còn bộc lộ những ước mơ khát vọng của mình.

Những câu truyện cười của làng Văn Lang đem lại tiếng cười sảng khoái xua tan mệt nhọc cho người dân Những câu truyện cười của làng Văn Lang đem lại tiếng cười sảng khoái xua tan mệt nhọc cho người dân

 

Cái hay, cái đẹp, cái giá trị nhân văn, thẩm mỹ của truyện cười Văn Lang chính là ở đó. Điển hình như “Chuyện Con lươn đồng”: Nhà cụ Trạch nhờ con cháu đào lò ngâm tre. Các con cháu cụ ra tay đào gần một buổi sáng thì phát hiện được một cái hang có con lươn đang chui chạy. Mọi người mừng quýnh, nắm lấy đuôi con lươn mà kéo. Con lươn bị tóm cổ. Nó dài phải bằng cái đòn gánh, mà to thì chẳng kém bắp vế người lực điền. Con lươn bị tóm cổ và chết ngắc. Con cháu cụ Trạch khiêng về nhà làm thịt. Cả nhà hơn mười người đánh chén túy lúy chưa hết một nửa con, vì vậy mới có câu ca: “Văn Lang bắt được con lươn, thịt mang nướng chả, còn xương đẽo cày​”…

Tài nghệ nói khoác của cư dân Văn Lang còn được ghi vào sử sách trong cuốn “Dư địa chí” của Nguyễn Trãi với cái tên “tổng Văn Lang”. Làng Văn Lang có sản phẩm gì, người dân cũng có cách biểu lộ tiếng cười của riêng mình, như: tác phẩm “Dứa gò sui, Cau nhà, Cây rau dền, Vườn gỗ lem, Con lươn đồng, Quả mướp hương, Củ sắn xuyên qua đường 24, Dao sắc…”.

Không chỉ vậy, tiếng cười trong truyện cười Văn Lang thường mộc mạc, dễ hiểu, hồn nhiên, thông minh, láu lỉnh trước những thành quả lao động, trước những cảnh ngộ éo le, tật xấu... Cười để bộc lộ tâm lý lạc quan trước cuộc sống thường nhật, cười thật to, thật thoải mái và sau khi cười đầu óc không còn vương vấn, nghĩ suy gì.

Trái lại tiếng cười trên, cung bậc của tiếng cười dành cho giai cấp thống trị lại quyết liệt, ít khoan nhượng, cười với mục đích bài xích, loại bỏ. Còn đấu tranh chống những thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân thái độ thường độ lượng, khoan dung, đả kích nhẹ nhàng. Tiếng cười độc đáo của Văn Lang bắt nguồn sâu sắc từ chất khôi hài giàu có của truyền thống văn học dân gian.

Hiện nay, số truyện cười được người dân sưu tầm, diễn xướng tương đối dồi dào với trên 200 câu chuyện khác khau. Trong truyện cười Văn Lang ta bắt gặp những câu chuyện như “Thề cá trê chui ống, Tiếng đàn bầu, Tinh trứng, Ông vệ sinh, Chạy đằng giời, Khó chữa lắm đấy”… là những câu chuyện phê phán những thói hư tật xấu, những yếu kém trong nội bộ quần chúng nhân dân và dăn dạy con người sửa chữa tật xấu của mình. Thông qua đó nhằm đem đến cho mọi người dân trong làng một nét ứng xử văn minh, lành mạnh, một không khí dân chủ trong phê bình và tự phê bình, từ đó giáo dục con người hoàn thiện, trong sáng hơn.

Đến với làng cười Văn Lang, xã Văn Lương, huyện Tam Nông mới thấy được con người nơi đây hồn nhiên, vui vẻ. Họ nói chuyện với nhau cũng khiến người nghe phải nở nụ cười, bởi cách nói ví von, dí dỏm.

Để giữ gìn nét đẹp truyền thống, hằng năm, sau khi lúa mạ đã xong, xã Văn Lương thường tổ chức thi kể chuyện cười. Trong cuộc thi, ai kể chuyện mà người nghe cười to nhất, cười nhiều nhất thì người đó sẽ giành phần thắng. Bên cạnh đó, hằng năm ngoài tổ chức cuộc thi kể chuyện cười, địa phương còn khuyến khích những người có khả năng diễn xướng truyện cười thành lập CLB văn nghệ, thường xuyên đi lưu diễn, hay giao lưu với nhau, kể chuyện cho con cháu cùng nghe nhằm quảng bá và giữ gìn nét đẹp truyện cười Văn Lang.

Hiện nay, tại Thư viện tỉnh Phú Thọ còn lưu trữ nhiều cuốn truyện cười Văn Lang và nhiều tài liệu liên quan tới loại hình di sản Ngữ văn dân gian này. Ông Nguyễn Đắc Thủy, PGĐ Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ cho biết: Để bảo tồn và phát huy giá trị truyện cười Văn Lang, Sở Văn hóa TT&DL tỉnh Phú Thọ đã xây dựng và triển khai kế hoạch đề nghị vinh danh các nghệ nhân làng cười Văn Lang. Đây là những hạt nhân sẽ tham gia truyền dạy và phát triển truyện cười Văn Lang lan tỏa sâu rộng trong đời sống cộng đồng. Thế hệ trẻ của làng Văn Lương sẽ là những người tiếp nối sự nghiệp lưu giữ, phát huy những nét văn hóa truyền thống đặc biệt này.

NGỌC TUẤN

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.