Nhiều năm trước đây, nạn tảo hôn được xem là chuyện bình thường ở thôn Đầu Cầu 1, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, ở tuổi 15, 16 các em đã lấy vợ, lấy chồng, có con, vừa làm cha mẹ, vừa vất vả với công việc gia đình. Hầu Mí Giàng là một trong những trường hợp như vậy. Lấy vợ từ năm 2016, lúc đó cả hai vợ chồng Giàng mới 17 tuổi. Sau 2 năm, vợ Giàng sinh được một cậu con trai. Hai vợ chồng đều nghỉ học sớm để đi làm nương nuôi con. Bao khó khăn đè nặng lên vai đôi vợ chồng Giàng.
Ông Sầm Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND xã Cán Tỷ cho biết: “Trong những năm qua, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về những hệ lụy của nạn tảo hôn đã được UBND xã chỉ đạo sát sao, nhưng vì kinh tế khó khăn, nhận thức của đồng bào còn hạn chế, nên việc tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Theo số liệu thống kê của UBND xã, trong 2 năm 2015-2016, Cán Tỷ có 15 cặp tảo hôn, đến cuối năm 2017, tuy đã giảm nhưng vẫn còn tới 5 cặp tảo hôn.
Nạn tảo hôn không chỉ xảy ra ở xã Cán Tỷ mà còn xuất hiện tại nhiều xã, huyện vùng cao khác của tỉnh Hà Giang. Chính vì vậy, năm 2015, Đề án “Giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2015-2025” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh Hà Giang đã chọn Chí Cà-xã vùng cao, biên giới thuộc huyện Xín Mần và Trường Nội trú THCS-THPT huyện Yên Minh thực hiện điểm.
Theo đó, với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền xã, thôn trong việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nạn tảo hôn trên địa bàn xã Chí Cà đã giảm từ 7 cặp năm 2015 xuống còn 4 cặp vào cuối năm 2016. Tuy nhiên, đến năm 2017, số cặp tảo hôn lại tăng lên 4 cặp và năm 2018 hiện là 2 cặp (tính đến tháng 10/2018).
Theo thống kê chưa đầy đủ, tính đến hết năm 2017, toàn tỉnh Hà Giang có 5.818 cặp kết hôn, trong đó có 424 cặp tảo hôn, chiếm tỉ lệ 7,29%. Ông Dương Văn Thành, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang cho biết: Mặc dù tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, công tác này vẫn chưa đạt hiệu quả. Hàng năm, số cặp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn chiếm từ 5 đến 10% trong tổng số cặp kết hôn toàn tỉnh.
Qua kinh nghiệm thực hiện Đề án thí điểm, để giảm tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, cấp ủy, chính quyền cấp xã cần vào cuộc quyết liệt, sát sao nắm bắt tình hình có biện pháp ngăn chặn; tập trung tuyên truyền trong các trường học, nhất là các trường có học sinh học bán trú; phát huy vai trò của các nghệ nhân dân gian, Người có uy tín trong đồng bào DTTS trong công tác tuyên truyền vận động bà con thực hiện”, ông Dương Văn Thành khẳng định.
MINH THU