Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đánh thức tiềm năng vùng phên giậu: Nhân lực chất lượng cao - khâu đột phá để phát triển (Bài 3)

Tùng Nguyên - 17:53, 21/09/2022

Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2045 có khoảng 50% số tỉnh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ (TD&MNBB) nằm trong nhóm các tỉnh phát triển khá của cả nước. Để thực hiện mục tiêu này, một trong những nhiệm vụ được đặt ra là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, coi đây là một trong những khâu đột phá để phát triển nhanh và bền vững vùng TD&MNBB.

Học sinh, sinh viên đang học tập tại hệ thống trường chuyên biệt là nguồn LĐ có trình độ kế cận cho LLLĐ hiện có ở vùng TD&MNBB. (Trong ảnh: Giờ học tin học của học sinh Trường PTDTNT - THCS Tân Sơn, Phú Thọ - Ảnh: TTXVN)
Học sinh, sinh viên đang học tập tại hệ thống trường chuyên biệt là nguồn LĐ có trình độ kế cận cho LLLĐ hiện có ở vùng TD&MNBB. (Trong ảnh: Giờ học tin học của học sinh Trường PTDTNT - THCS Tân Sơn, Phú Thọ - Ảnh: TTXVN)

Thiếu lao động trình độ cao

Tại thời điểm năm 2010, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tiến hành điều tra tình hình lao động (LĐ) – việc làm tại 6 vùng kinh tế trọng điểm và 02 thành phố lớn (Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh). Kết quả điều tra cho thấy, Trung du và miền núi Bắc bộ (TD&MNBB) là vùng có dân số tham gia lực lượng lao động (LLLĐ) cao nhất so với dân số trong độ tuổi LĐ toàn vùng, với 6,942 triệu người (chiếm 84, 3%).

Tuy nhiên, trong 6,942 triệu LĐ của vùng thì chỉ có 3,6% LĐ đã qua đào tạo nghề sơ cấp, 4,6% LĐ có trình độ trung cấp, 2,0% LĐ có trình độ cao đẳng và 3,3% LĐ có trình độ đại học. Trình độ chuyên môn kỹ thuật (CMKT) của LLLĐ vùng TD&MNBB chỉ “nhỉnh” hơn vùng thấp nhất là Đồng bằng sông Cửu Long.

10 năm sau, trình độ CMKT của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã được nâng lên, nhưng nhìn chung vẫn dưới mức sàn của cả nước. Báo cáo Điều tra lao động – Việc làm năm 2020 của Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng số LLLĐ toàn vùng TD&MNBB là hơn 7,665 triệu người; trong đó có 20,5% LĐ đã qua đào tạo (tỷ lệ chung cả nước là 24%).

Đáng chú ý, tỷ lệ lao động có trình độ đại học năm 2020 ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, chiếm 7,5% tổng số LLLĐ toàn vùng, nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ chung cả nước (11,1%). So với một số vùng kinh tế trọng điểm khác thì tỷ lệ lao động có trình độ đại học ở vùng TD&MNBB thấp hơn rất nhiều (Đông Nam bộ là 16,2%, Đồng bằng sông Hồng là 15,2%, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung là 9,5%).

Các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành đã và đang tiếp sức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho vùng. (Trong ảnh: Giờ học của cô và trò Trường PTDT - THCS Định Hóa - Ảnh: TL)
Các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành đã và đang tiếp sức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho vùng. (Trong ảnh: Giờ học của cô và trò Trường PTDT - THCS Định Hóa - Ảnh: TL)

Thiếu lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao nên vùng TD&MNBB khó thu hút doanh nghiệp đến đầu tư, nhất là khi đã qua thời thu hút đầu tư bằng LLLĐ giá rẻ. Theo thống kê, năm 2020, toàn vùng chỉ có 26.470 doanh nghiệp, bằng 4% tổng số doanh nghiệp cả nước; mật độ doanh nghiệp ở thời điểm 31/12/2020 là 2,7 doanh nghiệp/1.000 dân, chỉ bằng 1/3 mật độ chung cả nước.

Như Điện Biên, đến hết năm 2021 toàn tỉnh có 1.220 doanh nghiệp đang hoạt động. Ông Vừ A Bằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh này cho rằng, về mặt khách quan, điều kiện tự nhiên nhiều vùng có hạ tầng kinh tế - xã hội không đồng bộ, giao thông cách trở, khó thu hút được các trí thức trẻ về làm việc, khó thu hút doanh nghiệp đến đầu tư.

Mặt khác, thiếu lao động trình độ cao nên có doanh nghiệp đầu tư, cũng chưa hẳn đã giải quyết việc làm cho LLLĐ địa phương vùng TD&MNBB, mà lại “hút”lao động có tay nghề, có chuyên môn ở các địa phương khác. Như Bắc Giang, theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh, trong số hơn 300.000 LĐ làm việc tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh thì có tới 1/3 là lao động nhập cư.

Tỷ lệ qua đào tạo của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, nhưng chủ yếu là đào tạo dưới 3 tháng, trong lĩnh vực nông nghiệp. (Trong ảnh: Một lớp học nghề của nông dân xã San Thàng, TP. Lai Châu - Ảnh: TL)
Tỷ lệ qua đào tạo của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, nhưng chủ yếu là đào tạo dưới 3 tháng, trong lĩnh vực nông nghiệp. (Trong ảnh: Một lớp học nghề của nông dân xã San Thàng, TP. Lai Châu - Ảnh: TL)

Đón đầu cơ hội

Trong khuôn khổ Hội nghị triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị, về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng TD&MNBB đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tổ chức ngày 27/8/2022, đã diễn ra chương trình xúc tiến đầu tư vào địa bàn này. Theo đó, rất nhiều dự án đã được trao, với quy mô rất lớn sẽ hiện diện tại vùng TD&MNBB trong thời gian tới.

Đó là dự án mở rộng đầu tư thêm 2.227 tỷ đồng của Công ty JA Solar Investment (Hồng Kông) tại Bắc Giang; hay 2 dự án trồng mắc ca công nghệ cao tại Điện Biên của Công ty cổ phần Liên Việt Mường Chà và Công ty cổ phần Mắc ca Kinh Bắc Điện Biên. Hàng ngàn tỷ đồng cũng đã được cam kết đầu tư tại Phú Thọ, Tuyên Quang, Lai Châu, Lạng Sơn…

Số lượng doanh nghiệp đầu từ vào vùng TD&MNBB chưa tương xứng với tiềm năng. (Trong ảnh: Nhà máy xi măng Điện Biên)
Số lượng doanh nghiệp đầu từ vào vùng TD&MNBB chưa tương xứng với tiềm năng. (Trong ảnh: Nhà máy xi măng Điện Biên)

Vì thế, các chuyên gia dự báo, làn sóng lao động nhập cư về các tỉnh TD&MNBB sẽ gia tăng, khi vùng này có thêm nhiều dự án lớn đã được cam kết triển khai trong thời gian tới. Điều này là thách thức giải quyết việc làm cho LĐ tại chỗ còn thiếu trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các địa phương vùng TD&MNBB.

Từ thực tế địa phương, ông Lê Ánh Dương, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cho rằng, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho vùng, thì cần phát triển hài hòa giữa giáo dục phổ thông và giáo dục nghề nghiệp; nhưng đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và cần cả quá trình. Trong khi đó, hiện nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp. Tính đến 31/12/2021, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang có 512 doanh nghiệp sử dụng 5.791 LĐ nước ngoài. Đây là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương.

“Điều cần thiết là sớm có cơ chế để các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, tham gia vào việc đào tạo cấp chứng chỉ đào tạo nghề cho người lao động. Khi có cơ chế, các doanh nghiệp có công nghệ mới, kỹ thuật mới có thể tham gia đào tạo nghề cho lao động tại địa phương”, ông Dương nhấn mạnh.

Đề xuất của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ánh Dương, là một gợi mở rất đáng chú ý để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là LĐ người DTTS. Đây cũng có thể là một giải pháp để các địa phương TD&MNBB giải bài toán đào tạo nghề, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2025 có trên 50% lao động, là người DTTS trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi 2021 - 2030; gaii đoạn I: 2021 - 2025.

Doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương. (Trong ảnh: Công ty TNHH Siflex Việt Nam tại Bắc Giang hiện có 84 LĐ nước ngoài đang làm việc)
Doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương. (Trong ảnh: Công ty TNHH Siflex Việt Nam tại Bắc Giang hiện có 84 LĐ nước ngoài đang làm việc)

Phương án nâng cao chất lượng nguồn nhân lực từ việc vùng TD&MNBB có thêm nhiều nhà đầu tư, thêm nhiều dự án là hoàn toàn có cơ sở. Bởi chiếu theo kết quả điều tra của Tổng cục Thống kê thì, hiện vùng TD&MNBB đã có khoảng 39.091 LĐ có trình độ trung cấp (tương ứng với tỷ lệ 5,1% trong tổng số LĐ hơn 7,665 triệu LĐ trong độ tuổi tham gia LLLĐ của vùng); có khoảng 26.827 lao động có trình độ cao đẳng (tương ứng 3,5%) và khoảng 57.487 lao động có trình độ đại học (tương ứng 7,5%).

Theo báo cáo ngày 30/7/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Nghị quyết số 26/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, cả nước đã hỗ trợ đào tạo nghề cho khoảng trên 1,1 triệu LĐ người DTTS, chiếm hơn 14% trên tổng số gần 8 triệu người DTTS trong độ tuổi LĐ. Hiện đang thí điểm tổ chức đặt hàng trình độ Trung cấp, Cao đẳng nghề với 26 cơ sở đào tạo để đào tạo cho 8.555 LĐ là người DTTS thuộc hộ nghèo, hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp có khó khăn về kinh tế.

Dự bị cho LLLĐ đã qua đào tạo hiện có của vùng, là hàng trăm nghìn học sinh các cấp và sinh viên là con em các tỉnh TD&MNBB đang học tập tại các cơ sở giáo dục trên cả nước. Đáng chú ý trong đó có số lượng lớn học sinh, sinh viên là người DTTS đang được nuôi dưỡng, đào tạo theo xu thế tiếp cận khoa học – công nghệ tại hệ thống trường chuyên biệt của vùng.

Theo Kết quả Điều tra thực trạng kinh tế - xã hội 53 DTTS năm 2019, TD&MNBB là vùng có hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT) và trường phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) nhiều hơn so với các vùng khác trong cả nước, và liên tục gia tăng về số lượng. Nếu như năm 2015, toàn vùng có 270 trường (86 trường PTDTNT, 184 trường PTDTBT) thì đến năm 2019 tăng lên 951 trường (135 trường PTDTNT, 815 trường PTDTBT).

Với các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành (đầu tư cơ sở vật chất trường lớp; thu hút giáo viên, cán bộ quản lý giỏi; miễn học phí, hỗ trợ tiền ăn, hỗ trợ gạo, …), thì những học sinh, sinh viên tại các trường chuyên biệt vững tâm trên hành trình tiếp cận tri thức mới. Đây là nguồn nhân lực chất lượng cao kế cận, liên tục được bổ sung cho vùng TD&MNBB.

Rõ ràng, cơ hội phát triển toàn diện, bền vững đã mở ra cho vùng TD&MNBB, nhất là khi có Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị chỉ đường dẫn lối. Điều kiện đủ lúc này là, các địa phương trong vùng làm thế nào để nắm bắt thời cơ để vượt lên chính mình, khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển.

 Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Gắn kết chặt chẽ việc học tập, làm theo Bác với xây dựng lực lượng Công an nhân dân

Gắn kết chặt chẽ việc học tập, làm theo Bác với xây dựng lực lượng Công an nhân dân

Chiều 19/5, Đảng ủy Công an Trung ương tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và đánh giá kết quả thực hiện Quy định số 09-QĐ/ĐUCA ngày 19/5/2023 của Đảng ủy Công an Trung ương về chế độ học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 20:25, 19/05/2025
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 17:50, 19/05/2025
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 16:22, 19/05/2025
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 16:15, 19/05/2025
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Những dấu ấn sâu đậm và bài học sâu sắc trong lòng mỗi người dân Việt Nam từ sinh nhật Bác

Những dấu ấn sâu đậm và bài học sâu sắc trong lòng mỗi người dân Việt Nam từ sinh nhật Bác

Sự kiện - Bình luận - PV - 16:14, 19/05/2025
Suốt cuộc đời tận hiến cho dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh chưa từng xem sinh nhật của mình là một ngày đặc biệt.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Kon Tum: Tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân tiêu biểu trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Kon Tum: Tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân tiêu biểu trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 16:11, 19/05/2025
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Kon Tum tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "về đẩy mạnh Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" và tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân có thành tích xuất sắc trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, giai đoạn 2016 - 2025 và năm 2025.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:08, 19/05/2025
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 16:07, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 16:06, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.
Di sản văn hóa ở làng Chăm Bỉnh Nghĩa

Di sản văn hóa ở làng Chăm Bỉnh Nghĩa

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 16:05, 19/05/2025
Những ngày cuối tháng 4, đầu tháng 5 dương lịch, các làng Chăm trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận rộn ràng tổ chức đón mừng năm mới Chăm lịch 2025. Riêng làng Chăm Bỉnh Nghĩa tổ chức đón mừng năm mới với chuỗi hoạt động nghi lễ độc đáo, mang đậm sắc thái tâm linh cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, gia đình hạnh phúc. Nghi lễ đầu năm của người Chăm làng Bỉnh Nghĩa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2021.