Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đánh thức tiềm năng vùng phên giậu: Nhân lực chất lượng cao - khâu đột phá để phát triển (Bài 3)

Tùng Nguyên - 17:53, 21/09/2022

Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2045 có khoảng 50% số tỉnh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ (TD&MNBB) nằm trong nhóm các tỉnh phát triển khá của cả nước. Để thực hiện mục tiêu này, một trong những nhiệm vụ được đặt ra là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, coi đây là một trong những khâu đột phá để phát triển nhanh và bền vững vùng TD&MNBB.

Học sinh, sinh viên đang học tập tại hệ thống trường chuyên biệt là nguồn LĐ có trình độ kế cận cho LLLĐ hiện có ở vùng TD&MNBB. (Trong ảnh: Giờ học tin học của học sinh Trường PTDTNT - THCS Tân Sơn, Phú Thọ - Ảnh: TTXVN)
Học sinh, sinh viên đang học tập tại hệ thống trường chuyên biệt là nguồn LĐ có trình độ kế cận cho LLLĐ hiện có ở vùng TD&MNBB. (Trong ảnh: Giờ học tin học của học sinh Trường PTDTNT - THCS Tân Sơn, Phú Thọ - Ảnh: TTXVN)

Thiếu lao động trình độ cao

Tại thời điểm năm 2010, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tiến hành điều tra tình hình lao động (LĐ) – việc làm tại 6 vùng kinh tế trọng điểm và 02 thành phố lớn (Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh). Kết quả điều tra cho thấy, Trung du và miền núi Bắc bộ (TD&MNBB) là vùng có dân số tham gia lực lượng lao động (LLLĐ) cao nhất so với dân số trong độ tuổi LĐ toàn vùng, với 6,942 triệu người (chiếm 84, 3%).

Tuy nhiên, trong 6,942 triệu LĐ của vùng thì chỉ có 3,6% LĐ đã qua đào tạo nghề sơ cấp, 4,6% LĐ có trình độ trung cấp, 2,0% LĐ có trình độ cao đẳng và 3,3% LĐ có trình độ đại học. Trình độ chuyên môn kỹ thuật (CMKT) của LLLĐ vùng TD&MNBB chỉ “nhỉnh” hơn vùng thấp nhất là Đồng bằng sông Cửu Long.

10 năm sau, trình độ CMKT của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã được nâng lên, nhưng nhìn chung vẫn dưới mức sàn của cả nước. Báo cáo Điều tra lao động – Việc làm năm 2020 của Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng số LLLĐ toàn vùng TD&MNBB là hơn 7,665 triệu người; trong đó có 20,5% LĐ đã qua đào tạo (tỷ lệ chung cả nước là 24%).

Đáng chú ý, tỷ lệ lao động có trình độ đại học năm 2020 ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, chiếm 7,5% tổng số LLLĐ toàn vùng, nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ chung cả nước (11,1%). So với một số vùng kinh tế trọng điểm khác thì tỷ lệ lao động có trình độ đại học ở vùng TD&MNBB thấp hơn rất nhiều (Đông Nam bộ là 16,2%, Đồng bằng sông Hồng là 15,2%, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung là 9,5%).

Các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành đã và đang tiếp sức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho vùng. (Trong ảnh: Giờ học của cô và trò Trường PTDT - THCS Định Hóa - Ảnh: TL)
Các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành đã và đang tiếp sức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho vùng. (Trong ảnh: Giờ học của cô và trò Trường PTDT - THCS Định Hóa - Ảnh: TL)

Thiếu lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao nên vùng TD&MNBB khó thu hút doanh nghiệp đến đầu tư, nhất là khi đã qua thời thu hút đầu tư bằng LLLĐ giá rẻ. Theo thống kê, năm 2020, toàn vùng chỉ có 26.470 doanh nghiệp, bằng 4% tổng số doanh nghiệp cả nước; mật độ doanh nghiệp ở thời điểm 31/12/2020 là 2,7 doanh nghiệp/1.000 dân, chỉ bằng 1/3 mật độ chung cả nước.

Như Điện Biên, đến hết năm 2021 toàn tỉnh có 1.220 doanh nghiệp đang hoạt động. Ông Vừ A Bằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh này cho rằng, về mặt khách quan, điều kiện tự nhiên nhiều vùng có hạ tầng kinh tế - xã hội không đồng bộ, giao thông cách trở, khó thu hút được các trí thức trẻ về làm việc, khó thu hút doanh nghiệp đến đầu tư.

Mặt khác, thiếu lao động trình độ cao nên có doanh nghiệp đầu tư, cũng chưa hẳn đã giải quyết việc làm cho LLLĐ địa phương vùng TD&MNBB, mà lại “hút”lao động có tay nghề, có chuyên môn ở các địa phương khác. Như Bắc Giang, theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh, trong số hơn 300.000 LĐ làm việc tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh thì có tới 1/3 là lao động nhập cư.

Tỷ lệ qua đào tạo của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, nhưng chủ yếu là đào tạo dưới 3 tháng, trong lĩnh vực nông nghiệp. (Trong ảnh: Một lớp học nghề của nông dân xã San Thàng, TP. Lai Châu - Ảnh: TL)
Tỷ lệ qua đào tạo của LLLĐ ở vùng TD&MNBB đã tăng lên, nhưng chủ yếu là đào tạo dưới 3 tháng, trong lĩnh vực nông nghiệp. (Trong ảnh: Một lớp học nghề của nông dân xã San Thàng, TP. Lai Châu - Ảnh: TL)

Đón đầu cơ hội

Trong khuôn khổ Hội nghị triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị, về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng TD&MNBB đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tổ chức ngày 27/8/2022, đã diễn ra chương trình xúc tiến đầu tư vào địa bàn này. Theo đó, rất nhiều dự án đã được trao, với quy mô rất lớn sẽ hiện diện tại vùng TD&MNBB trong thời gian tới.

Đó là dự án mở rộng đầu tư thêm 2.227 tỷ đồng của Công ty JA Solar Investment (Hồng Kông) tại Bắc Giang; hay 2 dự án trồng mắc ca công nghệ cao tại Điện Biên của Công ty cổ phần Liên Việt Mường Chà và Công ty cổ phần Mắc ca Kinh Bắc Điện Biên. Hàng ngàn tỷ đồng cũng đã được cam kết đầu tư tại Phú Thọ, Tuyên Quang, Lai Châu, Lạng Sơn…

Số lượng doanh nghiệp đầu từ vào vùng TD&MNBB chưa tương xứng với tiềm năng. (Trong ảnh: Nhà máy xi măng Điện Biên)
Số lượng doanh nghiệp đầu từ vào vùng TD&MNBB chưa tương xứng với tiềm năng. (Trong ảnh: Nhà máy xi măng Điện Biên)

Vì thế, các chuyên gia dự báo, làn sóng lao động nhập cư về các tỉnh TD&MNBB sẽ gia tăng, khi vùng này có thêm nhiều dự án lớn đã được cam kết triển khai trong thời gian tới. Điều này là thách thức giải quyết việc làm cho LĐ tại chỗ còn thiếu trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các địa phương vùng TD&MNBB.

Từ thực tế địa phương, ông Lê Ánh Dương, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cho rằng, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho vùng, thì cần phát triển hài hòa giữa giáo dục phổ thông và giáo dục nghề nghiệp; nhưng đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và cần cả quá trình. Trong khi đó, hiện nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp. Tính đến 31/12/2021, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang có 512 doanh nghiệp sử dụng 5.791 LĐ nước ngoài. Đây là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương.

“Điều cần thiết là sớm có cơ chế để các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, tham gia vào việc đào tạo cấp chứng chỉ đào tạo nghề cho người lao động. Khi có cơ chế, các doanh nghiệp có công nghệ mới, kỹ thuật mới có thể tham gia đào tạo nghề cho lao động tại địa phương”, ông Dương nhấn mạnh.

Đề xuất của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ánh Dương, là một gợi mở rất đáng chú ý để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là LĐ người DTTS. Đây cũng có thể là một giải pháp để các địa phương TD&MNBB giải bài toán đào tạo nghề, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2025 có trên 50% lao động, là người DTTS trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi 2021 - 2030; gaii đoạn I: 2021 - 2025.

Doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương. (Trong ảnh: Công ty TNHH Siflex Việt Nam tại Bắc Giang hiện có 84 LĐ nước ngoài đang làm việc)
Doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam đã đưa LĐ của họ vào làm việc tại các khu công nghiệp là cơ hội để đào tạo, nâng cao tay nghề cho LĐ địa phương. (Trong ảnh: Công ty TNHH Siflex Việt Nam tại Bắc Giang hiện có 84 LĐ nước ngoài đang làm việc)

Phương án nâng cao chất lượng nguồn nhân lực từ việc vùng TD&MNBB có thêm nhiều nhà đầu tư, thêm nhiều dự án là hoàn toàn có cơ sở. Bởi chiếu theo kết quả điều tra của Tổng cục Thống kê thì, hiện vùng TD&MNBB đã có khoảng 39.091 LĐ có trình độ trung cấp (tương ứng với tỷ lệ 5,1% trong tổng số LĐ hơn 7,665 triệu LĐ trong độ tuổi tham gia LLLĐ của vùng); có khoảng 26.827 lao động có trình độ cao đẳng (tương ứng 3,5%) và khoảng 57.487 lao động có trình độ đại học (tương ứng 7,5%).

Theo báo cáo ngày 30/7/2021 của Ủy ban Dân tộc về Tổng kết Nghị quyết số 26/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, cả nước đã hỗ trợ đào tạo nghề cho khoảng trên 1,1 triệu LĐ người DTTS, chiếm hơn 14% trên tổng số gần 8 triệu người DTTS trong độ tuổi LĐ. Hiện đang thí điểm tổ chức đặt hàng trình độ Trung cấp, Cao đẳng nghề với 26 cơ sở đào tạo để đào tạo cho 8.555 LĐ là người DTTS thuộc hộ nghèo, hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp có khó khăn về kinh tế.

Dự bị cho LLLĐ đã qua đào tạo hiện có của vùng, là hàng trăm nghìn học sinh các cấp và sinh viên là con em các tỉnh TD&MNBB đang học tập tại các cơ sở giáo dục trên cả nước. Đáng chú ý trong đó có số lượng lớn học sinh, sinh viên là người DTTS đang được nuôi dưỡng, đào tạo theo xu thế tiếp cận khoa học – công nghệ tại hệ thống trường chuyên biệt của vùng.

Theo Kết quả Điều tra thực trạng kinh tế - xã hội 53 DTTS năm 2019, TD&MNBB là vùng có hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT) và trường phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) nhiều hơn so với các vùng khác trong cả nước, và liên tục gia tăng về số lượng. Nếu như năm 2015, toàn vùng có 270 trường (86 trường PTDTNT, 184 trường PTDTBT) thì đến năm 2019 tăng lên 951 trường (135 trường PTDTNT, 815 trường PTDTBT).

Với các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển giáo dục dân tộc hiện hành (đầu tư cơ sở vật chất trường lớp; thu hút giáo viên, cán bộ quản lý giỏi; miễn học phí, hỗ trợ tiền ăn, hỗ trợ gạo, …), thì những học sinh, sinh viên tại các trường chuyên biệt vững tâm trên hành trình tiếp cận tri thức mới. Đây là nguồn nhân lực chất lượng cao kế cận, liên tục được bổ sung cho vùng TD&MNBB.

Rõ ràng, cơ hội phát triển toàn diện, bền vững đã mở ra cho vùng TD&MNBB, nhất là khi có Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị chỉ đường dẫn lối. Điều kiện đủ lúc này là, các địa phương trong vùng làm thế nào để nắm bắt thời cơ để vượt lên chính mình, khai thác tiềm năng, lợi thế để phát triển.

 Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.