Đắk Lắk: Chuẩn hóa quy trình sản xuất cà phê để nâng cao giá trị xuất khẩu

Chuyển hướng sản xuất

Huyện Ea H’leo có khoảng 30,9 nghìn ha cà phê, sản lượng hơn 73 nghìn tấn/năm. Cà phê là cây trồng chủ lực, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hướng tới thị trường tiêu thụ bền vững, doanh nghiệp, nông hộ tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển hướng sản xuất hữu cơ theo các tiêu chuẩn, chứng nhận, nâng cao chất lượng, lợi thế cạnh tranh đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.

Năm 2020, anh Bùi Ngọc Dực (SN 1980) ở xã Ea Khăl, huyện Ea H’leo ghép cải tạo vườn cà phê 3ha bằng giống mới TR4. Cũng từ đây, anh Dực chuyển dần sang canh tác cà phê hướng hữu cơ. Trẻ hóa vườn cà phê, 2 năm sau anh thu hoạch 9 tấn cà phê nhân, sản lượng cao hơn so với trước gần 2 tấn. Không những thế, cà phê của gia đình anh còn được một số bạn hàng, doanh nghiệp thu mua giá cao hơn thị trường.

Anh Dực chia sẻ: Canh tác hữu cơ không khó, quan trọng là tuân thủ đúng quy trình và chấp nhận sản lượng cà phê giảm trong thời gian đầu khi ngừng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học. Đồng thời, sử dụng vỏ trấu cà phê ủ cùng chế phẩm, tăng nguồn phân hữu cơ, vi sinh bón cho cây trồng, cải tạo môi trường đất và sử dụng chế phẩm sinh học để phòng ngừa bệnh hại.

Khi việc canh tác hữu cơ mang lại hiệu quả thấy rõ, chi phí đầu tư giảm đầu ra ổn định, lợi nhuận cao, ít tác động đến môi trường, anh Dực kêu gọi một số hộ dân địa phương thành lập hợp tác xã.

Theo đó, năm 2023, Hợp tác xã (HTX) Thương mại dịch vụ Natrul, sản xuất cà phê quy trình hữu cơ chất lượng cao. Đến nay, HTX có 10 thành viên, với diện tích 20 ha cà phê giống TR4. Sản phẩm cà phê nhân của HTX được doanh nghiệp thu mua giá cao hơn thị trường 8 - 10 triệu đồng/tấn so với giá thị trường. Không chỉ thành viên HTX, nhiều hộ dân trong xã cũng học hỏi và sản xuất cà phê hữu cơ.

Đến nay, huyện Ea H’leo đã xây dựng hơn 20 HTX, tổ hợp tác, với khoảng 500 hộ thành viên, chuyên sản xuất, tiêu thụ cà phê chuỗi giá trị, xây dựng 7 sản phẩm OCOP 3 sao.

Bí thư Huyện ủy Ea H’leo Nguyễn Văn Hà nhấn mạnh: Để tăng năng suất, sản lượng nông sản, hướng tới xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, sản phẩm cà phê chất lượng cao, tạo lợi thế cạnh trong trong quá trình hội nhập, việc áp dụng khoa học công nghệ, chuyển hướng sản xuất cà phê sang quy trình hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn, chứng nhận là cần thiết. Huyện đã hỗ trợ xây dựng hơn 10 mô hình cà phê ứng dụng công nghệ cao, diện tích gần 20 nghìn ha đạt các tiêu chuẩn quốc tế. 

Bên cạnh đó, huyện cũng thúc đẩy việc liên kết giữa người trồng, tổ hợp tác, HTX, nhà rang xay, chế biến, tiêu thụ cà phê nhằm nâng cao giá trị, khả năng cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường xuất khẩu.

Phát triển cà phê chất lượng cao

Những năm gần đây, cà phê Đắk Lắk đã xây dựng được hệ sinh thái cà phê chất lượng cao, chế biến sâu, giá trị cà phê cũng vì thế được nâng lên gấp nhiều lần.

Theo đuổi sản phẩm cà phê an lành không can thiệp hóa chất, tạo giá trị cây trồng, anh Nguyễn Tuấn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH iForest cho biết: Nông trại mô phỏng một khu rừng thu nhỏ, đa dạng về tầng tán sinh học. Cà phê được trồng xen với các loại cây công nghiệp, cây ăn quả. Các loại cây trồng được chăm sóc hoàn toàn hữu cơ.

 “70-80% tiền hương vị của hạt cà phê được quyết định từ khâu canh tác nên trang trại chú trọng khâu này. Cà phê trồng dưới tán rừng, chất lượng khác biệt, tạo ra lợi thế cạnh tranh tốt”, ông Dũng cho hay.

Cũng là một trong những đơn vị chọn sản xuất, chế biến cà phê theo hướng chất lượng cao, cà phê đặc sản, sản phẩm của Công ty TNHH một thành viên MINUDO FARM CARE được một số thị trường khó tính công nhận.

Ông Lê Đình Tư, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên MINUDO FARMCARE chia sẻ: Sau 7 năm tham gia chương trình phát triển cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản, đến nay, sản phẩm cà phê của Công ty đã được một số thị trường khó tính chấp nhận, đặc biệt là thị trường Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc. Hiện tại, Công ty thực hiện liên kết với nông dân, thu mua đầu vào sản phẩm chất lượng cao của bà con nông dân rất cao. 

“Hệ sinh thái cà phê đặc sản hiện nay rất phong phú, các bạn trẻ bây giờ rất yêu thích các loại cà phê chất lượng cao mang hương vị tự nhiên vốn có của hạt cà phê. Thế nên họ cũng rất chuộng dòng cà phê chất lượng cao, vì vậy, người trồng, chế biến cà phê càng nỗ lực thì cơ hội càng tốt hơn”, ông Lê Đình Tư thông tin.

Theo số liệu thống kê của Tổng Cục hải quan Việt Nam, niên vụ 2023-2024, tỉnh Đắk Lắk xuất khẩu đạt 264.404 tấn cà phê, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 916 triệu USD, chiếm tỷ trọng 16,9% cà phê xuất khẩu của cả nước.

Phát biểu tại Hội nghị giao thương quốc tế - Nâng tầm cà phê Việt, ông Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk chia sẻ: Đắk Lắk được mệnh danh là “Thủ phủ cà phê của Việt Nam”, sản phẩm cà phê đã trở thành một trong những thương hiệu nổi tiếng trong khu vực và trên thế giới. Thời gian qua, Đắk Lắk đẩy mạnh phát triển cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản với hương vị đặc biệt, đặc thù được chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường xuất khẩu. 

"Với thương hiệu và chỉ dẫn địa lý “Cà phê Buôn Ma Thuột” nổi tiếng và các vùng nguyên liệu cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản, sản phẩm cà phê Đắk Lắk đã có mặt ở hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột đang tiếp tục lan tỏa đến những thị trường tiềm năng mới", ông Nguyễn Tuấn Hà cho biết.