Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Có một Tượng đài tri ân những người lính Việt - Nga

Trần Mạnh Tuấn - 12:51, 27/07/2021

Khắc sâu trong bia đá tên tuổi của 44 quân nhân Liên Xô và 174 cán bộ chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam ở Tượng đài Cam Ranh (Khánh Hòa), là công lao to lớn của các liệt sĩ - những người lính của hai dân tộc Việt Nam - Nga đã anh dũng hy sinh giữa thời bình lặng im tiếng súng.

Tượng đài Cam Ranh
Tượng đài Cam Ranh

Tai nạn thảm khốc

Trước khi đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên phạm vi cả nước, tôi đến Tượng đài Cam Ranh bên bờ biển Mỹ Ca (Khánh Hòa) với mong muốn: Tìm hiểu về các quân nhân, tráng sĩ Nga hy sinh tại đây và thắp nén hương tri ân các liệt sĩ với tư cách một sĩ quan hải quân thế hệ thời bình. Tượng đài Cam Ranh nằm cách sân bay Cam Ranh chừng gần 1 km. Đó là một khu đồi nhân tạo rộng 1,2 ha, một mặt tiếp giáp Đại lộ Nguyễn Tất Thành - con đường nối liền giữa TP. Cam Ranh với thành phố biển Nha Trang xinh đẹp.

Cùng đến Tượng đài Cam Ranh trong hành trình này có Đại tá Nguyễn Văn Cường, một trong nhiều sĩ quan hải quân hiện đang công tác tại Học viện Hải quân Nha Trang, nhà ở huyện Diên Khánh. “Mình đã đến Tượng đài Cam Ranh nhiều lần, nhưng lần nào cũng không kìm được xúc động mỗi khi nghe chuyện kể về các tráng sĩ Nga hy sinh ngày ấy. Họ hy sinh tại Tổ quốc Việt Nam. Máu thịt họ nằm tại vùng biển Cam Ranh này. Tượng đài Cam Ranh khắc sâu công lao của họ. Nhân dân Việt Nam nhớ mãi về họ - những người con Xô Viết thân yêu của Việt Nam ở thế kỷ XX”, Đại tá Cường xúc động, nói.

Trước khi đặt chân lên từng bậc đá và chạm tay vào hai tấm bia khắc tên các liệt sĩ, chúng tôi được ông Nguyễn Văn Tuấn, người quản lý Tượng đài giới thiệu một số ảnh và những trang tư liệu về “ba sự kiện” nói về sự hy sinh của các quân nhân Nga và bộ đội Việt Nam qua các năm 1985 - 1995. “Các quân nhân Liên Xô hy sinh ngày ấy mãi khắc sâu vào dòng chảy lịch sử dân tộc. Tượng đài Cam Ranh này là nơi lưu giữ, ghi ơn sự hy sinh kiên cường anh dũng của họ. Tất cả vẫn còn theo dòng chảy của thời gian”, ông Tuấn nói.

Vụ tai nạn đầu tiên xảy ra vào tháng 2/1985, đó là vụ rơi máy bay TU-95 trong vịnh Cam Ranh. Trang tài liệu trong nhà truyền thống Tượng đài ghi lại câu chuyện “Những giọt sương trắng hay là buổi chiếu phim không thành”, một câu chuyện xúc động rơi nước mắt được ghi lại trong hồi ký của Đại tá Ermonkin - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Hạm đội Thái Bình Dương và cũng là xạ thủ phản ứng nhanh trên máy bay TU-95 đóng quân ở Cam Ranh ngày ấy.

Bia khắc tên các liệt sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam
Bia khắc tên các liệt sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam

Hồi ký kể lại. Đêm 12 rạng ngày 13/2/1985, Đại tá Ermonkin trực tại Hạm đội Thái Bình Dương tại Căn cứ Cam Ranh. Để “chiêu đãi” các phi công trên máy bay TU-95 làm nhiệm vụ trở về, ông đã mượn bộ phim “Những giọt sương trắng” để chiếu. Trước khi chiếu cho các phi công trên chuyến bay TU-95 trở về, bộ phim “Những giọt sương trắng” đã được chiếu cho các quân nhân Liên Xô khác có mặt tại Hạm đội xem trước. Thiếu tá cận vệ Krivenko đề nghị Đại tá Ermonkin làm tốt công tác chuẩn bị để khoảng 2 - 3 giờ sáng các phi công hạ cánh an toàn sẽ đến phòng xem phim được ngay. Nhưng chuyện đó đã không xảy ra.

Máy bay TU-95 lượn lên bầu trời Việt Nam ở độ cao 15 km, rồi tuần tiễu “sẹt” qua Căn cứ Cam Ranh mà họ quen gọi là “đầm lầy”. Đúng lúc đó, trong bộ đàm của Thiếu tá cận vệ Spiridonov - chỉ huy tổ bay số 2 thét lên tiếng kêu cứu: “Chúng tôi bị rơi, chúng tôi bị rơi. Có ai nghe thấy không? chúng tôi…”. Một vệt ánh sáng dài trên bầu trời nhiều mây mù từ vị trí máy bay TU-95 chếch sang phải. Máy bay TU-95 “đâm nhào” xuống lòng biển. Vụ tai nạn cách Căn cứ Cam Ranh hơn 1.000 km.

36 năm trôi qua kể từ ngày bay TU-95 gặp nạn, đến nay vẫn chưa có câu trả lời chính xác nguyên nhân tai nạn từ đâu. Người ta chỉ đoán do cả hai động cơ của máy bay bị hỏng. 9 phi công dày dạn kinh nghiệm của Hạm đội Thái Bình Dương vĩnh viễn nằm lại lòng biển Việt Nam.

Vụ tai nạn nữa thứ hai xảy ra vào cuối mùa Hạ năm 1989, khi chiếc máy bay vận tải quân sự 4 động cơ cánh quạt ký hiệu AN12 bị gãy càng không thể hạ cánh xuống sân bay Tân Sơn Nhất đành phải bay ngược lên trời xanh để hạ cánh xuống sân bay Cam Ranh. Để giảm thiểu tai nạn xảy ra, bộ phận mặt đất đã phun phủ một lớp bọt dày để giảm ma sát trên đường băng khi máy bay buộc phải hạ cánh bằng bụng. Nhưng tiếc thay, với tốc độ hạ cánh hàng trăm cây số/giờ, khi bụng máy bay AN12 vừa chạm đất, cũng là lúc tiếng nổ xé tan bầu trời.

Bia khắc tên các tráng sĩ Nga đã anh dũng hy sinh ở Việt Nam
Bia khắc tên các tráng sĩ Nga đã anh dũng hy sinh ở Việt Nam

Vụ tai nạn đó đã “cướp” đi 16 quân nhân Liên Xô và 1 sĩ quan thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam. Ngoài ra còn có 9 phụ nữ và trẻ em là vợ, con các sĩ quan Việt Nam và Liên Xô bị thiệt mạng.

Vụ tai nạn thứ ba xảy ra làm chấn động trong ngành bay quân sự Việt Nam và Liên Xô cùng thế giới lúc đó. Đó là ngày 12/12/1995, khi phi đội “siêu âm SU 27” do những phi công trình diễn lừng danh lái đã đâm vào núi gần Cam Ranh.

Ông Nguyễn Văn Tuấn dừng lại bên trang tài liệu đã ố cũ, rưng rưng, nói: “Mỗi lần xem những dòng tư liệu này, tôi lại rất xúc động. Họ đã anh dũng hy sinh khi tuổi đời rất trẻ”.

Bia đá âm thầm khắc tên anh

Chúng tôi chậm rãi đặt bước chân lên từng bậc tượng đài trong niềm xúc động thiêng liêng. Giữa Tượng đài cao vút sừng sững là hai tấm bia đá khắc tên các liệt sĩ. Tấm bia bên trái khắc tên 44 quân nhân Liên Xô. Tấm bia bên phải khắc tên 174 cán bộ chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam, trong đó có 64 cán bộ chiến sĩ hi sinh ở đảo Gạc Ma năm 1988. Cả hai tấm bia có một dòng chữ chung khắc hai ngôn ngữ Việt - Nga “Đời đời nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì hòa bình và ổn định khu vực”.

Ông Tuấn cho biết, Tượng đài Cam Ranh lúc đầu chỉ là một tấm bia đá do một quân nhân Liên Xô dựng lên năm 1986 để tưởng nhớ những người lính Xô Viết, đúng sau 1 năm kể từ ngày 9 thành viên trong kíp bay TU-95 hy sinh ngày 13/2/1985. Tháng 5/2007, để tri ân những người con Xô Viết và người lính Việt Nam, lãnh đạo Liên doanh Vietsovpetro chọn mẫu thiết kế của họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng để xây dựng Tượng đài Cam Ranh như hiện tại. Nhân kỷ niệm 90 năm Cách mạng Tháng mười Nga (7/11/2007), viên đá đầu tiên đã được những người lính Xô - Việt đặt xuống cạnh bờ biển Mỹ Ca trong niềm tưởng nhớ xúc động và tri ân các liệt sĩ từ trái tim họ.

Sau 2 năm thi công, ngày 10/12/2009, Tượng đài Cam Ranh được khánh thành trong sự vui mừng chen lẫn xúc động giữa các bạn Nga và người Việt. Hàng trăm thanh niên, học sinh sinh viên, Nhân dân địa phương tỉnh Khánh Hòa dự Lễ khánh thành Tượng đài Cam Ranh xúc động rơi nước mắt khi nghe về những câu chuyện kể. “Tượng đài Cam Ranh là một trong những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật làm bằng đá Grannit lớn nhất Việt Nam, nặng 800 tấn, cao 21m. Nổi bật nhất của tượng đài là mũi tàu và cột buồm trắng - thể hiện sức mạnh và chinh phục bầu trời của không quân hai nước. Tượng hai người lính Xô - Việt và em bé nâng cánh chim hòa bình - thể hiện tình hữu nghị lâu đời của hai dân tộc Việt - Nga”, ông Tuấn cho biết.

Cây lộc vừng do Phó Tổng giám đốc thứ nhất Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro Mikhail Anatolevich trồng tặng ngày 22/12/2011, nhân dịp ông và đoàn công tác đến dâng hương tương niệm các liệt sĩ Việt - Nga
Cây lộc vừng do Phó Tổng giám đốc thứ nhất Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro Mikhail Anatolevich trồng tặng ngày 22/12/2011, nhân dịp ông và đoàn công tác đến dâng hương tương niệm các liệt sĩ Việt - Nga

Khuôn viên xanh quanh Tượng đài bất tử

Quanh Tượng đài Cam Ranh là hàng trăm cây cổ thụ xanh mướt. “Mỗi đoàn đến Tượng đài thăm viếng các liệt sĩ đều trồng một cây xanh. Trong khuôn viên này hơn 200 cây xanh có trên 30 năm tuổi và hàng trăm cây khác. Nó không chỉ “che mát” cho các anh linh liệt sĩ, mà còn tạo ra môi trường sống xanh, lành mạnh. Tượng đài Cam Ranh bây giờ chẳng khác gì công viên”, ông Tuấn nói trong tự hào.

Tượng đài Cam Ranh đã trở thành di tích thiêng liêng. Nó không chỉ như một dấu ấn lịch sử về mối quan hệ quốc tế cao cả giữa Quân đội nhân dân Việt Nam và Quân đội Liên Xô (nay là Liên Bang Nga); mà còn là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ thanh niên Việt - Nga qua nhiều thế hệ. Tượng đài Cam Ranh sừng sững giữa nắng gió Cam Ranh, mãi trường tồn như những tráng sĩ Nga và chiến sĩ Việt Nam đã anh dũng hy sinh quên mình, nhưng còn sống mãi trong tình hữu nghị Việt - Nga từ đời này qua đời khác.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 du lịch tại nhiều địa phương “bội thu”

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 du lịch tại nhiều địa phương “bội thu”

Trong 4 ngày nghỉ lễ 2/9, ngành du lịch Việt Nam đón hàng triệu lượt khách, doanh thu tăng cao. Trong đó, Hà Nội thu hút 2,08 triệu khách, TPHCM 1,45 triệu và Cần Thơ 256.400 khách... Doanh thu du lịch lần lượt đạt 4.500 tỉ, 4.140 tỉ và 318 tỉ đồng, phản ánh sức hút ngày càng lớn của du lịch nội địa.
Tin nổi bật trang chủ
Hồi Xuân (Thanh Hóa): Đổi vũ khí lấy quà, trao bình yên cho cộng đồng

Hồi Xuân (Thanh Hóa): Đổi vũ khí lấy quà, trao bình yên cho cộng đồng

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 2 giờ trước
Nhằm loại bỏ súng săn, súng tự chế ra khỏi đời sống, thời gian qua, Công an xã Hồi Xuân (Thanh Hóa) đã triển khai nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, vận động người dân tự nguyện giao nộp vũ khí, góp phần giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn miền núi, trong đó có chương trình “Đổi vũ khí lấy quà”.
Ám ảnh hàng chục nghìn tấn rác phủ kín lòng hồ Bản Vẽ

Ám ảnh hàng chục nghìn tấn rác phủ kín lòng hồ Bản Vẽ

Xã hội - Thanh Hải - 2 giờ trước
Hàng chục nghìn tấn gỗ mục, rác nhựa đổ dồn về sau các đợt mưa lũ khiến mặt hồ thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An) biến thành bãi phế liệu nổi khổng lồ. Điều này khiến cho tuyến giao thông đường thủy vào các xã lòng hồ trở nên khó khăn hơn và việc thu gom, xử lý rác thì hết sức nan giải.
Hơn 220 tỷ đồng cho người nghèo, Quảng Ninh tiên phong về đích giảm nghèo bền vững

Hơn 220 tỷ đồng cho người nghèo, Quảng Ninh tiên phong về đích giảm nghèo bền vững

Xã hội - Mỹ Dung - 2 giờ trước
Hơn 220 tỷ đồng được huy động từ xã hội hóa để trao hàng trăm nghìn suất quà Tết, cùng gần 2.600 căn nhà Đại đoàn kết được xây mới, sửa chữa. Quảng Ninh trở thành địa phương đầu tiên cả nước hoàn thành Chương trình Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.
Điện Biên: Khắc phục thiệt hại bởi lũ, các trường học đã sẵn sàng cho năm học mới

Điện Biên: Khắc phục thiệt hại bởi lũ, các trường học đã sẵn sàng cho năm học mới

Giáo dục - Thúy Hồng - 3 giờ trước
Dù chịu thiệt hại nặng nề bởi trận lũ lịch sử đầu tháng 8, nhưng các trường học vùng lũ trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã nỗ lực khắc phục khó khăn, đảm bảo các điều kiện sẵn sàng đón năm học mới.
Không nhận hoa tại lễ khai giảng đổi thành quà hỗ trợ cho học sinh vùng khó khăn

Không nhận hoa tại lễ khai giảng đổi thành quà hỗ trợ cho học sinh vùng khó khăn

Giáo dục - Minh Nhật - 3 giờ trước
Thay vì nhận những lẵng hoa tươi chúc mừng, nhiều trường học đã kêu gọi chuyển đổi thành các khoản đóng góp thiết thực cho quỹ khuyến học, hoặc hỗ trợ đồng bào đang gặp khó khăn do thiên tai.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Quảng Ninh tăng cường hợp tác hữu nghị với các địa phương của Lào

Quảng Ninh tăng cường hợp tác hữu nghị với các địa phương của Lào

Tin tức - Mỹ Dung - 3 giờ trước
Ngày 4/9, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Vũ Đại Thắng đã tiếp xã giao Đoàn đại biểu Hội Hữu nghị Lào - Việt Nam do Chủ tịch Trung ương Hội, Bộ trưởng Bộ Công nghệ và Truyền thông Lào Bo Viêng Khăm Vông Đa La làm Trưởng đoàn, đến thăm, làm việc tại tỉnh.
Khơi dậy tinh thần “tiên phong thay đổi” của phụ nữ DTTS từ Dự án 8

Khơi dậy tinh thần “tiên phong thay đổi” của phụ nữ DTTS từ Dự án 8

Công tác Dân tộc - Minh Anh- Hoàng Quý - 3 giờ trước
Sau 4 năm triển khai, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến giới cho phụ nữ và trẻ em DTTS tại Quảng Ngãi. Từ các mô hình của Dự án 8 đã khơi dậy sự “tiên phong thay đổi” nếp nghĩ, cách làm, mang lại những thay đổi tích cực trong đời sống.
Lâm Đồng: Triển khai hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi

Lâm Đồng: Triển khai hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi

Dân tộc - Tôn giáo - Mai Hương - 6 giờ trước
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021- 2030, trong đó giai đoạn I từ năm 2021 - 2025 (sau gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), Đắk Nông (cũ) sau hợp nhất với tỉnh Lâm Đồng đã đạt được nhiều kết quả thiết thực, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân vùng đồng bào DTTS, tạo tiền đề quan trọng cho phát triển bền vững.
Nơi

Nơi "phôi thai" chữ Quốc ngữ

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân-N.Triều - 6 giờ trước
Với những tài liệu lịch sử và di tích để lại, vùng đất Nước Mặn thuộc thôn An Hòa, xã Tuy Phước Bắc (Gia Lai) là nơi được nhiều nhà nghiên cứu công nhận có ảnh hưởng quan trọng, chủ đạo trong giai đoạn phôi thai hình thành chữ Quốc ngữ đầu thế kỷ XVII. Bên cạnh đó, tiểu chủng viện Làng Sông, thôn Quảng Vân, xã Tuy Phước cũng được xem là xưởng in chữ Quốc ngữ đầu tiên.
Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Doanh thu du lịch của các địa phương Tây Nam Bộ tăng bất ngờ

Du lịch - Tào Đạt - 6 giờ trước
Dịp lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, khu vực Tây Nam Bộ ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ của ngành Du lịch, với lượng khách tăng cao và doanh thu ấn tượng. Trong đó, An Giang là địa phương dẫn đầu ở khu vực, kế đến là Cần Thơ, thấp nhất là Đồng Tháp.