Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Có một ban nhạc cổ truyền mang tên Tam Sóc

PV - 11:06, 03/10/2018

Âm thanh hòa quyện từ tiếng kèn pây-o réo rắt, nhộn nhịp của trống kô đay… rồi lắng đọng, suy tư với giọng đàn khưm, cha pây chòm riêng, là loại hình âm nhạc gắn liền với các cuộc vui, lễ cưới của người Khmer- Nam bộ. Để gìn giữ bản sắc của dân tộc, nhiều năm qua, một số người dân yêu âm nhạc ở ấp Tam Sóc C1, xã Mỹ Thuận, huyện Mỹ Tú (Sóc Trăng), đã hình thành một ban nhạc, lặng thầm tập luyện để những âm điệu, tiết tấu của dòng nhạc lễ cổ truyền này luôn vang lên.

Âm nhạc vẫn tràn đầy trong nghi lễ “Cắt hoa cau” của đồng bào Khmer. Âm nhạc vẫn tràn đầy trong nghi lễ “Cắt hoa cau” của đồng bào Khmer.

Đặc sắc nhạc lễ cổ truyền

Nhạc sĩ Dương Trí Dũng, giáo viên khoa Âm nhạc, Trường Trung cấp Văn hóa-Nghệ thuật Sóc Trăng cho biết, hệ thống âm nhạc trong lễ cưới của người Khmer được quy định rất bài bản bằng những bài dân ca. Trước khi lễ cưới diễn ra, ông Maha (người dẫn chương trình lễ cưới) và ban nhạc đều bàn bạc, thống nhất âm nhạc trình tự cho lễ cưới, từ lễ rước lễ vật qua nhà gái, lễ mở rào, lễ cắt hoa cau, lễ cắt tóc... cho đến khi kết thúc. Những bài được dàn nhạc trình tấu trong lễ cưới, ngoài tính chất giải trí, những nội dung ca từ còn có ý nghĩa giáo huấn cho đôi vợ chồng trẻ cả về cuộc sống, hành vi ứng xử và nét văn hóa truyền thống cần giữ gìn và thực hành trong cuộc sống.

Trong các bài nhạc này, có lẽ phần âm nhạc trong lễ “múa mở rào” là hấp dẫn hơn cả. Theo phong tục của người Khmer, khi nhà trai đến trước cổng nhà gái (cổng vào lúc này đã bị rào lại), ông Mô-Ha phải thực hành đúng lễ tục “múa mở rào”.

Điệu múa này tái hiện dựa theo câu chuyện cổ tích về duyên nợ của đôi trai gái trong Trường ca nàng Sê đa. Cổng rào được xem như là cánh cổng của kinh thành, nếu đôi trai gái có duyên nợ thì sau ba lần chạm vào cổng rào, cổng sẽ tự mở ra để nhà trai vào nhà hành lễ.

Để luôn nhuần nhuyễn những bài bản nhạc cổ truyền, dàn nhạc lễ cổ truyền ở Tam Sóc C1 thường xuyên phải tập dượt. Mới đây, chúng tôi được tham dự một buổi tập tại nhà anh Danh Huyền ở ấp Tam Sóc C1. Chẳng cần sàn tập hay phòng tập, chỉ cần những chiếc chiếu trải bên hiên nhà là đã có chỗ tập mát mẻ, thoáng đãng. Từ sáng sớm, các nghệ nhân đã tụ họp đông đủ, ngoài ra còn có nhiều người dân trong xóm cũng kéo sang để được nghe đàn, nghe hát.

Chú Danh Nang bập bùng tiếng trống vỗ giữ nhịp, đôi bàn tay chú thuần thục đùa vui với kô đay. Anh Danh Huyền vốn là một tay dầm chắc khỏe của đội ghe ngo Tam Sóc nhưng rất nhẹ nhàng, thanh thoát cùng những dây khươm. Anh Thạch Yên nắn nót nhả từng âm thanh trầm lắng từ cây đàn cha pây, rồi ngân nga nhả chữ, nhấn nhá luyện giọng để câu hát trong lễ cắt hoa cau thêm ngọt ngào, trầm lắng…, tất cả quyện chặt vào nhau trong không gian làng quê yên bình, mộc mạc.

Nghệ sĩ nông dân

Những bài bản âm nhạc truyền thống vốn không có ký âm mà được truyền đạt theo cung cách truyền khẩu, thị phạm. Mỗi ban nhạc đều có một người có vai trò như một nhạc trưởng, đó là người có kiến thức rộng về âm nhạc dân tộc, biết sử dụng nhiều loại nhạc cụ khác nhau và có vai trò dẫn dắt cả ban nhạc trình tấu. Với ban nhạc cổ truyền Tam Sóc, anh Danh Yên đang giữ vai trò trưởng nhóm. Anh là người rất đa năng, nên tùy theo từng thời điểm trong lễ cưới, hoặc lúc ban nhạc không đủ người, anh Danh Yên đáp ứng ngay được công đoạn âm nhạc, lúc thì tham gia kéo đàn truo nguk… chuyển sang chơi truô sô…; lúc lại vỗ trống kô đay giữ nhịp. Đặc biệt, anh thuộc rất nhiều bài bản dân ca và có chất giọng tốt để hát những bài ca này.

Trong dàn nhạc, chuyện một người có thể chơi nhiều nhạc cụ không hiếm, nhưng không phải ai cũng có được chất trầm ấm và giọng ngân khỏe khoắn để lĩnh xướng.

Điều đáng quý ở những nghệ sĩ này là, sau mỗi sự kiện, hay mùa cưới, họ lại trở lại với cuộc sống đời thường là những nông dân. Chú Danh Nang ngoài chuyện chăm sóc 5 công lúa, rẫy cỏ để nuôi bò, còn chăm hai cháu nội để các con an tâm công việc.

Anh Danh Huyền, ngoài việc ruộng nương còn là một tay dầm của đội ghe ngo Tam Sóc; có thành viên khác lúc rảnh còn chạy hon da ôm kiếm thêm thu nhập cho gia đình... Cuộc sống lao động tuy còn nhiều khó khăn, nhưng khi gặp gỡ các thành viên trong dàn nhạc này, cảm nhận ai cũng vui vẻ.

Có lẽ tiếng đàn, lời ca đã giúp họ giải tỏa đi những muộn phiền sau những buổi lao động nặng nhọc, giúp họ vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Và cũng chính vì những lý do như vậy, các “nghệ sĩ nông dân” này đã luôn trân quý, tự bảo ban nhau tập luyện, truyền dạy lại cho con cháu giữ gìn bản sắc văn hóa đặc sắc.

Được biết, tháng 10/2018 này, Đài Phát thanh-Truyền hình Sóc Trăng sẽ tổ chức Liên hoan Dân ca Khmer khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long năm 2018, Ban nhạc cổ truyền Tam Sóc đã đăng ký tham dự 3 tiết mục trình tấu là: Lễ buộc chỉ tay; Đếm lễ vật; Giã thuốc dấu (Bốc leck).

NHƯ TÂM - CAO LONG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.