Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Chung tay giữ gìn, phát triển di sản văn hóa miền núi xứ Thanh

Quỳnh Trâm - 15:29, 08/09/2024

Khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa là địa bàn trọng yếu về quốc phòng – an ninh, môi trường – sinh thái; đồng thời cũng là vùng đất có di sản văn hóa đặc sắc, đa dạng của đồng bào các DTTS. Cùng với nỗ lực của cả hệ thống chính trị, đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã và đang tích cực tham gia gìn giữ, làm phong phú giá trị di sản văn hóa miền núi xứ Thanh.

(BÀI CHUYÊN ĐỀ) Chung tay giữ gìn, phát triển di sản văn hóa miền núi xứ Thanh
Trò diễn Xuân Phả tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa

 Giữ gìn miền di sản

Miền núi xứ Thanh gồm với 11 huyện miền núi và 06 huyện, thị xã có xã, thôn miền núi - một dải núi rừng trùng điệp, từ huyện Thạch Thành lên huyện cuối cùng Mường Lát. Nơi đây lưu giữ các di chỉ khảo cổ lịch sử và hàng trăm lễ hội, trò diễn dân gian, được bổ sung thêm bởi những tập tục sinh hoạt, văn hóa tín ngưỡng đặc sắc của các DTTS.

Theo ông Mai Xuân Bình, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hóa, khu vực miền núi của tỉnh là nơi sinh sống của nhiều đồng bào DTTS; trong đó đông nhất là dân tộc Mường (401.967 người), kế đến là dân tộc Thái (258.506 người), Mông (19.166 người), Thổ (12.675 người), Dao (6.551 người), Khơ Mú (1.024 người). Mỗi dân tộc lại có những bản sắc văn hóa truyền thống đặc trưng, độc đáo riêng.

Thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Lớp tập huấn phương pháp bảo tồn trang phục dân tộc Thái huyện Như Thanh; tổ chức Liên hoan văn nghệ dân gian - Phiên chợ vùng cao và Lễ hội “Hương sắc vùng cao” thu hút đông đảo các nghệ nhân, diễn viên, quần chúng các DTTS ở vùng thượng du Thanh Hóa tham gia biểu diễn, sáng tạo, hưởng thụ văn hóa.

Có thể kể đến như trò diễn Pồn Pôông, hát Sắc Bùa, nghệ thuật diễn xướng Xường giao duyên, cồng chiêng của người Mường; lễ hội Kin Chiêng Boọc Mạy, múa Cá Sa, múa sạp, múa xòe, điệu khặp, khua luống của người Thái; múa rùa, múa bát, tết nhảy của người Dao; khèn bè, đàn môi của người Mông... Những giá trị văn hóa độc đáo ấy được đồng bào gìn giữ như báu vật trong mỗi cộng đồng dân cư.

Theo thời gian, với sự hội nhập về kinh tế và giao thoa, tiếp biến văn hóa, các lễ hội, nghi thức, phong tục tập quán,... của các DTTS không chỉ là di sản quý của riêng mỗi dân tộc, mỗi vùng đất, mà đã kết tinh thành kho tàng văn hóa miền núi xứ Thanh. 

Vì vậy, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống ở khu vực miền núi được tỉnh Thanh Hóa xác định vừa là để giữ gìn nét riêng, độc đáo của mỗi dân tộc, vừa bồi đắp thêm giá trị của miền di sản, trở thành động lực phát triển cho vùng DTTS và miền núi của tỉnh.

Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hóa Mai Xuân Bình cho biết, với ý nghĩa đó, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc trên địa bàn được tỉnh chú trọng triển khai. Những năm qua, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách để bảo tồn, phát huy và tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc.

Gần đây nhất, ngày 31/12/2022, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có Quyết định số 4795/QĐ-UBND phê duyệt “Đề án bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục, nghề truyền thống của đồng bào DTTS tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030”. 

Mục tiêu của Đề án là nhằm chấn hưng, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc văn hóa các DTTS; thúc đẩy sinh kế đa dạng, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng văn hóa, con người Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Trình diễn Pồn Pôông - cồng chiêng cũng là di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu còn được lưu giữ tại vùng núi Thanh Hóa.
Trình diễn Pồn Pôông - cồng chiêng cũng là di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu còn được lưu giữ tại vùng núi Thanh Hóa

Theo kế hoạch, giai đoạn 2023 - 2025, tỉnh dự kiến bố trí gần 62,2 tỷ đồng để sưu tầm, biên soạn, hoàn thiện và số hóa tiếng nói, chữ viết của 3 dân tộc: Thái, Mông, Dao (chữ Nôm Dao); sưu tầm tiếng Mường, từng bước nghiên cứu bộ chữ Mường Thanh Hóa; sưu tầm tiếng nói dân tộc Thổ, Khơ Mú; số hóa các tài liệu tiêu biểu về văn học dân gian, âm nhạc, nghệ thuật dân gian, những tri thức bản địa tiêu biểu của 06 DTTS trên địa bàn tỉnh.

Trước đó, trong 10 năm (2011 - 2020) thực hiện Nghị định số 05/2011/NĐ-CP về công tác dân tộc, tỉnh Thanh Hóa đã kiểm kê được 272 di sản văn hóa phi vật thể. Các sở, ngành, địa phương đã phối hợp phục dựng được nhiều lễ hội truyền thống, như: Lễ hội Đền Cọn, Lễ hội Nàng Nga - Hai Mối, Lễ hội Chá Mùn, Lễ cấp sắc …, góp phần tạo môi trường sinh hoạt văn hóa cho đồng bào DTTS.

“Giữ lửa và truyền lửa”

Cùng với nguồn lực đầu tư của Trung ương, của tỉnh, đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh đã và đang tích cực tham gia gìn giữ, làm phong phú thêm giá trị di sản văn hóa ở miền núi xứ Thanh. Trong đó, đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín đã phát huy vai trò của mình, tiên phong “giữ lửa và truyền lửa” trong bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Việc truyền dạy nói, viết chữ Thái cho nhiều thế hệ học sinh tại Thanh Hóa luôn được quan tâm ( Trong ảnh: Cô giáo Hà Thị Khuyên đã truyền dạy nói, viết chữ Thái cho học sinh Trường THPT Quan Sơn)
Việc truyền dạy tiếng nói, viết chữ Thái cho nhiều thế hệ học sinh tại Thanh Hóa luôn được quan tâm (Trong ảnh: Cô giáo Hà Thị Khuyên đã truyền dạy nói, viết chữ Thái cho học sinh Trường THPT Quan Sơn)

Là người con dân tộc Thái, hơn 20 năm qua, ông Phạm Bá Thược (sinh năm 1957) Người có uy tín bản Luốc Lầu, xã Mường Mìn (huyện Quan Sơn) luôn mang trong mình niềm đam mê với văn hóa truyền thống của dân tộc. Ông đã dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu, sưu tầm chữ Thái cổ, truyền dạy cho nhiều thế hệ.

Với sự quan tâm của các cấp, ngành, ông Phạm Bá Thược đã mở nhiều lớp học chữ Thái tại các huyện Lang Chánh, Bá Thước, Ngọc Lặc, Quan Hóa, Quan Sơn, Mường Lát, Thường Xuân…, góp phần hồi sinh chữ viết của người Thái. Với những đóng góp đó, ông Thược đã được tôn vinh tại Hội nghị tôn vinh Người có uy tín, nhân sĩ, trí thức, doanh nhân DTTS sản xuất kinh doanh giỏi tiêu biểu năm 2023 của huyện Quan Hóa.

Di sản văn hóa miền núi xứ Thanh đã góp phần hình thành nên vùng đất Thanh Hóa “địa linh, nhân kiệt”. Trên địa bàn hiện lưu giữ rất nhiều các giá trị văn hóa dân tộc với hơn 1.500 di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; 755 di sản văn hoá phi vật thể với gần 300 lễ hội, lễ tục, phong tục tập quán, các trò chơi, trò diễn dân gian…

Ông Phạm Bá Thược là một trong hàng nghìn lượt Người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang trăn trở, tâm huyết, đóng góp cho sự phát triển của tỉnh Thanh Hóa. 

Từ nỗ lực của những Người có uy tín như ông Phạm Bá Thược, tâm huyết bảo tồn văn hóa truyền thống ở mỗi cộng đồng DTTS của tỉnh Thanh Hóa đã và đang được “giữ lửa và truyền lửa”. 

Nỗ lực đó cũng là đại diện cho ý chí chung của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh, được khắc sâu trong Quyết tâm thư tại Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Thanh Hóa lần thứ III – năm 2019. Tại Đại hội lần thứ III, đồng bào các DTTS tỉnh Thanh Hóa đã nguyện chung sức, đồng lòng để xây dựng Thanh Hóa sớm trở thành “Tỉnh kiểu mẫu” như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn.

Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hóa, ông Mai Xuân Bình, từ sau Đại hội lần thứ III đến nay, đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS của tỉnh tiếp tục phát huy vai trò “hạt nhân” của mình trong các phong trào thi đua ở cơ sở. 

Người có uy tín, trưởng dòng họ tiêu biểu có thành tích xuất sắc trên các lĩnh vực đã đóng góp vào sự phát triển trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Thanh Hóa.
Người có uy tín, trưởng dòng họ tiêu biểu có thành tích xuất sắc trên các lĩnh vực đã đóng góp vào sự phát triển trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Thanh Hóa

Ghi nhận những đón góp của những “đầu tàu”, tại Hội nghị biểu dương, tôn vinh các điển hình tiên tiến trong đồng bào DTTS, miền núi giai đoạn 2021 – 2023 (được tổ chức ngày 27/10), Chủ tịch UBND tỉnh đã tặng Bằng khen cho 109 cá nhân là Người có uy tín, trưởng dòng họ tiêu biểu đã có thành tích xuất sắc góp phần củng cố, phát huy khối đoàn kết toàn dân tộc trong đồng bào DTTS tỉnh Thanh Hóa.

“Tại Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh Thanh Hóa lần thứ IV – năm 2024 dự kiến tổ chức trong tháng 10 tới đây, nhiều cá nhân là Người có uy tín sẽ nhận Bằng khen của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc và Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh. Đây là sự ghi nhận, biểu dương, tôn vinh những đóng góp quan trọng của Người có uy tín trong sự phát triển của vùng DTTS và miền núi tỉnh Thanh Hóa”, ông Bình cho biết.

Trong “Đề án bảo tồn, phát huy và phát triển tiếng nói, chữ viết, trang phục, nghề truyền thống của đồng bào DTTS tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030”, tỉnh Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2023, các huyện miền núi tổ chức được các chương trình quảng bá, giới thiệu nét đẹp trong trang phục, nghề truyền thống của đồng bào DTTS; xây dựng và nhân bản nhiều mô hình làng, bản truyền thống phục vụ phát triển du lịch...

Hằng năm tổ chức hội chợ giới thiệu sản phẩm của đồng bào DTTS, đồng thời tìm kiếm thị trường để đưa sản phẩm của đồng bào DTTS đến với khách hàng trong và ngoài nước để góp phần phát triển kinh tế bền vững.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.