Nhà thờ Giáo xứ Tà HineĐể đến Tà Hine, xã miền núi của huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng, chúng tôi men theo quốc lộ 28B – tuyến đường Đại Ninh - Lương Sơn nối hai tỉnh Lâm Đồng và Bình Thuận. Đường núi quanh co khúc khuỷu ôm theo hồ thủy điện Đại Ninh mênh mang sóng nước. Con đường nhựa đã xuống cấp theo thời gian, một số đoạn đang sửa chữa. Hai bên đường vắng bóng nhà dân, chỉ có màu xanh của mây trời hòa cùng sắc xanh rẫy nương trải dài ven hồ.
Qua cầu Đak Ra bắc ngang một nhánh hồ Đại Ninh, chúng tôi đặt chân vào địa phận xã Tà Hine. Đây là 1 trong 5 xã vùng Loan (gồm Đà Loan, Ninh Loan, Tà Năng, Đa Quyn, Tà Hine), vốn là vùng lõi khó khăn của huyện Đức Trọng. Tà Hine có hơn 80% dân số là đồng bào Chu Ru và Cil (một nhánh của dân tộc Cơ Ho), sinh sống chủ yếu bằng nghề nông. Những năm gần đây, bà con dần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từ cây ngắn ngày sang cà phê, hồ tiêu, cây ăn trái, nhờ đó đời sống khấm khá hơn.
Từ lối rẽ vào trung tâm xã, đi thêm khoảng 3km nữa, chúng tôi đến nhà thờ Giáo xứ Tà Hine - công trình tôn giáo trọng điểm của địa phương. Đây là ngôi nhà chung của hơn 2.000 giáo dân, gần một nửa dân số toàn xã, trong đó 98% là đồng bào Chu Ru.
Trước đây, Giáo xứ Tà Hine là giáo họ trực thuộc Giáo xứ Đà Loan. Ngày 1/11/2017, Đức cha Antôn Vũ Huy Chương ký ban hành Nghị định thành lập Giáo xứ Tà Hine, đồng thời bổ nhiệm cha Giuse Vũ Cao Nguyên (Tu hội Tận Hiến ICM), nguyên Quản xứ Giáo xứ Đà Loan, làm Quản xứ đầu tiên của Giáo xứ Tà Hine. Năm 2023, sau 7 năm xây dựng, Giáo xứ Tà Hine hân hoan cử hành Thánh lễ Cung hiến, chính thức trở thành ngôi nhà chung của đồng bào giáo dân Chu Ru nơi đây.
Kiến trúc nhà thờ Giáo xứ Tà Hine theo kiểu nhà sàn Tây Nguyên.Chúng tôi đến thăm Giáo xứ Tà Hine khi mặt trời đứng bóng. Nhà thờ Giáo xứ Tà Hine nằm trên ngọn đồi cao, lọt thỏm giữa nương rẫy xanh mướt. Nắng vàng rực rỡ làm nổi bật kiến trúc đặc biệt của ngôi thánh đường mang dáng dấp nhà sàn Tây Nguyên. Mái ngói đỏ tươi, tường gạch hai màu đỏ son và gạch cháy đan xen nghệ thuật. Trên cao, tượng Chúa Giêsu khoác trang phục truyền thống Chu Ru, vừa độc đáo vừa gần gũi.
Tiếp chúng tôi, cha Giuse Vũ Cao Nguyên chia sẻ, người Chu Ru nơi đây là những con chiên ngoan đạo. Hơn 6 thập niên đón nhận đức tin, nhưng chưa từng có một ngôi thánh đường nào mang bản sắc của chính họ. Vì thế, ngay từ khi khởi công, cha đã ấp ủ ý tưởng xây dựng một ngôi thánh đường mang đậm hồn cốt Chu Ru.
Hai màu gạch trên tường tượng trưng cho hai cộng đồng Kinh - Chu Ru sống hòa thuận trong cùng Giáo xứ. Tường bên trong dưới xây gạch, trên ốp gỗ, gợi bước chân trần của người Chu Ru giữa núi rừng. Gian Cung Thánh có tượng Đức Mẹ và Thánh Giuse mang trang phục Chu Ru, địu con trên lưng, giúp bà con thêm gần gũi và tự hào về bản sắc dân tộc mình.
Tượng Chúa Giêsu ở mặt trước Giáo xứ Tà Hine Văn hóa dân tộc Chu Ru mang đậm tín ngưỡng đa thần. Từ thu hoạch mùa màng, dựng nhà, cưới hỏi, tang ma... tất cả đều cúng tế. Trong các lễ hội, nam giới sẽ đảm nhiệm tấu cồng chiêng, các cô gái múa Tamya Arya hòa nhịp cùng trống, khèn bầu. Việc bảo tồn văn hóa được chính quyền, cộng đồng và Giáo xứ đặc biệt chú trọng. Bên cạnh đó, Giáo xứ còn giúp giáo dân nhận thức, loại bỏ những hủ tục lạc hậu, hướng tới đời sống văn minh hơn.
Điểm đặc biệt tại Giáo xứ Tà Hine là các bản kinh đọc hằng ngày đều được dịch sang tiếng Chu Ru. Bộ lễ cũng đang dần được biên dịch để áp dụng. Nhà thờ mở cửa suốt ngày, đón bà con đến bất cứ lúc nào, như chính ngôi nhà chung của đồng bào.
Bên ngoài nhà thờ, tôi gặp nhiều em nhỏ chơi đùa. Tưởng các em đến nhà thờ học giáo lý, nhưng các em cười lỏn lẻn nói: “Đến chơi thôi.” Đi thêm một đoạn, tôi gặp hai phụ nữ Chu Ru đang nấu ăn bên dãy nhà phụ. Họ là giáo dân thường xuyên đến làm việc cho Giáo xứ hoặc đọc kinh cầu nguyện. Chị Ma Grét cười tươi: “Ở đây như nhà mình, rảnh thì lên thôi.” Hai chị còn ngỏ ý mời chúng tôi ở lại dùng cơm.
Các giáo dân người Chu Ru tham gia sinh hoạt tôn giáo tại nhà thờ.Chia tay Giáo xứ Tà Hine trong tiếng chuông ngân vang vọng giữa núi rừng, tôi mang theo hình ảnh yên bình của một xứ đạo nhỏ - nơi đức tin hòa quyện cùng bản sắc văn hóa Chu Ru, nơi nhà thờ là mái nhà chung, mở rộng vòng tay đón tất cả mọi người.
