Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn văn hóa dân tộc Mảng ở Nậm Nhùn (Lai Châu): Khi người dân cùng chung tay

Thảo Khánh - 08:19, 24/12/2024

Nhằm hướng đến mục tiêu chung là gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống và phát huy các nét đẹp văn hóa cho các thế hệ tương lai, đồng bào dân tộc Mảng trên địa bàn huyện Nậm Nhùn (tỉnh Lai Châu) đã cùng các cấp, các ngành tích cực triển khai nhiều hoạt động.

Nghi lễ "Gọi hồn lúa" của đồng bào dân tộc Mảng
Nghi lễ "Gọi hồn lúa" của đồng bào dân tộc Mảng

Dân tộc Mảng hiện có khoảng gần 5.000 người và chỉ sinh sống duy nhất tại tỉnh Lai Châu. Do điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, nhiều nét văn hóa truyền thống của người Mảng hiện nay đang dần bị mai một. Từ thực tế đó, để bảo tồn, gìn giữ những nét văn hóa đặc sắc dân tộc Mảng, cấp ủy, chính quyền địa phương cùng người dân đã cùng chung tay phục dựng, nhằm lan tỏa văn hóa người Mảng để nhiều người biết đến.

Trên địa bàn huyện Nậm Nhùn hiện có 740 hộ với 3.416 nhân khẩu là người dân tộc Mảng sinh sống tại 5 xã, với 15 bản. Người Mảng tại Nậm Nhùn cũng có ngôn ngữ riêng, có văn hoá đặc sắc như hát, múa, đàn, sáo và có các nghề tiểu thủ công như rèn đúc, nghề mộc, nghề dệt vải, đan lát….

Xã Trung Trải, huyện Nậm Nhùn có 6 bản với 337 hộ, hơn 1.770 nhân khẩu. Xã có 4 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó chủ yếu là dân tộc Mông và dân tộc Mảng, trong đó dân tộc Mông chiếm 58,2%, dân tộc Mảng chiếm 39,7%, Đối với người dân tộc Mảng ở nơi đây, cuộc sống phụ thuộc nhiều vào tự nhiên đã góp phần hình thành nên một hệ thống các nghi lễ nông nghiệp.

Ông Sùng Thải Sinh- Phó Chủ tịch UBND xã Trung Trải, cho biết: Trên địa bàn xã lễ hội “Mừng Lúa mới” (Chi lê xa sả lảm mể) được diễn ra sau khi đã thu hoạch để tạ ơn tổ tiên, thần linh. Đây là một những nghi lễ nông nghiệp quan trọng của người Mảng vẫn được lưu giữ theo truyền thống của đồng bào dân tộc.

Ngày nay, Lễ Mừng Lúa mới của người Mảng tại bản Nậm Sảo 1 vẫn được duy trì tổ chức với ý nghĩa tạ ơn ông bà, tổ tiên và các vị thần linh đã phù hộ, che chở cho cây trồng tốt tươi, không sâu bệnh phá hoại, chim, sóc, thú rừng phá, mùa màng mới được bội thu, cuộc sống ấm no, đầy đủ và hạnh phúc như khát vọng ngàn đời của các cư dân nông nghiệp khác.

Đồng bào dân tộc Mảng háo hức chuẩn bị cơm mới cho Lễ hội Mừng lúa mới
Đồng bào dân tộc Mảng háo hức chuẩn bị cơm mới cho Lễ hội Mừng lúa mới

Bà Lý Thị Chướng, Bản Nậm Sảo 1, xã Trung Trải, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu cho biết: Sau khi lúa thu hoạch về sẽ được phơi khô, rồi cả bản sẽ nấu cơm mới để cúng thần linh với ý nghĩa tạ ơn trời đất, tổ tiên đã cho một mùa màng bội thu, tốt tươi.

Cũng theo bà Lý Thị Chướng, để chuẩn bị cho ngày lễ quan trọng này, trước đó một tháng, đại diện các gia đình cùng với trưởng bản, thầy cúng sẽ họp bàn, thống nhất từ việc đóng góp lễ vật cho thầy cúng thực hiện mâm lễ cúng thần linh, ma bản, đến việc chuẩn bị lương thực thực phẩm cho buổi liên hoan chung của bản và phân công tham gia các hoạt động của phần hội như múa, hát, các trò chơi dân gian trong những ngày lễ.

Đồng bào Mảng quan niệm, đến ngày tổ chức lễ mâm lễ càng đầy, càng nhiều sản vật thì càng thể hiện được sự no đủ, phát đạt của gia đình. Ngoài những đồ dâng lễ, các gia đình cũng chuẩn bị những bộ trang phục truyền thống của dân tộc để tham gia nghi lễ.

Quá trình làm lễ cúng kết thúc, thầy cúng sẽ thay mặt dân bản xin phép các thần linh để được dùng những đồ dâng lễ. Sau đó, mâm cúng được chia đều cho mọi người cùng uống rượu mừng, tất cả đều phải vui vẻ chúc mừng cho nhau mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ.

Có thể nói rằng, phần lễ bao giờ cũng linh thiêng, trang nghiêm và huyền bí, còn phần hội lại rất tưng bừng vui tươi và cuốn hút mọi người cùng tham gia. Đây cũng là ngày hội đoàn kết của toàn cộng đồng dân tộc, đưa mọi người đến gần nhau hơn, hiểu nhau hơn, để chung sức xây dựng và phát triển bản làng.

Các thiếu nữ dân tộc Mảng khoe sắc với bên bộ trang phục của dân tộc mình tại chương trình tuyên truyền
Các thiếu nữ dân tộc Mảng với trang phục truyền thống

Được trực tiếp tham gia lễ hội “Mừng lúa mới” chị Lý Thị Yên người dân tộc Mảng, bản Nậm Sảo 1, xã Trung Trải, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu phấn khởi cho biết: Trước đây, việc tổ chức nghi lễ "gọi hồn lúa" vẫn được tổ chức và việc tô chức "Ăn lúa mới" chỉ được tổ chức theo hộ gia đình hoặc nhóm hộ gia đình. Nhưng năm nay là năm đầu tiên tôi cùng Nhân dân đồng bào dân tộc Mảng được tham gia lễ mừng lúa mới, đây thực sự là lễ hội lớn của người dân tộc Mảng chúng tôi. Tôi cảm thấy rất vui, hạnh phúc bởi lễ mừng lúa mới truyền thống của người Mảng đã được quan tâm khôi phục lại. Từ việc khôi phục tổ chức cũng sẽ giúp cho người dân tộc Mảng chúng tôi giữ gìn truyền thống văn hóa của dân tộc.

Cùng với đó, nhằm góp phần tôn vinh giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của người DTTS, góp phần giảm dần sự chênh lệch về mức sống hưởng thụ văn hoá giữa các vùng, các dân tộc, gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo tồn và phát triển văn hoá các dân tộc, trong thời gian qua Phòng Văn hoá và Thông tin huyện Nậm Nhùn đã tổ chức chương trình Tuyên truyền phục vụ công tác bảo tồn lễ hội "Mừng lúa mới" (Chi lê xã sả lảm mể) dân tộc Mảng, huyện Nậm Nhùn tại các xã Nậm Pì, Nậm Ban, Hua Bum và Nậm Hàng. 

Tại chương trình, người dân là đồng bào DTTS đã được cán bộ Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Nậm Nhùn thông tin về công tác bảo tồn lễ hội "Mừng lúa mới" (Chi lê xã sả lảm mể) dân tộc Mảng, huyện Nậm Nhùn thông qua các tờ gấp được bàn giao cho UBND các xã; trưng bày 96 ảnh mô tả quá trình chuẩn bị cho Lễ mừng lúa mới; Tiến trình Nghi lễ “Gọi hồn lúa” để mang lúa vềnhà; Tiến trình Lễ hội “Mừng lúa mới”; Tổ chức Phần hội; trưng bày 35 trang phục truyền thống của đồng bào dân tộc Mảng; trình chiếu phóng sự dài 30 phút ghi lại quá trình của lễ hội, phỏng vấn người dân, nghệ nhân, người tham gia lễ hội, phỏng vấn lãnh đạo phòngvăn hóa và Thông tin về công tác bảo tồn lễ hội, các nhiệm vụ, giải pháp cho việc bảo tồn, phương hướngtrong thời gian tới.

Như vậy, cùng với các cấp, các ngành, chính quyền địa phương đồng bào dân tộc Mảng ở huyện Nậm Nhùn ngày càng nâng cao nhận thức trong việc gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống. Đặc biệt, việc tái hiện lại lễ hội “Mừng Lúa Mới” là việc làm cần thiết để cụ thể hóa việc bảo tồn, nhằm phát huy giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc cho đồng bào dân tộc Mảng thuộc Dự án 9 "Đầu tư phát triển nhóm DTTS rất ít người và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn" (Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030).

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sứ mệnh người làm báo - Từ sứ giả truyền thông đến những nhịp cầu nhân ái

Sứ mệnh người làm báo - Từ sứ giả truyền thông đến những nhịp cầu nhân ái

Trong không khí trang trọng và tự hào của cả nước kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), lòng tôi lại bồi hồi nhớ về hành trình đã qua, về những con chữ, những chuyến đi và về sứ mệnh thiêng liêng mà nghề báo đã trao cho mình. Với tôi, làm báo không chỉ là đưa tin - là sứ giả truyền thông mà còn là hành trình của trái tim, là gánh trên vai trách nhiệm với cộng đồng.
Tin nổi bật trang chủ
Quả ngọt trên những vùng đất đồi núi xứ Thanh

Quả ngọt trên những vùng đất đồi núi xứ Thanh

Kinh tế - Thu Thảo - 19:42, 17/06/2025
“Biến đất cằn thành quả ngọt” – không chỉ là một quá trình khai thác thế mạnh phát triển trong nông nghiệp, mà còn là câu chuyện về tinh thần cần cù lao động bền bỉ, sáng tạo của người nông dân ở nhiều vùng đất đồi núi xứ Thanh...
Giữ gìn văn hóa DTTS vùng Tây Bắc trong hội nhập quốc tế

Giữ gìn văn hóa DTTS vùng Tây Bắc trong hội nhập quốc tế

Sắc màu 54 - Nguyễn Vũ Điền - 18:35, 17/06/2025
Tây Bắc là vùng đất lưu giữ kho tàng văn hóa đặc sắc của hơn 30 DTTS, tiêu biểu như: Thái, Mông, Mường, Dao, Khơ Mú, Hà Nhì, La Ha, Lự, Kháng, Phù Lá, Cống… Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nơi đây không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc, mà còn trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển bền vững.
Nỗi lòng của nghệ nhân say mê thanh âm tre nứa

Nỗi lòng của nghệ nhân say mê thanh âm tre nứa

Sắc màu 54 - Lê Hường - 18:33, 17/06/2025
Hơn 30 năm qua, nghệ nhân Y Krang Tơr ở buôn Tlông, xã Đắk Phơi, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk đã chế tác hàng trăm nhạc cụ dân tộc bằng tre nứa. Ông cũng dành tâm huyết tìm kiếm người kế tục để tiếng đàn, tiếng chiêng không bị lãng quên trong nhịp sống hiện đại.
Nồng nàn mỳ Quảng

Nồng nàn mỳ Quảng

Ẩm thực - Tiêu Dao - 18:33, 17/06/2025
Từ loại bánh tráng trên nồi nước nóng rồi được cắt sợi, từ những thức món không tên, người xứ Quảng đã gọi món ăn của mình là “mỳ Quảng”. Cái tên tưởng như đơn giản ấy lại ẩn chứa cả một tầng sâu văn hóa, lịch sử, bí quyết ẩm thực và tâm thức xứ Quảng.
Nghệ thuật vẽ sáp ong trên vải của đồng bào dân tộc Mông

Nghệ thuật vẽ sáp ong trên vải của đồng bào dân tộc Mông

Sắc màu 54 - PV - 18:31, 17/06/2025
Đối với phụ nữ dân tộc Mông, vẽ hoa văn trên vải lanh bằng sáp ong là một nghề thủ công truyền thống từ lâu đời và được giữ gìn, phát huy qua nhiều thế hệ như một “báu vật” để tạo dấu ấn, sự khác biệt cũng như nhận dạng văn hóa truyền thống của đồng bào Mông.
Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay ngày 11/6, có những thông tin đáng chú ý sau: Ruộng bậc thang Y Tý mùa đổ ải. Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh . Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tìm “điểm tựa” cho những nghệ nhân “giữ lửa” di sản

Tìm “điểm tựa” cho những nghệ nhân “giữ lửa” di sản

Tìm trong di sản - Mỹ Dung - 18:29, 17/06/2025
Trong dòng chảy văn hóa phong phú và đa dạng của tỉnh Quảng Ninh, các nghệ nhân dân gian chính là những “ngọn lửa sống” lặng thầm gìn giữ, bảo tồn và lan tỏa giá trị truyền thống. Họ không chỉ là người nắm giữ tinh hoa văn hóa dân tộc, mà còn là “cầu nối” giữa quá khứ và hiện tại, góp phần định hình bản sắc cộng đồng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.
Thổ cẩm kể chuyện bản làng

Thổ cẩm kể chuyện bản làng

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:28, 17/06/2025
Nghề thêu thổ cẩm của người Dao Thanh Y ở Quảng Ninh không chỉ là di sản văn hóa truyền thống mà còn đang mở ra hướng đi mới cho phát triển du lịch cộng đồng. Từ những bản làng như Bằng Cả (TP Hạ Long) đến Khe Sú (TP Uông Bí), nghề thêu đang từng bước hồi sinh, trở thành sản phẩm văn hóa, du lịch mang dấu ấn riêng của vùng cao.
Lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương thăm, chúc mừng Báo Dân tộc và Phát triển

Lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương thăm, chúc mừng Báo Dân tộc và Phát triển

Thời sự - Minh Thu - 18:15, 17/06/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 100 Năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), ngày 17/6, ông Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đã đến thăm, chúc mừng Báo Dân tộc và Phát triển.
Sứ mệnh người làm báo - Từ sứ giả truyền thông đến những nhịp cầu nhân ái

Sứ mệnh người làm báo - Từ sứ giả truyền thông đến những nhịp cầu nhân ái

Công tác Dân tộc - Vàng Ni - 18:11, 17/06/2025
Trong không khí trang trọng và tự hào của cả nước kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), lòng tôi lại bồi hồi nhớ về hành trình đã qua, về những con chữ, những chuyến đi và về sứ mệnh thiêng liêng mà nghề báo đã trao cho mình. Với tôi, làm báo không chỉ là đưa tin - là sứ giả truyền thông mà còn là hành trình của trái tim, là gánh trên vai trách nhiệm với cộng đồng.
Chi bộ Báo Dân tộc và Phát triển: Quyết tâm xây dựng tập thể đoàn kết vững mạnh, hòa nhập để phát triển

Chi bộ Báo Dân tộc và Phát triển: Quyết tâm xây dựng tập thể đoàn kết vững mạnh, hòa nhập để phát triển

Tin tức - Thúy Hồng - 18:00, 17/06/2025
Ngày 16/6, Chi bộ Báo Dân tộc và Phát triển đã long trọng tổ chức Đại hội Chi bộ nhiệm kỳ 2025 - 2030. Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Thông dự và chỉ đạo Đại hội.