Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn, phát triển cộng đồng người Chứt ở Hà Tĩnh: Hành trình 59 năm

PV - 10:17, 25/01/2018

Kỳ 1: Tạm định cư, chưa định canhỞ bản Rào Tre, những người sinh năm 1990 trở về trước cơ bản không biết chữ. Người “nhiều chữ” nhất, được bảo trợ đi học THPT ở TP. Hồ Chí Minh cũng nằng nặc bỏ về.

Nhà ở của bà con dân tộc Chứt bản Rào Tre được cán bộ, chiến sỹ Biên phòng Hà Tĩnh sửa chữa, xây mới. (Ảnh chụp ngày 26/2/2017). Nhà ở của bà con dân tộc Chứt bản Rào Tre được cán bộ, chiến sỹ Biên phòng Hà Tĩnh sửa chữa, xây mới. (Ảnh chụp ngày 26/2/2017).

 

Cấp gạo đều đều

Rào Tre nằm lặng lẽ ở góc rừng, dưới chân dãy núi Cà Đay, thuộc địa phận xã Hương Liên, huyện Hương Khê (Hà Tĩnh). Cuối chiều, nắng tà xiên qua đỉnh núi, chiếu loang lổ xuống những thửa ruộng nhỏ phía trước trụ sở Tổ công tác-Đồn Biên phòng 575.

Vội tắm rửa sau một ngày vật lộn với nắng gió để chỉ huy anh em xây thêm 6 ngôi nhà mới, thay thế những ngôi nhà cũ đã xập xệ cho bà con, Trung tá Nguyễn Quốc Phú, Tổ trưởng Tổ công tác, dẫn chúng tôi đi thăm bản. Chỉ tay về phía những nóc nhà sàn gối lưng vào sườn núi, rồi chỉ vào những thửa ruộng vừa mới cấy trước mặt, anh Phú nói: “Sau bao nhiêu năm, bà con cũng chỉ mới tạm định canh, định cư thôi. Chứ chặng đường phía trước còn gian nan lắm!”.

Tôi biết, ẩn sau câu nói của anh là cả một nỗi trăn trở. Không trăn trở sao được khi đã qua gần 60 năm được tìm thấy và đưa về sinh sống tập trung tại Rào Tre, bà con dân tộc Chứt ở đây dường như vẫn còn khá lạ lẫm với nếp sống mới.

Trong muôn vàn cái khó thì có lẽ, khó nhất là để cây lúa, con chữ “cắm” được tại bản Rào Tre. Tính từ thời điểm Tỉnh ủy Hà Tĩnh giao cho Bộ đội Biên phòng tỉnh thực hiện Dự án bảo tồn, phát triển dân tộc Chứt (tháng 6/2001) đến nay đã gần 16 năm, nhưng Tổ công tác vẫn phải “cắm bản” để “cầm tay, chỉ việc”, từ khâu làm đất đến xuống giống, thậm chí cả lúc gặt hái.

“Tổ công tác chỉ có 30 cán bộ, chiến sĩ, lại phân thành nhiều lĩnh vực khác nhau để giúp đỡ bà con. Nên sau nhiều năm, cả bản chỉ mới khai hoang được 3,4ha đất canh tác, trong đó có 2,7ha đất lúa 2 vụ”, anh Phú chia sẻ.

Lúc này, tôi mới hiểu thấu tiếng thở dài của Chủ tịch UBND xã Hương Liên, ông Đinh Văn Sảnh, khi trao đổi về khó khăn của 41 hộ đồng bào dân tộc Chứt ở bản Rào Tre. Sau gần 60 năm rời hang đá, chính quyền các cấp cùng lực lượng Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh đã cho bà con cái họ, cái tên, tạo lập nơi ăn chốn ở, tập làm quen với phương thức sản xuất mới.

Nhưng cái nghèo thì vẫn dai dẳng. “Xã vẫn phải tiếp tục đề xuất với huyện, với tỉnh cấp gạo cho bà con thôi. Bao năm rồi, cứ 15kg gạo/người/tháng, chưa có cách nào hay hơn”, Chủ tịch UBND xã Hương Liên đã nhẩn đi nhẩn lại câu nói đó suốt cả buổi trò chuyện.

Thật ra, xã cũng đã tìm nhiều cách để bà con tự ổn định cuộc sống ấy chứ. Như năm 2016, một lớp đào tạo nghề mây tre đan đã được mở ngay tại bản, hơn 30 lao động tham gia. Nhưng kết thúc lớp học đồng thời cũng kết thúc luôn “giải pháp” của chính quyền xã. Vậy nên, vẫn cứ phải cấp gạo, vẫn cứ phải “cầm tay chỉ việc”.

Lay lắt con chữ

Gieo cây lúa đã khó, việc “cắm” con chữ ở Rào Tre lại còn khó khăn hơn. Cả bản có 41 hộ với 147 nhân khẩu, trong đó có 44 em đang theo học các cấp học. So với tổng dân số, số lượng học sinh ở Rào Tre chiếm tỷ lệ 29,9% chứ có ít đâu.

Nhưng cái khó là càng lên cấp học cao hơn, số lượng học sinh của bản lại càng giảm. Năm học 2016-2017, Rào Tre có 15 học sinh cấp Mầm non, 18 học sinh cấp Tiểu học, 11 học sinh cấp THCS và THPT.

“Với các cháu học tại xã thì không có vấn đề gì nhưng nan giải nhất là với các cháu học THCS, THPT, phải rời bản học ở Trường THPTDTNT huyện. Mặc dù xã, huyện rất quan tâm, thực hiện đầy đủ các chính sách hỗ trợ các cháu, thậm chí bố trí xe đưa đón nhưng các cháu không yên tâm học, lúc nào cũng muốn về”, Chủ tịch UBND xã Hương Liên chia sẻ.

Ông Sảnh kể thêm, trong bản có em Hồ Thị Kiên, sinh năm 1987, được Trường PTTH tư thục Duy Tân (Tp. Hồ Chí Minh) nhận đài thọ nuôi ăn học. Nhà trường còn mua vé máy bay, xã bố trí người đưa Kiên vào để học, nhưng em không chịu.

“Cháu nó bảo sợ rời bản. Hiện cháu ở nhà, chờ lấy chồng”, Chủ tịch xã Hương Liên tặc lưỡi.

Như cách nói của Trung tá Nguyễn Quốc Phú thì Hồ Thị Kiên là học sinh “nhiều chữ” nhất của bản, tính đến thời điểm này. Còn đa phần những người sinh năm 1990 trở về trước thì cơ bản nói được tiếng phổ thông, nhưng về “con chữ” thì chịu. Một phần nguyên nhân xuất phát từ tâm lý không muốn đi xa gia đình của bà con.

Tâm lý “ngại rời bản”, hay đúng hơn là ngại tiếp xúc, phải chăng vẫn là một bản năng mà người Chứt ở bản Rào Tre chưa thể dứt bỏ? Đây có lẽ là rào cản lớn nhất khiến bà con sau gần 60 năm rời hang đá vẫn chưa hòa nhập với đời sống mới, tự đặt mình vào “ốc đảo” của chính mình?.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vĩnh Phúc: Tín dụng chính sách góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội

Vĩnh Phúc: Tín dụng chính sách góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội

Có thể nói, tín dụng chính sách là một trong những công cụ, giải pháp có tính căn cơ, lâu dài, giúp các cấp chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện thắng lợi mục tiêu, kế hoạch về giảm nghèo, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới nâng cao, bảo đảm an sinh xã hội, phục hồi, phát triển kinh tế nhất là trong tình hình kinh tế có nhiều biến động như hiện nay.
Tin nổi bật trang chủ
Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang đưa Đoàn đại biểu Người có uy tín đi học tập kinh nghiệm tại miền Trung

Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang đưa Đoàn đại biểu Người có uy tín đi học tập kinh nghiệm tại miền Trung

Chính sách dân tộc - Mạnh Cường - 2 giờ trước
Từ ngày 26/5 đến ngày 3/6/2023, Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức đưa Đoàn đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS tỉnh Tuyên Quang đi học tập kinh nghiệm tại các tỉnh miền Trung. Đoàn gồm 35 Người có uy tín, do bà Hoàng Thị Thắm - Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh làm Trưởng đoàn.
Công ty Điện lực Thanh Hóa ra quân giải phóng hành lang an toàn lưới điện

Công ty Điện lực Thanh Hóa ra quân giải phóng hành lang an toàn lưới điện

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Ngày 1/6, Công ty Điện lực Thanh Hóa phối hợp với huyện miền núi Thường Xuân tổ chức lễ ra quân giải phóng hành lang an toàn lưới điện, nhằm giải phóng triệt để số lượng cây cối trong và ngoài hành lang có nguy đổ, va quệt gây sự cố lưới điện, gây nguy hiểm cho con người và động vật.
Quảng Ninh thông báo tìm các nạn nhân vụ cán bộ ngân hàng lừa đảo 80 tỷ đồng

Quảng Ninh thông báo tìm các nạn nhân vụ cán bộ ngân hàng lừa đảo 80 tỷ đồng

Pháp luật - Mỹ Dung - 4 giờ trước
Ngày 1/6, Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) Công an tỉnh Quảng Ninh cho biết, đã khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam 4 tháng đối với Đào Quang Hiệp (SN 1989, trú tại tổ 3, khu 1, phường Yết Kiêu, Tp. Hạ Long) để điều tra làm rõ về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", quy định tại khoản 4, Điều 174 Bộ luật Hình sự.
Thanh Hóa tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công

Thanh Hóa tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 4 giờ trước
Ngày 1/6, UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn tỉnh về tình hình giải ngân vốn đầu tư công; thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, giải phóng mặt bằng và thu ngân sách nhà nước.
Kỳ họp thứ 5, Quốc hội Khóa XV: Quốc hội đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước

Kỳ họp thứ 5, Quốc hội Khóa XV: Quốc hội đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước

Thời sự - Hoàng Quý - 5 giờ trước
Sáng 1/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiếp tục thảo luận về nội dung đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022, tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.
Đặc sắc chợ phiên Xín Cái

Đặc sắc chợ phiên Xín Cái

Chợ phiên Xín Cái nằm cách đường biên giới khoảng 500m, thuộc thôn Lùng Vần Chải, xã Xín Cái, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Chợ phiên Xín Cái là một trong những khu chợ đặc biệt, bởi nơi đây có khung lịch họp chợ vô cùng kì lạ, chợ chỉ họp 1 lần 1 tuần và theo lịch lùi.
Tỉnh táo trước luận điệu xuyên tạc một số dự án luật về an ninh, trật tự

Tỉnh táo trước luận điệu xuyên tạc một số dự án luật về an ninh, trật tự

Chống diễn biến hòa bình - PV - 5 giờ trước
Trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN và quá trình hội nhập quốc tế, việc bảo đảm công khai, minh bạch, dân chủ trong xây dựng các dự án luật là yêu cầu khách quan.
Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản

Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản

Sắc màu 54 - Anh Trúc - 5 giờ trước
Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản sẽ được tổ chức tại công viên Yoyogi, Tokyo vào ngày 3 - 4/6 tới. Buổi khai mạc dự kiến sẽ có sự tham dự của thành viên hoàng gia Nhật Bản, Bộ trưởng Ngoại giao hai nước.
Những trò chơi thú vị tại nhà cùng con nhân Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6

Những trò chơi thú vị tại nhà cùng con nhân Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6

Photo - Ngân Nhi - 5 giờ trước
Quốc tế thiếu nhi là một ngày ý nghĩa đối với trẻ em. Vào dịp này, bên cạnh việc đưa trẻ đi chơi, bố mẹ có thể dành thời gian cùng chơi với trẻ những trò chơi thú vị tại nhà, như: Cùng làm đồ thủ công, vẽ tranh, đọc sách, cùng trẻ chuẩn bị một bữa ăn...
Nhiều chương trình nghệ thuật hấp dẫn phục vụ thiếu nhi Hè 2023

Nhiều chương trình nghệ thuật hấp dẫn phục vụ thiếu nhi Hè 2023

Giải trí - PV - 5 giờ trước
"Tấm Cám", "Cây tre trăm đốt", "Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn"... sẽ mang một màu sắc mới trong các vở kịch xiếc, kịch nói được dàn dựng công phu, sinh động và cuốn hút phục vụ khán giả nhí Hè 2023.
Bà Rịa - Vũng Tàu Khai mạc Hè 2023

Bà Rịa - Vũng Tàu Khai mạc Hè 2023

Trang địa phương - Lê Vũ - 5 giờ trước
Sáng 1/6, Ban Chỉ đạo Hè tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tổ chức Lễ khai mạc Hè 2023 với chủ đề “Hè sôi động - Vui khỏe - An toàn” và phát động Tháng hành động vì trẻ em năm 2023 với chủ đề “Chung tay giảm thiểu tổn hại trẻ em”.