Mất đất nông nghiệp
Vùng hạ du sông Lam, tỉnh Nghệ An chạy dài từ các xã Tam Đồng, Kim Bảng, Nam Đàn xuống các xã Hưng Nguyên Nam, xã Lam Thành và phường Thành Vinh rồi đổ ra cửa biển Cửa Lò. Hai bên lưu vực sông Lam là hàng ngàn ha đất nông nghiệp, bãi bồi ven sông màu mỡ.
Thế nhưng, trong những năm trở lại đây, đã có nhiều diện tích đất nông nghiệp bị cuốn trôi theo dòng nước sông Lam. Đặc biệt sau cơn bão số 3 vào cuối tháng 7 và cơn bão số 5 hồi đầu tháng 8, tình trạng lở đất ở bờ sông Lam đã trở nên nghiêm trọng.
Lưu vực vùng hạ du sông Lam có hàng ngàn hét ta đất nông nghiệp, đất bãi bồi màu mỡ (Ảnh: Phạm Tiến)Tại bờ sông Lam. đoạn qua địa phận xã Hưng Nguyên Nam, nước sông đã ăn sâu vào khu vực đất sản xuất của bà con nông dân. Người dân địa phương đã phải chuyển đổi cây trồng sang những loại cây ngắn ngày để phù hợp với điều kiện thực tế sạt lở bờ sông.
Ông Cao Anh Đức, Chủ tịch UBND xã Hưng Nguyên Nam cho biết: “Sau bão, và cả những năm về trước thì khu vực bờ sông Lam đoạn đi qua xã Long Xã cũ, nước sông đã gây sạt lở với chiều dài khoảng 1km, ăn sâu vào khoảng 30m so với trước đây”.
Bờ sông Lam đoạn qua địa phận xã Hưng Nguyên Nam, nước sông đã ăn sâu vào khu vực đất sản xuất của bà con nông dân (Ảnh: Phạm Tiến)Còn tại xã Đại Đồng, tình trạng sạt lở bờ sông Lam đã đe dọa trực tiếp đến 21ha đất nông nghiệp của bà con nông dân. Nếu không có giải pháp kịp thời, số diện tích đất nông nghiệp ven sông Lam này có thể bị dòng nước “nuốt chửng” theo thời gian.
Theo thống kê từ UBND xã Đại Đồng, toàn xã có 24 thôn có đất nông nghiệp tiếp giáp với bờ sông Lam. Trong đó có 16ha đất nông nghiệp ở các thôn Đỉnh Sơn, Tiến Quán và thôn Xuân Lộc thuộc vùng nguy cơ cao bị nước sông xâm lấn, cuốn trôi. Ngoài ra, trên địa bàn xã Đai Đồng còn có 5ha ở khu vực Đại Đồng cũ cũng có nguy cơ bị sạt lở nghiêm trọng.
Nông dân đã không còn canh tác được trên dải đất gần bờ sông (Ảnh: Phạm Tiến)Để giữ đất, trong những năm qua chính quyền địa phương đã cho kè đá, trồng cây để chống sạt lở. Thế nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời, vì khi có lũ, nước sông chảy xiết thì đá và cây xanh không thế chống đỡ.
Nguy cơ mất nhà đã hiện hữu
Không chỉ mất đất nông nghiệp, tình trạng sạt lở bờ sông Lam đã cuốn mất đường dân sinh. Đặc biệt, nước sông đã “ăn sâu” vào sát tường nhà của người dân, đẩy nhiều hộ gia đình rơi vào nguy cơ mất nhà!
Tình trạng lở bờ sông Lam không chỉ làm mất đất nông nghiệp mà còn đe dọa trực tiếp đến nhiều nhà ở của nhiều hộ dân (Ảnh: Phạm Tiến)Tại gia đình thương binh Nguyễn Đình Ngọ ở thôn Minh Đức, xã Kim Bảng, nước sông đã “ăn” sát vào mé trái của ngôi nhà. Ở phía trước, nước sông Lam cũng đã kéo toàn bộ bờ tre mà gia đình ông Ngọ đã trồng để chống sạt lở ra giữa dòng. Mất bờ tre, dọc bờ thềm tam cấp trước nhà ông Ngọ chỉ còn cách sông nước chừng 3m.
Nước sông đã "ăn sâu" sát mé nhà bên trái của thương binh Nguyễn Đình Ngọ (Ảnh: Phạm Tiến)Chia sẻ với phóng viên, thương binh Nguyễn Đình Ngọ cho biết: “Năm 1972, tôi đi Bộ đội. Trước lúc đi, tôi nhớ toàn bộ khu vực trước sân còn là bãi bồi rộng. Đến năm 1998, gia đình tôi tổ chức đám cưới cho con, khu vực trước sân vẫn còn dựng được rạp cưới. Trải qua năm tháng, giờ đây nước sông đã ăn sâu mất bãi bồi, mất khoảng sân... vào đến tận nhà rồi”!
Phía sau nhà ông Ngọ là nhà của gia đình ông Nguyễn Văn Tương. Hiện con đường dân sinh dẫn vào nhà ông Tương cũng đã bị nước sông cuốn trôi nhiều đoạn. Nguy hiểm hơn là toàn bộ phần chân móng của tuyến đường đã bị nước sông đánh lở hàm ếch nên không thể sửa chữa.
Để đi được vào nhà, ông Tương đã phải mua của bà Nguyễn Thị Thảo một lối đi phía sau đường cũ để vào nhà. Tuy nhiên, lối đi này cũng có thể bị lở theo lối đi cũ vì cũng chỉ còn cách sông khoảng 3 - 4m.
Sạt lở bờ sông đã cuối theo nhiều đoạn đường dân sinh dẫn vào nhà ông Nguyễn Văn Tương (Ảnh: Phạm Tiến)Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Văn Minh, Bí thư Chi bộ thôn Minh Đức, xã Kim Bảng cho biết: “Hiện ở thôn có 10 hộ gia đình đang có nguy cơ bị sạt lở ảnh hưởng đến nhà ở. Trong đó có 4 hộ là Nguyễn Đình Ngọ, Nguyễn Văn Tương, Trần Thị Nguyệt và hộ ông Trần Văn Đồng đã được nhà nước cấp sổ đỏ có nguy cơ mất nhà do bờ sông sạt lở”.
Ông Minh cho biết thêm, ông đã làm cán bộ thôn suốt 49 năm qua. Tuy nhiên tình trạng sạt lở bờ sông trong những năm gần đây diễn ra nhanh. Bằng kinh nghiệm và thâm niên sống ở đây từ lâu, ông Nguyễn Văn Minh khẳng định: “Tình trạng lở diễn ra nhanh là do khai thác cát sỏi ở sau Cầu Rộ”.
Ở Thôn Minh Đức, xã Kim Bảng hiện đã có 10 hộ gia đình có nguy cơ sạt lở nhà ở. Trong đó có 4 hộ gia đình nguy cơ mất nhà đã hiện hữu (Ảnh: Phạm Tiến)Sau bão số 3 và bão số 5, hiện chính quyền và ngành chức năng tỉnh Nghệ An đang nỗ lực khắc phục sạt lở bờ sông Lam ở thượng nguồn để thông tuyến và bảo vệ Quốc lộ 7A. Tuy nhiên, tình trạng sạt lở bờ sông Lam ở vùng hạ du cũng đã đến mức báo động.
Nếu không có giải pháp kịp thời, thì chuyện mất thêm đất nông nghiệp là điều khó tránh khỏi. Đặc biệt, tình trạng sạt lở bờ sông Lam đoạn qua thôn Minh Đức, xã Kim Bảng cũng đã đe dọa trực tiếp đến nhà ở của nhiều hộ dân. Thiết nghĩ, UBND tỉnh Nghệ An cùng các sở ngành cần sớm có giải pháp để khắc phục kịp thời để tránh chuyện cũ “mất bò mới lo làm chuồng”.
