Người Dao (nhóm Dao Tiền) ở xã Trung Hà, huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang) tin rằng, mỗi người sinh ra đều có một sợi dây tâm linh gọi là “xỉn lảng”. Đó là sợi dây vô hình giúp đứa trẻ hiểu tiếng nói Dao, lớn lên học chữ Dao nhanh hơn, hát páo dung hay hơn, tha thiết hơn. Người Dao dùng “xỉn lảng” để kết nối, nhắc nhở nhau biết ơn tổ tiên, nhớ về nguồn cội của mình.
Trên đường vào thôn Khuổi Xoan, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi bắt gặp dưới những mái nhà sàn lợp lá cọ, thấp thoáng vành khăn quấn trên tóc của những chị em phụ nữ Dao tiền (nhóm Dao địa phương). Đây là vật không thể thiếu trên bộ trang phục của người phụ nữ. Khi các chị em phụ nữ vấn khăn đẹp, nghĩa là trong bản sắp có hội.
Tại xã Hoa Thám, huyện Nguyên Bình (Cao Bằng)-một xã vùng III có 90% hộ dân tộc Dao sinh sống hiện vẫn bảo tồn khá tốt nghề dệt vải, thêu thùa, may vá bằng phương pháp thủ công truyền thống.
Trong bộ trang phục truyền thống lấp lánh ánh bạc, bà Bàn Thị Hoa, người Dao Tiền, xã Thịnh Vượng, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng cùng với chị em chuẩn bị tham dự một nghi lễ quan trọng của dòng họ. Trên vai bà là vật dụng bất ly thân – túi trầu. Chiếc túi tuy nhỏ nhưng lại hàm chứa nhiều điều thú vị về văn hóa của người Dao nói chung, người Dao Tiền nói riêng.
Người Dao ở Bắc Kạn sống rải rác ở các huyện Bạch Thông, Ba Bể, Ngân Sơn… Trong nhiều yếu tố để làm nên bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Dao phải kể đến trang phục. Đặc biệt, trang phục của người Dao Tiền cầu kỳ, tinh tế nhưng vẫn rất phù hợp với tập quán lao động sản xuất.
