Theo đó, mỗi nước thành viên của Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc được đề cử 8 làng du lịch nhận danh hiệu "Làng Du lịch tốt nhất". Ứng viên đăng ký được Ban cố vấn độc lập đánh giá dựa trên các bộ tiêu chí: Tài nguyên văn hóa và thiên nhiên; phát huy và bảo tồn tài nguyên văn hóa; kinh tế bền vững; xã hội bền vững; môi trường bền vững; phát triển và liên kết chuỗi giá trị du lịch; quản trị và ưu tiên du lịch; cơ sở hạ tầng và kết nối; sức khỏe, an toàn và an ninh.
Hạn gửi đăng ký đến Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc là ngày 24/4, việc công bố danh sách các làng được chọn sẽ diễn ra vào quý III hằng năm.
Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã đề nghị các Sở quản lý du lịch các địa phương phổ biến thông tin và mời các làng du lịch trên địa bàn đăng ký tham gia giải thưởng. Hồ sơ ứng cử bằng tiếng Anh (theo các biểu mẫu, yêu cầu cụ thể kèm theo) cần gửi về Cục để tổng hợp, lựa chọn 8 ứng viên phù hợp nhất tham gia.
Qua 3 kỳ, Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc đã nhận gần 600 đơn đăng ký từ gần 100 quốc gia. Hiện tại, Mạng lưới Làng du lịch tốt nhất của Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc quy tụ 186 thành viên, có 129 làng được công nhận là Làng du lịch tốt nhất và 57 làng tham gia chương trình nâng cấp.
Giải thưởng Làng Du lịch tốt nhất gồm 3 trụ cột chính. Đầu tiên là “Làng du lịch tốt nhất của UN Tourism”, công nhận những ngôi làng điển hình về điểm đến du lịch nông thôn với tài nguyên văn hóa, tự nhiên được công nhận. Làng chung tay bảo tồn và phát huy các giá trị, sản phẩm, lối sống nông thôn, cộng đồng, có cam kết đổi mới rõ ràng, bền vững về kinh tế, xã hội và môi trường.
Thứ 2 là “Làng du lịch tốt nhất của UN Tourism phiên bản nâng cấp”, tạo điều kiện cho một số bản làng chưa đạt đủ tiêu chuẩn để được công nhận. Những bản làng này sẽ nhận được sự hỗ trợ từ Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc và các đối tác nhằm cải thiện các yếu tố còn thiếu hụt trong quá trình đánh giá.
Trụ cột thứ 3 là Hệ thống mạng lưới toàn cầu “Làng du lịch tốt nhất của UN Tourism”. Đây là mạng lưới trao đổi kinh nghiệm và thực hành, học hỏi, mang lại cơ hội cho các bản làng du lịch trên khắp thế giới. Mạng lưới gồm các chuyên gia và đối tác công-tư tham gia thúc đẩy du lịch vì sự phát triển nông thôn.
Ban cố vấn độc lập sẽ đánh giá các ứng viên dựa trên bộ tiêu chí về tài nguyên văn hóa, thiên nhiên; phát huy, bảo tồn tài nguyên văn hóa; kinh tế, xã hội, môi trường bền vững; phát triển, liên kết chuỗi giá trị du lịch; quản trị, ưu tiên du lịch; cơ sở hạ tầng, kết nối; sức khỏe, an toàn và an ninh.
Giải thưởng “Làng Du lịch tốt nhất” nhằm công nhận các điểm đến nông thôn coi du lịch là động lực phát triển và cơ hội mới tạo ra việc làm, thu nhập, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị và sản phẩm cộng đồng. Giải thưởng cũng vinh danh những ngôi làng có cam kết đổi mới, định hướng phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, môi trường, du lịch phù hợp với các Mục tiêu phát triển bền vững (Sustainable Development Goals - SDGs).
UN Tourism đã trao giải thưởng cho 130 làng trên toàn thế giới, trong đó có Làng Thái Hải (Thái Nguyên) năm 2022 và Làng Tân Hóa (Quảng Bình) năm 2023 của Việt Nam nhận Giải thưởng “Làng du lịch tốt nhất”.