Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS

SỸ HÀO - 15:16, 25/09/2019

Chiều 25/9, tại Trung tâm Hội nghị quốc tế (Hà Nội), Ủy ban Dân tộc (UBDT) phối hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) tổ chức Hội thảo khoa học đánh giá hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS tại Việt Nam. Dự và chỉ đạo Hội thảo có bà Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương. Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng chủ trì Hội thảo.


Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS
Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo

Vốn tín dụng tiếp sức người nghèo

Trong đề dẫn Hội thảo, Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng đã thông tin đến đại biểu một số nội dung cơ bản về kết quả các chương trình tín dụng CSXH đối với đồng bào DTTS do NHCSXH thực hiện. Cụ thể, tính đến 31/8/2019, NHCSXH đang có trên 1,4 triệu khách hàng là hộ đồng bào DTTS vay vốn, với doanh số cho vay là 135.964 tỷ đồng, chiếm 24,8% tổng dư nợ của đơn vị; dư nợ bình quân đạt 34 triệu đồng/hộ DTTS.

Đặc biệt, đối với các chương trình cho vay dành riêng cho đồng bào DTTS (theo Quyết định 32/2007/QĐ-TTg, Quyết định số 54/2012/QĐ-TTg, Quyết định 74/2008/QĐ-TTg, Quyết định số 29/2013/QĐ-TTg, Quyết định 1592/QĐ-TTg, Quyết định 755/QĐ-TTg và Quyết định 2085/QĐ-TTg) đã có 371 nghìn lượt hộ được vay vốn, trong đó hiện có 163.694 hộ đang dư nợ; doanh số cho vay đạt 3.830 tỷ đồng, doanh số thu nợ 1.411 tỷ đồng, tổng dư nợ đạt 2.342 tỷ đồng.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS 1
Các đồng chí Lãnh đạo chủ trì Hội thảo.

Nguồn vốn tín dụng CSXH đã góp phần giảm nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đặc biệt, vốn tín dụng CSXH đã làm thay đổi căn bản nhận thức của đồng bào DTTS từ mặc cảm, tự ti, nay mạnh dạn vay vốn và làm ăn có hiệu quả, nhất là ý chí vươn lên của đồng bào.

Như trường hợp gia đình chị Triệu Thị Nga, ở thôn Nà Quang, xã Nông Hạ (Chợ Mới, Bắc Kạn), trước năm 2007 là hộ nghèo, mỗi năm thiếu ăn từ 3-4 tháng. Từ vốn vay 5 triệu đồng của NHCSXH năm 2007, chị mua 1 con trâu sinh sản, được tập huấn kiến thức chăn nuôi trâu nên đến năm 2009, gia đình chị đã có thêm 2 con trâu con. Chị bán một con trâu trả khoản vay 5 triệu đồng trước đó, rồi tiếp tục vay thêm 30 triệu đồng để mua thêm 2 con trâu sinh sản khác. Đến năm 2011, gia đình chị Nga bán trâu trả hết nợ ngân hàng và vẫn còn 6 con trâu làm vốn.

Năm 2016, gia đình thoát nghèo, chị Nga tiếp tục vay NHCSXH 50 triệu đồng, cộng với vốn gia đình để đầu tư trồng rừng, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Đến nay, gia đình chị có 6 ha rừng keo, 8 con trâu sinh sản; hằng năm trừ chi phí thì bình quân thu nhập của gia đình chị đạt 70-80 triệu đồng/năm.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Hội thảo.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đều thống nhất nhận định: Tín dụng CSXH đã góp phần tích cực trong việc thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội. Chỉ tính riêng giai đoạn 2016-2018, vốn tín dụng CSXH đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo cả nước từ 8,23% (2016) xuống còn 5,23% cuối năm 2018.

Trao đổi tại Hội thảo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến cho rằng, hoạt động của NHCSXH là một hình thức tín dụng đặc biệt, không coi trọng lợi nhuận mà hướng tới phục vụ đối tượng yếu thế (người nghèo, cận nghèo, người DTTS…). Hoạt động hiệu quả của NHCSXH góp phần thực hiện công bằng xã hội, giàu tính nhân văn và thật sự là công cụ đắc lực để Đảng và Nhà nước chăm lo cho các đối tượng yếu thế.

“Kết quả cho vay đối với hộ DTTS là những con số biết nói ấn tượng, không phải chỉ là những đồng tiền, bằng con số mà còn là những tấm lòng nhân ái đồng hành với đồng bào trên con đường xóa đói giảm nghèo tiến tới làm giàu”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Đỗ Văn Chiến nói.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến khẳng định, nếu không có Ngân hàng CSXH thì tín dụng đen ở vùng nông thôn DTTS chưa biết sẽ diễn biến phức tạp như thế nào. Với thủ tục cho vay đơn giản, nhanh gọn, giải ngân tại xã, rất phù hợp với tâm lý, tập quán của đồng bào DTTS; hơn nữa cho vay thông qua Tổ tiết kiệm vay vốn, tín chấp của các tổ chức chính trị xã hội; chủ tịch UBND xã làm trưởng ban đại diện. Do vậy, có thể nói là hoạt động của NHCSXH góp phần tăng cường vai trò hoạt động của các đoàn thể và góp phần xây dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; góp phần củng cố tăng cường niềm tin của đồng bào DTTS đối với Đảng và Nhà nước.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS 3
Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Kỳ vọng hơn khi có Chương trình mục tiêu quốc gia thứ ba

Chia sẻ với những khó khăn, vất vả của NHCSXH, của cán bộ tín dụng trong toàn hệ thống, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Đỗ Văn Chiến cho biết, UBDT cam kết đồng hành cùng với NHCSXH báo cáo với các cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết những kiến nghị, đề xuất của NHCSXH; theo chức năng nhiệm vụ, sẽ hướng dẫn cơ quan công tác dân tộc các cấp phối hợp chặt chẽ với các chi nhánh, các ban đại diện để thực hiện tốt hơn nữa tín dụng CSXH ở vùng đồng bào DTTS.

Về định hướng trong thời gian tới, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến cho rằng, cơ chế cho hộ gia đình cá nhân vay như hiện nay là rất tốt nhưng để khai thác tiềm năng lợi thế so sánh của vùng DTTS và miền núi, tạo sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị, đề nghị NHCSXH phối hợp với UBDT đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu cho các Hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp khởi sự kinh doanh ở vùng DTTS và miền núi vay tín dụng CSXH với cơ chế đặc thù về thủ tục, mức vốn, lãi suất phù hợp đủ sức hấp dẫn để phát huy hiệu quả và xung lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS và MN. Trước mắt lập đề án xin thực hiện thí điểm nội dung này và cụ thể hóa trong Đề án tổng thể phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi tới đây trình Quốc hội.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến cho biết thêm, để phát huy ưu điểm, khắc phục khó khăn, bất cập, hạn chế của chính sách dân tộc trong thời gian qua, UBDT đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng Đề án tổng thể đầu tư phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS, miền núi và vùng kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn giai đoạn 2021-2025, định hướng 2030. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 59/NQ-CP trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tại phiên họp ngày 19/8/2019 vừa qua Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý về nguyên tắc để trình ỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa 14 diễn ra vào tháng 10/2019, với kỳ vọng được Quốc hội phê duyệt chủ trương xây dựng thành Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng DTTS và miền núi.

“Tôi xin phép lấy lời phát biểu của Phó Chủ tịch Quốc hội, Đại tướng Đỗ Bá Tỵ làm tựa đề cho mục này: Đồng bào sinh sống ở vùng DTTS và miền núi là nơi khó khăn thật, khổ thật, vất vả thật. Vì vậy chúng ta phải thương thật và giúp đỡ thật. Giai đoạn tới rất mong các đại biểu chia sẻ, ủng hộ, thương thật, giúp đỡ thật để vùng DTTS và miền núi có cơ hội phát triển mới”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Đỗ Văn Chiến đề nghị.

“Tôi xin phép lấy lời phát biểu của Phó Chủ tịch Quốc hội, Đại tướng Đỗ Bá Tỵ làm tựa đề cho mục này: Đồng bào sinh sống ở vùng DTTS và miền núi là nơi khó khăn thật, khổ thật, vất vả thật. Vì vậy chúng ta phải thương thật và giúp đỡ thật. Giai đoạn tới rất mong các đại biểu chia sẻ, ủng hộ, thương thật, giúp đỡ thật để vùng DTTS và miền núi có cơ hội phát triển mới”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Đỗ Văn Chiến đề nghị.

Đỗ Văn Chiến
Ông Đỗ Văn ChiếnBộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT

Tiếp tục nâng cao chất lượng tín dụng

Chia sẻ tại Hội thảo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng cho biết, vừa qua, NHNS đã trình Chính phủ dự thảo đề án tài chính toàn diện. Đây là một đề án tầm vĩ mô để nâng cao chất lượng tín dụng; trong đó tập trung cung cấp các giải pháp không chỉ là nguồn vốn cho vay mà còn có các dịch vụ tài chính ngân hàng cho người dân, nhất là những đối tượng yếu thế ở vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS và miền núi chưa có điều kiện để tiếp cận.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS 6
Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng phát biểu tại Hội thảo.

Theo Thống đốc NHNN, để thực hiện được đề án này thì vai trò của các bộ, ngành là rất quan trọng, nhất là vai trò của hệ thống NHCSXH. Vì thế, tới đây NHNN sẽ chỉ đạo NHCSXH cũng như các tổ chức tín dụng khác triển khai đề án hiệu quả để đưa các dịch vụ tài chính ngân hàng đến những địa bàn khó khăn nhất.

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cũng mong muốn, các cấp có thẩm quyền khi thảo luận, xây dựng chính sách cho vùng DTTS và miền núi nói chung, tín dụng CSXH với đồng bào DTTS nói riêng, quan tâm bố trí nguồn lực thực hiện.

Tại Hội thảo, thay mặt lãnh đạo Đảng, nhà nước, Ủy viên bộ Chính trị, Bí thư trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai đánh giá cao và ghi nhận công tác chuẩn bị của UBDT và NHCSXH đã tổ chức Hội thảo thành công, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai nhấn mạnh: 44 bài báo cáo tham luận được gửi đến Hội thảo lần này đã cho thấy hiệu quả tích cực của tín dụng CSXH đối với đồng bào DTTS.

“Trong 54 chính sách trực tiếp cho đồng bào DTTS, chính sách tín dụng được đánh giá là một điểm sáng. Qua quá trình triển khai chính sách, hàng triệu hộ DTTS đã tiếp cận được vốn vay và thay đổi được cuộc đời”, Trưởng Ban Dân vận trung ương khẳng định.

“Trong 54 chính sách trực tiếp cho đồng bào DTTS, chính sách tín dụng được đánh giá là một điểm sáng. Qua quá trình triển khai chính sách, hàng triệu hộ DTTS đã tiếp cận được vốn vay và thay đổi được cuộc đời”, Trưởng Ban Dân vận trung ương khẳng định."

Trương Thị Mai
Bà Trương Thị MaiTrưởng Ban Dân vận Trung ương

Nhưng bên cạnh những kết quả đã đạt được, tín dụng chính sách xã hội đối với đồng bào DTTS thời gian qua vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực thi chính sách. Vì vậy, để giải quyết triệt để những khó khăn đó, Trưởng Ban Dân vận trung ương Trương Thị Mai cũng đề nghị các bộ, ngành chức năng cần tập trung xem xét, giải quyết hợp lý, kịp thời các đề xuất, kiến nghị của NHCSXH để tạo điều kiện cho NHCSXH triển khai thực hiện tốt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa các chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ đối với hộ nghèo, hộ đồng bào DTTS và các đối tượng chính sách khác; đặc biệt là phải tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng chính sách tín dụng, hướng chính sách đến mục tiêu thoát nghèo có tính bền vững tốt hơn để người dân, nhất là đồng bào DTTS có thể vươn lên trong cuộc sống.

Tiếp tục nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào DTTS 9
Chị Triệu Thị Nga chia sẻ nỗ lực vươn lên sau khi được vay vốn tín dụng chính sách

“Công bằng xã hội là một thách thức lớn, khoảng cách giàu nghèo đang gia tăng, nên việc giảm khoảng cách giàu nghèo cũng đang là một mục tiêu lớn. Vì vậy, NHCSXH cũng cần tiếp cận mạnh hơn tính đa chiều của giảm nghèo bền vững để việc cho vay đến được với từng đối tượng cụ thể với những nhu cầu cụ thể”, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai mong muốn.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tri ân một thế hệ nhà báo đã ngã xuống vì Tổ quốc

Tri ân một thế hệ nhà báo đã ngã xuống vì Tổ quốc

Từ những mảnh ký ức rời rạc, nhà báo - cựu chiến binh Trần Văn Hiền đã miệt mài phục dựng chân dung 511 nhà báo liệt sĩ, những người đã cầm bút trên chiến trường như cầm súng. Hành trình hơn 20 năm của ông, là lời tri ân lặng lẽ nhưng sâu sắc với một thế hệ làm báo không tiếc máu xương để viết nên sự thật. Hành trình ấy cũng là lời tri ân sâu sắc gửi đến thế hệ làm báo quả cảm, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.