Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Tháng 7 về Thành cổ Quảng Trị: Thành cổ đâu dễ nhìn thấy (Bài 4)

Thanh Hải - 09:08, 22/07/2022

Lâu nay, nghĩ về thành cổ chỉ là 81 ngày đêm khốc liệt của đạn bom, của mất mát, hi sinh. Nhưng ở thành cổ, còn có những điều không dễ gì nhìn thấy; cứ ẩn hiện trong lòng đất, trong cỏ cây, trong hoa lá, trong mỗi bức tượng, trong mỗi bức phù điêu… và chỉ thực sự đồng hiện khi chúng ta nhập tâm...

Đài tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ trong Thành cổ Quảng Trị
Đài tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ trong Thành cổ Quảng Trị

Tôi bước vào cổng chính thành cổ, phía tay trái là vần thơ đầy tự hào, như một chân lý, như một lẽ tất nhiên của lịch sử: “Hễ có Việt Nam, có cổ thành…”. Tác giả Trần Bạch Đằng đã viết như thế trong một tâm thế ngẩng cao đầu, trong một tâm thế sẵn sàng, một tâm thế chủ động của một người dân đất Việt, trước sự xâm lăng của kẻ thù ngoại bang. Nó cũng là khí phách, sự kiêu hãnh, là sự đáp trả bằng ý chí của cả một dân tộc.

Lịch sử cũng đã chứng minh điều ấy qua 81 ngày đêm năm 1972. Cuộc chiến đấu bảo vệ thành cổ, gắn với dòng sông Thạch Hãn đầy bi tráng đã đi vào lịch sử, như bản hùng ca bất tử, lay động lương tri loài người, trở thành biểu tượng sáng ngời của Chủ nghĩa anh hùng cách mạng, mãi mãi khắc ghi trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.

81 bức phù điêu ghi lại 81 ngày tháng bảo vệ thành cổ
81 bức phù điêu ghi lại 81 ngày tháng bảo vệ thành cổ

Điều gì đã làm nên chiến thắng 81 ngày đêm năm ấy, giữa mưa bom, bão đạn dập vùi của kẻ thù. Ở thời điểm đó, Mỹ Ngụy với vũ khí tối tân, phương tiện chiến tranh hiện đại… so sánh với chúng ta quá là khập khiễng.

 Nhưng yếu tố con người đã chiến thắng và đập tan mọi tính toán quân sự, ngoại giao của kẻ thù. Như cách mà di bút của Tổng Bí thư Lê Duẩn, nay còn lưu giữ tại bảo tàng thành cổ, tôn vinh: “Chúng ta đã chịu đựng không phải chúng ta là gang thép, vì gang thép cũng chảy với bom đạn của chúng. Mà chính chúng ta là những con người, những con người thật sự - những con người Việt Nam, với truyền thống 4000 năm đã giác ngộ sâu sắc trách nhiệm trọng đại trước Tổ quốc, trước thời đại”.

Dường như ở cổ thành, mỗi cành cây, ngọn cỏ, bức tường đều thấm đẫm máu đào liệt sĩ mà trở nên linh thiêng
Dường như ở cổ thành, mỗi cành cây, ngọn cỏ, bức tường đều thấm đẫm máu đào liệt sĩ mà trở nên linh thiêng (Ảnh:vnexpress)

81 ngày đêm năm ấy, biết bao chiến sĩ đã hy sinh ở thành cổ nhưng chưa tìm lại được hài cốt. Tri ân các anh, hậu thế đã dựng xây một đài tưởng niệm hình thành ngôi mộ chung cho hàng ngàn chiến sĩ tại trung tâm di tích.

Nhiều người hẳn sẽ không biết về thiết kế của ngôi mộ ấy đặc biệt đến thế nào. Ngôi mộ tập thể này được thiết kế theo quan niệm triết lý âm dương, mang ý nghĩa sâu sắc là để siêu thoát cho linh hồn những người lính đã khuất. Dưới chân nấm mồ được đắp theo hình bát giác tượng trưng cho bát quái, bốn lối bậc cấp đi lên tượng trưng cho tứ tượng, tầng dâng hương là tầng lưỡng nghi. Bên trên là mái đình Việt cách điệu, trên mái đình là bình thái cực.

Theo quan niệm triết lý phương Đông thì, thái cực sinh lưỡng nghi, lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái, bát quái vận hành sinh vạn vật làm vũ trụ phát triển không ngừng. Trên tầng lưỡng nghi gồm hai nửa âm và dương, như mối quan hệ mật thiết giữa trời và đất, giữa ngày và đêm, giữa người sống và người chết. Ở cổ thành, hiện hữu đủ những điều ấy.

Hồ sen ngát xanh ở Thành cổ Quảng Trị
Hồ sen ngát xanh ở Thành cổ Quảng Trị

Rồi con số 81 thôi cũng đã bao điều lý thú. Có 81 bậc thang đi lên tượng trưng cho 81 ngày đêm chiến đấu ở Thành cổ Quảng Trị. Ngay nửa phần âm, là một cây đèn màu đỏ tượng trưng cho phần dương trong âm. Đèn này có chiều cao 8,1m, được ví như “Đèn thiên mệnh” với chức năng thiêng liêng là chuyển tải linh hồn các chiến sỹ giải phóng quân từ cõi âm về cõi vĩnh hằng. 

Chưa kể, phía bên ngoài tầng lưỡng nghi còn có 81 bức phù điêu, là 81 tờ lịch ghi lại từng ngày một của cuộc chiến 81 ngày đêm tại thành cổ Quảng Trị từ 28/06/1972 – 16/09/1972 theo chiều ngược kim đồng hồ.

Trên đỉnh của cây thiên mệnh có ngọn lửa mang ý nghĩa, là ánh hào quang của cuộc chiến 81 ngày đêm “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh” trên chiến trường Quảng Trị. Giữa cây thiên mệnh là ba áng mây tượng trưng cho tam tài: Thiên – Địa – Nhân với ý nghĩa là cầu nối giữa trời, đất và con người.

Nửa phần dương còn lại được lát bằng nền gạch đỏ là màu của sự sống, sự sinh sôi nảy nở. Trên phần dương có một lỗ tròn tượng trưng cho phần âm trong dương, phần âm trong dương này thông vào lòng nấm mồ. Lòng nấm mồ rỗng có 2 trục đường chính giao nhau về tứ phương, về mặt tâm linh thì đây là nơi hội tụ linh hồn của các chiến sỹ tứ phương về nấm mồ chung này.

Lặng nghe kí ức đau thương về 81 ngày đêm bảo vệ thành cổ
Lặng nghe kí ức đau thương về 81 ngày đêm bảo vệ thành cổ

Ấn tượng lắng sâu với biết bao người khi hành hương về thành cổ, là hành trang người lính đặt giữa 2 trục đường giao nhau dưới lòng nấm mồ chung. Một chiếc mũ tai bèo, một đôi dép cao su, một bi đông nước, một khẩu súng AK và một chiếc ba lô. Giản dị đến nghẹn ngào, nhưng đã cùng các anh làm nên lịch sử, làm nên một “dáng đứng Việt Nam”: “Không một tấm hình không một dòng địa chỉ. Anh chẳng để lại chi trước lúc lên đường. Chỉ để lại dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỷ”.

Ở giữa hai phần âm và dương có đặt một lư hương để cho mọi người khi đến Thành cổ thắp một nén hương với lòng thành tâm nguyện cầu linh hồn chiến sĩ sẽ từ cõi âm theo đèn thiên mệnh siêu thoát về cõi vĩnh hằng và sẽ thanh thản nơi chín suối…

Thành cổ Quảng Trị được xây dựng dưới thời Nguyễn, mang dấu ấn của một thời quân chủ phong kiến cuối cùng trên nước Việt. Sau 81 ngày đêm, nhiều công trình, di tích ở thành cổ đã đổ sập. Lòng đất ấy là một túi bom đạn khổng lồ, là nấm mồ chung của rất nhiều chiến sĩ… thế nên quá trình phục hồi đã có sự lựa chọn. Nhiều công trình dưới thời Nguyễn không được phục dựng là vì thế.

Tác giả bên bức tường còn sót lại ở thành cổ
Tác giả bên bức tường còn sót lại ở Thành cổ Quảng Trị

Tôi và lớp lớp thế hệ hôm nay vào Thành cổ, cũng đã cúi đầu và nhẹ bước chân hơn… Tôi đã tri ân các anh linh liệt sĩ theo cách của riêng mình như thế. Nhưng nếu có ai đó hỏi về vùng đất thiêng ấy, thì vẫn thấy những hiểu biết của mình quả là nhỏ bé, những cảm nhận của mình quả là ít ỏi. Mỗi nhành cây, ngọn cỏ, bức tượng, tranh ảnh ở cổ thành như có linh hồn, như được nuôi dưỡng, chở che bởi linh hồn của những chiến sĩ tử trận. Còn dưới nền đất thiêng ấy là một thế giới - thế giới của những chiến sĩ cảm tử giữ thành chưa được hé mở hết...

Tôi vẫn mãi hằng tin như thế.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.