Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc Việt Nam

PV - 11:26, 09/04/2019

Tại phiên họp thứ 32 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, khi cho ý kiến về dự án Luật Kiến trúc, các Ủy viên Thường vụ Quốc hội đặc biệt quan tâm và đánh giá cao quy định về bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc. Để làm rõ hơn vấn đề này, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trao đổi với kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Ủy viên Ban Thường vụ, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam.

Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng trao đổi với Báo Dân tộc và Phát triển. Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng trao đổi với Báo Dân tộc và Phát triển.

Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc được hiểu như thế nào, thưa ông?

Quy định bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc là vấn đề không mới đối với các nước trên thế giới. Đơn cử, Luật Kiến trúc của Pháp định nghĩa: “Kiến trúc là biểu hiện của văn hóa”. Nhưng với nước ta, vẫn là khái niệm còn khá mới mẻ. Hiểu đơn giản là, bản sắc dân tộc là bản sắc của 54 dân tộc anh em, của toàn thể cộng đồng sống trên đất nước Việt Nam. Kiến trúc nằm trong bối cảnh như thế đương nhiên phải có bản sắc.

Bộ Xây dựng, Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Quốc hội, Hội KTS Việt Nam… đã và đang cùng chung quan điểm, tư tưởng này trong quá trình xây dựng luật. Theo đó, quy định về bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc được xây dựng với 2 nội dung quan trọng, gồm bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc và yêu cầu quản lý đối với các công trình kiến trúc có giá trị. Đối với địa phương, chính quyền sẽ có trách nhiệm hướng dẫn, cùng với các dân tộc anh em, cộng đồng gìn giữ bản sắc của từng địa phương, không để mai một bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, không để các dân tộc ít người và những người yếu thế mất quyền lợi.

Thưa ông, bản sắc văn hóa dân tộc được thể hiện như thế nào trong kiến trúc Việt Nam và mục đích chính của việc bổ sung quy định về bản sắc văn hóa dân tộc trong Luật Kiến trúc là gì?

Nghiễm nhiên, dự thảo Luật không thể mô tả cụ thể nội dung bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong kiến trúc cũng như bản sắc văn hóa trong kiến trúc của từng dân tộc, bởi đây là những yếu tố hết sức đa dạng và phong phú. Chính vì vậy, kiến trúc ở địa phương nào, vùng miền nào, dân tộc nào phải mang bản sắc của địa phương, vùng miền, dân tộc đó.

Ví dụ: Nhà Rông là kiến trúc độc đáo của dân tộc Ba Na hay Jrai ở khu vực Tây Nguyên của Việt Nam, được xây dựng chủ yếu bằng các vật liệu của chính núi rừng Tây Nguyên như: cỏ ranh, tre, gỗ, lồ ô,… Nhà được dựng trên những cột cây to, thường là tám cột bằng cây đại thụ, thẳng, chắc, mái nhọn lợp bằng lá cỏ tranh, phơi kỹ cho đến khi khô vàng, và được dựng trên một khoảng đất rộng, nằm ngay khu vực trung tâm của buôn làng, chứ không thể mang kiến trúc ở Hà Nội vào Tây Nguyên làm nhà Rông bằng bê tông, cốt thép.

Hay như trong kiến trúc nhà của người Mường ở Tây Bắc, nhà được lợp bằng cỏ tranh, lá cọ hay rạ đan lại thành từng phên dài từ 1,2-1,5m. Nhà được phân ra làm 3 mặt bằng, tầng trên cùng chứa lương thực, đồ dùng gia đình; tầng 2 là nơi sinh hoạt, nghỉ ngơi, tiếp khách, với bếp lửa đặt ở giữa nhà; gầm sàn để dụng cụ sản xuất và nhốt gia súc. Nhà bố trí 2 cầu thang, cầu thang chính ở đầu hồi bên phải và cầu thang phụ đặt ở đầu hồi bến trái nhà.

Hiện nay kiến trúc Việt Nam đang có xu hướng thương mại hóa, quốc tế hóa mà làm nhạt nhòa đi bản sắc văn hóa của dân tộc. Đồng thời, sự thiếu kiểm soát, thiếu quản lý đã gây nên tình trạng lộn xộn. Điều này yêu cầu phải bổ sung quy định về bản sắc văn hóa dân tộc trong dự án Luật Kiến trúc nhằm hạn chế kiến trúc ngoại lai, gây phản cảm, phá vỡ cảnh quan lịch sử, không gian văn hóa, môi trường để giữ gìn các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc phù hợp với từng dân tộc, từng vùng miền.

Nét đặc sắc trong kiến trúc ngôi nhà Dài của dân tộc Ê-đê ở Tây Nguyên. (Trong ảnh: Nhà dài của đồng bào Ê-đê được phục dựng tại Bảo tàng Dân tộc học, Hà Nội) Nét đặc sắc trong kiến trúc ngôi nhà Dài của dân tộc Ê-đê ở Tây Nguyên. (Trong ảnh: Nhà dài của đồng bào Ê-đê được phục dựng tại Bảo tàng Dân tộc học, Hà Nội).

Thưa ông, khi dự án Luật Kiến Trúc được thông qua, để triển khai đồng bộ và có hiệu quả quy định bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc cần phải có những giải pháp nào? Và Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam sẽ có kế hoạch hoạt động gì để thực hiện quy định phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc ?

Để triển khai đồng bộ và có hiệu quả quy định bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc, không chỉ cần có một kiến trúc sư giỏi mà cần sự vào cuộc quyết liệt của các sở, ban, ngành, của cả xã hội, cộng đồng và các nhà quản lý để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Đồng thời, quy định các địa phương, có trách nhiệm cụ thể hóa các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc trong quy chế quản lý kiến trúc, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với từng vùng, miền, địa phương do mình quản lý.

Hội Kiến trúc sư với vai trò rất quan trọng, là một trong những tổ chức tham gia soạn thảo Luật Kiến Trúc cùng Bộ Xây dựng trình Quốc hội, sau khi dự án Luật được Quốc hội thông qua, Hội Kiến trúc sẽ chuẩn bị chương trình đào tạo cho kiến trúc sư hành nghề; xây dựng bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp liên quan; cấp chứng chỉ hành nghề để tạo ra một đội ngũ kiến trúc sư trẻ có năng lực, tiếp cận nhanh với thế giới nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc trong từng sản phẩm kiến trúc.

Trân trọng cảm ơn ông!

HOÀI DƯƠNG

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đồn Biên phòng Ia Pnôn (Gia Lai): Giữ vững một dải biên cương

Đồn Biên phòng Ia Pnôn (Gia Lai): Giữ vững một dải biên cương

Trên dải đất biên cương phía Tây tỉnh Gia Lai, bên núi Chư Pông hùng vĩ, Đồn Biên phòng Ia Pnôn như tấm lá chắn vững chãi của Tổ quốc, với hành trình hơn nửa thế kỷ (1975 - 2025) vượt lên muôn vàn gian khó, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xây dựng vững vàng thế trận lòng dân, trở thành điểm tựa vững chắc cho sự ổn định an ninh chính trị và phát triển kinh tế - xã hội của vùng biên cương.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.