Analytic
Thứ Tư, ngày 09 tháng 04 năm 2025, 14:52:32

Nón ngựa Phú Gia đến với bạn bè năm châu

PV - 22:38, 30/06/2019

Nón ngựa Phú Gia là món hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Bình Định. Chiếc nón được tạo nên từ bàn tay khéo léo, tài hoa của những người thợ thủ công gắn bó với nghề từ khi còn rất trẻ. Cầm trên tay chiếc nón này, ta có thể cảm nhận được một quãng lịch sử tái hiện với nhiều nét văn hóa trong đời sống xã hội Việt Nam xưa.

Du khách nước ngoài đến thăm quan và trải nghiệm cùng làm nón tại làng nón ngựa Phú Gia. Du khách nước ngoài đến thăm quan và trải nghiệm cùng làm nón tại làng nón ngựa Phú Gia.

Độc đáo nón ngựa

Về Cát Tường huyện Phù Cát tỉnh Bình Định, chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất nón lá ngựa của ông Đỗ Văn Lan. Ông Lan năm nay 72 tuổi, đã có hơn 55 năm gắn bó với nghề làm nón ngựa. Theo ông Lan, ban đầu nón ngựa chỉ dành riêng cho giới thượng lưu, quyền quý. Với những mẫu hoa văn như long, lân, quy, phụng thể hiện quyền uy trong thời đại phong kiến. Những người có chức sắc khác nhau, các mẫu họa tiết sẽ được thêu khác nhau. Trông vào đó ta có thể biết được phẩm hàm của từng quan lại trong địa phương. Từ xã trưởng trở lên mới có chụp bằng đồng hay bạc chạm trổ theo phẩm trật, trên đỉnh là núm hình quả trám nhọn hoắt.

Giờ đây, nón ngựa trở thành một sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo bởi sự cầu kỳ, tỉ mẩn và tài hoa trong từng đường nét. Bà Trần Thị Kéo (82 tuổi), là một trong những người đã dành gần như trọn tuổi đời cho nón ngựa Phú Gia chia sẻ: Để có được một chiếc nón thành phẩm, người làm phải vào rừng tìm cây giang, lá kè (lá cọ), rễ dứa rừng và chuẩn bị các dụng cụ cước, chỉ màu, vải the... và thực hiện trên chục công đoạn và may thành 7 lớp mới xong nón ngựa. Thế nhưng, cũng tùy theo kích cỡ (nam đội nón 44cm và nữ đội nón 42cm), người thợ sẽ phải mất từ 3-10 ngày mới làm xong nón. Bà Kéo còn cho hay, trong các công đoạn làm nón, có 4 công đoạn quan trọng nhất là tạo sườn mê, thắt nan sườn, thêu hoa văn trên sườn và lợp lá cho nón.

Nón ngựa Phú Gia mang nét độc đáo, đậm bản sắc văn hóa Bình Định, bởi được làm từ những đôi bàn của người thợ thủ công. Nón ngựa Phú Gia mang nét độc đáo, đậm bản sắc văn hóa Bình Định, bởi được làm từ những đôi bàn của người thợ thủ công.

Làng nghề trong xu thế hội nhập

Khi xưa, ở làng nghề nón ngựa Phú Gia hầu như nhà nào cũng làm nón nhưng qua thời gian, làng nghề gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm nên chỉ còn lại khoảng 100 hộ có tâm huyết muốn giữ lại nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống của cha ông. Có thể nói, khó có nghề nào mà mức độ phổ cập như nghề làm nón ngựa Phú Gia. Từ trẻ em 10-15 tuổi tới các cụ già 60-70 tuổi đều có thể đảm nhận một khâu làm nón. Ở đây, trẻ em 10 tuổi là đã được nhắc việc học làm nón, 15 tuổi đã ra thợ lành nghề. Ngoài giờ học, nhiều em ngồi chăm chỉ chằm nón, phụ giúp kinh tế gia đình.

Bà Nguyễn Thị Tâm (66 tuổi) một người am hiểu về nghề nón ngựa cho hay: Nhờ có nghề nón phát triển nên con em ở đây ít tình trạng thiếu việc làm, không nghề khác thì ở nhà làm nón cũng sống được. Bởi sản phẩm của làng nghề hiện nay được nhiều người ưa chuộng, đặc biệt là khách du lịch nước ngoài đến thăm quan làng nghề, khi ra về ai cũng mua một chiếc nón để làm món quà lưu niệm. “Nhờ thông thương kinh tế, phát triển du lịch, chiếc nón Phú Gia đã tỏa đi khắp năm châu”, bà Tâm tự hào chia sẻ thêm.

Trong khi đó, ông Đỗ Văn Lan lại tìm hướng đi riêng để nâng tầm sản phẩm nón bằng cách, kết nối với công ty lữ hành đưa du khách đến thăm quan và bán các sản phẩm nón ngựa với giá từ 300.000-3.000.000 đồng/cái. Cũng theo ông Lan, để sản phẩm nón ngựa Phú Gia được biết đến rộng rãi, các ngành chức năng tỉnh Bình Định cần đẩy mạnh công tác quảng bá làng nghề gắn với phát triển du lịch. Có như thế mới bảo tồn, lưu giữ được nét truyền văn hóa của nón ngựa Phú Gia-sản phẩm thủ công độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Bình Định.

Minh chứng cho điều đó là chiếc nón “gia bảo” là kỷ vật của người mẹ để lại cho ông Lan, cũng chính là khuôn mẫu để ông Lan bắt tay làm những chiếc nón ngựa. Dù đã ngả màu thời gian nhưng chiếc nón ngựa vẫn chắc chắn. Vành cứng, chỉ thêu còn nguyên màu, rõ hoa văn, chữ nghĩa, lá chưa sờn. Điều bất ngờ nằm ở chỗ, chiếc nón này có tuổi đời đúng hơn thế kỷ và được sử dụng liên tục 45 năm.

Làng nghề nón ngựa Phú Gia đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận là làng nghề truyền thống, đạt danh hiệu Làng nghề tiêu biểu Việt Nam và được chọn xây dựng mô hình tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam. Mỗi phiên chợ (5 ngày một phiên) có gần 1.000 chiếc nón ngựa Phú Gia được xuất đi các tỉnh thành khắp cả nước và ra nước ngoài để phục vụ đời sống hoặc bán cho khách du lịch làm quà lưu niệm. Đó là động lực để những người ở làng nón ngựa Phú Gia quyết tâm giữ nghề, như giữ lại nét văn hóa, tinh hoa của cha ông ngày trước.

THÀNH NHÂN

Tin nổi bật trang chủ
Đắk Nông: Người dân được tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính sách kịp thời

Đắk Nông: Người dân được tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính sách kịp thời

Kinh tế - Nguyễn Lương - Phương Linh - 12 phút trước
Ngay từ những tháng đầu năm 2025, Chi nhánh NHCSXH tỉnh Đắk Nông đã tập trung giải ngân nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội, giúp người dân trên địa bàn tỉnh kịp thời có vốn để đầu tư sản xuất, kinh doanh.
Dự án 1 (Chương trình MTQG 1719): Giải quyết những vấn đề cấp thiết để ổn định đời sống cho đồng bào DTTS

Dự án 1 (Chương trình MTQG 1719): Giải quyết những vấn đề cấp thiết để ổn định đời sống cho đồng bào DTTS

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 24 phút trước
Thực hiện Dự án 1, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: từ năm 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719), những năm qua, các địa phương đã chú trọng đẩy mạnh hỗ trợ về đất ở, nhà ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt, chuyển đổi nghề..., qua đó, đã giải quyết được những vấn đề cấp thiết, giúp đồng bào DTTS an cư, ổn định đời sống.
Nông dân Quảng Ngãi phấn khởi với giá ớt tăng 10 lần

Nông dân Quảng Ngãi phấn khởi với giá ớt tăng 10 lần

Kinh tế - Anh Trúc - 41 phút trước
Tại Quảng Ngãi, giá ớt hiện dao động từ 65.000 - 72.000 đồng/kg, mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.
Bình Dương: Khai giảng lớp bồi dưỡng lý luận chính trị cho đảng viên mới

Bình Dương: Khai giảng lớp bồi dưỡng lý luận chính trị cho đảng viên mới

Tin tức - Duy Chí - 1 giờ trước
Ngày 9/4, Đảng ủy UBND tỉnh Bình Dương khai giảng khóa II Lớp bồi dưỡng lý luận chính trị chính trị dành cho đảng viên mới kết nạp nhiệm kỳ 2020 - 2025. Lớp bồi dưỡng được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến, với 250 học viên tham gia,
Dự án Hỗ trợ sản xuất giúp đồng bào DTTS thoát nghèo bền vững

Dự án Hỗ trợ sản xuất giúp đồng bào DTTS thoát nghèo bền vững

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 1 giờ trước
Những năm qua, để tạo sinh kế bền vững cho người dân, hầu hết các cấp, các ngành, địa phương trong vùng đồng bào DTTS và miền núi đã tranh thủ phát huy hiệu quả các nguồn lực từ chương trình dự án, chính sách dân tộc cho công tác đào tạo, nâng cao kỹ năng nghề; đặc biệt là triển khai hiệu quả các dự án hỗ trợ sản xuất cho người dân.
Mùa lột quế

Mùa lột quế

Bản tin tổng hợp sáng ngày 9/4 của Báo Dân tộc và Phát triển có những thông tin đáng chú ý sau: Bắc Kạn lung linh sắc màu. Mùa lột quế. Nữ nghệ nhân gắn bó với Ngôi nhà chung. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
U17 Việt Nam và U17 UAE: Trận đấu quyết định tại VCK U17 châu Á 2025

U17 Việt Nam và U17 UAE: Trận đấu quyết định tại VCK U17 châu Á 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 3 giờ trước
Vào lúc 22h00 tối 10/4, theo giờ Việt Nam, Đội tuyển U17 Việt Nam sẽ bước vào trận đấu cuối cùng của vòng bảng gặp U17 UAE tại VCK U17 châu Á 2025. Trận đấu này mang tính chất quyết định đến khả năng tiến vào vòng tứ kết của cả hai đội, đồng thời mở ra cơ hội giành vé tham dự U17 World Cup 2025.
Từ 1/7, thông cấp khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế không phân biệt địa lý hành chính

Từ 1/7, thông cấp khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế không phân biệt địa lý hành chính

Tin tức - Minh Nhật - 4 giờ trước
Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) có hiệu lực từ ngày 1/7, người tham gia BHYT sẽ có thêm nhiều quyền lợi, trong đó việc thông cấp khám chữa bệnh (KCB) BHYT không phân biệt địa lý hành chính và người bệnh được hưởng BHYT khi đáp ứng điều kiện theo quy định...
Bắc Giang: Gần 60 người nhập viện sau khi ăn cỗ cưới

Bắc Giang: Gần 60 người nhập viện sau khi ăn cỗ cưới

Sức khỏe - Minh Nhật - 4 giờ trước
Sau khi ăn cỗ tại một đám cưới ở xã An Bá (Sơn Động, Bắc Giang), gần 60 người phải nhập viện điều trị với các triệu chứng đau bụng, nôn, chóng mặt, tiêu chảy.
Lễ hội Carnaval đường phố đầy sôi động,

Lễ hội Carnaval đường phố đầy sôi động, "lung linh sắc màu" tại Bắc Kạn

Trang địa phương - Minh Nhật - 4 giờ trước
Lễ hội đường phố “Bắc Kạn lung linh sắc màu” diễn ra tại phố đi bộ Sông Cầu vào đêm 8/4, là dấu ấn đặc biệt chào mừng kỷ niệm 125 năm ngày thành lập tỉnh và các ngày lễ lớn của đất nước.
Chủ tịch Quốc hội kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Uzbekistan, tham dự IPU-150

Chủ tịch Quốc hội kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Uzbekistan, tham dự IPU-150

Thời sự - PV - 5 giờ trước
Chuyến công tác của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự IPU-150, thăm chính thức Uzbekistan thành công tốt đẹp, góp phần nâng cao vị thế của Quốc hội Việt Nam trong diễn đàn nghị viện đa phương.