Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Những mùa muối đắng

Minh Ngọc - 14:49, 06/07/2021

Chỉ chưa đầy 1.000 đồng/kg muối, người làm muối ở Bình Định lắt lay với nghiệp bao đời. Trên những đồng muối trắng, mồ hôi của diêm dân hòa lẫn với những giọt nước mắt nhỏ xuống đồng nước. Nước mắt và nước muối - nước nào cũng đắng chát.

Những người dân nơi đây vẫn luôn gồng mình mưu sinh bằng nghề muối
Nghề làm muối nhọc nhằn, thu nhập bấp bênh, những năm gần đây diêm dân phải đối mặt với sự thua lỗ nặng.

Phận muối, phận người

Chiếc nón lá đã sờn quai không đủ để che  bớt cái nắng trưa Hè bỏng rát, ông Tánh (57 tuổi, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) vỗ bồm bộp bàn tay gầy guộc đen nhẻm vì nắng vào lưng. Chứng đau lưng nhiều năm của ông ảnh hưởng không nhỏ tới việc cào muối. Nhưng ông vẫn gắng. “Mấy đời làm muối, cái nghề, cái nghiệp của tổ tông truyền lại nhiều đời rồi. Giờ tui làm, sợ không truyền được cho đời sau nữa vì giá muối thấp quá. Bán 1kg muối không mua nổi gói mỳ tôm. Còn ai ráng được nữa!”, vừa đấm lưng cho đỡ mỏi, ông Tánh vừa than thở.

Xung quanh ông Tánh, nhiều diêm dân khác cũng đang vùi mình trong màu trắng của muối, giữa cái nắng rực lửa và trời xanh ngắt không mây. Những giọt mồ hôi nhỏ xuống đồng muối, chưa kịp chạm đất đã hóa thành khí bay lên vì quá nắng, nóng. Vào đầu giờ chiều, dưới cái nắng như đổ lửa, các diêm dân tỏa ra đồng muối, người cào, người gánh tất bật thu hoạch muối. 

Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua
Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua

Với nghề làm muối, 3 giờ sáng họ đã phải thức dậy chuẩn bị đi làm. Đến buổi trưa, người xách, người mang những gô cơm, chiếc bánh, vài ba quả chuối… họ ăn vội vã giữa cánh đồng nắng cháy, để kịp tiến độ làm việc. Trong bữa cơm, thức ăn chỉ là vài con cá mặn kho vội, nồi canh lõng bõng nước. Chỉ có vậy! Rồi, những diêm dân lại “cày ải” trên đồng muối đến khi mặt trời khuất bóng. Vất vả là thế, nhưng suốt bao nhiêu năm qua, những diêm dân ở Phù Cát vẫn bám trên những ruộng muối để mưu sinh.

Ông Thỏa, người có gần 40 năm dầm lưng với nghề, nói trong nắng gió: “Khổ trăm bề nhưng thu nhập cũng không đáng bao nhiêu. Nghề này chỉ làm vào những ngày nắng, đến ngày mưa phải làm thuê làm mướn việc khác để sống. Nhọc nhằn là thế, nhưng vẫn có những con người đã bám trụ với nghề muối mấy chục năm nay. Nhưng giờ muối bán không được, giá lại thấp chỉ 800 đồng/kg mà cũng ít người mua, nên người làm muối nhọc càng thêm nhọc!”.

Dù vất vả nhưng vẫn bám trụ lấy nghề muối
Dù vất vả nhưng diêm dân vẫn bám trụ lấy nghề muối

Hiện nay, đang trong mùa nắng nóng rất thuận lợi cho việc sản xuất muối, sản lượng muối đạt khá cao. Thế nhưng, diêm dân ở xã Cát Khánh, huyện Phù Cát (Bình Định) vẫn trong tình trạng khốn đốn, bởi giá muối thời gian gần đây liên tục giảm mạnh. Muối chất đống trên các cánh đồng mà không thấy bất kỳ một thương lái nào đến hỏi.

Nếu năm ngoái giá muối giảm sâu đã làm cho diêm dân điêu đứng, thì năm nay, giá muối còn thê thảm hơn. Năm ngoái giá 1kg muối vẫn còn xấp xỉ 1.000 đồng, thì bây giờ chỉ còn vài trăm đồng, trong khi muối năm ngoái ứ đọng vẫn còn chất cao như núi. Những ruộng muối dần không còn trai tráng, họ đã bỏ đi tứ xứ làm ăn. Còn những người già buộc phải ra đồng, vì không còn việc gì khác để làm.

Đưa tay lau vội giọt mồ hôi hòa với vị mặn của muối trên gương mặt, chị Nguyễn Thị Lan buồn rầu kể: “Các mặt hàng xăng, dầu phí vận chuyển đều lên giá nhưng riêng muối giá lại xuống thấp. Hiện giá muối chỉ dao động 600 - 800 đồng/kg, diêm dân lỗ nặng, không đủ chi phí trả tiền thuê nhân công cào muối”. Không chỉ muối làm theo cách truyền thống, phơi trên cát mới rớt giá, mà ngay cả muối được sản xuất bằng công nghệ lót bạt cũng chịu chung cảnh ngộ.

Thời điểm này thời tiết khá đẹp, diêm dân có thể làm muối tốt hơn
Thời điểm này thời tiết khá thuận lợi cho việc thu hoạch muối

Chông chênh đồng muối

Theo thống kê tại tỉnh Bình Định, hiện tại có hai huyện Phù Mỹ và Phù Cát sản xuất muối với tổng diện tích hơn 132ha, trong đó hơn 70ha sản xuất muối truyền thống, 51ha sản xuất muối trải bạt và 11ha sản xuất muối công nghiệp. So với cùng kỳ năm ngoái, diện tích sản xuất muối tại Bình Định đã giảm hơn 20ha. Trong đó, tại huyện Phù Mỹ giảm 19,58ha, huyện Phù Cát giảm 2,2ha. Như tại xã Cát Minh có tới 65ha. Giá muối bán ra thị trường thấp, chi phí đầu tư cao, việc sản xuất muối không hiệu quả, nên một số ruộng muối của người dân đang bỏ hoang.

Hiện trung bình giá muối sản xuất truyền thống là 800 đồng/kg, giá muối trải bạt là 1.000 đồng/kg. Một số nơi ở huyện Phù Cát giá muối giảm còn 500 - 600 đồng/kg, trong khi tiền công vận chuyển cao, nhiều ruộng muối lại ở khá xa điểm mua nên không đủ tiền trang trải chi phí.

Trên đồng muối thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh (huyện Phù Cát) mùa khô tháng 7 nắng chang chang. Nghề muối đã gắn bó với người dân mảnh đất này biết bao đời. Cái nắng cái gió, vị mặn của muối đã bện chặt, đã ngấm vào máu thịt của những người dân nơi đây. Nhưng với tình cảnh hiện tại, nhiều người đã muốn bỏ đồng muối.

“Làm ra hạt muối không biết bao nhiêu là công sức. Nhưng muối chất cao như núi mà chẳng ai mua, còn chi hứng thú để làm nữa. Có lẽ phải bỏ nghề của cha ông, bỏ đồng muối này mất!”, một người phụ nữ chống quang gánh trong nắng chiều, nói như than van cùng gió mặn.

Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng
Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng

Nghề muối rất cơ cực, để đưa ruộng muối vào sản xuất, diêm dân phải có bước chuẩn bị hết sức công phu với những việc cải tạo nền đất, nạo vét, phơi bùn, nện chắc nền ruộng. Một vụ muối người dân phải mất 1 - 2 tháng để chuẩn bị. Theo nhiều diêm dân, để sản xuất muối trắng, người dân phải đầu tư khoảng 60 triệu đồng/1.000 m2 để lót bạt, chưa kể chi phí xăng dầu bơm nước mặn vào ruộng muối, thuê mướn công nhân làm bờ bao, san bằng mặt ruộng… Và đến khi thu hoạch, còn phải thuê nhân công cào, vác muối lên tu với giá 5.000 đồng/gánh 30kg.

Nhưng một thực tế là, với phương thức sản xuất theo truyền thống, hạt muối làm ra chất lượng kém, lẫn tạp chất nhiều, nên giá thành thấp, khó tiêu thụ. Với giá muối như hiện nay, muối trắng bán cho thương lái chỉ còn 600 - 800 đồng/kg; muối đen (muối tạp) là 300 - 400 đồng/kg, thì hầu hết người làm muối đều lỗ nặng. Nhiều người phải ôm nợ do đã vay mượn của người thân, ngân hàng để đầu tư sản xuất.

Trên những mùa muối đắng 6
Trên cánh đồng muối

Không chỉ với những người làm muối, mà cả những người làm công cũng đầy âu lo. Trước tình hình giá muối đang xuống dốc, các chủ ruộng muối không thuê người làm nữa, hoặc có thuê thì tiền công cũng bị giảm sút. Anh Thuận (32 tuổi, ở thôn Ngãi An, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát), một nhân công làm thuê trên ruộng muối lo lắng cho hay: “Một gánh muối 35kg có giá 25.000 đồng, tính ra 1kg muối giá chưa đạt nổi 700 đồng. Cả ngày “rang” mình trên những cánh đồng muối trắng nóng như thiêu đốt vậy mà công xá không được bao nhiêu. Trước muối được giá, mỗi tháng làm tiền công của tôi cũng 6 - 7 triệu đồng. Những mấy tháng nay chỉ được hơn 3 triệu đồng. Với số tiền ấy, thực sự để nuôi gia đình có 2 đứa con nhỏ quả là khó khăn!”.

Hiện tại, tỉnh Bình Định có 2 đơn vị chế biến muối thực phẩm, gồm Công ty CP Muối và Thương mại miền Trung (Chi nhánh Bình Định) và Công ty CP Muối và Thực phẩm Bình Định, với tổng công suất khoảng 26.000 tấn/năm. Nhưng thực chất, tổng sản lượng muối chế biến được trong năm 2020 chỉ hơn 6.072 tấn, chẳng thấm vào đâu so với tổng sản lượng muối trên địa bàn, khoảng 24.675 tấn niên vụ 2020.

Trên mênh mông đồng muối trắng, vẫn thấp thoáng bóng những người đội nắng cào muối. Muối bao đời vẫn mặn mòi vị biển và vị vất vả của con người. Nhìn những hạt muối trắng tinh khiết, ít ai có thể nghĩ rằng, để có được những hạt muối đó thì người diêm dân phải trải qua bao nỗi nhọc nhằn. Nhưng với giá muối thấp và bấp bênh hằng năm như thế này, liệu họ có còn tiếp tục gắn bó với ruộng muối để đem lại cho cuộc đời càng thêm ý vị nữa không?

Theo thống kê của Cục Chế biến nông - lâm - thủy sản và nghề muối, cả nước hiện có 21 tỉnh, thành phố với gồm 41 huyện, 118 xã có nghề sản xuất muối. Không chỉ diêm dân ở Bình Định, mà các địa phương có nghề làm muối như Bạc Liêu, Bến Tre, Quảng Ngãi hiện muối bán tại ruộng cũng chỉ có giá khoảng 600 - 900 đồng/kg. Với mức giá này, trừ mọi chi phí, người làm muối thua lỗ nặng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.