Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Những mùa muối đắng

Minh Ngọc - 14:49, 06/07/2021

Chỉ chưa đầy 1.000 đồng/kg muối, người làm muối ở Bình Định lắt lay với nghiệp bao đời. Trên những đồng muối trắng, mồ hôi của diêm dân hòa lẫn với những giọt nước mắt nhỏ xuống đồng nước. Nước mắt và nước muối - nước nào cũng đắng chát.

Những người dân nơi đây vẫn luôn gồng mình mưu sinh bằng nghề muối
Nghề làm muối nhọc nhằn, thu nhập bấp bênh, những năm gần đây diêm dân phải đối mặt với sự thua lỗ nặng.

Phận muối, phận người

Chiếc nón lá đã sờn quai không đủ để che  bớt cái nắng trưa Hè bỏng rát, ông Tánh (57 tuổi, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) vỗ bồm bộp bàn tay gầy guộc đen nhẻm vì nắng vào lưng. Chứng đau lưng nhiều năm của ông ảnh hưởng không nhỏ tới việc cào muối. Nhưng ông vẫn gắng. “Mấy đời làm muối, cái nghề, cái nghiệp của tổ tông truyền lại nhiều đời rồi. Giờ tui làm, sợ không truyền được cho đời sau nữa vì giá muối thấp quá. Bán 1kg muối không mua nổi gói mỳ tôm. Còn ai ráng được nữa!”, vừa đấm lưng cho đỡ mỏi, ông Tánh vừa than thở.

Xung quanh ông Tánh, nhiều diêm dân khác cũng đang vùi mình trong màu trắng của muối, giữa cái nắng rực lửa và trời xanh ngắt không mây. Những giọt mồ hôi nhỏ xuống đồng muối, chưa kịp chạm đất đã hóa thành khí bay lên vì quá nắng, nóng. Vào đầu giờ chiều, dưới cái nắng như đổ lửa, các diêm dân tỏa ra đồng muối, người cào, người gánh tất bật thu hoạch muối. 

Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua
Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua

Với nghề làm muối, 3 giờ sáng họ đã phải thức dậy chuẩn bị đi làm. Đến buổi trưa, người xách, người mang những gô cơm, chiếc bánh, vài ba quả chuối… họ ăn vội vã giữa cánh đồng nắng cháy, để kịp tiến độ làm việc. Trong bữa cơm, thức ăn chỉ là vài con cá mặn kho vội, nồi canh lõng bõng nước. Chỉ có vậy! Rồi, những diêm dân lại “cày ải” trên đồng muối đến khi mặt trời khuất bóng. Vất vả là thế, nhưng suốt bao nhiêu năm qua, những diêm dân ở Phù Cát vẫn bám trên những ruộng muối để mưu sinh.

Ông Thỏa, người có gần 40 năm dầm lưng với nghề, nói trong nắng gió: “Khổ trăm bề nhưng thu nhập cũng không đáng bao nhiêu. Nghề này chỉ làm vào những ngày nắng, đến ngày mưa phải làm thuê làm mướn việc khác để sống. Nhọc nhằn là thế, nhưng vẫn có những con người đã bám trụ với nghề muối mấy chục năm nay. Nhưng giờ muối bán không được, giá lại thấp chỉ 800 đồng/kg mà cũng ít người mua, nên người làm muối nhọc càng thêm nhọc!”.

Dù vất vả nhưng vẫn bám trụ lấy nghề muối
Dù vất vả nhưng diêm dân vẫn bám trụ lấy nghề muối

Hiện nay, đang trong mùa nắng nóng rất thuận lợi cho việc sản xuất muối, sản lượng muối đạt khá cao. Thế nhưng, diêm dân ở xã Cát Khánh, huyện Phù Cát (Bình Định) vẫn trong tình trạng khốn đốn, bởi giá muối thời gian gần đây liên tục giảm mạnh. Muối chất đống trên các cánh đồng mà không thấy bất kỳ một thương lái nào đến hỏi.

Nếu năm ngoái giá muối giảm sâu đã làm cho diêm dân điêu đứng, thì năm nay, giá muối còn thê thảm hơn. Năm ngoái giá 1kg muối vẫn còn xấp xỉ 1.000 đồng, thì bây giờ chỉ còn vài trăm đồng, trong khi muối năm ngoái ứ đọng vẫn còn chất cao như núi. Những ruộng muối dần không còn trai tráng, họ đã bỏ đi tứ xứ làm ăn. Còn những người già buộc phải ra đồng, vì không còn việc gì khác để làm.

Đưa tay lau vội giọt mồ hôi hòa với vị mặn của muối trên gương mặt, chị Nguyễn Thị Lan buồn rầu kể: “Các mặt hàng xăng, dầu phí vận chuyển đều lên giá nhưng riêng muối giá lại xuống thấp. Hiện giá muối chỉ dao động 600 - 800 đồng/kg, diêm dân lỗ nặng, không đủ chi phí trả tiền thuê nhân công cào muối”. Không chỉ muối làm theo cách truyền thống, phơi trên cát mới rớt giá, mà ngay cả muối được sản xuất bằng công nghệ lót bạt cũng chịu chung cảnh ngộ.

Thời điểm này thời tiết khá đẹp, diêm dân có thể làm muối tốt hơn
Thời điểm này thời tiết khá thuận lợi cho việc thu hoạch muối

Chông chênh đồng muối

Theo thống kê tại tỉnh Bình Định, hiện tại có hai huyện Phù Mỹ và Phù Cát sản xuất muối với tổng diện tích hơn 132ha, trong đó hơn 70ha sản xuất muối truyền thống, 51ha sản xuất muối trải bạt và 11ha sản xuất muối công nghiệp. So với cùng kỳ năm ngoái, diện tích sản xuất muối tại Bình Định đã giảm hơn 20ha. Trong đó, tại huyện Phù Mỹ giảm 19,58ha, huyện Phù Cát giảm 2,2ha. Như tại xã Cát Minh có tới 65ha. Giá muối bán ra thị trường thấp, chi phí đầu tư cao, việc sản xuất muối không hiệu quả, nên một số ruộng muối của người dân đang bỏ hoang.

Hiện trung bình giá muối sản xuất truyền thống là 800 đồng/kg, giá muối trải bạt là 1.000 đồng/kg. Một số nơi ở huyện Phù Cát giá muối giảm còn 500 - 600 đồng/kg, trong khi tiền công vận chuyển cao, nhiều ruộng muối lại ở khá xa điểm mua nên không đủ tiền trang trải chi phí.

Trên đồng muối thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh (huyện Phù Cát) mùa khô tháng 7 nắng chang chang. Nghề muối đã gắn bó với người dân mảnh đất này biết bao đời. Cái nắng cái gió, vị mặn của muối đã bện chặt, đã ngấm vào máu thịt của những người dân nơi đây. Nhưng với tình cảnh hiện tại, nhiều người đã muốn bỏ đồng muối.

“Làm ra hạt muối không biết bao nhiêu là công sức. Nhưng muối chất cao như núi mà chẳng ai mua, còn chi hứng thú để làm nữa. Có lẽ phải bỏ nghề của cha ông, bỏ đồng muối này mất!”, một người phụ nữ chống quang gánh trong nắng chiều, nói như than van cùng gió mặn.

Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng
Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng

Nghề muối rất cơ cực, để đưa ruộng muối vào sản xuất, diêm dân phải có bước chuẩn bị hết sức công phu với những việc cải tạo nền đất, nạo vét, phơi bùn, nện chắc nền ruộng. Một vụ muối người dân phải mất 1 - 2 tháng để chuẩn bị. Theo nhiều diêm dân, để sản xuất muối trắng, người dân phải đầu tư khoảng 60 triệu đồng/1.000 m2 để lót bạt, chưa kể chi phí xăng dầu bơm nước mặn vào ruộng muối, thuê mướn công nhân làm bờ bao, san bằng mặt ruộng… Và đến khi thu hoạch, còn phải thuê nhân công cào, vác muối lên tu với giá 5.000 đồng/gánh 30kg.

Nhưng một thực tế là, với phương thức sản xuất theo truyền thống, hạt muối làm ra chất lượng kém, lẫn tạp chất nhiều, nên giá thành thấp, khó tiêu thụ. Với giá muối như hiện nay, muối trắng bán cho thương lái chỉ còn 600 - 800 đồng/kg; muối đen (muối tạp) là 300 - 400 đồng/kg, thì hầu hết người làm muối đều lỗ nặng. Nhiều người phải ôm nợ do đã vay mượn của người thân, ngân hàng để đầu tư sản xuất.

Trên những mùa muối đắng 6
Trên cánh đồng muối

Không chỉ với những người làm muối, mà cả những người làm công cũng đầy âu lo. Trước tình hình giá muối đang xuống dốc, các chủ ruộng muối không thuê người làm nữa, hoặc có thuê thì tiền công cũng bị giảm sút. Anh Thuận (32 tuổi, ở thôn Ngãi An, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát), một nhân công làm thuê trên ruộng muối lo lắng cho hay: “Một gánh muối 35kg có giá 25.000 đồng, tính ra 1kg muối giá chưa đạt nổi 700 đồng. Cả ngày “rang” mình trên những cánh đồng muối trắng nóng như thiêu đốt vậy mà công xá không được bao nhiêu. Trước muối được giá, mỗi tháng làm tiền công của tôi cũng 6 - 7 triệu đồng. Những mấy tháng nay chỉ được hơn 3 triệu đồng. Với số tiền ấy, thực sự để nuôi gia đình có 2 đứa con nhỏ quả là khó khăn!”.

Hiện tại, tỉnh Bình Định có 2 đơn vị chế biến muối thực phẩm, gồm Công ty CP Muối và Thương mại miền Trung (Chi nhánh Bình Định) và Công ty CP Muối và Thực phẩm Bình Định, với tổng công suất khoảng 26.000 tấn/năm. Nhưng thực chất, tổng sản lượng muối chế biến được trong năm 2020 chỉ hơn 6.072 tấn, chẳng thấm vào đâu so với tổng sản lượng muối trên địa bàn, khoảng 24.675 tấn niên vụ 2020.

Trên mênh mông đồng muối trắng, vẫn thấp thoáng bóng những người đội nắng cào muối. Muối bao đời vẫn mặn mòi vị biển và vị vất vả của con người. Nhìn những hạt muối trắng tinh khiết, ít ai có thể nghĩ rằng, để có được những hạt muối đó thì người diêm dân phải trải qua bao nỗi nhọc nhằn. Nhưng với giá muối thấp và bấp bênh hằng năm như thế này, liệu họ có còn tiếp tục gắn bó với ruộng muối để đem lại cho cuộc đời càng thêm ý vị nữa không?

Theo thống kê của Cục Chế biến nông - lâm - thủy sản và nghề muối, cả nước hiện có 21 tỉnh, thành phố với gồm 41 huyện, 118 xã có nghề sản xuất muối. Không chỉ diêm dân ở Bình Định, mà các địa phương có nghề làm muối như Bạc Liêu, Bến Tre, Quảng Ngãi hiện muối bán tại ruộng cũng chỉ có giá khoảng 600 - 900 đồng/kg. Với mức giá này, trừ mọi chi phí, người làm muối thua lỗ nặng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Giữa trập trùng núi rừng huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), đồng bào Sán Chỉ xã vùng cao Đại Dực đang viết nên câu chuyện mới cho vùng đất nghèo khó, với nhiều thay đổi ấn tượng từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt là việc gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần cho sự phát triển bền vững tại vùng cao nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Sáng nay (18/5), đã diễn ra Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu quan trọng chỉ đạo Hội nghị. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 1 giờ trước
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 1 giờ trước
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 1 giờ trước
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 1 giờ trước
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 1 giờ trước
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 1 giờ trước
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.
Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Mưa lớn gây lũ quét ở Bắc Kạn, 4 người thiệt mạng, nhiều khu vực bị cô lập

Tin tức - Minh Nhật - 1 giờ trước
Theo thống kê từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai tỉnh Bắc Kạn, đã có 4 người thiệt mạng do lũ quét và sạt lở đất do mưa lũ xảy ra đêm 17 và sáng 18/5.
Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Xã hội - Khánh Ngân - 1 giờ trước
Sáng 18/5, lãnh đạo UBND xã Hà Linh, huyện miền núi Hương Khê (Hà Tĩnh) xác nhận sự việc có một bé trai sơ sinh bị bỏ rơi trên địa bàn xã.
Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Thời sự - Văn Hoa - 5 giờ trước
Sáng 18/5, tại Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 9 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.