Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Những mùa muối đắng

Minh Ngọc - 14:49, 06/07/2021

Chỉ chưa đầy 1.000 đồng/kg muối, người làm muối ở Bình Định lắt lay với nghiệp bao đời. Trên những đồng muối trắng, mồ hôi của diêm dân hòa lẫn với những giọt nước mắt nhỏ xuống đồng nước. Nước mắt và nước muối - nước nào cũng đắng chát.

Những người dân nơi đây vẫn luôn gồng mình mưu sinh bằng nghề muối
Nghề làm muối nhọc nhằn, thu nhập bấp bênh, những năm gần đây diêm dân phải đối mặt với sự thua lỗ nặng.

Phận muối, phận người

Chiếc nón lá đã sờn quai không đủ để che  bớt cái nắng trưa Hè bỏng rát, ông Tánh (57 tuổi, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định) vỗ bồm bộp bàn tay gầy guộc đen nhẻm vì nắng vào lưng. Chứng đau lưng nhiều năm của ông ảnh hưởng không nhỏ tới việc cào muối. Nhưng ông vẫn gắng. “Mấy đời làm muối, cái nghề, cái nghiệp của tổ tông truyền lại nhiều đời rồi. Giờ tui làm, sợ không truyền được cho đời sau nữa vì giá muối thấp quá. Bán 1kg muối không mua nổi gói mỳ tôm. Còn ai ráng được nữa!”, vừa đấm lưng cho đỡ mỏi, ông Tánh vừa than thở.

Xung quanh ông Tánh, nhiều diêm dân khác cũng đang vùi mình trong màu trắng của muối, giữa cái nắng rực lửa và trời xanh ngắt không mây. Những giọt mồ hôi nhỏ xuống đồng muối, chưa kịp chạm đất đã hóa thành khí bay lên vì quá nắng, nóng. Vào đầu giờ chiều, dưới cái nắng như đổ lửa, các diêm dân tỏa ra đồng muối, người cào, người gánh tất bật thu hoạch muối. 

Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua
Muối chất hàng đống đợi người đến thu mua

Với nghề làm muối, 3 giờ sáng họ đã phải thức dậy chuẩn bị đi làm. Đến buổi trưa, người xách, người mang những gô cơm, chiếc bánh, vài ba quả chuối… họ ăn vội vã giữa cánh đồng nắng cháy, để kịp tiến độ làm việc. Trong bữa cơm, thức ăn chỉ là vài con cá mặn kho vội, nồi canh lõng bõng nước. Chỉ có vậy! Rồi, những diêm dân lại “cày ải” trên đồng muối đến khi mặt trời khuất bóng. Vất vả là thế, nhưng suốt bao nhiêu năm qua, những diêm dân ở Phù Cát vẫn bám trên những ruộng muối để mưu sinh.

Ông Thỏa, người có gần 40 năm dầm lưng với nghề, nói trong nắng gió: “Khổ trăm bề nhưng thu nhập cũng không đáng bao nhiêu. Nghề này chỉ làm vào những ngày nắng, đến ngày mưa phải làm thuê làm mướn việc khác để sống. Nhọc nhằn là thế, nhưng vẫn có những con người đã bám trụ với nghề muối mấy chục năm nay. Nhưng giờ muối bán không được, giá lại thấp chỉ 800 đồng/kg mà cũng ít người mua, nên người làm muối nhọc càng thêm nhọc!”.

Dù vất vả nhưng vẫn bám trụ lấy nghề muối
Dù vất vả nhưng diêm dân vẫn bám trụ lấy nghề muối

Hiện nay, đang trong mùa nắng nóng rất thuận lợi cho việc sản xuất muối, sản lượng muối đạt khá cao. Thế nhưng, diêm dân ở xã Cát Khánh, huyện Phù Cát (Bình Định) vẫn trong tình trạng khốn đốn, bởi giá muối thời gian gần đây liên tục giảm mạnh. Muối chất đống trên các cánh đồng mà không thấy bất kỳ một thương lái nào đến hỏi.

Nếu năm ngoái giá muối giảm sâu đã làm cho diêm dân điêu đứng, thì năm nay, giá muối còn thê thảm hơn. Năm ngoái giá 1kg muối vẫn còn xấp xỉ 1.000 đồng, thì bây giờ chỉ còn vài trăm đồng, trong khi muối năm ngoái ứ đọng vẫn còn chất cao như núi. Những ruộng muối dần không còn trai tráng, họ đã bỏ đi tứ xứ làm ăn. Còn những người già buộc phải ra đồng, vì không còn việc gì khác để làm.

Đưa tay lau vội giọt mồ hôi hòa với vị mặn của muối trên gương mặt, chị Nguyễn Thị Lan buồn rầu kể: “Các mặt hàng xăng, dầu phí vận chuyển đều lên giá nhưng riêng muối giá lại xuống thấp. Hiện giá muối chỉ dao động 600 - 800 đồng/kg, diêm dân lỗ nặng, không đủ chi phí trả tiền thuê nhân công cào muối”. Không chỉ muối làm theo cách truyền thống, phơi trên cát mới rớt giá, mà ngay cả muối được sản xuất bằng công nghệ lót bạt cũng chịu chung cảnh ngộ.

Thời điểm này thời tiết khá đẹp, diêm dân có thể làm muối tốt hơn
Thời điểm này thời tiết khá thuận lợi cho việc thu hoạch muối

Chông chênh đồng muối

Theo thống kê tại tỉnh Bình Định, hiện tại có hai huyện Phù Mỹ và Phù Cát sản xuất muối với tổng diện tích hơn 132ha, trong đó hơn 70ha sản xuất muối truyền thống, 51ha sản xuất muối trải bạt và 11ha sản xuất muối công nghiệp. So với cùng kỳ năm ngoái, diện tích sản xuất muối tại Bình Định đã giảm hơn 20ha. Trong đó, tại huyện Phù Mỹ giảm 19,58ha, huyện Phù Cát giảm 2,2ha. Như tại xã Cát Minh có tới 65ha. Giá muối bán ra thị trường thấp, chi phí đầu tư cao, việc sản xuất muối không hiệu quả, nên một số ruộng muối của người dân đang bỏ hoang.

Hiện trung bình giá muối sản xuất truyền thống là 800 đồng/kg, giá muối trải bạt là 1.000 đồng/kg. Một số nơi ở huyện Phù Cát giá muối giảm còn 500 - 600 đồng/kg, trong khi tiền công vận chuyển cao, nhiều ruộng muối lại ở khá xa điểm mua nên không đủ tiền trang trải chi phí.

Trên đồng muối thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh (huyện Phù Cát) mùa khô tháng 7 nắng chang chang. Nghề muối đã gắn bó với người dân mảnh đất này biết bao đời. Cái nắng cái gió, vị mặn của muối đã bện chặt, đã ngấm vào máu thịt của những người dân nơi đây. Nhưng với tình cảnh hiện tại, nhiều người đã muốn bỏ đồng muối.

“Làm ra hạt muối không biết bao nhiêu là công sức. Nhưng muối chất cao như núi mà chẳng ai mua, còn chi hứng thú để làm nữa. Có lẽ phải bỏ nghề của cha ông, bỏ đồng muối này mất!”, một người phụ nữ chống quang gánh trong nắng chiều, nói như than van cùng gió mặn.

Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng
Khi ánh bình minh vừa ló dạng, những diêm dân đã ra đồng

Nghề muối rất cơ cực, để đưa ruộng muối vào sản xuất, diêm dân phải có bước chuẩn bị hết sức công phu với những việc cải tạo nền đất, nạo vét, phơi bùn, nện chắc nền ruộng. Một vụ muối người dân phải mất 1 - 2 tháng để chuẩn bị. Theo nhiều diêm dân, để sản xuất muối trắng, người dân phải đầu tư khoảng 60 triệu đồng/1.000 m2 để lót bạt, chưa kể chi phí xăng dầu bơm nước mặn vào ruộng muối, thuê mướn công nhân làm bờ bao, san bằng mặt ruộng… Và đến khi thu hoạch, còn phải thuê nhân công cào, vác muối lên tu với giá 5.000 đồng/gánh 30kg.

Nhưng một thực tế là, với phương thức sản xuất theo truyền thống, hạt muối làm ra chất lượng kém, lẫn tạp chất nhiều, nên giá thành thấp, khó tiêu thụ. Với giá muối như hiện nay, muối trắng bán cho thương lái chỉ còn 600 - 800 đồng/kg; muối đen (muối tạp) là 300 - 400 đồng/kg, thì hầu hết người làm muối đều lỗ nặng. Nhiều người phải ôm nợ do đã vay mượn của người thân, ngân hàng để đầu tư sản xuất.

Trên những mùa muối đắng 6
Trên cánh đồng muối

Không chỉ với những người làm muối, mà cả những người làm công cũng đầy âu lo. Trước tình hình giá muối đang xuống dốc, các chủ ruộng muối không thuê người làm nữa, hoặc có thuê thì tiền công cũng bị giảm sút. Anh Thuận (32 tuổi, ở thôn Ngãi An, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát), một nhân công làm thuê trên ruộng muối lo lắng cho hay: “Một gánh muối 35kg có giá 25.000 đồng, tính ra 1kg muối giá chưa đạt nổi 700 đồng. Cả ngày “rang” mình trên những cánh đồng muối trắng nóng như thiêu đốt vậy mà công xá không được bao nhiêu. Trước muối được giá, mỗi tháng làm tiền công của tôi cũng 6 - 7 triệu đồng. Những mấy tháng nay chỉ được hơn 3 triệu đồng. Với số tiền ấy, thực sự để nuôi gia đình có 2 đứa con nhỏ quả là khó khăn!”.

Hiện tại, tỉnh Bình Định có 2 đơn vị chế biến muối thực phẩm, gồm Công ty CP Muối và Thương mại miền Trung (Chi nhánh Bình Định) và Công ty CP Muối và Thực phẩm Bình Định, với tổng công suất khoảng 26.000 tấn/năm. Nhưng thực chất, tổng sản lượng muối chế biến được trong năm 2020 chỉ hơn 6.072 tấn, chẳng thấm vào đâu so với tổng sản lượng muối trên địa bàn, khoảng 24.675 tấn niên vụ 2020.

Trên mênh mông đồng muối trắng, vẫn thấp thoáng bóng những người đội nắng cào muối. Muối bao đời vẫn mặn mòi vị biển và vị vất vả của con người. Nhìn những hạt muối trắng tinh khiết, ít ai có thể nghĩ rằng, để có được những hạt muối đó thì người diêm dân phải trải qua bao nỗi nhọc nhằn. Nhưng với giá muối thấp và bấp bênh hằng năm như thế này, liệu họ có còn tiếp tục gắn bó với ruộng muối để đem lại cho cuộc đời càng thêm ý vị nữa không?

Theo thống kê của Cục Chế biến nông - lâm - thủy sản và nghề muối, cả nước hiện có 21 tỉnh, thành phố với gồm 41 huyện, 118 xã có nghề sản xuất muối. Không chỉ diêm dân ở Bình Định, mà các địa phương có nghề làm muối như Bạc Liêu, Bến Tre, Quảng Ngãi hiện muối bán tại ruộng cũng chỉ có giá khoảng 600 - 900 đồng/kg. Với mức giá này, trừ mọi chi phí, người làm muối thua lỗ nặng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Mây ở Long Tỷ Phùng

Mây ở Long Tỷ Phùng

Mây ở quê tôi đẹp lắm. Bốn mùa có mây, bốn bề mây, nhưng mùa Thu này là mây đẹp nhất. Bao người tới quê tôi chỉ vì tìm mây. Cầu kính rồng mây – chiếc cầu kính cao nhất Việt Nam đặt ở Lai Châu là để mọi người đến ngắm mây. Đến rồi thì không chỉ thấy mây mà còn thấy nhiều thứ nữa, bản sắc văn hóa, tình người bên cạnh sự kì vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên.
Tin nổi bật trang chủ
Gia Lai: Tiếp tục xảy ra vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn gần 5ha

Gia Lai: Tiếp tục xảy ra vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn gần 5ha

Tỉnh Gia Lai vừa phát hiện vụ phá rừng tự nhiên quy mô lớn trên địa bàn huyện Kông Chro với tổng diện tích lên đến gần 5ha. Hiện Hạt Kiểm lâm huyện Kông Chro đang phối hợp với các ngành chức năng tiến hành mở rộng hiện trường, điều tra, xác minh làm rõ đối tượng để xử lý nghiêm theo quy định. Đồng thời, kiến nghị cấp trên làm rõ trách nhiệm của chủ rừng khi để xảy ra phá rừng.
Mang Tết Trung thu đến với trẻ em vùng cao biên giới Mèo Vạc

Mang Tết Trung thu đến với trẻ em vùng cao biên giới Mèo Vạc

Xã hội - Văn Hoa - Minh Đức - 1 giờ trước
Nhằm để các em thiếu nhi nơi vùng cao biên giới Mèo Vạc được tận hưởng một mùa Trung thu rộn ràng, ấm áp và đong đầy yêu thương, vừa qua, Đoàn thiện nguyện Thanh Maika và những người bạn (Thành phố Hà Nội) phối hợp UBND xã Pải Lủng tổ chức chương trình “Trung thu cao nguyên đá” cho hơn 1.000 em học sinh liên trường của xã.
Bình Thuận: Phổ biến, cung cấp thông tin cho Người có uy tín và cán bộ làm công tác dân tộc ở cơ sở

Bình Thuận: Phổ biến, cung cấp thông tin cho Người có uy tín và cán bộ làm công tác dân tộc ở cơ sở

Công tác Dân tộc - L.Phương - 1 giờ trước
Ngày 24/9, Ban Dân tộc tỉnh Bình Thuận đã tổ chức Hội nghị tập huấn phổ biến, cung cấp thông tin cho 87 Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS và cán bộ, công chức thuộc các Phòng Dân tộc trên địa bàn tỉnh.
An Giang: Khai Giảng lớp đào tạo kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ Bộ đội Biên phòng

An Giang: Khai Giảng lớp đào tạo kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ Bộ đội Biên phòng

Công tác Dân tộc - Như Tâm - Lê Vũ - 1 giờ trước
Ngày 24/9, tại Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang phối hợp với Sở Nội vụ và Trường Dân tộc nội trú - Trung học phổ thông tỉnh An Giang tổ chức Lễ khai giảng lớp 4 kỹ năng tiếng Khmer cho cán bộ trong đơn vị.
Đồng bào Dao cải thiện thu nhập từ các bài thuốc cổ truyền

Đồng bào Dao cải thiện thu nhập từ các bài thuốc cổ truyền

Media - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Đồng bào Dao đỏ ở Lào Cai sở hữu một kho tàng tri thức về cây thuốc rất có giá trị trong tự nhiên. Trải qua bao thế hệ, kinh nghiệm về những cây thuốc dân gian vẫn được lưu truyền, gìn giữ. Các bài thuốc cổ truyền không chỉ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng trong thôn bản, mà hiện nay đã và đang được bà con khai thác, chế biến thành các sản phẩm đa dạng cũng ứng cho thị trường mang lại thu nhập, cải thiện đời sống.
Khám phá bảo tàng duy nhất về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Khám phá bảo tàng duy nhất về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Media - Lê Vũ – Trần Linh - 1 giờ trước
Vừa được chính thức đi vào hoạt động từ cuối tháng 8/2023, tuy nhiên, Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định đã thành địa chỉ tham quan thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là các bạn trẻ trong thời gian gần đây. Cùng Báo Dân tộc và Phát triển khám phá bảo tàng duy nhất ở Việt Nam về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
Tin trong ngày - 22/9/2023

Tin trong ngày - 22/9/2023

Bản tin hôm nay, ngày 22/9, có những thông tin đáng chú ý sau: Giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền núi phía Bắc. Lễ hội trà Shan tuyết lớn nhất miền Bắc. Hủy hoại cây rừng bằng thuốc độc ở huyện Bác Ái (Ninh Thuận). Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Bộ đội Biên phòng giúp đồng bào DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Bộ đội Biên phòng giúp đồng bào DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Media - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Với phương châm “ba bám, bốn cùng”, lực lượng Bội đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Kon Tum đã và đang triển khai nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả, từng bước giúp cho đồng bào DTTS ở khu vực biên giới vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ấm no và hạnh phúc.
Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào tại Bình Định

Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào tại Bình Định

Tin tức - T.Nhân - 1 giờ trước
Ngày 24/9, tại huyện miền núi Vân Canh (Bình Định), Tỉnh đoàn Bình Định tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao thanh niên Việt Nam - Lào với sự tham gia hưởng ứng của hơn 250 đoàn viên, thanh niên, sinh viên Việt Nam và Lào.
Thanh Hóa: Ấm áp chương trình “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương”

Thanh Hóa: Ấm áp chương trình “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương”

Nhịp cầu nhân ái - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Trung ương Hội Bảo trợ Người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam và Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa vừa phối hợp với huyện miền núi Ngọc Lặc tổ chức Chương trình tặng quà “Tết Trung thu - Tết của tình yêu thương” dành cho học sinh khuyết tật, học sinh mồ côi, học sinh nghèo có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, nhân dịp Tết Trung thu và bước vào năm học mới.
Thể thao Việt Nam giành huy chương đầu tiên tại Asiad 19

Thể thao Việt Nam giành huy chương đầu tiên tại Asiad 19

Thể thao - PV - 1 giờ trước
Sáng 24/9, 4 cô gái Đinh Thị Hảo, Hà Thị Vui, Phạm Thị Huệ, Dư Thị Bông đã mang về tấm huy chương đầu tiên của Asiad 19 cho Đoàn thể thao Việt Nam ở môn Chèo thuyền Rowing.
Các lao động Việt Nam không nguy hiểm đến tính mạng trong vụ cháy tại Đài Loan (Trung Quốc)

Các lao động Việt Nam không nguy hiểm đến tính mạng trong vụ cháy tại Đài Loan (Trung Quốc)

Tin tức - L.Minh - 1 giờ trước
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa có công văn Số: 3952/LĐTBXH-VP, về việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động Việt Nam trong vụ hỏa hoạn tại Đài Loan (Trung Quốc).