Hiện nay, 100% học sinh mầm non và tiểu học người DTTS được tổ chức tăng cường tiếng Việt trên cơ sở tiếng mẹ đẻ phù hợp với độ tuổi và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ - Trong ảnh: Học sinh trường PTDTBT Tiểu học Hữu Khuông (Nghệ An)Tuy nhiên, trong những năm qua, việc triển khai Đề án vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Các khu vực DTTS thường xuyên chịu tác động bởi điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, nhiều điểm trường nằm ở vùng sâu vùng xa với giao thông cách trở, đời sống người dân còn hạn chế.
Ngoài ra, học liệu tiếng Việt đáp ứng đặc thù văn hóa và ngôn ngữ từng dân tộc cũng chưa được đáp ứng đầy đủ. Dù vậy, nhận thức rõ mục tiêu và ý nghĩa của chương trình, các cấp lãnh đạo, ngành giáo dục và chính quyền địa phương đều dành sự quan tâm đặc biệt.
Sau gần một 10 thực hiện, Đề án đã được duy trì, củng cố và mở rộng tại 126 trường mầm non và 145 trường tiểu học thuộc 62 xã miền núi. Các mục tiêu hàng đầu của đề án đều được hoàn thành hoặc vượt kế hoạch, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại các vùng DTTS. Đồng thời, Đề án cũng thu hẹp khoảng cách về ngôn ngữ, tăng cơ hội học tập cho trẻ em, và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng của các dân tộc tại địa phương.
Nhờ thực hiện Đề án một cách hiệu quả, nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên cũng như phụ huynh đã có những chuyển biến tích cực về tầm quan trọng của việc tăng cường tiếng Việt. Hầu hết các trường mầm non và tiểu học vùng DTTS tỉnh Nghệ An đã xây dựng kế hoạch riêng để thực hiện Đề án, kết hợp nội dung tăng cường tiếng Việt với các hoạt động giáo dục khác. Nhiều mô hình sáng tạo đã được triển khai và nhân rộng như "Ngày hội tiếng Việt", "Thư viện thân thiện", "Góc tiếng Việt", "Câu lạc bộ nói tiếng Việt", tạo môi trường học tập gần gũi và hấp dẫn cho học sinh DTTS.
Giờ học của học sinh Trường Tiểu học Mường Xén (Nghệ An)Hiệu quả sau gần 10 năm triển khai, chất lượng tiếng Việt của học sinh mầm non và tiểu học vùng DTTS có sự cải thiện đáng kể. Các em ngày càng tự tin hơn trong giao tiếp, tích cực tham gia các hoạt động học tập và phong trào Đội. Một số trường học ở vùng núi cao đã trở thành điểm sáng trong phong trào "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực".
Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An Hồ Thị Châu Loan, cho biết, các địa phương tiếp tục rà soát kết quả đạt được trong giai đoạn 2020-2025 để xây dựng kế hoạch phù hợp cho giai đoạn 2025-2030. Trọng tâm là quy hoạch lại mạng lưới trường lớp, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất sau khi sáp nhập, đồng thời thúc đẩy công tác truyền thông và kêu gọi sự chung tay từ xã hội hóa để hỗ trợ việc giảng dạy và học tập tiếng Việt.
Đối với các cơ sở giáo dục vùng DTTS, việc xây dựng môi trường tiếng Việt thân thiện cần gắn liền với bản sắc văn hóa địa phương. Ngoài ra, cần tiếp tục đổi mới phương pháp giáo dục, thúc đẩy văn hóa đọc, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và khai thác tối đa hiệu quả từ các mô hình "thư viện xanh" và "thư viện số" nhằm nâng cao trải nghiệm học tập tiếng Việt cho trẻ.
