Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lời ru buồn ở bản Na Cáng

Đào Thọ - 07:55, 07/09/2021

Đêm nằm trong nhà của già làng Xồng Nhìa Chù ở bản Na Cáng (xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) nghe vọng lại tiếng ru con của người mẹ trẻ người Mông, chúng tôi cảm nhận được nỗi buồn mênh mang trong lời ru ấy. Trên bản này vẫn còn những “lời ru buồn” do việc tảo hôn của nhiều cặp vợ chồng “nhí”.

Đám cưới của các cặp đôi trai gái người Mông thường diễn ra sau những ngày ném pao
Đám cưới của các cặp đôi trai gái người Mông thường diễn ra sau những ngày ném pao

Nghe tôi hỏi thông tin về những trường hợp tảo hôn ở bản, già làng Xồng Nhìa Chù quay sang nói: “Gần nhà ta có vợ thằng Xồng Bá Mềnh đấy. Khổ, gia đình thì nghèo, vợ chồng thì còn trẻ không biết cách làm ăn, chăm sóc con cái gì cả”. Nói xong, ông đứng dậy đưa chúng tôi sang nhà Xồng Bá Mềnh. Ngôi nhà lụp xụp được quây lại bằng những tấm ván đơn sơ, vật dụng quý giá nhất trong nhà có lẽ là chiếc ti vi cũ kỹ. Thấy chúng tôi vào, Xồng Bá Mềnh đưa ra cái ấm với mấy cái cốc bám đầy cặn mời nước. Nhìn dáng người nhỏ bé nhưng gương mặt hiện lên sự khắc khổ của Mềnh, chúng tôi không khỏi chạnh lòng.

Khi nghe chúng tôi hỏi về chuyện gia đình, Xồng Bá Mềnh có vẻ ái ngại không muốn đề cập đến. Nhưng rồi Mềnh cũng chia sẻ, Mềnh sinh năm 2007, đã cưới vợ được 8 tháng khi cả hai đều đang học lớp 8. Vợ Mềnh là Lầu Mái Xê, người xã Nậm Càn. Hai người gặp nhau trong một lần đi ném pao vào ngày Tết. Tình cảm đến rất nhanh, chỉ sau mấy ngày quen nhau, hai người đã tổ chức đám cưới. Lấy nhau ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, hàng ngày nai lưng trên nương rẫy mà vẫn không thoát được cuộc sống nghèo khổ.

Vợ của Xồng Bá Mềnh tuy mới 14 tuổi nhưng sau mấy tháng lập gia đình, trông Lầu Mái Xê già hơn hẳn so với đám bạn cùng trang lứa. Đang ngồi nói chuyện, Lầu Mái Xê quay sang góp vào câu chuyện với chúng tôi: “Nhiều lúc chán lắm các anh ạ, mình nghèo khổ nhưng không biết làm gì để ăn. Biết vất vả thế này thì không lấy chồng sớm đâu!”…

Rời nhà “vợ chồng nhí” Mềnh-Xê, chúng tôi ngược ra bản Liên Sơn (xã Nậm Càn, huyện Kỳ Sơn) ghé thăm gia đình em Và Y Hoa. Năm ngoái, Y Hoa đang học lớp 7 tại Trường THCS xã Nậm Càn, sau đợt nghỉ dịch Covid-19 năm 2020, Y Hoa gặp chàng trai Già Bá Sua ở xã Na Ngoi. Có cảm tình với nhau, Y Hoa đồng ý cho Sua bắt mình về làm vợ khi mới 13 tuổi, để lại sau lưng bao dự định, ước mơ của tuổi học trò.

Trò chuyện với chúng tôi, Y Hoa buồn bã nhớ lại quãng đời học sinh của mình. Y Hoa kể, ngày đó, khi để cho Bá Sua bắt mình về làm vợ, em đã bảo với anh ấy là cưới xong em vẫn đến trường đi học như các bạn và anh ấy đã đồng ý. Nhưng rồi khi cưới nhau xong được 2 ngày, em đến trường thì mọi người nhìn em với ánh mắt khác lạ. Vừa xấu hổ, công việc của nhà chồng lại bộn bề nên em đành bỏ học theo chồng lên rẫy. Em tiếc lắm vì ngày còn đi học, em từng được đi thi học sinh giỏi cấp huyện môn Văn.

Ông Và Bá Dềnh, bố Y Hoa cho biết: “Khi hai đứa đưa nhau về đòi cưới, gia đình tôi đã khuyên bảo rồi nhưng nó cứ dọa nếu không cho cưới nhau sẽ ăn lá ngón tự tử. Mình làm cha, làm mẹ cũng lo chúng nó nghĩ quẩn nên đành chiều theo ý của chúng nó thôi!”

Khi được chúng tôi hỏi về các thủ tục để đăng ký kết hôn và các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình, Y Hoa bảo: “Chúng em không đi đăng ký kết hôn vì chưa đủ tuổi. Phải đợi đến khi hai vợ chồng đủ tuổi mới đến UBND xã làm thủ tục đăng ký kết hôn. Em cũng biết mình làm như vậy là vi phạm luật nhưng ở trên này, khi đã thích nhau, mình đã về làm vợ theo phong tục của người Mông rồi thì không làm lại được nữa”.

Đám cưới của một cặp đôi người Mông ở xã Nậm Càn, huyện Kỳ Sơn khi chưa đủ tuổi kết hôn
Đám cưới của một cặp đôi người Mông ở xã Nậm Càn, huyện Kỳ Sơn khi chưa đủ tuổi kết hôn

Theo lời chỉ dẫn của người dân, chúng tôi tiếp tục tới bản Thăm Hín (xã Nậm Càn) ghé thăm gia đình em Và Bá Rống, người chồng “nhí” lấy vợ khi trên vai còn mang chiếc khăn quàng đỏ. Cách đây 2 năm, Rống đang là học sinh lớp 9 của Trường THCS Nậm Càn. Từng là học sinh giỏi cấp huyện, tương lai đang rộng mở, thế mà chỉ sau vài lần gặp gỡ cô gái ở bản Nậm Khiên cùng xã, Rống quyết định bắt vợ khi bước vào tuổi 15. Cưới nhau xong, đôi vợ chồng trẻ đang ở với bố mẹ nên chưa hiểu được những lo toan trước mắt của cuộc sống gia đình. Tôi hỏi Rống: “Sao em không đi học tiếp mà lại bỏ về nhà lấy vợ khi tuổi đang trẻ như thế này, mọi người không nói gì à?” Em trả lời một cách hồn nhiên: “Đằng nào cũng lấy vợ mà anh. Nếu mình không bắt nó về làm vợ thì đứa khác nó bắt đi mất. Ai cũng bảo em không nên lấy vợ lúc này nhưng có sao đâu, em lấy vợ rồi vẫn bình thường đấy thôi!”.

Rõ ràng, những hạn chế trong nhận thức  đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới tương lai của nhiều bạn trẻ đang ngồi trên ghế nhà trường. Thầy Hoàng Văn Thái, Phó hiệu trưởng Trường THCS Nậm Càn cho hay: “Việc học sinh lấy vợ lấy chồng sớm hiện nay đã được hạn chế rất nhiều so với trước kia, song vẫn chưa chấm dứt hoàn toàn. Nhà trường nỗ lực tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho các em, nhưng thường dịp ra Tết là lại có học sinh nữ bỏ học theo chồng”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Xồng Chống Lầu, Chủ tịch UBND xã Nậm Càn (huyện Kỳ Sơn) nói: “Bà con người Mông ở đây nhận thức về việc kết hôn theo đúng quy định của pháp luật còn rất hạn chế. Con cái đòi cưới là phải cho cưới, vì sợ chúng ăn lá ngón tự vẫn mà không có cách nào để thuyết phục. Về phía chính quyền cũng đã tuyên truyền rất nhiều, chúng tôi kiên quyết không cho cán bộ đi dự đám cưới, không đăng ký kết hôn cho những cặp vợ chồng ấy. Thế nhưng, tình trạng tảo hôn vẫn thường xuyên xảy ra”.

Rời các bản làng vùng cao, chúng tôi trở về mang theo những hình ảnh các cặp vợ chồng “nhí” chật vật lo toan với cuộc sống gia đình. Chưa biết đến bao giờ phía sau những bản làng vắng lặng kia mới chấm dứt hẳn tình trạng tảo hôn? 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.